Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 23, 5 June 1924 — HE MOOLELO KAMAHAO No Ko Geofere Lanakila Ana A I OLE KE KEIKI MAKUA OLE I PALUA KA HANA EPAIA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAMAHAO No Ko Geofere Lanakila Ana A I OLE KE KEIKI MAKUA OLE I PALUA KA HANA EPAIA.

"Mai ka liilii mai ka hoomaka ana o ko inaua makomak? arud ko maua aloha kekahi no kekahi ahiki i ke kuonoouo loa ana< He aloha hiki ole ke mokuhia i na mea hoopilikia he nui <$ keia ola ana, a he paamare hauoli loa no hoi, elike me na paamare hauoli apau e ola mai nei, i kuu manao iho. M Nana mai la ke kanaka opio i kona makuahine me ka pihai loa ike kahalia. He mea kupanaha i kana noonoo iiio o keia wahine ui ka hoi e nolio aku ana, a he oi aku palia koua tii i kona manawa opiopio, aole oia i aloha aku i kekahi kannka e, a i alohaia mai hoi oia e ia kanaka e, o kuna kaikunane iho la no ka kana kane o ka tnare ana. Ke noonoo pu la oia iloko iho ona i ke kupanaha o ke aloha ana o kona makuakane i keia'wahine aole hoi i hnawi aku i kona aloha i ka wahine e, aka ua koho no laua ia laua iho 6 hoohuiia laua. Ke noonoo pu la oia 110 ke kupanaha o ka palapala kauoha i hanaia ai maluna o kona mau makua, a i ka hala ana o kekahi manawa ninau mai la i ka makuahine: "Ea,/wahi au i olelo mai nei o keia hoahanau, o Ri l)iika Da!e he kanaka elemakule marc "wahine ole anei oia?"' "Ae, ua like loa kona ano me ko Anakala ]alnv.a, nohe wa- • hi loli ae." "Ua maopopo lea io no ia oe la aole i mare o Knhaka I)alr-? Ma kekahi o kau mau mea i kamailio mai ne.i ua hooulnia ae nei kekahi hoohuoi iloko o'u me he mea la o kela kanaka opio e heaia nei o Geofere Hunatere Dale, malia, he pili oia ma kekahi ano i keia ohana Dale." "Aole paha; ma ko'u ike maopopo loa aole i mare wahine iki o Robaka Dale, no keia kumu, he kanaka hoowahawaha loa' oia i na wahine no kona hoohokaia ana, a he kanakl makemake ole no hoi i kekahi mau meaai a ka wahine e kuke ai me ko-« na mau lima," wahi a ka makuahine. "He kanaka kupanaha maoli ka kela! Ehia ona makahikl ma kona manawa i make aku ai;" "He kanaha, pela ko*u manao." "Aole anei oe i hoohuoi iki ua hui aku oia me kekahi wahine ma ke ano malu a o keia keiki e oleloia nei, o Cieofcr® Dale, he keiki oia i loaa iaia ma ke ano kolohe?'' "O, aole loa/' wahi a ka makuahine, me ka pupuku nr la o kona helehelena ia manawa. "Ina oe i ikemaka iaia aole oe e kamailio mai ana me kena, no ka mea, he kanaka makemake ole loa o Robaka Dale e hookokoke aku kekahi wahine ma kona aoao, aole no he wahine e aa ana e nolio pu me i.< kanaka, elike ka loihi me ko Dale ola ana. "Nana no i kukulu ponoi i kekahi walii liale poliaku miku iloko o ka ululaau he mau mile kakaikahi ka mamao niai ka I-lokele Vue de l'Eau aku. He hale pupuka aku ole i ka 'hoihoi ke nana aku, he kakaikahi loa na wahi lako hale oloko, a malaila oia i noho ai ma ke ano he kanaka pi me kekahi wahine paele luahine ma ke ano oia kana kauwa, oia kaua kuke, ka mea nana e hooponopono kona hale ame na hana e ae apau.'' "Malia paha he like ole kona ano ia manawa oo ona me kona manawa