Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 10, 6 March 1924 — Page 4

Page PDF (1.55 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

mea i makemake ai, o kekahi no hoi e hele aku ana papa ma i ke anaina hoohauoli a Mrs. Bivota i kono mai ai, nolaila. e pono ia kaua e haalele koke iho i nei wahi, a i nei kanaka opio. me ka houlolohi hou ole iho."

            He mau olelo keia a Miss Lorina o ke kamailio ana ae i hoopilikiaia aku ai ka noono o Everte no ka haalele koke iho o na lede iaia. a ua hoohauoliia ae nae kona noonoo ma kekahi ano mamuli o kona noonoo ana iho he kono k=no ka i loaa pu ae i na hoaloha no lakou ka hale ana e noho ana ia manawa, a ke ike iho la oia e loaa hou ana he manawa nui nona e halawai ai me na lede opio ma ia ahiahi, nolaila hooholo iho la oia i kona manao e hoopau loa oia i kona paa ana i na lede, oiai nae, ua hooholo oia ame ka hoaloha on a, oia o Vanawata, he wahi okoa ka laua e hele aku ai ma ia ahiahi.

            Aka nae, no keia kamailio ana ae a Miss Lorina ia Gelade, a ua ike mai la ua o Everete aohe e hiki ana iaia ka paa hou iho i na lede me ia. noi mai la oia e huikala aku iaia no ka paa ana no kekahi mau minuke lehulehu, alaila haawi ae la na aloha hope a oili aku la ame keia o lakou no ka hele ana a kela ame keia ma na alahele like ole.

            No na lede opio, ia oili ana aku a laua ua hele pololei loa aku la laua no kekahi halekuai, no ka hoopau pono ana i ka laua mau mea i makemake ai e kuai mamua o ka hoi loa ana aku no ka home, a no Everete hoi, hele aku la oia a ma kekahi pakaukau, aohe poe e noho ana malaila, malaila oia i noho iho @ e ai i kekahi pa aikilima o ke kauoha ana aku i ke kuene e lawe mai nana, a iaia e ai ana, o ka noho mai o kekahi kanaka ma kekahi aoao mai o kekahi pakaukau okoa aku, me ia kanaka oia i kamakamailio pu ai no kekahi manawa.

 

MOKUNA X.-Ke Anaina Hoohauoli a Mrs. Bivota.

 

            He ku i ka nani ko Gelade nanaina ma kela ahiahi, aole ka mohaha wale no o kona helehelena aka o ka noeau, milolii a @@kioi pu kekahi o ke kelaia ana o kona mau aahu a i oi loa aku hoi i ka anapa mai o na pohaku momi ma kona umauma, ma kona lauoho a ma kona mau lima.

            Aohe pua a mea hoonani e ae koe wale no kona lei, momi e hiolo ana ma kona a-i. Ua hoea mua ae o Everete Mepelasona i ka hale o Mrs. Bivota, nolaila i ka manawa a Gelade ma i komo aku ai i ka hale. ua ike koke mai la no oia no ka mea. o kana no ia e kakali a e au ana o ka ike mai ia Miss Hunatere: no ka hapalua hora mamua iho kona hoea ana ae, a ia ike ana mai ana he lamalama hoi kau o kona helehelena, no ka mea. "ua hoaaia ae la loko e ka makemake, aiwaiwa i ala i ka hoomahui."

            "He keu aku a ko ia la ui i nei ahiahi, ua paumiia iho i ko manawa mua au i ike ai i keia auwina la," wahi ana iaia iho: "e papaumiia aku ana koʻu aloha iaia la in a e aeia mai ana au e ike a e hui mau aku me ia. A no keaha no la hoi auanei? Ke paa nei kuu manao e hoomau aku ana i kaʻu pinai a launa mau ana me ia, i mea nona e lilo mai ai iaʻu; ma ia hana mau ana aole o ka lilo wale mai no o kela kaikamahine ui i wahine naʻu aka, i mea e hololea loa ai kaʻu hana hoohoka ia Geofere, no kona hana ana mai i kekahi hana hoohaahaa i koʻu kulana mamuli o kona lawelawe lima ikaika ana iaʻu.

            Ke haka pono mau la kona mau maka ia Gelade ma kona manawa i hoolaunaia ae ai e Mrs. Lorina imua o Mrs. Bivota, a ke mahalo mau la oia iloko on a i ka paarula maopopo o Gelade. a he kulana lede oiaio maoli no hoi ana e nana mai ana.

