Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 12, 20 March 1924 — Page 5
| This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
| This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
HOOLOLOIAHILI A KA
PAPA A NA LUNA KIAI
"@@@@ ka waiwai o ka hoapono @@ @@@ i na aole dalai" wahi a Mrs Wilson ma ka manawa e @@ @@@@oia ana ke kumuhana o ka @@ o na enekiuia ekolu i hookohu@@ e ai e W. A. Wall, ka lunahoo@@@ o ka oihana wai, a ma ka @@@a hoi a ke komite o ka oihana @@ i o ka papa i ui ae ai e ninau @@@@@ ka hana e pili ana i ka oihana wai.
"Eia ke waiho nei me kakou ma ahi o na palapala na hoike e hoo@@@@@o ana i ka hoolilo ana aku i @@@ a ekolu miliona dala no ka @@@@ ana aku ia hana. Ua loaa @ kakou ka mana e hoolilo aku ai i @@@@@@@ ka waiwaiio ma ua bona ma ke kuai ana. Eia me ka papa @ na lunakiai ka hana o ke a'o ana aku i ka Puuku, Mr. Conkling i ka @anawa e kuaiia aku ai oia mau @@na.
O ka Wai ka Mea Makemakeia
@@@@ ka hoomaka koke aku o ka @@@@ ia hana o ia ka oi aku o ka @@@@@. Aneane e piha ka ekolu @ahina o ka noho ana o keia mau @@na aupuni hou e hookele i na hana @ ke kuianakauhale aohe nae he @ookahi wai dala ma na bona i @@@a no na hana o ka oihana wai. E pono lakou e hoomaka koke e hana @ nei manawa i mea e loaa mai ai @ keia dala, i ole ai e hoololoiahili @@@@ ia ka hoapono ana aku i na hoike a na enekinia i ka manawa e @@na ai lakou.
"O ka hana a ka papa o na enekinia o ia no ka noii ana ma na mea apau e pili ana i na pauma o ka oihana wai, elike me ia a'u i hoomaopopo ai. O kekahi hana a lakou e waiho mai ana, he mau hoike mai @a enekinia okoa mai e hoolala ana @o ke hoonui ana ma nei mua aku i ka oihana wai a no ka hoomahua@@@ ana aku hoi i ka nui o ka wai @@ ka pomaikai o ka lehulehu.
"Ina e makemakeia ana ka hoo@@@ ana ae i na pauma a no ka hana hou ana ae paha e hoopauia ae na pilikia o ia mau pauma, aohe iho la @ae he dala e hiki ai. Aohe hiki e loaa mai ke dala o elua a ekolu la. Malia paha o holo aku o Mr. COnkling i Nu Ioka no ke kuai ana aku i na bona elike me Hapai i holo ai no ke kuai ana aku i na bona no ke Teritore. E hala ana he manawa loihi ma ia hana, aohe nae i awe ka papa o na lunakiai i kekahi mau kehinahana e hiki aku ai i ka @oaa ana o kekahi olelo hooholo no ka hoamana ana i ka puuku no ke noi ana aku i na koho."
Ua hoahewa loa ka Meia WIlson i na hoa o ka papa o na lunakiai no ka hoololoiahili wale aohe kauoha koke ae i ka puuku no ka hoopuka koke aku i mau bona no na hana hou o ka lehulehu a no ka hoopau ana ae i kekahi mau pilikia elike me kana palapala imua o ka papa ma ka manawa o ka wehe ana o na hana o ka papa hou ma ka la 2 o Ianuali.
NA POINO ULIA KAA
O KE SABATI NEI
He wahine nona ka inoa o Mrs. Sophie F@@@x ka mea i kukonukonu i@a ka eha ma kona poo a ma kekahi mau wahi e ae o kona kino ma ka manawa i heoku@@ia aku ai ke kaa @@ao o ka mokokaikala ana e kau ana e ke kaa otomobile e kalaiwaia ana e Fred Hons, maluna o ke alanui Punahou ma ka auwiua la Sabati iho nei.
Ma ka hoike a ka Makai Carreira, ka makai nana i ninau pono i keia eha ana o Mrs. Felix, e kau ana ka o Mrs. Felix ma ke kaa aoao o ka mokokaikala e kalaiwaia ana e kana @ane. E holo aku ana o Fred Hons ma ke alanui Punahou a i kona kokoke ana aku i ke kihi o ke alanui e huli ae ai i ke alanui o ka pa o @ M. Dowestt o ka wa la i hooku'i aku ai kona kaa me ke kaa aoao o ka mokokaikala a Mrs. Felix @ kau ana ia kiolaia aku o Mrs. Felix @ka lowa a haule ilupa o ke alanui kauaoao, o kona poo mua ka i pa i ke alanui paakiki. No ia eha i laweia ae ai oia no ka Halema'i Moiwahine, a malalila i lapaauia mai ai kona mau wahi eha ma kona poo me ka paholehole ma kekahi mau wahi o ao o kona kino.
