Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 12, 20 March 1924 — Page 6
| This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
| This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
ALA NA MANAO KUE NA KA NINAU O.
Ua lilo ka ninau o i na haumana oloko o na kula, i kumu e hoalaia mai ai na kue ana ma ka aoao o kekahi poe maku, no ka hookoia aku o ia hana maluna o ka lakou poe keiki, mawaho, ae o lakou, he heluna nui o na makaainana ame na kauka o keia kulanakauhale, i hoike ae i ko lakou manao kue ma kekahi halawai i malamaia ma ka po o ka Poalua @ ka pule aku nei i hala ma Manoa. me ke kukulu okoa ia o kekahi ahahui i like aku me na ahahui ma kekahi mau mokuaina o Amerika Huipuia.
Ma na manao hoakaka i hoikeia ae ma kela halawai e kekahi poe kauka, e kue ana lakou i ka oia o na keiki, i ka wa o na ma'i ahulau, a wahi a kekahi kauka, ua oi aku ka make o na kanaka mamuli o ko lakou oia ana, mamua o ka poe i make i ka ma'i kamolapoki.
O ka o ana i na kanaka, wahi a keia kauka, o kekahi ia o na hana karaima, a ma kekahi o na kalana o ka mokuaina o Monohana ua hoopuka okoa ia kekahi olelo hooholo e ka aha, e papa ana i ka papa ola o kela kalana, aole e hooko i ka oia o na kanaka ke ole lakou e ae ia hana.
Ua laweia mai na hooiaio ma o na huahelu la, e kakahi poe kauka e ae, e kuhikuhi ana i ka nui o ka poe i make mamuli o k@ lakou oia ana mamua o ka poe i loohia i ka ma'i kamolapoki. Maloko o ke kulanakauhale o Nu IIoka i ka 1913, aole @@@ he mea i make i ka ma'i kamolapoki, aka nae, he ekolu poe i make mamuli mai o ko lakou oia ana.
Maloko o Inia i hookumu mua loa ia ai ka o ana i na kanaka ma ke ano he hana hoomanamana ia, a mailaila aku, i laweia ia hana. Mai ka makahiki 1913 mai ahiki i ka makahiki 1920 maloko o ke aupuni o Enelani, he eliwa wale no poe i make i ka ma'i kamolapoki, a ua hiki aku hoi ka nui o ka poe i make, n@ k@ lakou oia ana, ma kahi o ka 137.
Ua kukulu pu ia mai kekahi mau huahelu, e hoakaka ana i na mea oiaio i ikeia ma Iapana. O kela kekahi o na aupuni hoolilo i ka o ana i na kanaka, i mea hoopakele ia lakou mai ka make ana i ka ma'i kamolapoki, o ka mea nae i ikeia, he keu aku ka nui o ka make, mamuli o ke oia ana, mamua o ka make i ka ma'i kamoiapoki.
Aole no ke kue maoli ana aku i ka lawelaweia o ke o ana i na keiki kula, maalo o ke kauoha a ka papa ola, ke kumu e kukuluia aku ai keia ahahui, aka no ka hoopakele ana ae i na makua mea keiki, ame ka lehulehu o ka poe makemake ole i ka oia mai, mai ko lakou ae wale ana aku, i kela hana.
Ma ka manaoio o ka poe i hoea ae ma kela halawai, a i hookaka hoi i ko lakou mau manao maluna o ka ninau o, aole he kuleana e hookikina wale ia aku ai kekahi mea e oia oia, ke ole oia e makemake ia hana; hookahi nae alahele e hiki ai ke hookoia ia iini, o ia no ke kukulu maoli ae i kekahi ahahui, elike me na ahahui o keia ano like, i kukuluia ma kekahi mau kelanakauhale o Amerika.
Ua hoikeia ae kekahi manao, no ka ae ole o kekahi poe kauka o keia kulanakauhale, e oia ka lakou poe keiki me ka hoalaia ana mai o ka ninau, in a he mea e poino ai na keiki kula, mai na ma'ilele mai, alaila pehea iho la hoi kela poe kauka i makemake @'e ai e oia ka lakou poe keiki?
Me he mea la o na Hawaii ka poe kue loa i ka oia o na keiki, au'e no ko lakou ike i ka hopena poino o kela hana, aole no hoi @@ ko lakou ike, ua oi aku ka palekana o na keiki oia, mamua o na keiki o ole ia, aka ma ke ano noonoo wale iho no; e lilo ana nae ke ku aku o keia ahahui, ma keia kulanakauhale, i mea hoohauoli aku ia lakou.