            "He kaikamahine oia na kekahi ohana kiekie a waiwai pela i ka nana aku, a ua malamaia hoi a hoonaauao kiekie ia ma na ano apau." wahi ana iaia iho; "elike no me ia aʻu e mahalo nei i ka ike aku iaia pela ana no kuu makuahine e mahalo mai ana iaia, in a no kona ikemaka i kela kaikamahine, me kona makemake pu iho e lilo aku i hunonawahine nana, me ia makemake ole no on a i na wahine a ka poe o ka akau."

            Haalele iho la ua o Mepelasona i kahi ana e noho ana a hele aku la ma kekahi wahi e aku o ka rumi; i kona manwa i ike aku ai i ka hele ana aku o Gelade ame kona hoaloha no kekahi wahi. a i ka loaa ana aku o Mrs. Vanawata, ka makuahine o ka hoaloha o ua o Mepelasona iaia a o ka hoaloha pilipaa hoi on a iloko o ke kula nui o Jale, ninau aku la:

            "Ea. e Mrs. Vanawata, ua ike no anei oe i kela poe i komo mai nei, ke keonimana aoo ame na lede ekolu?"

            "Ae; ua ike au, o ka ohana Lorina kela. He kanaka hoopukapuka aina waiwai loa o Mr. Lorina no ke alanui Wall o Nu loka. O kana wahine, oia ke kaikamahine a ke Konela Elawela, a o ka laua kaikamahine o Ade, he lede opio ui, a o ke kaikamahine hanaukahi wale no hoi a na Lorina a hooilina wahine o na waiwai apau o na Lorina."

            "E oluolu ana no anei oe e hoolauna aku iaʻu ia lakou?" wahi o ka Everte ninau.

            "Ua oluolu loa au e hana aku ia hana no kou pono; eia nae, e ninau mua aku au ia oe, no ka nui anei o ke dala a i ole no ka ui anei o kela mau kaikamahine i nui ai ka makemake iloko ou a noi mai la iaʻu e hoolauna aku ia oe i kela poe?" i ninau mai ai o Mrs. Vanawata ma ke ano hoopaani.

            "Aole au e pane aku ana i haina no kena ninau au i nei manawa mahope aku." wahi a Everte o ka pane ana aku me ka minoaka ma kona mau papalina; "aohe hoi oe i hoike mai nei i ka inoa o kela lede opio e iho i hele pu ae nei me ka ohana Lorina, no ka maopopo ole anei o kona inoa ia oe?" wahi a Everte i hooki iho ai me ka mau no o ke kau o kona mau maka i kahi a na lede opio e noho mai ana.

            "Aohe io no hoi au i hoike aku nei no ka maopopo ole no o kona inoa iaʻu: hookahi mea maopopo ke olelo ae, he kaikamahine malihini oia, a he ui maoli kona helehelena ame kona mau aahu i ka nana aku, maemae maoli kona helehelena, a he milolii maoli no hoi kona mau aahu me ka pili pono o ka hana@ ana i kona wahi kino, a ma koʻu manao aole hookahi lede maloko o keia hale i nei manawa i oi ae ka nani o ka helehelena i kona. Owau pu iho la kekahi i makemake e ike noʻu iho i ka inoa o kela lede. nolaila ea e hele pu aku kaua a imua o Mrs. Lorina. a noi aku iaia e hoolauna aku ia kaua i kela lede opio."

            Ma keia ano iho la i hanaia ai ahiki i ka hoolaunaia ana aku o Mepelasona i ka ohana Lorina a imua hoi o Gelade Hunatere ma o ka lawe ana aku a kekahi o na alakai o na ahahui maloko o Nu Ioka.

            Ua ike o Mepelasona aole mea e hoole mai ana ke hoolauna aku e Mrs. Bivota i kekahi o kana mau malihini imua o kona mau hoaloha. aole no hoi o Mrs. Lorina e hoole mai ana i kona hoolaunaia aku imua o kana mau kaikamahine ma ke ano kupono.

            Ia hiki ana aku a laua imua o Gelade ma ua hookipaia aku la laua me ka oluolu loa, a oiai o Gelade i hoomanao ae ai no kela halawai mua ana on a me Mepelasona ma ka auwina la ua haawi mai la oia i kekahi minoaka e hoike mai ana ua kamaaina mua no oia me ke kanaka opio, e kekai ole iho ai a na Mrs. Vanawata e hoolauna ae ia laua.