Ma @a la no ae ai o H. H. Porter i ka hopuia no ke kalaiwa ana i kona kaa otomobile me kona on a a hoopiiia ae no ia hewa. Ma ka moolelo a ka Makai Gonsalves o ka hoike ana ae i ka halewai. e hakaka ana ka o Porter me kaua wahine ma ka noho mamua o ke kaa me ia kuupau ia o ka holo o ke kaa.
He ohua ka ke kau ana maluna o ia kaa ia manawa o Raymond Judd i kona manawa i ike ai i ka hakaka o Porter me ka wahine me ka holo @ paukiki o ke kaa, ua hoao aku la oia e paa i ka huila e kia ai i ke kaa o ka manawa no ia o ka Makai Gonsalves i hoea aku ai a paa o Porter i ka hopuia, a laweia ae e hoopaa iloko o ka halewai.
PAA HE IPUHAO PUHI
RAMA I KA HOPUIA
Ma ka Poakahi iho nei i paa ae ai i na makai hopuhopu waiona he inuhao puhi rama ine na lake apau. me elua mau bare@a i piha i ka rama i hoawaawaia no ka makaukau e @@@@@@.
HE PEPEHIKANA
KA KA HOOPII
NO HOOKANO
Mahope o ka ninaninau ame ka noii pono ana, i na mea e pili ana i ke kumu i make ai o Mrs. Ema Hookano ma Kahaluu, Koolau o Oahu nei, he mau pule aku nei i hala, i hoihoi ae ai ke kiure kiekie ' o ke teritore, i kana hoike , ma ka Poaha aku la i hala, no ka loaa ana i kela kiure he hoopii hoahewa e kue ana ia Lui Hookano, no ke karaima pepehikanaka ma ke degere ekahi.
I kulike ai me ka moolelo e pili ana i ka make ana o Ema Hookano o ia no kona kiia ana i ka pu e Lui Hookano, kana kane, ma ko laua home, ma ke kakahiaka o ka la eha o keia mahina o Maraki nei, mahope iho o ko laua papaleo ana ma kela kakahiaka.
he elua ka manawa a Lui Hookano i ki aku ai i ka pu i kana wahine, ma ka manawa mua i ki aku ai, ua ku ka poka, ma ka lima, me ka waiho ana iho o Mrs. Hookano i kana bebe e hii ana ilalo o ka papahele, a holo aku la noloko o ka rumi moe, a oiai oia e noho ana iluna o ka moe, i ki hou aku ai o Hookano, a ku ka poka, ma ke poo.
Ma ka oleloia, ua manao no ka o Lui Hookano e lawe pu ae i kona ola, aka no kona hoomanao ana ae, no kekahi mau dala ana i waiho ai, no ka pono o kana mau keiki, pela iho la oia i hele aku ai no ka home o kona makuakane, e hoike ai no kela mau dala, a malaila i kailiia ai ka pu mai iaia aku e kona kaikuaana.
Ua malamaia he aha koronelo nieniele kumu make e ka Hope Makai Nui Aseh, ma Kaneoha ae nei, mahope mai, me ka laweia ana mai o na hoike imua o kela aha, a mamuli o na ike apau i waihoia ae imua o ke kiure kiekie, pela iho la i loaa ai he kumu hoopii hoahewa e kue ana ia Hookano, ma ke degere ekahi o ke karaima pepehikanaka.
Ua hoihoi pu ae ke kiure kiekie i ka hoike, no ka hihia e pili ana ia Antonio Aquares, he Pilipino, no ke karaima pepehikanaka ma ke degere elua, mamuli o ka make ana o Peter Silva, he Pukiki kiai no kekahi o na hui hana kini halakahiki ma Twilei.
Ma na ike i loaa aku i ka aoao o ke aupuni, ua hoopaopopoia, @ kela Pilipino, ka mea nana i powa a pepehi aku la ia Peter Silva a make ma ke kakahiaka hui o ka la 18 o ka mahina o Novemaba i hala.
E hele ana o Peter SIlva i kahi o kana hana ma kela kakahiaka, aole nae oia i hoea aku no ka halehana, aka o kona kino make ka i loaa aku e waiho ana ma ke alanui ma Iwilei, me kekahi mau puka ma kona poo, i hahauia aku me kakahi meaeha ku i ka make.
O Ben Puakala kekahi i loaa he hoopii hoahewa e kue ana iaia, no ka lawe ana i kekahi kaa otomobile, ma ke ano kolohe ma ka la 28 o ka mahina o Novemaba o ka makahiki i hala, he kaa otomobile no T. Ohira.