opio, malia ua aloha aku paha oia i kekahi wa* hine, a ua mareia me ia me ka ma-liTloa, a mamuli' o ka lona' ana o kekahi kumu e kaawale ai laua, ]>ela oia i lioolmio ai i kona manao e noho hookahi a mamao loa jrrai na kanakn' aku, a no ka nui o kona ehaeha i lilo ai oia he kana'ka hoowaliawwha loa i na wahine." "Aole o'u manao ua mare iki a i ole a hui pt! me kekahi wahine, a ua hookaawale mai ia wahine mai; ina no ua mare io oia i ka wahine a hui malu paha a(;le no ke?Jt kanaka opio he keikikane nana, oiai aole oia i oo kupoito; no ka hanauna hookahi no oia elike me kou." "Ae, he mea oiaio ia. Aole au i noonoo ilio nei no ia jnea. Pehea ka loihi o ko Robaka Dale ola'ana maho]">c iho' "o koa mare ana?" "Hookahi wale no mahina." Nana koke mai la o Everete i na maka o ka makuahine a i mai la: "Mamua aku anei o ka piha ana o kuu mau uiaka» hiki i ka iwakalua-kumamalima?" ! "A pehea, aole anei oe i minamina a kaumaha iho palia »10 kou kakali ole ana a make aku oia alaila oe marc? Mai kaa- ! wale loa paha oe la mai na manao mai apau i hoopaaia ai nmloko o ka palapala kauoha, a mare aku oe i kekahi kane okoa, ina ua hiki no ia oe ke malama i kau elala ponoi,.o iwu k.ui ole ana." | "Aole au i minamina a kaumaha iho paha, e EvePete, no kuif mae ana. Ma kuu noonoo iho ua oi aku ko'u hdtCDU no kuu mare koke ana mamua o ko'u kakali aku ahiki i kona niake ana a noho hookahi iho au," wahi a ka makuahine "A heaha ka hopena o ka Robaka Dale (lala, ua liiaheieia anei mawaena o olua?" _ , ! "He meahuna pohihihi loa ia ina mea a pau. ahe ninau ns-* hoi ia i hiki ole ke weheweheia ae a moakaka ahiki mai i kciat - la. Ua mahuiia kona haawi ana he iwakalua kaukani dala i kekahi halema'i o ka poe makapo nialoko o ke kulanaknuhale o Piledelepia he mau makahiki lehulehu -niamua aku o kona make ana, he lono oiaio paha ia a aole paha, no ke koeni il. > 0 kona mau waiwai, oiai he nui ia ma na aina a ma ke 0:1 !a, he ninau ia i silaia a paa, me ka hiki ole ke wehewehein, a ui lilo no hoi i mea hoopohihihi i )ra noonoo o ka poe apau i iki maopopo i kona mau waiwai. Eia nae, ma kuu manao, me !.e mea la ua haawi aku oia i kekahi mau huina dala nui ma ra manawa like ole i kekahi mau halema'i a mau halepule, a t;a pau mua i ka haawiia aku mamua o kona make ana, 110 ka mea, aohe mau palapala o kekahi ano i hanaia, aohe 110 hoi he palapala kauoha'i hanaia i loaa aku maloko o kona l:a!c ma ka manawa o ka huliia ana aku." "He pilikoko anei o Miss Annie Dale no keia elemakuie mare wahine ole?" wahi a Everete o ka ninau ana ae. "Ae; he kaikamahine oia na kona kaikaina, aka nae, aohe ona mihimihi a hookokoke mai i ka ohana. He mokūahana mawaena ona ame kona kaikaina iloko o ko laua mau Ia opio. a ua lilo ia hakaka ana o laua mamua i kymu hoomakae loa nona 1 kona kaikaina, me ka hoopoina a huikala ole aku. Pela no ihiki mai mahope iho 0 ka make ana o ka jnakuakane o ke kai-