            Mahope koke iho hele aku la o Everete e huli i ka hoaloha on a, ia Ale Vanawata a i kona loaa ana aku, hele pu mai la a hoolauna ae la ia Ale ia Ade Lorina, a haalele iho la ia laua e kamailio ana, a i ua o Mepelasona hoi i hele aku ai a hoohala i kekahi manawa maikai loa, wahi ana, me Gelade.

            Ua hoohalaia kekahi manawa o ia ahiahi ma ia hope iho ma ka hulahula ana a no na manawa lehulehu ko ua o Mepelasona hulahula ana me Gelade, a o Gelade, no hoi kona hoaai o ka noho ana maluna o ka papaaina ma ia ahiahi, a mahope o ka pau ana o ka aina ahiahi maloko o ka rumi kahakii a Mrs. Bivota i hoohala ai laua i ka hapa hope o ka manawa, kahi e ahu ana o na mea hana hoikeike o na ano like ole i hana noiauia a i laweia mai na aina e mai.

            Hookahi kii e kau ana ma ka paia i oi loa aku ka Mepelasona makemake, he kii i penaia, uliuli poniponi na maka o ia kii a ehu pala loa kona lauoho, a o ka mua loa no hoi ia o na kii nona ka helehelena ana i ike ai i ka nani a i hiaalaai nui ai kona noonoo.

            Ia laua maloko o kela rumi aole maikai iki o ko Gelade noonoo no o ke kokoke mau mai o ke kanak aopio ma kahi ana e hele ana ia manawa.

            O ko Geofere âme ko ke kanaka opio helehelena ano apau eia nae, he kanaka opio okoa no nei. No kekahi mau manawa lehulehu aneane loa oia e poina he kanka opio okoa ke kokoke mau mai ana mamua on a ia manawa, aneane loa oia e kahea aku ia Mepelasona ma ko Geofere inoa, a e kamailio aku hoi ma ke ano i kamaaina mau ia laua, a me kona hooikaika wale no e uumi iloko iho on a i oili ole aku ai kekahi olelo o ia ano mai kona waha aku.

            No na manawa lehulehu i nana mai ai o Everete Mepeasona iaia a ike mai la i kona nana pono aku iaia, a ua loaa koke no ka ike ia Mepelasona e kilo aku ana o Gelade i kona mau ano apau, he mau ano hoi a Gelade i ike aku ai ua kulike ole loa ka hapanui me ko Geofere, a ua hoouluhua ia ka noonoo o ke kanaka opio no kekahi manawa, a no ka hiki ole iaia ke uumi hou iho i okoa mai la no:

            "Ea, e Miss Hunatere, e hoao ana anei oe, elike me ka hana a kekahi poe e aku, e kilo mai i koʻu mau aoao apau, in a ua like paha koʻu mau ano apau me ko Geofere a aole paha, a i ole e kilo mai ana paha oe in a he pilikoko kekahi oʻu ia Geofere?" wahi ana.

            No keia ninau a Everete pii ae la ka ula ma ko Gelade mau papalina a pane mai la:

            "Ua pololei kau i koho mai la, oia maoli no kaʻu i nana aku nei ia oe, a ke manaoio nei au e huikala mai ana no oe iaʻu in a ua hana aku la au i ka mea i ku-e i kou makemake, au no e kapa mai ai he kaikamahine mahaoi a paa rula ole loa au; eia no ke kumu o ia hana ana aʻu. he mea kamahao loa i koʻu noonoo ka ike ana aku i kekahi kanaka opio i kulike loa ka helehelena me Geofere."

            "E. Mr. Mepelasona, aole anei ou pili ma kekahi ano iaia (Geofere)?" wahi a Gelade i ninau aku ai.

            "Aohe oʻu manao pela, no ka mea no ka Akau oia a no ka Hema hoi au; maloko o kekahi o na mokuaina o ka Hema i hanauia mai ai au. O koʻu makuakane he keonimana no ka Hema. a maloko o ke kulanakauhale o Rikemona, Verekinia, ke kaua, a i ka manawa hoi i holo makaikai ai i Europa no aneane elua makahiki."

            He wahi manao hoowahawaha iloko o Gelade ia manawa no kona olelo ana mai he keiki o Geofere no ka Akau, a oia hoi no ka Hema, me he mea la i kana hoomaopopo aku he hoowahawaha ko Mepelasona ia Geofere no kona hanauia ana e na makua o kekahi mokuaina o ka Akau.

            "He mau hoahanau no anei kou a mau kaikuahine paha?" i ninau hou aku ai o Gelade.