NO SHINGLE KA NUI O
NA ELELE HAWAII
No ke kulana o na elele ma ka Mokupuni o Hawaii, ma no mea e pili ana i ke kulana komite lahui Repubalika, i kulike ai me na hoike o ka hoounaia ana mai i Honolulu nei, ma ka Poakahi i hala, aia ho ka hapanui o na elele ma kela mokupuni, ma ka aoao e kakoo ana ia R. W. Shingle i komite lahui.
Ma Hawaii Hikina, i kulike ai me kela hoike, he 19 mau elele i maopopo loa no Shingle, he 7 no Cooke, me 4 mau elele i maopopo ole ka lakou moho komite lahui.
No na elele hoi o Hawaii Komohana, ua mahaelua na elele mahope o na moho komite lahui a elua, he 12 mau elele pakahi, a he 1 elele, i maopopo ole kana moho.
Ma ke koho elele o ka malamaia ana ma ka Poaono i hala, ua hookahahaia aku ka manao o na loea kalaiaina, i ka haule ana o Senatoa J. W. Russell o Hilo ponoi iho. Henry J. Lyman o Kapoho, Puna, mai Hawaii Hikina mai, ame Emil M. Muller ka hope lunahoomalu o ka hale o na lunamakaainana ame Arthur Akina o Kamuela, kekahi hoa o ka papa o na lunakia'i o ke Kalana o Hawaii; no Hawaii Komohana laua a elua puhi aku, ame kekahi mau olo okolehao, mauka ae nei o Makiki maloko o kekahi hale i onaia e kekahi Kepani. I komoia aku ia hale no ka ae ana mai ka o ka on a e komoia aku ia hale e huli e na makai, a o keia ae la na mea i loaa aku. Ua laweia ae na mea apau a muu ae i ka hale aupuni.
Ma ia la no i nininiia aku ai na barela rama i hopuia ai e ka Ilamuku O. P. Cox, ma ke alanui Ala Moana ma kekahi mau la aku nei i hala. He waina Pake keia, na barela waina i hopuia ai maluna o ka mokuahi Nanking ma ka la 5 o Ianuari e na kanaka o ka oihana kukeawa no ke kumu ua hookomoia mai ia waiwaikue kanawai i keia awa me ka loaa ole o ke kuleana.
E LOAA ANA KA HOANA
A KA POE HANA OLE
O ka ninau e pili ana no ka mea e hanaia aku ai no ka poe opio nele hana e ulu nui mai nei maloko o keia kulanakauhale i ka nana aku me he mea la e hiki mai ana i ka la e hoopauia aku ai ia ninau paakiki, in a e holo ana ke kukuluia ae o kekahi halewili huluhipa ma Honolulu nei, elike me ia a S. L. Busby, kekahi o na kanaka kahiko loa i lawelawe ia hana ma ka mokuaina o Monatana, a i waiho aku hoi ia hana a i hoolilo ia Honolulu nei i home nona no kekahi mau makahiki i hala hope aku nei, o ka hoakaka ana ae.
Ina no ka holopono o keia hana e houpuupuia mai nei e loaa ana ka hana a kekahi mau kaukani opio nele hana e paa mai nei maloko o keia kulanakauhale a pela pu hoi me na kaikamahine, a e lilo pu ana ia hana huluhipa i hana hoopomaikai i ka poe e hoomoe ana i ka lakou mau dala no ka hoopukapuka ana ma ia hana.
I kulike me ia a Mr. Busby o ka hoike ana ae ma kekahi la o keia pule iho la, mamuli o kekahi ahakuka i malamaia ai e ka Meia Wilson, ka Makai Nui Trask ame na luna nui o ka Columbus Welfare Assciation ma kekahi manawa ae nei i hala, a i heluhelu ai oia i ka moolelo o ia ahakuka o ka noho ana no ka noonoo ana i kekahi hana na na opio nele hana maloko o keia kulanakauhale ame na kumu e hoopauia ae ai na hana ino a na opio, i hoalaia ae ai kona noonoo e kukuluia kekahi mau halehana huluhipa ma Honolulu nei e pono ai he hana hoi e haawi ana i na opio i kekahi hana paa mau apuni ka makahiki.
Ma kela ahakuka i noho ai ka Meia Wilson ame na hoa e ae ua hoakaka ae ka Meia Wilson wahi a Mr. Busby, e kukuluia kekahi halehana kilika maanei. Wahi ka a ka Meia Wilson, ua hoounaia ae ke kilika mai Iapana ae a i na mokuaina ma ke kapakai o ka Atelanika, @ i ka manawa i pan ai i ka hanaia ua hoounaia mai la ia mau waiwai kilika i hanaia i mau lole i Hawaii nei.
He manao maikai no keia o ka Meia Wilson, wahi a Mr. Busby, aka nae, ma kona manao o ka wili hana huluhipa ka oi aku o ka maikai ame ka hoopomaikai i na opio, a e loaa ana no hoi he manawa maikai no ka poe ike a akamai ole i ka hana he hana na lakou iloko o na halehaua wili huluhipa mamua o na halehana kilika.