KE PAILA NEI KE KALAIAINA
Ke pialla nei ka ipuhao kalaiaina iloko o keia mau ia, oiai no nae he manawa loihi keia e kakali aku ai mamua o ka hoea ana mai i ka wa e hoouka maoli ia ai ke kaua kalaiaina ma Hawaii nei; ke ike e ia aku nei no ke kulana ooloku iwaena o ka po@@@ o na Repubalika pela no hoi iwaena o na Demokarata. Ooloku mai no nae na aoao kalaiaina kuloko o kakou ea, aia no he mea nana e hoonioni elike me ka ooloku ana o na ale o ka moana i ka makani ino.
Iloko o ka noonoo o na kanaka i komo kuhohonu ole iloko o na hana kalaiaina, aole he like ole mawaena o R. W. Shingle ame C. H. Cooke, i ko lakou manao; ua hiki no ke kohoia kekahi o laua i komite lahui Repubalika, aka nae iloko o ka poe i h@le a loea ma ia hana, aia he like ole nui mawaena o keia mau moho.
Aole no ke kulana komite lahui wale iho no, i akeia ai e holo aku ia hanohano i kekahi o keia mau kanaka, aka aia he mau ninau nui a ko'iko'i mamua aku nei e hoea mai ai, ke kohoia ana o kekahi o laua, i mea e hookoia ai ka makemake ame ka @@ni o kekahi pohai iloko o ka aoao Repubalika.
O ka pilikia hookahi no keia e ala mai nei iwaena o na Demokarata, a elike no me na Repubalika, ke aumeume nei ke kulana komite lahui Demokarata mawaena o ka Meia John H. Wilson ame ka Elele W. P. Jarrett, mamuli o ke an@ nui o keia kulana ma na ninau apau i pili i ka hooponopono aupuni federala ame keia Teritore.
Me keia mau hoailona nae o ka ooloku e ikeia aku nei i na aoao kalaiaina kuloko o kakou, in a aole ia e hiki ana ke hoop@uia ae, iloko o na ahaelele e noho mai ana i keia mahina ae, alaila he hookahua wale ana no keia, i ka hahana o na paio, ke komo pono aku kakou iloko o ke kau koho ae nei o na hoa o k@ kakou ahaolelo, ame ke kulana elele lahui i Wakinekona.
E nana aku nae kakou i ka nee ana o ke au o ka manawa!
Aole e loaa i na makaainana koho baloka o Honolulu nei, na hoike oiaio, i pili i na hana i lawelaweia malalo o ka aelike, no ke alanui o Nuuanu, aia wale no a kohoia kekahi poe mawaho ae o na luna oihana o ke aupuni kulanakauhale. Ua waiho mai ka Meia Wilson, i kana hoike, no ke ano o ka hanaia ana o kela alanui, e hoahewa ana i ke kupono ole o na mea i hanaia elike me na kuhikuhi no na meahana e hoohanaia aku ai; ua waiho ae hoi ke komite alanui o ka papa o na lunakiai, i ka hoike e a@o@o ana i na mea apau i hanaia, a ma kekahi olelo ana ae, e hoole ana i ka pololei o na mea i ahewaia e ka Meia Wilson. He Demokarata ka aoao kalaiaina o ka Meia Wilson, a he Repubalika hoi ka aoao o na lala o ke komite alanui, nolaila aole @e wa e kuikahi ai na aoao a elua, elike me ka hiki ole ke hui ka a@@a me ka wai.
E hoomanao i keia, no ka pono o ka poe i maopopo ole. Wahi a ka Lunakanawai Federala W. T. Rawlins, ma ka hihia a ke aupuni e kue ana i kekahi Kepani i hopuia no ke kuai ame ke puhi waiona. Ina ua lawelawe maoli ia ka hana hakihaki kanawai, ua lawa ia no na makai e hopu aku ai i kela Kepani, me ka palapala hopu ole, a palapala huli paha no kona hale. Aole keia olelo hooholo, i haawi aku i na makai i ka mana ame ke kuleana e komo ai maloko o na kauhale o na kanaka, a hopu aku, no ko lakou malama waiona a hana waiona paha, aole pela ua hoopakeleia na kanaka apau, malalo o ke kumukanawai o Amerika Huipuia, aka ma kahi wale no o ka hana maoli ia ana o ka hana hakihaki kanawai, ua hiki i na kanaka o ke aupuni ke hopu aku, me ke kakali ole a hoopukaia ka palapala hopu, a palapala huli paha.
Nuhou Kuloko
Mamua o ka pau ana o ka mahina o Maraki nei, ua manaoia e ukuia ae ana ka hapalua o na auhau kaa ole, iloko o ke k@ena auhau, e ka poe i hoohemahema i ka uku ana i ko lakou mau auhau waiwai i na makahiki aku nei i hala.
He umikumamalima kaukani dala ka bona a ka aha kaapuni i kau mai ai no Louis Hookano, no kona hookuuia e noho mawaho nei, ahiki i ka hooloheia ana o ka hihia e kue ana iaia, no ka make ana o kana wahine ma ko laua home ma Kahaluu ae nei.