            "Aohe. Owau hookahi wale no ke keiki i hanauia mai e koʻu mau makua. Ua hanauia au iloko o ka manawa he hookahi makahiki mahope iho o ka mare ana o koʻu mau makua; aohe mau keiki e ae."

            "No ka Hema pu no nae paha kou makuahine?"

            "Ae; oia kekahi o na wahine maikai loa nona kekahi mau ano i hiki ole e ninauia, no kona piha oluolu, haahaa a aloha i na hoakanaka."

            Ia Gelade i hoomanao ae ai i kona makuahine, alaila haloiloi mai la na waimaka ma kona mau lihilihi. Ke noonoo pu la no hoi oia ia manawa, in a he makuahine maikai io ko ke kanaka opio aole no hoi e nele ana ke aʻoia o nei kanaka opio ma na mea maikai apau.

            "He kulike no nae paha kou helehelena me kou makuakane a i ole kou makuahine paha?" wahi hou o ka Gelade ninau.

            "Me kuu makuakane. Ua pinepine na manawa a koʻu makuahine i olelo mai ai iaʻu i ka like loa o koʻu helehelena me kona manawa i like na makahiki me koʻu; o ke kii o kuu kupunakana, o Mepelasona makua, ka mea i like loa ka helehelena me koʻu, e kau la ma ka hale, o kahi like ole wale no o kona lole e komo ana ma ka manawa i paiia ai kona kii, he lole o ke au kahiko, ka paikini kahiko loa, in a no ka weheia o ia aahu on a a hoanoeia ae ma ka hoonui hou ana ae ia kii, e manaoio loa ia ana noʻu ia kii; he helehelena i ano kulike loa me koʻu ame Geofere."

            "A pehea, he mau hoahanau no anei ko kou makuakane a mau kaikuahine paha?" i ninau aku ai o Gelade.

            Ua hookahahaia ae la ko Mepelasona noonoo ma kekahi ano no ka mea, ike koke iho la no oia e noiiia aku ana kona moolelo mai mua mai i hiki ai ia Gelade ke ike aku he wahi pili iki no ko Geofere iaia ma ke koko.

            "Aohe," i pane mai ai o Everete; "He hookahi wale no koʻu makuakane a kona mau makua; he kaikuahine hookahi kona, ua make mua no nae oia i kona wa opiopio loa. O ka pilikoko wale no i maopopo iaʻu i nei manawa he anakala nona, a ua koho oia i kuu papa i hooilina nona in a no kona make, a ua make oia aole e kala loa.

            "O ka ohana Mepelasona he kakaikahi wale no na lala, a ua pau no ka hapanui i ka hala e ma kela ao, a i nei manawa aneane loa e nalowale aku ia ohana no ka mea he kakaikahi wale no makou i koe e ola nei.

            "Ke ike aku nei au, mamuli o kou niele loa mai i koʻu ohana e noii mai ana oe i mea e loaa aku ai ka moolelo kuauhau e pili ana i koʻu ohana mai mua mai, i mea e loaa aku ai ka ike ia oe no ke kumu o ke kulike ana o koʻu helehelena me ko Geofere, aka nae, i hai aku ai ia oe, he hana maopopo ole loa ka imi ana e loaa ai ka ike no kona pili ana iaʻu ma ke koko."

            "Malia paha ua pololei kau i olelo mai la, aka nae-? a hooki pu iho la o Galede i kana niele ana aku, me ka noonoo nui iloko on a, aka nae, aia no iloko on a kekahi manao koho aia kekahi mea i oi aku ka oiaio mamua o ka Mr. Mepelasona o ka hoakaka ana mai la iaia.

(Aole i pau.)

 

LOHE NA WAHINE KOHO BALOKA I NA HOKAKA

 

            Imua o ka halawai o ka Ahahui o na Wahine Koho Balaka, o Hawaii nei, i malamaia ae maluna o kaupoku o ka Hokele Iana, ma ka po o ka Poaha aku nei i hala, i hoea ae ai ka Loio Frank E. Thompson, a hoakaka i kona manao, no ka pono i na wahine koho baloka, e hooikaika e loaa he mau kanawai hou no Hawaii nei, ma ka manawa e noho mai ai o ke kau ahaolelo o keia teritore.

            O kekahi o na kanawai a ka Loio Thompson, i hoakaka ae ai i kna manao, no ka pono e loaa ia Hawaii nei, o o ia no ke kanawai, e haawi ana i ke kuleana like, i ke kane ame kana wahine, iloko o na waiwai i loaa mai, mahope o ko laua noho mare ana, oiai nae aole he kanawai o kela ano i keia manawa i hanaia.