O na wahi e loaa ai o na huluhipa maikai loa, wahi a Mr. Busby mai Auseteralia a mai Nu Kilani mai. Iloko o ka 1893, ka manawa a Mr. Busby e lawelawe ana i ka hana hoomaemae huluhipa, oia pu ka kekahi komo aku i ka ahahui a na kanaka hana huluhipa ma ka hoikeike nui i malamaia maloko o Kikako. Malaila i hoikeikeia ai kekahi mau huluhipa maikai loa ma Amerika a ua manao lakou e lilo ana na makana helu ekahi apau loa ia lakou. I ka manawa ka keia o na huluhipa mai Auseteralia a mai Nu Kilani mai i kauia ae ai ma kahi hoikeike aoha i lihi launa aku ka maikai o ka huluhipa ma Amerika i ko keia mau aupuni ae la. No ka maikai loa o na huluhipa ka helu elua o na makana. Wahi hou ka a Mr. Busby aohe ka he lawa o na kanaka hana huluhipa ma Auseteralia ame Nu Kilani, o ka hapanui o kolaila mau huluhipa ua hoounaia ae i Amerika a i Europa, a wahi hou a Mr. Busby, hauoli nui loa oia in a kekahi poe i lako i ke dala e kukulu ae ana i kekahi halehana o keia ano ma Honolulu nei, a ua manaoio pu oia he hana mau na lakou e hana ai.
Wahi hou ana, o ka hana ana ma na mahiko aole e hana ia aua e ua opio o keia la ma Honolulu nei, a o ka hana halakahiki hoi no ka manawa wale no a pau ae. Malalo iho la o keia mau pilikia maopopo e ikeia nei, oia ka nele o na opio i ka hana, he mea pono e kukuluia ae kekahi mau hana imi pomaikai hou, a i ole pela o ka hope o na opio i nele i ka hana he umi makahiki ma nei mua aku he pohihihi loa.
PALAPALA HOOMAIKAI
O makou na hoahanau, na haumnaa Kula Sabati, na lala o ka Ahahui C. E., makua o ka ekalesia o Kahului, ke haawi aku nei makou i na hoomaikai palena ole, i ka poe apau i launa pu mai me ka makou hana hoike Kula Sabati.
Hoomaikai i ka Ekalesia o Paia i kau mau kokua ana mai ia makou, i na pola poi, ame na pakini nunui; a na ke Akua e kokua nui mai ia kakou apau.
Komite:
ESTHER FAUFATA,
MAKAUKAU NA
DEMOKARATA NO
KA HOOUKA KAUA
Elike me ka ooloku o ka wai o kekalaiaina, iwaena o na Repubalika iloko o keia mau la, ma ke koho elele i malamaia o ka Poaono aku nei i hala, o ia haawina like ia e ikeia aku nei, iwaena o na Demokarata, e lilo ai ka ninau komite lahui, i ninau nana e hapai mai i ke kulana paonioni iwaena o kekahi mau elele Demokarata e holo nei i ka ahaelele Demokarata.
Ma ke kauoha pili oihana i hoopukaia ae e ke komite kuwaena Teritore Demokarata, ma ka la hope o ka mahina o Maraki nei, ka manawa hope loa e koho ai na kalapu Demokarata apuni keia teritore i na lunanui, ame na elele, e noho mai ai iloko o ka ahaelele, e malamaia ana maluna o kaupoku, o ka Hokele Young, ma ka la 24 o ka mahina o Aperila ae nei.
Ua pau na lunanui ame na elele o kekahi mau kalapu i ke kohoia iloko o na la aku la i hala, pela me na elele, aka no ka hapanui o na kalapu, iloko o keia mau la e nee aku nei.
No ka hoala ana mai i ka ikaika kalaiaina o ka aoao Demokarata no keia hoouka kaua kalaiaina e hoea mai ana, oia na alakai Demokarata ke kukulu mai nei i mau kalapu hou, ma na mahele aole he mau kalapu Demokarata.
Paonioni ke Komite Lahui
O ke paonioni ano nui loa i hoomaopopoia, aia no ia mawaena o ka Meia John H. Wilson, ame ka Elele Lahui Jarrett, e alualu nei no ke kulana komite lahui.
O ka Meia WIlson, ke komite lahui Demokarata i keia manawa, he kulana i paaia eia no kekahi mau makahiki lehulehu, aka nae, ua kakau okoa mai nei ka Elele Lahui Jarrett, i kona mau hoaloha lehulehu maanei nei, iwaena o na alakai Demokarata, o hooikaika lakou, e kohoia oia a puka no kela kulana.
Ma na mea nae e loheloheia nei iloko o keia mau la, o ka Meia Wilson, ka i kakooia e ka hapanui o na Demokarata, a ua koho ae kekahi mau kalapu Demokarata i ka lakou mau elele, me ke a'oia ana aku, e hele lakou a koho i ka Meia Wilson i komite lahui.
