Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 24, 12 June 1924 — MALAMAIA NA HANA HOOMANAO KAUPUA MA KA PA ILINA O PUUOMAO MOANALUA. [ARTICLE]

MALAMAIA NA HANA HOOMANAO KAUPUA MA KA PA ILINA O PUUOMAO MOANALUA.

: K -.„ - ?fi'''iron:—E oluola mr«i n'i . ina fae rua»i kaawale kekalii o kou moki: su f noho kapena nei, no - - - e kau *« ]a maiuna ; - !:a i3au-i o īa la ano jiui. 1 t.a hora poniponi o ia kakahiaka : *©ojraia niai ai ka lehulehu e hooi ka lakou mau mea aloha. s i ke kani ana ae i ka hora 10 rr... i akoakoa ai na mea apau ma \a kahaa nei, a noho iho la iluna r.s noho i hoomakaukauia ai, a o *ou meakakaa nei, ka mea i hoos jta aka i kekahi mau olelo poi pili no ia la. ame ko ? u noi a!ui aku i ka olaoln o ka makua Nriikai K*aiakamana, e haawi ae i pule i ka Haku. a i ka pau ana '■ knr<a apana hana. i ku aku ai au a h'ike i na hana i hanaia ai ka paiana to na makahiki eha, o ka hoorr.*n»o in*u i.-i ana o na hana halaan t himeni ame na mea maai -a n-.akahiki i hala aku, ame i ** r.u; o na hoolilo. | Hoo'.auna aku la au ia Mr. Chas. | !-rke. i kona liiki mau mai i na *\r kono ia aku. a o ka eha makahiki k»:a u kena launa ana mai me kakou. a!s:ia ku mai la ka mea hai«>]n # ha'i ana i ke ano nui o ia ■■i. o hoi mai na koa i pau i ka r»;a*e : ke kaua o Amerika Hema Anierika Akau, nolaila i ala r< ai keia hana e hana mau ia •<-i ma ka pailina o Maemae o Nuuo īa h'~i ke ka "i ana o na koa iw kekahi mau ahahui. v <-!a:;a i malama aiau ia ai na haiolelo ma ia pailina i na apao, a ua huki nui ia ka lehulehu ma ia kahua, aka ' hai aku au ia oukou e Moanalua Ka ouk<To e hana nei i keia maa ma-nih'-ki eha. a'u i hele mai ai ma o k# kono a ke kanaka a oukou i hislir*i a;. o ka*u e ike nst e Moanah? kulana loli mau i kela ame m.-kahiki. Xo keaha mai ke kumuf Ua haa- **: sku oukou i ke kakoo ana maho- ] ona, o ka mea i ikeia, o ia ka a kakou apau e ike noi, f i hanaia ka hana me ke aloha *t» ka huki like, oiai he I?po wale r..- ka kakou e ike nei'aka malalō x> ke:a lepo. aia ka kakou mea aloha J- t-r.e> nie ka malie. a keia r> *■„ pua *■ kau nei maluna iho o )* he hoike no ko kakou alolia :. u o ka hana maikai wale '• " kn hoomau aku i keia mau mea r -:ka .. 'u i ]ohe iho nei i ka olelo » -r i.kou kanaka hana. mai ohi'u- )■■■ 'w 1.'.-u i ka mauu ua uliuli a ulaula k' : ;epo. oiai aia mau kamikini . n a :u e holo 'ana. a pela hoi me v 1 ;T.«>r.a -«"a-hi pua i ke kiloi hele '• s '• a maanei. o kela kekahi r • r*.s—ina a 'o maikai e hana like > ;.uk; }ike aiaila namu ae la oia i:i ua n na opio me ke kuio o kana r.ui ka pa'ipa'iia o kana mau < • a noolauna aku la au i ka Kaaiakamanu. oini na ksma-a-r.