            Ua hoikeike mai oia i ka pilikia ame ka poino maoli o ka wahine a kekahi Pake, mamuli o ka loaa ole he kanawai o kela ano ma Hawaii nei. Wahin ana, ua mare kekahi Pake i kana wahine, a he umi-kuma-mahiku keiki i loaa mai ma kela noho mare ana. Iloko o ko laua ola ana, ua komo pu ka wahine me ke kane iloko o ka hooikaika ana e huli waiwai ahiki i ka loaa ana o ka waiwai i hiki aku ma kahi o ka $750,000. Iloko nae o ka nee ana o ke au o ka manawa, ua ku-e aku la kela Pake i kana wahine, me ka hoonele ana iaia, i kekahi pomaikai, ka pomaikai i huli like ia e laua iloko o ka wa o ka nele.

            Ua hoeueu aku ka Loio Thompson, i na lala o kela ahahui, e lilo ka pilikia i loaa i ka wahine a kela Pake, i kahua no lakou e hele aku ai imua o na hoa o ka ahaolelo kuloko, a hooikaika aku no ka hooholoia mai he kanawai, e haawi ana i kekahi kuleana i na whaine iloko o na waiwai o ka lakou mau kane, in a ua loaa mai ia mau waiwai iloko o ka wa e noho mare ana.

            Aole malaila wale ae la no pau, na mea a ka Loio Thompson, i hoikeike aku ai i ka pilikia o na wahine, aka ua kamailio pu aku oia, i ke kupono ole loa o ke kanawai i hanaia e pili ana no na kane, i haalele a holo mahuka, mai ka lakou mau wahine aku, ame ka lakou poe keiki.

            Ma ke kanawai e ku nei, i keia manawa, in a e holo na kane a haalele i ka lakou mau wahine, aole e hiki e hoihoi hou ia mai kela mau kane kolohe, no ka hookolokoloia aku, no ka lakou mau hana aloha ole. aia wale no a waiho aku na wahine, i na dala iloko o ka lima o na kanaka o ke aupuni. no ka uku ana i na hoolilo o ka hoihoi hou ana mai ia lakou.

            O ka hoakaka ole ana o ke kanawai i kekahi alahele no na kane kolohe o kela ano e hoihoi hou ia mai ai, no ka hookolokoloia aku. kow wale no a na ka lakou mau wahine ponoi e hoolako i ke dala no na hoolilo, ua hoolanakila loa ia aku ka hana a na kane o kela ano.

            Ma kona manao, he mea pono e hanaia kekahi kanawai e ka ahaolelo, e hookaawale ana i kekahi huina dala, no ka hooliloia aku, ma na hihia o keia ano, i hoopakeleia ae ai na wahine mai na hana epa a kolohe mai a na kane, me kona aʻo pu ana aku i kela ahahui, e hooikaika lakou e hooholoia mai i kanawai, e hoomamaia ae ai na haawe kaumaha mailuna ae o na poohiwi o na wahine, e hooliloia aku ana i mau pio, na na kanaka kolohe.

            No na mea e pili ana i ke kulana o na wahine, no ka noho ana ma ka papa kiure, ua lawe mai ka Loio Thompson, i ka hoike a ka LUnakanawai Florence Allen o Kalivilana, Ohio, e hoakaka ana, ua oi aku ka hooko pono o na kiure wahine i ke kanawaik, mamua o na kiure kane, a he oi aku no hoi ka hoole pono o na whaine, i na mea e hanaia ana ma na hihia mamua o na kane.

            Aole he mea ano hou loa ka hoonoho ana aku i na wahine, i mau kiure, aka he hana kahiko no ia, i lawelawe mau ia ma Enelani, a o ka Mokuaina o Waiomiua, maloko o Amerika, ka mokuaina mua loa i haawi aku i kela pono i na wahine, a o ka mokuaina mua loa no hoi i loaa ai ka pono koho baloka i na wahine.

            Ma Laramie, Waiomina ka, i ka makahiki 1869, ua koho ka lunakanawai i kekahi papa kiure wahine, mamuli o kona ike i ke kulana lapuwale ma kela wahik, a iloko o na mahine wale no elua, ua nohoalii mai ka maluhia ame ka maemae, ka mea i ike ole ia mamua aku.

            No ka pane ana mai i kekahi mau ninau i waihoia aku imua on a, e pili ana i na kanawai e hookaulike ana i ka mare ana ame na hihia oki mare, ua hoakaka ae oia, e hoea mai ana no i ka loaa ana he mau kanawai kaulike ma keia mua aku, apuni o Amerika Huipuia.