kamahine, ua hoole loa oia i kona malama a hoomaopopo ana mai i ka makuahine a i ole ia i ke kaikamahine, a no kekahi manawa ko'u lohe ana mai ua nele a ilihune loa maoli ka laua i na mea e pono ai keia ola ana." wahi a Mrs. Mepelasona> "L*a ike iki no nae paha oe i ke kaikamahine?" "Aohe; o ko'u home i noho ai a i maopopo ia oe aia ma Rikemona. Aohe au i mare kane ia manawa, a aohe no hoi au i hiki mai i ka Hokele Vue de l'Eau a hala he ekolu a oi aku makahiki mahope mai o kona nalowale ana. ,> "Ua ike anei oe, a i ole ua lohe mahui iki mai paha, i ka inoa o ka ohana a kela kaikamahine i hele aku ai a noho hana ma ke ano he wahine malama hale?'"Aohe." Ma keia manawa i ka nana mai a ke keiki he ano maluhiluhi ko ka makuahine no keia mau ninau hoonowelo loa aku ana, no ia kumu aole i niele hou aku ke keiki, aka olelo wale iho la no iaia iho: "He mea kupanaha maoli keia i ka noonoo !ho ka nalowalē kupanaha ana o Miss Annie Dale," a no ka pau ole no o kona 7vnkemake e ike i kekahi mau mea hou aku np ke kaikamanalowale ninau hou aku la i ka makuahine: "Ea, manao anei oe he hana limakoko maoli, kekahi i hanaia i nalowale ai kela kaikamahine?' 1 "O, aole. Me he mea la, pela ke koho aku, ua halawai ōia me kekahi kanaka opio i makemake mai iaia i wahine a ua haule oia i ke aloha a ua mare aku ia kanaka. Aohe e hiki ia"u ke hoakaka aku me ka maopopo loa ia oe no ia mea no ka mea, owau kekalii i maopopo ole, hookahi wale no mea hikī ia'u ke hoakaka aku oia hookahi wale no ka 1 koe iho ma keia ao akea, a aohe au i ike i kekahi mea ano nui 1 hanaia nona. a oki loa aku hoi no kona hoi hou ole ana mai. "E Everete, e aloha mai ia'u! Aohe iho la o'u makemake e noho maanei la a po ka la a e kamailio no na mea e pili ana i keia ohana Dale, ina no ia he mea e ahuwale ae ai ka moelelo o Geofere a he pili oia ia ohana, he moolelo maopopo o3e ma na ano apau i ka nana aku. He makemake iho la ko'u e holoholo a e nana aku ma 0 a maanei i keia wahi, nolaila ea hele mai." Ua ku ae la o Mrs. Mepelasona i kona manawa i kamailio ae ai t 00 i* ku ana ae ana i hoopauia ai ka laua kamailio ana, a 0 ka hahai mai la no hoi ia o ke keiki mahope ona n;e ka hooko s na mea apau a ka makuahine e makemake mai ai iaia e lawelawe aku nona; aka nae, aia mau no iloko o ke keiki ka noonoo o Miss Annie Dale i nalowale ai me ka maopopo ole no kekahi mau makahiki lehulehu ame Geofers Dale, kona enemi ana e hoomauhala loa ana ia manawa, aohe i pili kekahi 1 kekahi ma ke koko. Ua maopopo nae iaia aia kekahi koko o ka ohana Mepelasona iloko o na aakoko o ka ohana Dale, aka nae, he pili ia i mamao loa, he mau degere ka mamao ihope, a ua loaa nae ka manaoio iloko ona o ia paha ke kumu o ka aneane like ana o ko Geofere helehēlena me kona. "He pili ka'u," wahi ana iaia iho, "aia kekahi moolelo hilanila ma ka mole o ko Annie Dale nalowale loa ana, malia, va haulehia oia i ka hewa me kekahi kanaka, a ina e hiki ana ia'u ke noii aku ahiki i ke ahuwale ana ae o kona moolelo, oia moolelo hilahila e kau aku ana maluna o Geofere, ke lohe pono aktt o Gelade ia moolelo ekaeka ona, aole loa o Gelade e mare ana me ia, e lilo ana o Geofere 1 mea konakona loa na Gelade, 0 ko'u makemake ia, ia manawa e ike iho ai au e lilo ana 0 Miss Hunaterc ia'u. E huli koke aku ana au i ka mea oiaio e pili ana i ko