Ua manaoia, ma ka wa e noho mai ai o ka ahaelele teritore a na Repubalika ma ka la 7 ae nei o Aperila, e waihoia mai ana kekahi mau hoohalahala, kue no ke ano i kohoia ai kekahi mau elele ma ka Poaono iho nei.
Oiai e kau ana ma ke kaa aoao o ka mokokaikala o kana kane, i kiolaia aku ai o Mrs. Felix mailuna aku o ke kaa, a hooku'i me ka pohaku pale o ke alanui kauaoao, ma ka auwina la o ke Sabati aku nei i hala, me ka nui o na palapu kukonukonu i loaa iaia.
Ma Pukoo, Molokai, i pauaho mai ai i keia ola ana, ma ka Poalima aku la i hala o Kapena Jules Dudoit, kekahi o na kapena moku kahiko loa o Hawaii nei, i ke kanawalukumamaha makahiki a oi o kona ola ana.
No ke panikuia ana o ke alanui o ka pali o Nuuanu, ahiki i ka hora elima o ke ahiahi, i hoohala ai o John H. Wise ame kona mau knaka mauka ae nei o ka pali, no na hora elua, mamua o ka hiki ana ia lakou ke huli hoi mai no ke kulanakauhale nei, ma ke ahiahi o ka Poakahi aku la i hala.
HOOHOLOIA I AHA
HIMENI NUI
Ma ka halawai a ke komite o ka la o Kamehameha, i malamaia maloko o Kawaiahao, ma ka po o ka Poalua aku nei, o ka pule i hala, i hooholoia ae ai, e lilo ke ahiahi o ka la o Kamehameha, Iune 11, i manawa no na ahahui Hawaii apau, e komo like ai ma kekahi aha himeni hoohauoli, no ka hoolilo aua i na hana hoomanao i ka la o Kamehameha ma keia makahiki, i mea ano nui loa, mamua o na hana i malamaia, ma na makahiki aku nei i hala.
O Mr. L. A. Kakina ame Edgar Henriques, na laua i hoakaka ae i ko laua mau manao, no ka lilo o ka hana himeni, i hana kupono loa, ma ka hoomanao ana i ka la o ka Na'i Aupuni Kamehameha, a ua aponoia aku kela manao, e na lala o ke komite, i hoea aku ma ia po.
Ua manaoia, maloko o ke kahua o ka pa'lii, e malamaia ai kela haua himeni, me ke kukuluia o na wahi a ka poe himeni e mele mai ai i ka lakou mau himeni i hoomakaukau ai; a e komo ana na ahahui Hawaii apau, ma kela hana.
No ka haawi ana aku i ka hoomaopopo ana, i ke ano nui o ka la o Kamehameha iloko o ka noonoo o ma haumana o na kula, i kohoia ae ai ka Ilamuku Oscar P. Cox, ka Makai Kiekie John O. Lane, ka Hope Loio Kuhina Charles Dwight ame Senatoa Charles Chillingworth, i mau komite no ke komo ana aku maloko o na halekula, a haawi i na haiolelo e pili ana ia Kamehameha, ma ka la 10 o Iune.
Elike no me na hana maa ma na makaiki apau, e hoomanaoia ai ka la o Kamehameha, e malamaia ana he kaihuakai e ka Ahahui Kamehameha, mailalo mai o Aala Paka, no kahi o ke kii o Kamehameha e ku nei ma ke kahua o ka hale aupuni, alaila ka'i ae noloko o ka pa 'ihi, malaiia e meleia ai na himeni i hoomakaukauia, me ka hoolohe ana i na haiolelo, a ka poe i kohoia no ia @ana.
Ma na hora @ ke @@@@hi, elike me i@ a ke komite o ka hooholo ana, @ akoakoa hou ae ai ka lehulehu noloko o ka pa'lii, no ka holohe ana i na ahahui like ole, e mele mai ana i na himeni o kela ame keia ano, no ka hoohauoli ana i na mea apau.
WAKINEKONA, Mar. 17--Ua hoikeia aku nei e Amerika ia Jules Jusserand, ka elele apuni ma Palani i keia la, ko Amerika hoole ana i ka manao o Palani i hoolala ai no ka hookohu ana aku i kekahi mau kanaka mawaena o na lahui a na ia mau kanaka e lawelawe i na ninau e ala mai ana mai na aie mai o ke kaua i haawiia ai e na lahui o Europa.
HOAOIA KE ANO
KAA UWILA HOU
No ka manawa mua loa, i hoaoia ae ai ke ano kaa uwila hou loa, ma ke alanui Moi, ma ka Poakahi iho nei, me ka lilo i mea makaikai nui ia, e ka poe e ku aku ana a nana i ka hooholoia o kela ano kaa, ma ke alanui.