            Ma kela halawai i haawi ae ai o Mrs. F. F. Bunker, ka peresidena mua o kela ahahui i kekahi haiolelo hoalohaloha, oiai e haalele iho aua oia i kona mau hoa o ka ahahui, ma kana huakai kaahele no na aina mamao.

 

UKU KE KALANA I KE POHO.

 

            Mamuli o ka loaa ana o ke alina i ka helehelena o kekahi kaikamahine uuku o elima makahiki, a nona hoi ka inoa o Geraldine T. Robello, no kona haule ana iloko o ka auwai, i uku ae ai ke aupuni kulanakauhale ma ka Poaha aku la i hala, i ka huina o hookahi kaukani me elima haneri dala.

            He elua makahiki ae nei i hala, e paani ana kela kaikamahine uuku ma na alanui Moi me McCully, ma kela paaine ana, i haule ai oia iloko o kekahi auwai e hanaia ana e ke aupuni, a loaa iaia na palapu, me ke alina ana o kona helehelena.

            Ma kekahi manawa ae nei i hala, ua kohoia he komite e ka papa o na lunakiai, no ka ninaninau a huli pono ana aku i na mea e pili ana i ka poino o ke kaikamahine uuku, a mamuli o ka hoike a kela komite, i hooholo ai ka papa o na lunakiai, e uku i ka huina ae la maluna.

            Ua ukuia aku na dala he hookahi kaukani me elima haneri ia Frank Robello, ka makuakane o ke kaikamahine uuku.

 

KA MOOLELO KAHIKO O HAWAII NEI, AME KE KU ANA MAI O NA MOKU.

(Hoomauia mai.)

 

            Mahope iho o ka olelo kauoha a ka makuahine o Kaumualii, ua haalele iho la o Lono Kapena Kuke ia Waimea, Kauai, a holo aku la oia a ku aku la ma ka aoao komohana akau o Amerika, a i ka hala ana o kekahi mau malama, ua hoi hou mai la oia a ku ma keia paeaina, o ia hoi ma ka akau aku o Maui hikina.

            I ka la 20 o Novemaba, o ia makahiki no, 1778. I ke ku ana mai o Lono ua holo mai o Kalaniopuu mai Hawaii mai, a Maui, e kaua me Kahekili; i ko laua kaua ana, ua lilo ka aoao hikina o Maui ia Kalaniopuu, o ia hoi ke kaua ma Hamakualoa; i ka pau ana o ke kaua, ua hoi mai la o Kalaniopuu a noho ihola ma Wailuaiki, Koolau o Maui.

            Moe iho la lakou malaila ia po, a ala ae la i kakahiaka nuik, ike aku la lakou ia Lono e ku kokoke mai ana makai koke aku no o lakou, a ua kapaia ka inoa o ia wahi moana o Haaluea; ike aku la lakou i ke ano o ka moku ame na mea apau maluna o ke kia, ame na puka o hamama mai ana, ma ka aoao o ka moku.

            Kahaha ae la na kanaka mauka aku nei, i ae la kekahi i kekahi. Aia no ka puka o ka waiki a kakou i lohe ai he mea kani.

            Mamua aku o ia manawa, ua loheia he mea kani ka waiki, no ka mea ua holo mai kekahi poe kanaka mai Kauai mai a i Oahu nei, a olelo mai la i ko Oahu poe kanaka, i na mea apau a lakou i ike ai no Lono (Kapena Kuke).

            A lohe kekahi kanka no Hawaii mai, e noho ana ma Oahu nei, i ka lakou olelo ana i na mea apau no Lono; o Moho ka inoa o ua kanaka la, oia no ka i holo aku mai Oahu aku nei a loaa o Kalaniopuu i Maui, a hai aku la oia i na mea apau ana i lohe ai no Lono.

            Ninau mai la lakou iaia, i ke ano o ka moku ame kanaka. Hai mai la oia i ke kia ame ka peʻa, ame ka have. Ninau hou mai la lakou i ke ano o kanaka. Hai mai la oia, he kanaka keokeo, he ili alualu. he poo kihikihi, ua manaoia he akua lakou, he pele no ka mea, ua ikeia aku ka a ana mai o ke ahi ma ko lakou waha, a he puka waiwai ma ko lakou aoao; ua puka loa iloko o ko lakou kino; a ma ua puka la e nao iho ai ko lakou lima, a unuhi ae la i ka hanaoi, ame ke kanikani ame ka hao, ame ka lei, ka lole ame ke kui ame na mea e ae apau.