Geofere moolelo, ke hoi aku au i ka home. ''Aole loa e moe iki ana kuu maka ahiki i ke ahuwale ana 0 ko Geofere moolelo mai ka mua mai. Ua lilo kela kanaka opio i mea hokai mamua 0 ko'u alahele, a i mea keakea mai hoi i ka holopono o ka mea a'u e kau nui nei," wahi a ua 0 Mepelasona i hooki iho ai i kana kamailio ana iaia wale iho no. MOKUNA XIX—Ko Mepelasona Hoi Ana Ua alakai aku la o Everete Mepelasona i ka makuahine ahiki 1 ke Sepafila Hale, a mailaila aku a ka halekula a'o kahunapuīe nui, a o ka hope loa i ka hale hoikeike o na mea kahiko. Ma keia wahi hope i hoololohi iki ai ka laua noho ana, no ka makaikai ana i na mea kahiko 0 na ano like ole; ua piha loa o Mrs. Mepelasona 1 ka makemake i na mea kahiko like ole ana i ike ole ai mamua, oiai ia mau mea e kakau mai ana ma na wahi like ole o ka hale. la laua e u ku ana mamua 0 kekahi pahu i piha me na mea kahiko, o ia hoi he mau pohaku makamae like ole i laweia ?rsai na aupuni like ole mai 0 ke ao, o kekahi o na hoapapakula 0 Everete ka i hele mai la me ia a huki aku la iaia ma kekahi aoao no ke kamailio ana me ka malu o laua wale no me ka lohe ole ia mai. Huli ae la oia a noi ae la ! ka makuahine e hookuu mai iaia kekahi manawa ua makemakeia mai oia e hele aku ma kekahi wahi no kekahi hana e pili ana i ko lakou papakula, a e hoi mai ana no oia maloko o ka manawa pokole. *'Usl pono ia, M wahi a ka makuahine o ka pane ana ma?. "Ua hiki no ia'u hookahi ke nana ae no kekahi manawa ahiki 1 kou hoi ana mai." Me ka malie loa oia i hele aku ai mai leekahi pah'u aku 1 piha me na mea kahiko ahiki i kekahi pahu, me ka nana akahele loa ana i na mea kahiko o na ano like ole ana 1 ike mua ole ai e waiho mai ana, ahiki i kona hikilele ana ae no kona lohe ana | aku i kekahi leo oluolu i kamaaina loa i kona mau pepeiao,| a iaia i nana ae ai iluna o kona ike koke aku la no ia me ka hoohewahewa ole i ka helehelena o ke kanaka opio i like loa ka hekhelena me ko kana keiki e ku mai ana ma kona aoao, me īkekahi kaikamahine ui a ka launa ole ana i ike kaholo wale ai fk> maluna o kona lima. Ua hoomaopōpō koke no oia ia kanaka opio ia manawa o Geofere Hunatere mamuli o ka like ole liilii loa o kona mau aahu e komo ana mai ko Mepelaaona ae, a oiai, iloko o ka ileaika o ka ike o kona mau maka eia nae, aneane no e hiki ole iaia ke ike i ka like ole mawaena 0 kana keiki ponoi me ko ke kanalā opio e ku mai ana ma kona aoao. Mahope o kona leha iki ana ae ia Geofere, ua halea pono loa ?-ku la,koni mau maka maluna o ka helehelena o ke kaikama» Mne ui e pili mai ana ma ka aoao o Geofere, ka mea nona ka helehelena i hele a lamalama ia manawa oia no oe o ka liua o kekahi ahiahi malie iloko o ka makalii. "He mau ipo aloha laua/' i noonoo iho ai o Mrs. Mepelaaona.;i kona manawa i ike maopopo aku ai i ka pili o kekahi i kekahi. "Owai la.hoi keia kaikamahine ui? Hiehie maoli kona , " 1 » a akahele no hoi. kana oni ana, he mau hiohiona e hoiie maopopo mai ana he lede opio oiaio oia i pakaia, a he hoihoi no hoi kona jjelehelena me ka nanahe maikai o kana maii olelo ke ae, aole au i ike mua i kekahi helehelena fci mamua elike me kona.' r E ku ana o Gelade ma ka aoao 0 kekahi pahu nui a kiekie