Aole nae, ma ke kulana komite lahui wale no, ke paonioni i hoomaopopoia, aka aia pu kekahi paonioni iloko o na moho e ake nei, e kohoia i mau elele mai Hawaii aku nei, i ka ahaelele wae Peresidena.
He eono ka nui o na elele i makemakeia, me eono mau hope, iloko nae o keia ma@ @a, e hookokoke aku nei, i ka manawa e noho mai ai ka ahaelele teritore, he ehiku mau inoa i maopopo loa, e alualu nei no kela kulana, a ke noho hamau mai nei kekahi poe, no ka hoolohelohe mua ana i ko lakou kulana ikaika, mamua o ka hoike akea ana ae, i ko lakou makemake e holo elele.
No ke komite lahui wahine, aole he paonioni ana no kela kulana, oiai ua huki hou ka elua o na wahine i makemake no kela kulana, a koe hookahi no o Mrs. L. L. MeCandless.
HOOPA'I LIKE IA NA
MEA NO LAUA NA KAA
Ua hoopa'i like ia mai o Mrs. Peek ame M. Nakamura, na mea i hookomo like ae i ka laua mau hoopii e kue ana kekahi i kekahi no ka holonui me ka noonoo ole, he $10 pakahi e ka Lunakanawai Harry Steiner ma ka noho ana o ka aha hoomalu ma ke kakahiaka o ka Poalua nei.
He hihia keia i oili mai a ku ana imua o ka aha hoomalu mamuli o ka hooku'i ana o ke kaa o Nakamura e kalaiwa ana me ke kaa o Mrs. L. Tenney Peek e kalaiwa ana, ma ke Sabati iho la i hala. Ma ka moolelo ua hooku'iia mai ohope o ke kaa o Mrs. Peek e kalaiwa ana e ke kaa e kalaiwa ia ana e Nakamura..
Ma ka oleloike a na hoike elima, na ohua e kau ana maluna o ke kaa o Mrs. peek, me ka holonui ka o Nakamura o ka holo ana mai a hooku'i mahope o ke kaa o Mr.s Pee. Ua ikeia nae ka oiaio ole o keia mau oleloike, ma ka nanaia ana o ke kowa mawaena o na kaa elua ua ikeia ka mamao o ko Nakamura kaa mai ko Mrs. Peek kaa aku, e ioaa ole ai he hooku'i ana.
Mahope iho o ke kau ana mai o ka Lunakanawai Harry Steiner i ka hoopa'i o $10 maluna o Mrs. Peek, ua hoike koke aku oia i kona hoohalahala i ka olelo hooholo a ua waihoia aku he bona me ke kakauolelo.
NA LEKA I KII OLE IA MAI
AHIKI I MARAKI 15, 1924
Ako, Chas. Kuapuhi, E. J.
Ayala, Joe M. Kunana, Mary J.
Kaelekahi, Henry K. Kupahu, Howard
Naki, Mas. Paul
Kamaka Sam Namaka, William
Keanu, Miss Annie Waikaloa, Mathias
Kemohe, Sam K.
E ninau mai ma na leta i hoolahaia ke kii mai.
D. H. Mae ADAM
Lunaleka.
HOOPA'IIA NO KA
HEWA POWA.
Imua o ka aha a ka Lunakanawai Kaapuni Banks, ma ka Poaha aku la i hala, i kauia mai ai ka hoopa'i hoopa@hao maluna o Daniel Naope, e noho oia maloko o ka halepaahao mai ka elima makahiki aku ka haahaa a i ka iwakalua makahiki ke kiakia, no kona pili ana i ka hewa powa.
Ua hoop like ia o Daniel Naope me Tom Kim Sing, no ko laua powa ana i kekahi Pake o Yeong Lai ka inoa ma ka la 8 o ka mahina o Okatoba i hala, me ka lawe ana he hookahi haneri dala mai kela Pake aku.
Ma ka la 20 o ka mahina o Dekemaba, i loaa ai i ke kiure kiekie he hoopii hoahewa e kue ana i kela mau kanaka elua no ka hewa powa.
Ma ka la 29 o ka mahina aku nei o Feberuari i hala, i hookolokoloia ai o Tom Kim Sing a ahewaia e na kiure, me ke kauia ana mai o kona hoopa'i, ma ka la 1 iho nei o keia mahina.
Ua nui na hoike i laweia ae imua o ka aha ma ka aoao o ke aupuni, i ka wa i hooloheia ai ko Naope hihia, a he hapaha hora wale no a na kiure i noonoo ai i ka lakou olelo hooholo, o ka loaa no ia, o ia ke a hewa ana i ka mea i hoopiiia.
Mahope koke iho o kela hoihoi ana ae o ke kiure i kana olelo hooholo, i kau mai ai ka Lunakanawai Banks i ka hoopa'i, me ka hoohakalia hou ole aku.