            Na keia kanaka i hoakaka e mai mamua i ke ano o ka haole ame ka moku, mahope o ke ku ana mai o ka moku, ame na mea apau a la kou i lohe ai. Ua like io no me k@ lakou lohe ana mai i ua kanaka @.

            Oiai e noho ana ke alii o Kamehameha ma Hana, Maui, hikina ia manawa, ua ku mai la ka moku o Lono, alaila holo aku la o Kamehameha a pii iluna o ka moku, a ahiahi ae la, ua nalowale ka moku ma ka moana, a moe no o Kamehameha ma ka moku ia po, ua manao na kanaka ua laweia o Kamehameha i Kahiki, minamina nui loa lakou ia Kamehameha, a uwe iho la lakou ame Kalaniopuu, i ka ilio o Kamehameha.

            A kakahiaka ae o kahi la, hoihoi mai la ka moku ia Kamehameha iuka, alaila nalowale hou ka moku, o ka nalowale ana ia, o ia ka holo ana i Hawaii.

(Aole i pau.)

 

O DAVID KAMAHU, UA HALA.

 

            E Mr. Lunahooponopono o ke Kuokoa:-Ina he wahi kaawale kekahi o na kolamu o kau pepa, a i loaa mai ka oluolu ia, e hookomo iho hoi i keia wahi moolelo pokole e pili ana no ko David Kamahu ola ana.

            Ua hanauia oia ma Kahili, Kauai, i ka la 31 o Mei, o ka 1898, a ua hoonaauaoia ma kekahi o na kula aupuni o keia teritore.

            Ma ka manawa i ala ae ai ke kaua nui o ke ao ma Europa, ua komo aku oia i ka oihana koa i ka 1914 ahiki i ka 1918, a i ka pau ana o kona manawa me ka oihana koa, ua hoi hou aku oia i Kauai.

            Mahope mai ua nee ae oia mai Kahili a i Wahiawa, a noho hana me ka mahiko o Wahiawa, Kauai, no kekahi mau makahiki, ahiki i kena loaa ana i ka maʻi flu i ka 1923. Mahope mai, ua hoomau aku no oia i ka hana ana ma ka mahiko o McBryde, ma Wahiawa, a malaila i loaa ai i ka maʻi a hala wale aku la no oia.

            He kanaka Hawaii manao ikaika oia no ka hana, a no ka hapanui o kona mau la o ke ola ana he kanaka opio paa mau oia i ka hana, hookahi haawina maikai loa i loaa iaia o ia hoi kona malama i kana dala ame kona inoa maikai, he mau haawina maikai loa i loaa i kekahi mau kanaka Hawaii opio he kakaikahi loa.

            Me ka mahalo i ka Lunahooponopono no ka ae ana mai i keia moolelo e hookomoia i ke kuokoa.

            Me ka mahalo,

            NA KEKAHI O KONA MAU HOALOHA.

 

HOOLAHA I KA POE PAA AIE.

 

            Ma keia ke haawi aku nei ka mea nona ka inoa malalo iho nei, i hookohuia i Kahu no ka poe paa aie ame ka poe paa mahele o ka HONOLULU BREWING AND MALTING COMPANY. LIMITED, he hui Hawaii i hoohuiia. i hoopauia ma ke kauoha a ka Puuku o ke Teritore o Hawaii, i hanaia ma ka la 21 o Feberuari, 1924,, i ka hoolaha i ka poe paa aie apau o ka hui i oleloia, e waiho mai i ka lakou mau koi iaia, ke Kahu i oleloia, ma kona wahi lawelawe oihana, 916-26 Alanui Papu, Honolulu, iloko o 90 la mai ka la aku o ka hoopuke mua ia ana o keia, o hoole mau loa ia aku no ia mau koi.

            Honolulu. Feberuari 22, 1924. TRENT TRUST COMPANY, LIMITED. Kahu no ka Poe Paa Aie ame ka Poe Paa Mahele o ka HONOLULU BREWING AND MALTING COMPANY, LIMITED. WATSON & LYMER, na Loio no ke Kahu i oleloia, 517 Hale Kauikeolani, Honolulu.

6597--Feb. 28: Mar. 6, 13, 20, 27.

 

HOOLAHA KUAI O KA HOOLIMALIMA AUPUNI.