i piha me na mea hoikeike kahiko, me ka nalo hapa ae nae o kona kino a i na manawa apau a na opio e makaikai ana maloko o ka rumi aia wale no maluna o Gelade ka hapanui o ko Mrs. Mepelasona mau maka kahi i kau ai, me ka hahai hele ma na wahi apau a na opio e hele aku ai, a oia kana i noonoo iho ai, ina aole oia i hoike aku ia Everete e loaa mai ana no oia iaia laua i huki nui aku la i kona noonoo. maloko o ia rumi, ina ua hahai aku oia mahope 0 na opio na I ka hala ana o kekahi manawa ma ia hope iho hoi hou mai ana o Everete ua hele kona helehelena a haikea,meke kulou mau 0 kona mau maka ilalo. laia i hoi mai ai ua kaalo ae la oia ma kekahi aoao o kahi a Geofere ame Gelade e hele ana, i kona ike ana mai ia laua ua pii ae la ka wela o ka lili ame ka huahua iloko ona a ke ana kiekie loa me ke kohu ole, a ma keia wahi a no keia kumu no hoi i haku iho ai ka mea haku mele i keia mele. O ka lili makehewa mai kau ia'u, He waiwai keia ua silaia mamua. "Heaha keia kumu haikea loa o kou helehelena, e Everete?" i ninau aku ai ka makuahine. "He ma'i anei kou, a i ole he mea anei nana i hooehaeha mai nei i kou noonoo ?" "Aohe;" wahi a ka pane pokole a ke keiki, & nīnau mai: "Uā. lawa anei kou makemake makaScai ana i na mea kahiko maanei ?" •'Ae; ua makaukau au no ka hoi aku no kekahi manawa aku nei i hala, kakali aku nei hoi o kou hoi mai, a nani ia ua hoi mai la oe e u hoi kaua. He mau opio ka i kaalo iho nei maanei a tta hukiia aku ko'u noonoo maluna o laua no ka ui o ke kaikamahine e hele pu ana me ke kanaka opio, a o kekahi no ka helehelena o ke kanaka opio i aneane like loa me kou, ke kanaka opio au i kapa aku ai oia kou 'hoalike'. Aohe anei oe i halawai mai iiei me laua ia oe i hoi mai la?" "Ae; ua halawai mai nei au me laua ia'u i hoi mai la." "Owai kela kaikamahine ui e hele pu la me kela kanaka opio?" "He kaikamahine oia na kekahi kanaka i hookama iaia; 0 kona inoa o Gelade Hunatere. "Gelade? O, he inoajmaikai maoli kelal Ua kupono a pili loa kela inoa nona, no ka mea, oia maoli no kona ano. Ua like kona helehelena me na kukuna malamalama o ka la. Ua ike anei oe iaia?" "Ae; lehulehu ko'u mau manawa i halawai ai me ia maloko o ke kulanakauhale 0 Nu loka," wahi a Eeverete, me ka helehelena nananakea loa i hiki ole i ka makuahine ke hoohewahewa iho ua eha ke kanaka opio i ke aloha i kela kaikamahine. "Ea, e Everete, ke ole au e koho hewa ua haulehia oe i ke aloha i kela kaikamahine," wahi a ka makuahine me ka leo e hoike ana ua makau oia o loaa ke keiki i ka ma'i. "Aole no paha ia he hana paakiki na kekahi kanaka opio e hana ai f pela anei?" i pane mai ai ke keiki me ka akaaka ana mai. "He ohana maikai no nae paha ia?" "He poe kulana kiekie lakou; ua hookipaia aku lakou iloko 0 na anaina a ka poe makaikai a koikoi loa maloko o Nu loka. aua hoike pu ia mai no hoi ia ? u he kanaka waiwai 0 Mr.