-a oukou i ka mea e kamailio sna. oia'; o ka eha makahiki l ■ * n ko *u hele ana mai ma ke ko- ■». k* kanaka a oukou i hilinai '■ ?. la f na makamaka i akoa- j lua keia kahua. i hele mai j t,; '~3ivou. e hoomanao i ka poe i' mai i keia ola ana; aka o ia j trv: ana ma keia kahua |t h r ir." .i ;a r a *o ana i na keiki. na •■'•r:;!:a i kr- ano o ia la, a e lilo ī ] a koa e hoomanao mau ■' - k* inoa o keia pailina, kekahi | ■ r\ > -s hanohano loa, a i mea e K -k-; ai koaa o ana. o ia ko oukou Wi sn.i m» k? kanaka a oukou Hb 'MĪ-na: ai. a © ka mea a'u e ike |r . ;o!i uiau ae kona kulana, a ■ - *"k«» oinio !oa ia. o ia hoi kona w -'.'n■■ae mau. a he rula maamau no w <- 3 ka j:ee like ana o na mea B- : s :. f'T a \ mai ko'u manawa i konor v :ki i keia manawa, a'u e f'' "rou n*i imv:a o oukou, aia mau »i ;:«ra o k<* kanaka a oukou i hiliis: ai ka heleheleim hauoli i na ni.nr.!tra apau. o k.i 3oaa a>ia i na kuia, a i :Vopr mai. aka e hoonee niau ana i . tp ka malie. a o ka kakoo mea t :k'" nei o ia kona ku mau ana r.i.'tra o ka mea pololei, a oukou e e liaaheo ai. . l'a nii! kona pa'ipa'iin, a hoo-l-.unaia mai ka Mea llanohano Eov. a i kena ku ana mai e Mr. RjLijcahoomalu ame na ]ode ame na ['onīn nna ame na lala hoi q ka pai — .i n PuHOtaao. he mea no 'u e. i-u-i'; si, a ku aku imua o oukou, ka i.m hoi a*u i ike mau ai ma ka Kuokoa. i na hana i lawe-!.-."-v»-ia ma keia kahua. a he mea r-i i t hoomanao uau ai o ka ana ia *u o keia hanohano, mai orkou kanaka a oukou i hilinai k'-no mai ana ia'u* e hiki mai U.-um o keia kahpa, a o keia la' n-u\ e- ka honua nei. e hoomanao aniP ka hoomaha pu ana i na !ca o ka luhi ame ka hoomanawaii! ana i kou wa e ola ana, a i ka bu a na o kau haua ma keia ao e l u .-iuanei kou luhi, a kakou apau akoakoa n»?i noaluna o keia kahua. «• rr»ike ana i ke aloha oiaie ka kakua i k» keiki i haalele mai, a

keia mau pua e popohe mai npi maluna o na he. a ko'u maka e hoomaikai ae nei i ka loaa ana ia oukou o kekahi hoa paahana maikai. Mamnli o ia mau alakai ana, eia kakou ke hui nei ame ua uliane 0 ka poe i hala aku, no ka mea he ike mai no lakou la ia kakou i na kanaka e hoomanao mau ana i ka hoomaemae ana i keia kahua, a o ka makamua loa keia o ko'u hiki ana mai maluna o keia kahua, o ka mea j a ko'u maka e ike nei, he nui maoli oukou, a ke pii ae noi na opio hou, a'u no e kaena ae nei, ua lilo maoli | ia oe e Moaualua ka hanoliano nui J a'u i lohe iho nei i na mea a ko'u mau mua b olelo iho nei. He mea pololei maoli no ia, o ka haolē wale no' ka mea malania mau i keia.ano hoomanao ana, no ka mea owau kekahi iloko o ka oihana koa e paikau ana iuka o Maemae ame ka pule ana a ke kahunapule, a ke anaina e noho niai ana i ke okooko hahana o ka wela a'n hoi e kupololei ana me ka paa 0 ka'u pu he hoike me ka oiaio loa, e Ulo.Ji.eia la i la ano nui loa s a- o ka mea a'u i ike iho nei, aole he ■au kaihuakai ana, aka ua ka'i mai no oukou. Ua pule iho nei ke kahunapule a heaha hou ae. he inau himeni e ala* kaiia ana e ka inakuahine maikai Mrs. J. K. Mokumaia, o keia mau mea a'u i ike iho nei, o ia.no. na mea a na haole e malama mai la, a heaha hou aku alaila hoolauua j mai la ka Lunahoomalu o ka la i j ka mea haiolelo, a o ka 'u i ike iho nei, o ia no ma6ka o Maemae oiai owau kekahi i waeia i mea hai aku 1 i ke ano o keia la, o ia ka'u i olelo i ilio nei ia oe e Moanaloa, ua lilo ka hanohano i ka lawe aua niai i keia la, i la e ike ai na lala ame na malihini. • Ua hiki