Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 25, 19 June 1924 — HE MOOLELO KAMAHAO No Ko Geofere Lanakila Ana A I OLE KE KEIKI MAKUA OLE I PALUA KA HANA EPAIA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAMAHAO No Ko Geofere Lanakila Ana A I OLE KE KEIKI MAKUA OLE I PALUA KA HANA EPAIA.

"La-make o Mrs. Ane Dale he mau makahiki lehulehu i kaahoj.e aku nei, a o ke kaikamahine, pela ko'u manaoio, ua hele aku oia no kekahi wahi okoa no ka noho hana ana aku malalo o kekahi ohana ma ke ano he wahine malama keiki a mal.ama hale paha. Ea, e Everete, aneane e kani ka hora umi i nei manawa, eia no nae kaua ke noke nei i ke kamailio," me ka wehe ana ae a nana iho la i kana uwaki pakeke; "ua olelo aku au i ka Mekia Winetona e hui aku ana au me ia i ke kaona he hapaha koe a kani ae ka hora umi-kumamakahi, no ka nana ana i kela lio hulupala ona. Ua kamailio aku au iaia no ke kuai ana ia lio ona e lilo mai no'u, nolaila e hele koke au, ua loiohi loa keia inanawa. Pehea kou manao, aole anei ou makemake e hele pu me a'u?" "O, me ka mahalo, aole paha» E noho no au i ka hale nei 5 nei la a hele aku no hoi e nana ma o a maanei o ka aina ke hoihoi ae," a ke ehaeha la nae oloko ona uo ka hoopokole koke ia ana o ka laua kamailio. Haawi mai 1 a ka makuakane i kona aloha i ke keiki a hele awiwi aku la iwaho no ke kauoha ana aku i ke kanaka malania halelio e hoomakaukau mai i lio nona e hele aku ai, a ia Evercte i haaleleia iho ai, ke noonoo nui Ia oia i na mea a pau a laua o ke kamailio ana mamua iho, me ka nalu pu iloko ona no kana mea e hana aku ai no ka ninaninau ana aku i kekahi poe no ko Ane Dale hopena ame kona moolelo, oiai oia e ola ana, mahope o ka hoea ana mai i Hikemona no ka huli i hana a i pomaikai nona. Elua la mahope iho o ko Everete hoi ana mai loaa. mai la kekahi palapala i ke Konela Mepelasona mai ka wahine mai, e noi mai ana iaia e holo aku i Nupoka no ka huli ana aku ia:a ame kekahi mau hoaloha. W'ahi a ka wahine o ke kakau ana mai maloko o kana leka, oia wale no ka mea kokoolua ole, he kane a he wahine ka na hoaloha ona a pau a ku hookahi iho la oia, a no ia hookahi nna. ua mehameha maoli oia, oiai nae he iokomaikii me ka o/uolu no na mea apau iaia, eia nae. me ia laukanaka no o kona noho ana aole no i nele ka hoomanao ana ae nona, a ua makemake loa oia e holo aku i loaa i hoahele pu nona; no kona hookahi ua lilo na mea lioohauoli mai i mau mea hoihoi nui ole aku nana. „ "L"a hoahewa loa oia ia Everete no ka hoi .ana mai a haalele hookahi aku iaia," wahi a ka wahine o ke kakau ana' mai, "a, ina aole oia e kii aku ana e hoi mai ana oia me ke kakali ole'aku a hoi pu mai me na hoaloha o laua." I ka maopopo ana o ka nianao o ka niakuahine ia Everete,