- Hunatere." "Laki no oia ika loaa ana o kekahi kaikamahine ui. No'u iho he makemake au e lilo mai kekahi kaikamahine ui elike me kela i wahine nau e Everete," wahi a ka makuahine ma ke ano paani, no ka mea, ua ike oia ia manawa i ko ke Keiki haulehia ana i ke aloha no Gelade. "Ina hoi ha no ka lilo mai ia kaua aohe- mea hauoli t ae, no Kahoolawe loa mai paha ia," wahi a ka ke keiki pane me ka luli iki ana iho o kona poo, no kona hoomanao ana iho no kona hoao ana e noi a pa i ka leo, alaila hoololi ae la i ka laua mea e kamailio ai. "Ea, e mama, ke holokiki loa nei ka nee ana o ka manawa, ina he makemake ko kaua e hoea aku 1 Nu loka i nei po e pono hoi ha kaua e noonoo aku no ke kaaahi, oiai, he mau mea ka'u i makemake ai e hana a pau a makaukau a komo i ka pahu no ka hoihoi pu ana aku." Ua apono mai la ka makuahine ia manao ona, o ko laua oili aku la ia iwaho mai ka rumi hoikeike aku o na mea kahiko, a u pii like aku la no kahi o ko Everete mau rumi moe. Ma ia ahiahi iho ua kau like aku la laua maluna 6 ke kaaahi e holo ana no Nu loka, a mailaila aku laua e holo ai no Nupota ma kekahi la ae. Ua hoolala mua 0 Mrs. Mepelasona i kona manao maloko 0 kekahi o na hokele ma Nupota oia e noho ai no kekahi mau*la, no ka mea, he kikiiia ia no ka holo ana mai o ka poe makaikai a noho maloko o ia kulanakauhale rto ka hoomaha ana, a e holo mai ana kekahi mau hoalōha ona mai ka Hema mai a e halawai ana oia me lakou. * i laia nae i hoonoo ai a i hoolala ai no ia mea he okoa loa hoi ka keiki hana o ka hoolala ana nona iho. | Uā holo pu aku la oia ma kekahi la ae me ka makuahine ahiki i Nupota, a i kona ike ana ua noho ka makuahine ilaila me ka oluolu ame ka maluhia, hoike aku la i ka makuahine e holo ana oia i Verfckinia kahi 0 kona home. * Ua hookahahaia aku ka noonoo o ka makuahine no nei manao ona e hoi i ka home, a ua kii-e mai oia ia manao o ke keiki me ka piha pu i ka huhu qo ia hoi koke aku ona. "Kupanaha no hoi oe, e Everete, ua ike no hoi oe he malihini loa au ma keia wahi, eia nae ke uhu nei hoi oe no ka hoi aku i ka home, aole anei no hoi e kakali kou hoi a hookahi hoi ko kaua hoi like ana; e ike iho no hoi oe o kekahi ana keia o kau mau hana aloha ole ke haalele hookahi iho oe la'u e noho i keia wahi, M wahi a ka makuahine. "Heaha hoi auanei kou mea e mehameha ai oiai e hoea mai ana hoi ka ohana Enelika ame ka ohana Woakinekona ianei iloko o elua Ia i koe, a o ka loaa no hoi ia o ka poe na lakou e hoolaukanaka mai ia oe," i pane aku ai ke keiki. s "Pela no, aka he makemake no hoi au ia oe 1 hoahele a f mea ukali pu ia'u ma ke alahele, aohe o'u makemake la i kou haalele hookahi iho ia'u ianei." 4< lna hoi ha pela, e hoao hoi au e noi aku ia p&pa e huli mai ia oe iane!, ina no kona loaa aku ia'i! 1 ka hale," wahi a ke keiki me ka hoopau ole i kona manao hoi a ae mai i ka manao o ka makuahine. "Paakiki maoli no oe, e Ēeverete a'u e ike aku nei. Heaha la ka manao nui iloko ou no keia koikoi loa ou i ka hoi? Ke maopopo ole nei ia'u ke kumu o kou paakiki loa ana e hoi. Ua kuhihewa au e noho pu ana la oe me a'u ianei nō kekahi mau la a hookahl la hoi ko kaua hoi like ana i ka home, eia ka he manao uhu kou i ka hoi koke," me ka haka pono mai o na maka o ka makuahine maluna ona. "He manao ano nui eia iloko o ? u, aka (Aole i pau.)