no ia Moanalua ke malaj ma i lialawai o keia ano i loaa ole j aku i kekahi mau pa ilina, o ka mea j maamau no o kahi pua no a kau iluna o ka he o ka ike ana no ia pau, a o ka nahelehele ka mea ike hon ia aku, a'u hoi i lohe iho nei ( ko oukou luna hoohananui i oleio iho nei, elua haneri a oi na (lala r hooiiloia i keia makahiki, o ia ka hoomaemae ana ame ka uku ana 1 ke kanaka nana e malama. E Moanalua, ina o ka mea oiaio ia, ua pomaikai maoli oe e Moanalua, a pela hol me ka poe mawaho e noho nei he mau mea aloha kau e moe la maluiia o ia kahua, e hoomanao aku oe i kou lilo makahikidala iwakalua keneka o ka makahiki a 'u i lohe aku nei i ka olelo a ko oukou kanaka nana e nana mau nei maemae o ia pa ilina. Nui kona pa'ipa'iia. Hoolaunaia mai ka Mea Hanoha--110 Mr. loela Kiakalii, niai iaia mai kekahi o na olelo niaikai loa, o ka elua keki o ko'u ku ana ma keia kahua, a 'u no e ike nei i ka loli uui o na mea i hooponoponoia, he mau pohaku he hou ka'u e ike nei, ame ke puiwa au e ike nei i ka nui o na mea i hoolala mau ia no ka pono o na mea apau. I'ololei na mea a ko'u mau mua i nei, o ka Haole wale no ka mea. malama.i keia ano hoomanao aka i ka lua o ko'u konoia ana e ke kanaka a oukou i hilinai ai, ke ike nei au no ka lua o ka mnnawa. o ia «iau na liana maikai e ku ana, no keaha niai ke kumu? No ko oukou kakoo i kana maii lawelawe ana ajne ke kanakā nana e hoomaemae me na wahi kenikeni liilii lon, a'u'i lohe iho nei, aka o ka mea nui 110 ea, ua komo ka manao aloha iloko ona, e hana no ia wahi kenikeni liilii, i mea e mau ai ka maemae, a'u noi olelo akxt ai i kela makahiki aku nei, e hana a e hai aku ana au i na lala o Kawaiahao e hana i keia hana lioomanao. Nolaila i keia la, aia o Kawaiahao ke malama la i ka lakou anaina

hoonianao. oini ua kauoha mai lakou ia 'n i mea haiolelo i keia la, ua olelo aku au ia lakou, ua lilo niua au ia Moanalua, aole e hiki ia'u ke ku.-e i ka'u mea i hoopaa mua ai me ke kanaka a oukou i hilinai ai. Nolaila eia au imua ou e Moanalua, ejike me ka Kamehameha i olelo aku ai iluna o ke kahua kaua; "imua e pokii a-inu'i ka wai awaawa.'' Kolaila pela oukou e Moanalua e nai like ai me ko oukou kanaka, kana aliiwahiue, e hana nei i keia hana Aaikai, e liapai ae iaia mai hoohemahema i na mea maileai, i ike maka ia e oukou a e k'akou apau loa; e nana ae ai i ka maemae mailoko mai o na tlala liilii l'oa, no ke kumu ua awili ia ke aloha oiaio ame ka lokahi o ia ke kumu i loaa mai ai keia mau mea maikai. O ka'u leo pule e hooniau ia-keia Jiiana maikai, mai na keiki a kau aku iluna o na moopuna pela ke Akua e kokua mai ai ia kakou apau, a pela hoi e hoomamaia ae ai ka nawaliwali o ka haku aina 0 ouleou. Ua nui kona pa'ipa'iia ame ka, ai ana i ka hau huihui aikālima, i hoomakaukauia, a i ke kani ana ae i ka hora umi-kumamalua i huki ia ai ka hae iluna, -ame ka himeni ana ia Hawaii ppnoi ame ka himeni lahui ame ka leo hoomaikai mai ka Makua Kaaiakamanu Aai, i t hookuu ai na hana o ia la iloko o ka maluhia. Me oe e kuu kapena kou welina pau ole. ; Kou mau, ' J. K. MOKUMAIA, ♦