Iwaena o na ohua o ka laweia ana e hooholoholo maluna o kela kaa, oia ka Meia John H. Wilson, ka Lunakiai Ahia, William R. Castle, A. L. Castle, ka peresidena o ka hui kaa uwila; James W. Lloyd, L. A. Thurston, G. P. Dension, H. Stuart Johnson, W. N. Chafee, S. H. Reed, A. Pratt, a o ke kiakaa nana e hookele ana i kela kaa, oia o Herbert J. Grindell, a o Thos. H. Young, ka mea ohi dala.
He elima mau aka like o keia ano hookahi, e hoomakaukauia mai nei, aia a pau na hemahema o kela mau kaa uwila hou, alaila hooholoia ma na alanui e hooholoia ana.
Ma keia ano kaa uwila hou, he hookahi no wahi o na ohua e pii ai iluna o ke kaa, mamua mai, a he hookahi no wahi e lele ai ilalo, mahope o ke kaa, aole elike me na kaa o keia manawa, ka pii ae, ma kela ame keia wahi a na ohua i makemake ai.
Ua hanaia keia ano kaa, ma ke ano, e hiki ole ai ke holo, in a ua hamama na pani o na puka mamua a mahope, aia wale no a paniia kela mau puka, alaila hiki ke holo, a i ka wa e ku ai, alaila e hamama ana na puka, no ka pii ana mai, a no ka lele ana aku o na ohua.
I ka po, he elua mau ano kukui uwila, i hanaia, no ka haawi ana aku i ka ike i na ohua, i ka wa e ku ai o ke kaa, a e holo ai paha, o ia hoi, i ka wa e a ai ke kukui lenalena, e hoike mai ana ia, no ka holo o ke kaa, a ke a ke kukui ulaula, he hoailona ia no ke ku o ke kaa.
O na hoohalahala a kekahi poe wahine, no ke kiekie loa o kahi e hehi aku ai, no ke kau ana iluna o na kaa uwila, e hoopauia ana ia ma keia ano kaa, no ka mea he haahaa loa kahi e hehi aku ai o na wawa@ no ke kau ana iluna, a no ka lele ana mai paha ilalo, e hoopilikia ole ia ai na palekoki pilipono o na wahine momona.
Ma ke alanui o Manoa i manaoia ai, malaila e hooholoia ai keia ano kaa hou, a mahope na alanui e ae.
PEPEHIIA HE MANO NUI MA MAALAEA
Iloko o kekahi mau la aku nei i hala, i kulike ai me ka meahou o ka hoikeia ana mai i Honolulu hei, mai Wailuku, Maui mai, i pepehiia ai he mano nui, o 17 kapuai ka loihi, a make, e Iona Kaii o Kihei, ma ke kaikuono o Maalaea.
I ka lawai'a ka o Iona Kaii, ma kela la, me ka luu ana iloko o ke kai me kana mau o elua, no ke o ana i ka i'a, ia wa oia i ike aku ai i ka maalo ana ae o kekahi mano niuhi hui.
Me kona kakali ole aku, o ka holo mai o kela mano e nahu iaia, ua au aku la oia @uka o ka aina, me ke kii ana aku e hopu i kekahi ilio, a pepehi iho la a make, i maunu no ka hoopaa ana i kekahi makau nui.
He oiaio, i ka makaukau ana o ka makau, ame ke kaula i hoopaaia i ka makau, i hakalia no ka a kiolaia aku ka makau iloko o ke kai, ua paa koke mai la i kela mano i ka hopuia, a o ka hana nui aku, ka huki ana i ua mano nei, eia nae, ua kaa ka lanakina ma ka aoao o Iona Kaii, mamuli o ka pepehiia ana o kela mano eia me kana o i'a.
KAA KA PONO I KA
HOOLILINA O ISENBERG
O na paio ana mawaena o na hooilina o ka waiwai o Otto Ernest Isenberg, ame ka hui o Trent Trust Company, ke kahu iaia ka malama ana o na waiwai o ka mea i make, ua kaa ka lanakila ma ka aoao o na hooilina, mamuli o ka hoihoi ana ae o ka Loio W. T. Carden, ke kahu i kohoia o ka aha, i kana hoike, e kauoha ana e ukuia aku na hooilina o kela waiwai e ka hui o Trent Trust Company, i ka huina o $287, 323.40
O kela huina dala maluna ae, o ka waiwaiio ia o na mahele he 670 o ka mahiko o Kekaha, Kawai, i kauohaia ai ka hui o Trent ma e hoihoi aku i na hooilina o ka mea i make.
Kekahi keia o na hihia i paioia ai iloko o ka aha me ka hahana loa no kekahi manawa ae nei i hala, me ka hoea okoa ana mai o kekahi loio mai Kapalakiko mai, no ka paio ana ma ka aoao o na hooilina.