i mai la oia i ka makuakane e holo koke; no ka ike ana o ke i konela he mea maikai ole ka hoi koke ana mai o ka wahine me ka pau ole o kona mau la hoomaha ma Nupota, hooholo | iho la oia i kona manao e holo no ka hoohauoli ana aku iaia, j a hoomaka koke iho 1 a no ka hoomakaukau ana i kona mau pono aahu a komo iloko o ka paiki lole, a hoomaka aku la ka liele ana no kahi o ka hale hoolulu kaaahi. 0 Everete pu kekahi i ukali aku iaia ahiki i ka hale hoolulu kaaahi, a i kona ike ana aku i ka holo o ka makuakane ua loaa loa ae la ka niaha i kona uhane, no ka mea, ina no ka noho mai 0 ka makuakane aole e hiki ana iaia ke huli aku a ke nina- i ninau aku paha oia wale no ke hana ma na mea apau e pili ana ia Ane Dale, nie kona hoahewa ole ia mai. Me keia manao e lalapa ana iloko o kona noonoo no keia hana, hoohuli ae Ia oia i ke poo o kona lio a hoi pololei aku la no ka hale, aka nae iaia ma ke alahele e hiki aku ai i ka hale, a i ka hiki ana ma kekahi mana alanui hoohuli ae la oia i kona lio ma ia alanui, he alanui e moe ana ahiki i ka hoea ana aku 1 kekahi halewili kahiko. Aole oia i hele iki'ma keia alanui no hookahi manawa mai kona wa kamalii loa mai, o keia ka makamua loa, nolaila ua palaka iaia ka nanaina o na wahi apau, he mau manawa lehulehu kana o ka holo ana maluna o ka loko, a he lehulehu pu no hoi kona manawa o ka pinana ana e paani maluna o ka huila wai papa o ka halewili kahiko, aka no ka hala loa ana 0 kekahi mau makahiki lehulehu iaia o ke kaawale ana mai ia wahi mai ua palaka oia i ka nanaina o kela ame keia wahi, a he lehulehu no hoi'na manawa o kona hele ana maloko aku o ke kahawai nona mai ka wai e hooniniu ai ka huila no ka lawai'a oopu ana. lie Ia hahana loa !a o ka wela, aka nae oiai na kumulaau nunui e ulu ana mahai o ke alanui me ko lakou mau lala i luluu 1 na lau uliuli e luhe iho ana inaluna o ke alanui ua lilo ka wela o ka la i mea ole, a ua lio pu no hoi'na eo o na manu he mau haneri ka nui e kau ana maluiia o na lala a e kani iho ana i mea hoolaukanaka mai iaia, me ka hauoli wale no oia o ia holo ana aku. He la malie ia o ka makalii a ua mamao loa no hoi ia wahi ana o ka holo ana aku mai kahi mai o na kanaka, ua piha i ka hauoli no keia holo ana oia wale no me ka ulu ole ae o kekahi manao hoomaka'uka'u iaia oiai ka leo o na manu aine na holoholona liilii o ka nahelehele e hoolaukanaka mau mai ana iaia. Mahope iho o kona hoomau ana i ka holo ua lohe aku Ia oia i ka owe mai o ka waikahe mai kekahi kahawai mai aole i mamao loa, a he manawa pokole mahope iho hoea akt( la oia i kahi kahawai, kahi ana i maa i ka holo a i ka paani a i ka holoholo waapa no hoi maluna o kona wahi waapa uuku, i kona manawa e kamalii ana. 11010 aku la oia maluua o ka lio ahiki iwaenakonu o ke kahawai a hookuu iho la i ke kaulawaha i hiki i ka lio ke inu wai, a ke nana la oia ma o a maanei i ke kahe mai a ka wai a i ka lana malie mai no hoi ma kahi hohonu aku. 1 ke kena ana o ka lio hoomau aku la oia i ka hele ana ahiki i ke kaa ana ma kekahi kapa o ke kahawai, ia manawa ua ike aku la oia i ka lana mai a ka wai o ka loko me ka hulali elike me ke aniani, a ma kekahi aoao ae ka halewili wai kahiko e ku mai ana ma kapa o ka loko. He halewili wai kahiko loa ia, ua pau kekahi