 

            Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha akea ma ka hora 10:00 a.m., Poalima Maraki 28, 1924, ma ke Keena o ka Hope akena Mr. F. K Kalua, Wailuku, Maui, malaila e @ ai hoolilo ia aku ai ma ke kudala akea i ka mea koho kiekie @ malalo o na manao o ka Pau 73 o ke Kanawai Kumu o Hawaii. na Pauku 358 ame 380 et seq. o na Kanawai Hooponopono Hou ia o Hawaii o 1915 ame ke Kanawai 123 o na Kanawai Ahaolelo o 1917. ka Hoolimilima Laula e apo ana i ka pono hoomoe alahao e a e ana i ka aina Aupuni o Napili 4 ame 5, Ka@napali, Maui, nona ka iliaina o @ eka. oi aku a emi mai paha.

            E kaa no ka hoolimalima e hoe liloia aku ana malalo o na kumu ae like ame na kulana apau o na Hoolimalima Laula Aupuni i hoopukaia e ke Keena o ke Komisina o na Aina Aupuni a malalo no hoi o kekahi hookoe ana e hookomoia ana maloko o ka hoolimalima e hoopukaia aku ana mamuli o keia kuai, @ hoakaka ana elike me keia iho:

            1. E hookoe ana i ke Teritore o Hawaii i ke kuleana e lawe. me ka uku ole. i kekahi mahele o ka pono alahele i hoolimalimaia ke koiia mai no na alua@ ame ke kuleana hou aku e haawi ai ia haʻi i ka pono o k@ aʻe ana ame ka hoohana ana i ka aina i hoolimalimaia me a no na hawai, na laina paip@ na laiua uwila, na alanui. n@ auwai, ame na pono alahele @ ae ame na hana e ikeia ana @@ kupono: koe nae. o keia pono e aʻe ma ka aina i oleloia. @ hoohanaia ma ke ano e hoopilikia ole aku ai i ka mea e lilo @ ma ka hoohana ana i ka @ i oleloia no ua hana pono hou moe alahao.

            E kaa keia kuai malalo o na @ lana maope ae nei:

a. Manawa o ka hoolimalima @ makahiki mai Maraki 2@, 192@ aku.

b. Uku hoolimalima haahaa. $10.00 o ka makahiki, e uku makahiki mua ia.

c. E uku mua ka mea e lilo ai m@ ka haule ana o ka hamare. @ ka uku hoolimalima o ka ma kahiki mua, hui pu me na hoolilo o ka hooloaha ana ame na kaki e ae apau e pili ana n@ ka hoomakaukau ana i ka hoolimalima i oleloia.

            O ke kii palapala aina e hoikeike ana i ka aina e hoolimalimaia aku ana ame ke ano o ka Hoolimalima Aupuni Laula eia ke waiho nei ma kahi o na palapala a e ikeia no ma ke Keena o ka Hope akena. Wai luku, Maui, a i ole ma ke Keena o ke Komisina o na Aina Aupuni, Hale Kapitala, Honolulu T.H.

            No na hoakaka i koe e ninau @ ma ke Keena o ka Hope akena. Mr. F. K. Kalua. Wailuku, Maui. aole ma ke Keena o ke Komisina na Aina Aupuni, Hale Kapitala, Honolulu, T.H.

            Hanaia ma Honolulu. T. H., ma loko o ke Keena o ke Komisina o na Aina Aupuni. i keia la 23 o Feberuari, A. D. 1924.

                        C. T. BAILEY.

            Komisina o na Aina Aupuni.

6597- Feb. 28: Mar. 6.

 

E Hookaawale i Kekahi Hapa o Kou Ukuhana

ma o ka hoahu ana maloko o ka Banako i loaa ai ka hauoli i kou ohana.

O ka hoomakaulii, o ia ka mole o ka nohona ulakolako ana.

Ua makaukau mau makou e lawe mai i kau mau hoahu liilii.

            CHINESE-AMERICAN BANK

Ki@i o na Alanui Moi ame Nuuanu.              Honolulu, T. H.

Pahu Leka 2000                                              Kelepona 6119

 

KA MAKEKE BIPI

METROPOLITAN MEAT CO.

Ka Home o na lo Bipi Momona no ke Kumukuai Haahaa Loa

Na Io Kamano Momona i Loaa Ole Ma Kekahi Mau Makeke e Ae.

Ka Waiubata Maile He 60c Wale no o ka paona.

E Hele Mai e ike ia makou. Mai Hoohilahila

Metropolitan Meat Market

Ma ka aoao Waikiki o ke kihi o na Alanui Bekela ame Moi