Ma ka moolelo no hoi o na hoike apau a na kahu i waiho aku ai imua o na aha hookolokolo, o ka hoike i hoomakaukauia e Mr. Carden, kekahi o na hoike loihi, ma kahi o kanawalukumamaiwa mau apana pepa i kikokikohua ia.
Nuhou Kuwaho
PENSACOLA, Fla. Mar. 17. I keia la i make ai na Lutanela O. H. Moore ame C. D. Porter, i ka manawa i hooku'i ai ko laua mau mokulele kekahi me kekahi ma ka lewa.
WAILUKU, Maui, Mar. 17. He Kepani ka mea i make i ke kaaahi ma ka Poaono i ka manawa ana o ke oki pokole ana aku maloko o ka pa o ka halewili ma Wailuku.
HAVANA, Cuba, Mar. 17. Ua loaa mai he lono kelekalapa i keia la e hoakaka ana no ka hakaka ana o na koa marina Amerika me na makai na makaainana ma Santiago a ua eha kekahi poe o lakou.
TOKIO Iapana, Mar. 17. Ua hoikeia mai ianei ka hoonaueue ana ae o kekahi olai i ikeia ma Fukushima i keia la. Aohe ka he mau poino koikoi i hanaia. Ua ikeia ma ka mea ana olai o kahi o ke kikowaena o ia olai ua manaoia mai na mokupuni Kudile mai.
PARISA, Palani, Mar. 17. Euku na Kelemania i na auhau elike ke kiekie me ia a na makaainana o kekahi o na lahui e uku ai, o ia ka mea i hooholoia i keia la e na komisina loea hooponopono aie kaua i noho lunahoomalu ia e ka Brig. Gen. Charles G. Dawes o na mokuaina huiia o Amerika.
SACRAMENTO, Mar. 17, Ua hoea mai na kanaka kaapuni honua ma ka lewa o ka oihana kaua moana i ke kahua o na mokuea Mather ma ka hora 2:14, o keia ka mua o ko lakou kuu ana mahope o ka lele ana mai ke Kahua Clover mai, kokoke i Santa Moniva ma ka hora 9:32 o keia kakahiaka. E hoomaha iki ana lakou no elua hora mamuli o ka nui o ka ino. He 17 mau moku ea i ukali mai ia lakou ma ko lakou lele ana mai i ka akau. O ka ha o na kanaka e lele pu ana, oia ka Lt. Erik Nelson, ke hui pu mai ana me lakou ma Seattle
TOKIO, Iapana, Mar. 17. He mau elele Kepani he poe i hoonaauaoia ma Amerika, ka i kipa aku e ike ia Cyrus B. Woods, ka Elele Aupuni AMerika i keia la a noi aku e loaa mai iaia ka aeia e ke aupuni Amerika no ka hookoe ana i ka mokukaua Mikasa, ka moku lawehae a ka Adimarala Togo, i kiahoomanao nona. Ua hoopaa mai ka Elele Aupuni Woods iaia iho no kona kokua ia lakou i ka manawa e laweia mai ai ia kumuhana no ka noonoo ana, me he mea la, iloko o kekahi manawa kokoke loa. eia ka mokukaua Mikasa i nei manawa me ke kulana e hiki ole ai ke hoohana hou ia aku ma ke ano he mokukaua.
ELIMA POE AIHUE KAA
OTO I HOOPIIIA AE
He elima mau kanaka opio, a ma ka oleloia he koa ka lakou no na pakoa o Leilehua, i hoopaaia ae maloko o ka halepaahao kalana e kakali ana no ko lakou ninaninauia ae e ke kiure kiekie ma ka mea e pili ana i ko lakou komo pu ana e aihue i kekahi kaa otomobile e hoohanaia ana e ka Hope Luna Auhau, Paul J. Jarett, ma ka Poaha o ka pule aku la i hala. O na inoa o ia mau kanaka i hoopiiia ae ai, o E. S. Strauser, E. W. Adams, R. D. Brown, M. Dikeman ame T. A. Holzer.
I kulike me ka Jarrett o ka hoike ana ae i ka oihana makai, ua ikemaka aku ka oia i keia mau kanaka ae la elima e kalaiwa ana i ko@@ kaa ma Kailua ma ka Poalima o ka pule aku la i hala. No kekahi mau mile lehulehu ka kona uhai loloa ana aku mahope o lakou a i ka mamao loa ana aku o ua mau kanaka nei, ua hoopau wale oia i kona uhai ana aku maloko o ka Apana Cocoanut Grove ma Kailua. Mahope iho ua paa ae ua mau kanaka nei i ka hopuia e na makai a haawiia ae no ka hoomalu ana ia lakou malalo o ka mana o ka makai o Kaneohe, a lawe nui ia ae e hoopaa maloko o ka halepaahao kalana.