mau wahi i ka helelei a ua liele no hoi a hapapu me lea uliiia e ka limu ma kekahi mau wahi. I ka hala ana mai o keia halewili kahiko hoea aku la oia i ka halenoho kahiko o ke kanaka nana ia halewili wai i hele a nahaha ka hapanui o na paia no ke kahiko loa, a ma kekahi wahi mamao iki malaila aku hoea aku la oia i kekahi wahi liale uuku i hihiia a paa loa e na meaulu liihi, ka honekakala, ame Wisteria. Ua haalele loa ia no keia hale aole e kala loa i kana nana aku, a elike no me ke kahiko o na hale e ae ame ka pau i ka nahaha pela no me ia wahi hale, me kona ike ole aku i kekahi hoailona he kanaka kekahi e nolio ana malaila, eia nae, ma na mea'ulu ana e ike aku ana me he mea la ua hoea kekahi poe ia walii a ua pokeia na mea hihi a pela hoi me na meakanu pua, me ka makaala pu ia hale i ole e hiolo. lie pena keokeo ko ia hale i kinohi, me na olepelepe i pena omaomao ia, a he palaau maikai ke hoopuni ana ia wahi hale me ka hoopuniia e kekahi kihapai pua o na ano like ole, aka nae, mamuli o ke ku wale ana no ka manawa loihi i maopopo ole iaia, me ka hoomaemae a malama ole ia, ua liala ka nani a ina aole ka ulu o na mea hihi ua olohelohe maoli ka nana ana aku ia wahi. Hoomau loa aku la o Everete i kona holo ana ahiki i ka pou kahi e nakiiia ai ka lio, lele iho la ilalo a hoopaa aku la i ke kaula o ka lio i ka pou, wehe mai la i ke pani-puka pa haahaa, a hoomau aku la ka hele ana maluna o kahi moali alanui i paa i ka mauu a pii aku la iluna o ka lanai o ka hale e hoopuni *ana i ke kino o ka hale. Ua paa wale no na puka aniani apau i ka pakuia; a ua hookuuia iho no hoi apau loa ilalo e hiki ole ai ke ikeia aku kekahi mea oloko, me ke kiia ana a paa loa ka puka komo mamua o ka hale, mahope o kona hoao ana e wehe aku no kekahi manawa. No kekahi minuke paha kona ku ana me ka maopopo ole 0 ka hiki iaia ke komo aku iioko o ia hale, koe wale no kona wawahi maoli aku i mea e hemo ai. "Aohe hookahi mea ola e noho nei maanei ma ke ano o nei hale i ka nana aku," wahi ana iaia iho. "Ua maopopo loa ia'u i nei manawa o keia ka hale o Dale i noho ai, no ka mea ma na ano apau ke nana aku ua nohoia keia wahi a o keia hale hoi e kekahi poe." Hele holoholo aku la oia maluna o ka lanai e hoopuni ana 1 ka hale, me ka hoao pu e kiei aku iloko ma ka aoao o ka pale puka aniani iaia i kaalo ae ai ma kahi o ka puka aniani eia nae, aohe ana mea hiki ke ike aku ialoko no ka manoanoa loa o ka pale puka aniani. He puka ko hope mai o ka hale. laia i hiki ai malaila hoao aku la oia e wehe, eia nae, ua paa mai oloko i ka lakaia a i ole he ki hooholo paha ka mea i hoopaaia mai maloko, no ka mea aohe ona lohe aku i ka nakeke ae o ka laka o ka papaki. Ua noke aku Ia oia i ka hoonioni a hoonaueue i ke panipuka no kekahi mau minuke me ka iini loa e hemo, no ka mea ua makemake loa oia ia manawa e ike i na mea e waiho ana maloko, malia, he wahi apana pepa a mea e ae kekahi e loaa aku ana iaia a me ia mau knhikuhi e hiki ai iaia ke huli aku i kahi i noho ai o