LOAA KA OKOLE
HAO I NA MAKAI
KIU MA HEEIA
Aole wale no maloko iho nei o keia kulanakauhale, na hana puhipuhiahi a na makaikiu, e holapu nei i keia mau la, ma ka hopuhopu ana i ka poe hana a kuai waiona, aka ke pahola aku nei ia ma na kuaaina, no ka mea ma ka po o ka Poa@a nei, i loaa pono aku ai kekahi ipuhao puhi okolehao, malalo ae nei o Heeia, Koolau, me na galani okolehao he kanalima, eia nae pakele aku ka mea puhi waiona, i kona holo ana e pee.
Iloko o kekahi opuhau kela wahi puhi waiona o ka loaa ana aku i na makaikiu, a o ka ipuhao puhi waiona, he ipuhao ia o kanahikukumamalima galani ka waiwaiio, a o na galani okolehao he kanalima i makaukau, na lilo mai i na kanaka o ke aupuni, me ka nininiia ana aku o na mea i hoawaawaia ma kahi o ka elua kaukani galani.
Me ka hana nui ka na makaikiu i hoea aku ai no kela wahi puhi rama, i kau a mea o ka hihia o ke alahele e hoea aku ai ilaila, a i ko lakou hoea ana aku e a mai ana no ke ahi o ka ipuhao puhi rama, eia nae ua holo e aku la ka mea nana kela hana, iloko o ka nahelehele, a o ka hihia iho, me ka maopopo ole o na moali alanui, ua hiki ole i na makaikiu, ke hookolo aku mahope o ka meheu o ka mea hakihaki kanawai.
KAA KA LANAKILA MA
KA AOAO O KE AUPUNI
Ma ka hihia a ke aupuni e kue ana ia S. Yokomizo, no ke kuai waiona, i kue i ke kanawai hookapu waiona federala, ua kaa ka lanakila ma ka aoao o ke aupuni mamuli o ka hoopuka ana ae o ke kiure federala i kana olelo hooholo ma ka Poalima nei, e ahewa ana i kela Kepani.
O ka hihia o kela Kepani, kekahi o na hihia i paio ikaika ai ka Loio Davis imua o ka aha a ka Lunakanawai Federala Rawlins, ma ka aoao o ka mea i hoopiiia, no ke kuleana ole o na makai e komo ai maloko o ka hale o kela Kepani, a hopu i ka waiona.
Ma ka moolelo o kela hihia, ua kuai hoolilo mai o Yokomizo, he elima galani wisake i kekahi makai kiu, a no kela kuai, i hopuia aku ai oia, e na makai, me ka palapala hopu ole.
Ua hala okoa he mau la, o ka paio ana o na loio o na aoao a elua @ pili ana i ke kuleana o na makai e komo ai maioko o kekahi hale, me kapalapala hopu ole, me ke kono okoa ia o na lala o ka papa kiure ame ka lunakanawai o ka aha federala, ame na luna oihana federala e ae, e hele kino e nana i ka home o kela Kepani ma Kapahulu.
No ke komo ana o na makai e hopu i kela Kepani, me ka lilo ana mai he elima haneri galani waiona malalo o ko lakou malu, i ku aku ai ka Loio Davis a paio, no ka loaa ole o ka mana i na makai e hopu ai iaia me ka palapala hopu ole a ua waiho aku oia i kana noi hoohalahala, no ka hoolohe hou ia o ka hihia o ka mea i hoopiiia.
Maloko o ka luakini o Kawaiahao, ma ke awakea o keia Sabati ae, e malama ae ana ka Ahahui Kamehameha, ka ahahui i noho peresidena ai ke Keiki alii Kalanianaole, he anaina hoomanao nona.
ELUA PAKE I HOPU
IA NO KA LOAA
ANA O KA OPIUMA
Mahope koke iho o ke ku ana mai o ka mokuahi Cleveland no Honolulu nei ma ka hora eha, o ka auwina la o ka Poalima aku la i hala, i paa ae ai elua Pake hana oluna o kela mokuahi i ka hopuia, mamuli o ka loaa pono ana aku o na auneki opiuma malalo o ko laua malu, i na luna oihana federala, a laweia ae no ka hoopaaia maloko o ka halepaahao maanei nei.
Mamuli o na hoike i loaa mai i na luna oihana federala ma Honolulu nei, aia maluna o ka mokuahi cleveland, ka opiuma, i hiki aku ka waiwaiio ma kahi o ka eha kaukani me ewalu haneri dala, i manaoia, e hoolele maanei, ma ke ano hoopae malu, i hoea aku ai na kanaka o ke keena o ka Ilamuku Americka, na kanaka o ke keena hopuhopu opiuma ame na luna oihana kukeawa, noluna o kela mokuahi, a o ka hopena o ka lakou misiona o ia no ka hopuia ana he elua mau Pake, a he umi mau auneki opiuma, i kaa mai malalo o ka malu o na kanaka o ke aupuni, i hookomoia iloko o na poho liilii.