HOOPA'I PAAHAOIA KA
OPIO AIHUE KAA
O Ben Puakela, he opio Hawaii o 21 makahiki, a i ae ai ai hoi i kona hewa ima o ka aha kaapuni ma ka Poaono o ka pule i hala aku la, no kona lawe ana ma ke ano aihue i ke kaa otomobile o T. Ohira, he Kepani, ua kauia aku ka hoopa'i hoopaahao maluna on a ma ka Poakahi nei e ka Lunakanawai James J. Banks maloko o ka aha kaapuni aole e emi iho malalo o ekolu mahina aole hoi e oi aku maluna o elima makahiki e noho ai maloko o ka halepaahao me ka hana pu i ka hana oolea.
MAKE HIKIWAWE I
KA MA'I PUUWAI
Me ka moeuhane mua ole, ua kokoke loa mai i kona mau hora hope loa e ola ai ma keia ao, i pauaho mai o James T. Taylor, kekahi o na enekinia kahiko a kamaaina o keia kulanakauhale, i keia ola ana, ma ka hapalua o ka hora eono o ke ahiahi o ka Poaono nei, ma kona home ma ke alanui Park, Nuuanu. He ma'i puuwai kona kumu o ka make ana.
Ma kona keena hana no o Mr. Taylor ma kela Poakahi, me kekahi hoailona ole o ka ma'i maluna on a; ua lawelawe no oia i kana mau hana apau, elike me ia ma na la e ae, o ka mea apiki nae, iaia i huli hoi aku ai no kona home ma ke ahiahi o kela la, he manawa pokole wale no mahope mai o kona make loa no ia.
Ma Waiaha, Kona, Hawaii i hanauia ai o Mr. Taylor i ka makahiki 1859, ma ka la 19 o Maraki; a ma Kaleponi oia i hoonaauaoia ai, a mahope o kona puka ana mai ke @ula mai, ua noho hana oia no na hui lehulehu ma ke ano he enekinia.
Iaia i huli hoi mai ai no Honolulu nei, ua noho hana aku oia malalo o na makahiki hope mai nei, i wehe maoli ae ai oia i keena oihana nona ponoi, me kona kikoo mau ia aku e na hui lawelawe oihana nunui, ma ke ano he enekinia, no ke kukakuka ana maluna o kekahi mau hana ano nui i makemakeia.
Ma ka hora eha a oi o ka auwina la o ka Poalua mai, i malamaia ai kona anaina haipule hoolewa maloko o Kaukeano Hou, a laweia aku kona kino wailua, no ka hoomoeia ma ka ilina ohana ma Maemae, Nuuanu.
Ua waiho iho oia mahope nei, he wahine kanemake, ame ka laua keikikane Thurston Taylor.
NA MARE.
William Fitzimons ia Emily Sharpe, Mar. 8.
Willie Kane ia Keoho Kalalau, Mar. 10.
John Palau Jr., ia Carrie K. Akana, Mar. 10.
NA HANAU.
Na Wm K. Bray ame Elizabeth K. Bane, he keikikane, Feb. 24.
Na Mr. ame Mrs. N. Thompson, he keikikane, Feb. 29.
Na Mr. ame Mr.s Kalima, he keikikane, Feb. 29.
Na Mr. ame Mrs. Harry M. Chun, he kaikamahine, Mar. 4.
Na Mr. ame Mrs. Valentine Rose, he kaikamahine, Feb. 12.
Na Mr. ame Mrs. Barry Sizemore, he keikikane, Mar. 12.
Na Mr. ame Mrs. A. B. Kroll, he kaikamahine, Mar. 13.
Na Mr. ame Mrs. John K. Clark, he kaikamahine, Mar. 13.
Na Mr. ame Mrs. Jos. K. White, he keikikane, Mar. 13.
Na Mr. ame Mrs. Jack Makini, he keikikane, Mar. 13.
Na Mr. ame Mrs. Chas. Leinani Pa'e, he keikikane, Mar. 14.
NA MAKE
Joseph Piianaia Irvine, ma ke alanui Harvey, Mar. 11.
Joseph Hoomana, ma ke alanui Vinia Hema, Mar. 14
Annie Kamoa Kealoha, ma ke alanui Waikiki, Mar. 15.
Kealoha Pipi, ma ka Halema'i Pupule, Mar. 17.
Joseph Kaakua, ma ka Halema'i Moiwahine, Mar. 18.
HOOLAHA DEMOKARATA.