Ane Dale, a i ole loaa paha iaia kekahi moolelo e pili ana nona, a i ka hala ana o kekahi manawa iaia ua hauoli loa iho la oia i ka hemo ana aku. laia i komo aku ai iloko he nanaina o ka rumi kuke kana e ike iho ana no ka mea, e ku mai ana he kapuahi; ma kekahi aoao ae e ku mai ana he pahuku me ka piha i na pa ame na pola, me kekahi wahi pakaukau uuku e ku ana a he elua mau noho e ku kokoke mai ana ma ka aoao o ia wahi pakaukau. He puka komo kana e ike aku ana ma kona aoao hema. laia i hele aku ai maluna o ka papahele i nonolu i ka lepo puehu no kahi o ia puka komo e hamama mai ana, maalo ae la oia ma ka aoao o kekahi wahi moe uuku a hoomaopopo iho la oia he rumimoe ia, a e waiho ana inaluna o ka papahele he moena

weleweka kahiko ua hele no hoi a lepo. He moe ke ku mai ana me ka uhi a paku makika no e kau mai ana, me he mea la he polu ke ano o ia paku makika a no ka loihi loa o ka hoohanaia ana, me ka waiho wale ana no kekahi manawa loihi ua hala kona nani me ka hele a ula i ka lepo. E lewalewa mai ana ma na puka makani he mau paku lihilihi i hookomoia me na lipine polu. He pakaukau poepoe me na nohoie ke ku mai ana ma kekahi aoao a o ia mau mea wale 110 na lako hale oloko o ia rumi. Ua kukaaia ae ka pela a poepoe loihi a e kau ana no maluna o ka moe, me he mea la o ka hana hope loa paha ia a ka mea a mau mea i noho ai maloko o ia haie mamua o ka hele ana a loa ia wahi. 2\laloko aku o kekahi rumi mahope ana o ke komo ana aku, he alanuipii ke moe ana no ka hale olua. E hamama ana no ka puka e komo aku ai iloko o ia rumi, a me he mea Ia o ka rumi hooluana a hookipa ia, no ka mea elike me ka loa holookoa o ka hale pela ka loaa o ia rumi, a o ia ka rumi i hoolakoia tne na mea hoonani like ole, a ma kana hoomaopopo iho, me lie mea la, i ka manawa hou o na lako hale o ia rumi he mau mea nani, aka no ka loihi loa o ka waiho wale ana me i ka hoomaemae ole ia, ua piha i ka lepo a ua mae mai ka nani j o na mea hoonani. He mau noho paipai nani ke kuku mai ana ma kela ame keia wahi o ia rumi; he punee ma kekahi kihi o ka rumi ke ku mai ana, a ma kekahi aoao ae he noho koki loihi ie ma kekahi kihi, a he pakaukau poepoe nani ke ku ana iwaenakonu o ka rumi a e uhi ana kekahi uhi pakaukau lihilihi, he hana maiau i hanaia e kekahi mau lima ike hana, a noonoo iho la ke kanaka opio ina paha na Ane Dale ia mau mea nani i hana. He piano ke ku ana mawaena o na puka aniani nia ke alo o ka hale, he pahuku buke ma kekahi aoao ae i piha me na buke moolelo nani kahiko ma kekahi kihi, a ma kekahi poo o ka rumi he pakaukau ke ku mai ana me na ume nunui a liilii, 'me ka piha i na lako kakau apau, a koe nae kona ike ana aku i ka waiho mai o kekahi wahi apana pepa. Ma kahi kokoke i ka puka aniani a e kau ana hoi maluna 0 kekahi wahi ku he pohoie humuhumu me kekahi mau mea liilii e waiho ana iloko, a ma ka aoao o ia wahi ku he mau ume liilii. Ma keia wahi i loihi loa ai ka Everete ku ana a nana aku 1 ka hana noeau a na lima ike hana i hana ai, a