Ua huliia oluna o kela mokuahi e na kanaka o ke aupuni federala aole nae he opiuma i loaa, mawaho ae o kela mau auneki opuima he umi, aka nae ma ko lakou manaoio, aia no na kini opiuma he nui ma kekahi wahi o kela moku, kahi i waiho ai, i hunaia me ka nalo loa.
Ma ka manawa i haalele iho ai ke Cleveland i keia awa, ma kona alahele no Kapalakiko, ma ka hora umi o kela po Poalima, ua ukali aku la kekahi waapa mokuahi, me na luna oihana federala maluna on a, no ka hakilo ana, i ke kiolaia o ka poiuma iloko o ke kai, me ka hoomalamalama mau ia o na kukui uwila mai ka waapa mokuahi aku, a mai ka mokuahi Cleveland mai, aole nae he mau waapa Kepani i ikeia e hookokoke aku ana i kela mokuahi, a aole no hoi he opiuma i ikieam i kolaia iloko o ke kai.
Ino aia no na kini opiuma maluna o kela mokuahi, elike me ka manaoio a na luna oihana federala maanei nei, alaila e loaa mai ana ia i na kanaka o ka oihana kukeawa o Kapalakiko, ke huliia mai kela moku i ka wa e ku aku ai i ka Ipuka Gula.
KA PIHA ANA O KA
IUBILE MA WAIKANE
Ua lehulehu na lohe paee no ka mea e pili ana i ka Jubile o Waikane iloko o na la i hala, o kekahi lohe a ka mahina o Aperila o ka 1925 e piha ai ka iubile o ke ku ana o ka ekaleshia o Waikane, a ma kekahi lohe hou mai i keia Aperila iho o keia makahiki e piha ai ka iubile.
Ua hoopau loa ia ae keia pohihihi mamuli o ka hoike a ke kakauleka o ka Papa Hawaii, Henry P. Judd, ma ka noho ana o ka halawai a ke komite Hawaii, kekahi manawa i hala. Wahi ana, ma ka nanaia ana o ka moolelo a E. P. Aikue, kekahi o na makua kahiko loa i noho ma Waikane, a he moolelo hoi ia i hilinaiia i ikoia ka pololei o keia makahiki ka piha ana o ka iubile o ke ku ana o ka ekalesia o Waikane, a o na hana o lawelaweia ana maloko o ia apana ma na la 4, 5, o Aperila @o ka hana wale no ia e pili ana i ka iubile, a ma ka la 6, o ia ke Sabati he hoike Kula Sabati hui o na Koolau ke malamaia ana ma ia la.
KO HAWAII NEI MEA KUPONO LOA NO KA PAIA
PEPA HALE
Ma keia wahi aole loa he kupono iki o ka hoohana ana i na wahi o na paia ma ke ano e ae. He nani na hana kinohinohi me ka lima, eia nae he paakiki ka loaa ana me ka pipii pu.
Liilii loa na hoolilo o ka Pepa Hale eia nae ua hoololi ae ia i kekahi rumi i wahi no ka nani. He mau kaukani o na nani au e wae ai mai na hui mai o Birge & Sons, Muralia Company ame Vogue Company. O ke Sanitas, he lole i waeia, kupono loa keia no na holo, na rumi auau, na rumi luana ame na rumi moe. Nui wale na ano, me ka maalahi ke holoiia.
Kipa mai e nana i na mea hoikeike in a no kou kuai a kuai ole paha
LEWERS & COOKE, LTD.
Poe Loea ma na Lako Kukulu Hale Mahope mai o ka 1852
169-177 Alanui Moi Hema
KAA IA PUNAHOU
KA NUI O NA HELU
Ma ka hookuku i malamaia mawaena o na keiki o na kula o Kamehameha, Punahou, St. Louis, McKinley ame Mills, ma na lealea hooikaika kino, mauka ae nei o ke kahua paani o ke Kula Kamehameha, i aha'i ai na keiki o Punahou, i na helu kiekie, ma kela mau lealea me ka ukali aku o ke Kula o Kamehameha ma ka helu elua, he umi helu wale no ka oi o Punahou mamua.
Oiai nae, aole i hoohauleia na manawa mama loa i holoia, ma na heihei kukini pahu poko ame pahuloa ma kela la, eia nae ua hoopihaia ka lehulehu o ka poe makaikai me na manao pihoihoi, no ka hahana loa o na moho kukini ma na heihei apau o kela la, a ma kekahi mau heihei kukini, he mau hekona wale aku no koe, alaila loaa, ka manawa e paa nei ma ka moolelo o na manawa mama holo loa, ma kekahi mau pahu.