E malamaia ana he Ahaelele Teritore maloko nei o Honolulu, T. H., e hoomaka ana ma ka Poaha, Aperila 24, 1924, ma ka Hokele Alexander Young no keia mau hana mahope ae nei:
1. Koho ana i Komite Lahui Kane ame Komite Lahui Wahine.
2. Koho ana i Komite Kuwaena Teritore hou.
3. Koho ana i eono mau elele ame eono hope i ka Ahaelele Lahui.
4. A no kekahi mau hana e ae e hoea mai ana no ka nooonooia imua o ka Ahaelele.
Ke kauohaia aku nei na kalapu mahele e malama i ke koho ana no ko lakou mau lunanui no keia mau makahiki elua e nee aku nei, a no na elele i ka Ahaelele Teritore, aole e kaa aku mahope o ka Poakahi, Maraki 31, 1924, a e hoouna mai ia Albert Harris, Kakauolelo o ke Komite Kuwaena Teritore, ipapainoa o na lunanui ame na elele i kohoia ma kela manawa. O ka waiho inoa ana no ia mau kulana e paa ma ka la 24 o Maraki, 1924.
Ua kuleana kela me keia kalapu pakahi, malalo o na rula o ka aoao i hookahi elele no kela me keia 50 a mahele hapanui paha o ia mea o na baloka i kohoia ma ke koho baloka teritore i hala no ka moho Demokarata no ka Elele i ka Ahaolelo Lahui, a ma na hana apau, ua kuleana kela ame keia kalapu pakahi i hookahi baloka. Ua kuleana pu na lala apau o ke Komite Kuwaena ihookahi baloka.
O na moho no ke Kulana Elele i ka Ahaelele Lahui e malamaia ana maloko o Nu Ioka he mea pono e lilo i mau lala no na kalapu mahele, a e waiho mai i ka lakou mau palapala noi holo moho me ke Kakauolelo Teritore, Mr. Harris, aole e lohi aku mahope o ka la 24 o Maraki, 1924. He mea pono e kakauinoaia ka palapala noi holo moho e 20 Demokarata a he mea pono e ukali pu ia mai me ka uku o $10.00. Malalo o na rula o ka aoao aole mana kekahi noi holo moho e ae.
Haawiia malalo o ka mana o na rula o ka aoao Demokarata ma ke kauoha a ke Komite Kuwaena Teritore.
KOHOIA EKOLU MAU
ENEKINIA NO KA
NOII PONO ANA.
No ka huli a noii pono ana aku i ke kulana o ka oihana wai o Honolulu nei, i hookohuia ae ai he ekolu mau enekinia, aole he poe e noho hana ana malalo o ke aupuni kulanakauhale, no ka waiho ana mai i ka lakou hoike, imua o ke komite o ka oihana wai, o ka papa o na lunakiai, no ka waiho ana ae a kela komite ia hoike imua o ka papa.
I kinohi, o ke komite o ka oihana wai, o ka papa o na lunakiai, i noho lunahoomalu ia e ka Lunakiai Cunha, ka mea nana i hookohu i ka Enekinia Theodore Hoffman, i enekinia poo, no kela hana noii, a nana e hookohu aku i kona mau hoa, eia nae, i wahi e ku ai kela hookohu ana i ka mana, no ko lakou ukuia aku, no ko lakou luhi, elike me ka manao kanawai o ka Loio Kalana Heen, ua hoololiia, o Mr. Wall, ka lunanui o ka oihana wai, ka mea nana ka hookohu.
NO SHINGLE NA
ELELE O KAUAI
I kulike ai me na lono i loaa mai i kei kulanakauhale mai Kauai mai, o na elele he 23 o Kauai, i ka ahaelele teritore Repubalika ma Honolulu nei, iloko o keia mahina ae o Robert W. Shingle ka lakou moho e kakoo ana no ke kulana komite elele lahui.
Hookahi wale no mahele paonioni apuni o Kauai, ma ke ahiahi o ka Poaono aku nei i hala, o ia ka mahele o Kawaihau, no ka nui ae o na mahele, aole he mau koho baloka i malamaia, no ka mea ua kulike ka nui o na elele i waeia, me ka heluna elele, o na kalapu pakahi.
He ekolu mau elele mai ka mahele mai o Kawaihau, eia nae he umikumamawalu ka nui o ka poe i holo mai nei, no ke kohoia ma kela mau kulana, o ka poe i loaa ia lakou ka lanakila oia o Henry Aki, Joseph Betteneort ame D. P. Prigge, o na laela keia iloko o na hana kalaiaina ua pau loa lakou i ka haule.
HOOKOE KA
OPIOPIO I
KA MANA
O ka Laina Ho@holo ia Ina Paha no Kou Hele Imua a i Ole Ihope no ka Holomua Paha ma ke Ola a i ole ke Poho.
Makemake kakou apau e hookoe i ka wikani, ka ikaika ame ke oolea o ka wa opio. Maluna o ia mea i kauka'i aku ai ko kakou holomua a holomua ole paha ma ke ola ana. I ka loaa ana o ia mea ia kakou, @ nee ana kakou ihope. Aole ma na makahiki ka nanaia, oiai ua maopopo ia kakou ua loaa i ka poe o 70 a i ole 80 makahiki ka ikaika o ka mea he #0 makahiki. Aia ma ke ano o kou opu e hana ana ma kahi o ka 100 pekapeka kupono, e hooponopono ana i ke ano o na meaai, i hiki ai ke hoopiha i ke kino, ke ola ame ka holomua ma keia ola ana, ua kauka'i aku ia maluna o ia mea. Ka piha makani, ka opu nal@ea ka ono ele o ka ai, ke kapalili o ka puuwai, ka nalulu, ka umii iloko o ka opu ke pau ka ai ana, he mau hoailona ia no ka miakai ole o ka opu, aole e lawelawe ana i kana hana. E alakai ana ia i kahi o ka panoa, ke koko ino, ke akepaa inoino, ka ma'i puupaa, ka l@popaa, ke emipu, ka rumatika ame kekahi mau ma'i e ae. O ka B. B. C., ka laau h@u, he kokua waiwai ia no ka opu inoino nana @ hoowali pono i na meaai. He hoomaemae ka B. B. C., a o ka hao iloko olaila ka mea nana e hoano hou i ke koko. Ikaika hou ke Akepaa ame na Puupaa, hooikaika hou ia na aalolo, a hoopiha hou ia ke kina holookoa me ke ola kino maikai. Ma na Halekuai Laau ame na Halekuai Mahiko. Huaale a i ole ma ka Wai. Kumukuai $1.00. Benson Smith & Co., Honolulu.
ALPINE MILK
He mea maikai loa no @@@ pola kope a @i paha, a no @@@ mau mea, kuke. Ninau @ @@ kanaka kuai meaai no @@@.
HOOLAHA KALAPU DEMOKA LAKA.
Ua makemakeia @a la@a apa@@ @@ Kalapu Demokarata, o ka Ma@@@ @ Apaha @ e akeakoa ae ma k@ @@@@ o Mrs. Heleiani, ma ke ahiah@ @ @@ Poalima, la 21, hora 6.
Ma ke kauoha.
S. K. KAAIKAULA,
Peres@@
6600--Mar. 20.
HOOLAHA HALAWAI.
Ua makemakeia na lala apau o @@ Kalapu Demokarata o na Kane a@@ na Wahine, o ka Mahele 1@, Apa@a Elima, e hoea mai ma ka hala@@@ @ ke kalapu e malamaia ana @@@ @@ hora 7:30 o ke ahiahi o keia @@@ lima, Maraki 21. 1924, maloko @ @@ halekula o Kalihi Waena, no ka @@@ ana ae i na lunanui o ke @@@@@@ ame na elele i ka ahaelele Demokarata e malamaia ana ma ka @@@@@ Young.
MRS. KUMUKAHI NUHI.
Peresidena.
6600--Mar. 20.
HALAWAI.
E malamaia ana ka halawai a ke Kalapu Demokarata o ka mahele 17, Apana 4, ma keia Sabati ae e hiki mai ana, ma ka halekula o Pauoa, ma ka hora 2:30 p. m., no ke koh@ ana i na lunanui, ame ka wae ana i na elele, e hele aku ai i ka ahaelele e malamaia ana ma ka la 24, o Aperila, no ka wae ana i na elele, hope elele no ka ahaelele waemoho Peresidena ame ke Komite Lahui.
AMOS NAAUAO.
Peresidena.
6600--Mar. 20.
HALAWAI.
E malamaia ana ka halawai a ke Kalapu Demokarata o ka Mahele 12. Apana @ ma ke ahiahi Poaha, Maraki 20, 1924, hora 7:30 p. m., ma ke Poola Hall, Holokohana @@@@, Alanui Liliha.
Ua makemakeia na Demokarata apau e hiki ae ma kahi ame ka manawa i hoikeia ae la maluna, @@ @@ koho ana i na lunanui hou @@ @@@@ makahiki e hiki mai ana ame ka waiho ana i na inoa o na elele no ka hele ana aku i ka ahaelele e noho mai ana ma ka la 24, 0 Aperila, ma ka Hokele Young.
HENRY MAKUAOLE.
Peresidena.
6600--Mar. 20.
KAHEA HALAWAI.
E noho ana ka halawai Demokarata o ka Mahele 4. Apana @ ma ka halekula o Waikiki. Maraki @@, hora 2:30 auwina la, no ka @@@ ana i ko lakou mau @@@anui o ke kalapu ame na elele i ka ah@ wae elele, e noho mai ana me ka Young Hotel.
Nolaila, na makemakeia na @a@a na lunanui apau e akoakoa mai ma kela halawai.
H. KANAE.
Kakauolelo
6600--Mar. 20.