Ma ka heihei kukini o hookahi haneri ia no ka poe hou, ua aha'i ke Kula o Kamehameha i ke eo ma keia heihei, me ka loaa ana he 7 helu i kela kula, a he 4 helu i loaa i ke Kula McKinley, me ka loaa helu ole i na kula e ae.
Ma ka heihei kukini hoi o hookahi haneri ia no ka poe kahiko, ua kaa i ke Kula o Punahou ke eo, me ka loaa o na helu 7 ia kula, he 1 i ke kula o St. Louis a he 3 i ke Kula McKinley.
Ma ka heihei paku'iku'i o hookahi mile, ua aha'i hou o Kamehameha i ke eo me ka hahani loa o Punahou mahope aku. O na helu i loaa i na kula ma keia heihei, he 10 helu ia Kamehameha, he 6 ia Punahou, he 4 ia Mills a he 2 ia McKinley.
Kaa hou ia Punahou ka heihei paku'iku'i o eha mile, me ka loaa ana he 10 helu i kela kula, he 4 helu ia Kamehameha, 6 o St. Louis a he 2 o Mills.
Ma ka heihei paku'iku'i o elua mile, aha'i hou no o Punahou i ke eo, me na helu he 10, Kamehameha @; St. Louis 4; Mills 2.
He umikumamalua ka nui o na lealea hooikaika kino, i komo ma kela hookuku ana o na kula, me ko lakou noke ana i ke aumeume, no ke kula oi loa aku o na eo i loaa i kona mau keiki, a no ke kaa ana o na helu kiekie ia Punahou, pela i lilo ai i kela kula ka oi ma kela hookuku ana.
Nui Anei ke Dala Loaa ia Oe?
He mea pono i kela ame keia mea loaa nui o ke dala, a i ole loaa makahiki paha e malama ia mea maloko o ka banako paa.
Aia wale no a hana pela alaila palekana mai ke poho mai i ka pauahi ame ka aihueia.
WEHE I MOOHELU HOAHU ANO.
The Bank of Bishop & Co., Ltd.
Ka Banako Kamaaina i na Hawaii
HOAO HE WAHINE
KEPANI E LAWE
I KONA OLA
Mamuli o ka noonoo nui lea no kana keiki i hoopaaia ma ke kula o Waialee i hoao ae ai he wahine Kepani nona ka inoa o Mrs. @ro Hirogawa e lawe i kona ola iho, ma ke oki ana i kona puu me ka pahi, ma ke kakahiaka o ka Poaono aku la i hala, oia nae, ua ko ole ia mauao on a, oiai aole oia i make, me ka nui o na manaolana, no ke oia ae o kahi ana i oki ai i ka pahi, mahope o ka hala ana o kekahi manawa e lapaauia aku ai.
Me ka pahi umiumi kela wahine o ke oki ana i kona puu, a i ka manawa i loaa aku ai i kana kane, he manawa mahope mai, ua hoihoi awiwi ia aku no ka halema'i o na kamalii, oiai o kahi kokoke loa ia e loaa ai na lapaau ana, a mailaila mai, i hoihoi loa ia aku ai no ka Halema'i Maowahine.
Ma ka hoakaka a ke kane a kela wahine, ma kela kakahiaka ka, i hoike aku ai oia, no kona makemake loa e ike i kana kaiki i hoopaaia ma Waialee, me ke koi ana mai i kana kane, e imi aku i na alahele i wahi e hookuuia mai ai ke keiki a laua.
No ka ike o ke kane, he hana paakiki, ka aeia mai e hookuu i ke keiki, ua hoakaka mai la oia i kona manao imua o ka wahine, o ka hopena i ikeia mahope mai, i ka wa i kaawale ai o ke kane, a hoi hou aku no ko laua home, oia no ka loaa ana aku o ka wahine, e waiho mai aua, me ka moku o kona ai i ka pahi umiumi.
HOOKU'IIA E KE KAA A HAKI KA IWIHOEHOE
Ua haki ka iwihoehoe a me he mea la, o ke poo o SUn Look Hop kekahi i waawaa ma ka manawa o ka hooku'i ana o ke kaa baikikala ana e kau ana me ke kaa otomobile e kaliwaia ana e T. Kuramoto ma ke kihi o ke alanui Puowai, @@a ke kakahiaka o ka Poalua nei.
O ka Makai Joe Lii ka mea nana i ninau pono no keia hookn'i ana, a ma kana hoike o ka hoihoi ana ae, o ke kumu o ka hoku'i ana o na kaa o keia mau kanaka, no ko aua koohuli like ana ae i ko laua mau kaa e kau ana ma ke kihi alanui. Ua hopuia o Kuramoto no ka holonui me ka nana ole i ko hai pono, a no ka mea hoi i eha ua lawe mua ia oia i ka halema'i o na poino ulia a mahope i hoihoiia ae ai i ka Halema'i Moiwahine.