ke noonoo pu la no hoi oia no Ane Dale he wahine oia i ike i ka hooponopono home ana me ka lawa i ka makaukau piha, a iloko o kona manawa o ka noho ana ua hoomanawanui maoli oia i 'ka hune me ka loaa ole o kekahi mea kokua mau iaia. 1 A hala kekahi manawa iaia oke ku ana malaiia huli ae la | oia a hele aku la no kahi o ke pakaukau kakau e ku mai ana, ; no kona manao malia, malaila paha e loaa ai iaia kekahi wahi ! apana pepa a loaa iaia kekahi ike e pili ana i ka poe i noho I mua ai malaila. Ua paa ia pakaukau kakau i ka lakaia. Mahiki ae la oia i ke pani a hemo, a hoomaka mai la ka hukihuki ana i na kme apau, aohe no he mea oloko, kiei aku la ialoko o na runii liilii maluna ae aohe no he mea i ikeia aku eia. He ku pakaukau wale iho no aohe mau mea oloko, aohe wahi apana pepa e hiki ai e loaa iaia kekahi ike no ka poe i noho maloko o ia hale mamua, a i ole hoi ia no ka lakou wahi o ka nee ana aku, a i ka nele loa ana, papani hou aku la oia a paa me ka uluhua loa, a he nui na manao kaumaha i kau iho maluna ona ia manawa. Ia manawa mihi iho la oia no kona komohewa ana iloko 0 ia hale me ka ae ole ia mai e ka ona, a he maka'u nui ka 1 ulu pu ae iloko ona ia manawa me he mea la o na uhane 0 ka poe no lakou ia hale i make e kiei mai ana iaia me na maka huhu. Mahope o k'ona pani hou ana aku a paa i ke pakaukau kakau a pahu aku Ia i ka papa e kau ai ka lima no ka hoomaha ana ma ka aoao o kahi e kakau ai, ike iho la oia i kekahi apana pepa ua nahae a i paa hoi malalo o ia papa, me he mea la he uwila ka i holo puni ae ma kona mau aalolo ia manawa ana o ka ike alia iho. Ua hoao iho la oia e huki mai ia wahi apana pepa me ka nahae ole, aka no ka paa loa malalo, a oiai hoi he uuku loa ! kahi o ia wahi apana pepa e hiki ai la hoi iaia ke hopu iho j a liuki malie ae, ua hoohana nui oia i kona noonoo ia manawa j i mea e hiki ai ke hemo ae ia apana pepa. No kekalii manawa kona hoka wale ana no malaila, a i ka loa ana o kekahi manao iaia lalau iho Ia oia i kana pahipelu a me ia wahi pahi oia o ka hoao ana ahiki i ka liemo ana ae. īaia i nana pono iho ai ua ike iho la oia me ka maopopo he leka ia i kakauia, eia nae, o kekahi aoao o ka apana pepa ka 1 lele a o ke koena iho keia. Me he mea la i kana hoomaopopo iho maluna o ka papa e hoomaha ai ka lima ma ka aoao o ke pakaukau i kau ai ka leka, a i ka manawa i hukiia mai ai me ka manao e hemo ua nahae ae la kekahi aoao a o ke koena iho keia ana i wehe ae la ahiki i ka hemo ana. Hoomaholahola ae la oia i ua wahi hapa leka la me ka haalulu o kona mau lima, a o kona helehelena ua hele ae la a haikea no ka piha i na manao pihoihoi no kana mea e ike iho ana i kona manawa i heluhelu iho ai i na mea i kakauia maluna o ia apana pepa hapa. "He mea oiaio anei ua loaa iho la ia'u kekahi mea nana e hoike mai i ka mea a'u i iini loa ai e loaa a o ke kumu hoi o ko'u hoea ana mai nei i keia wahi? Ke kanalua nei au no ka loaa o kekahi mea nana e hoike mai a e hiki ai hoi ke hoomaka aku i ka huli ana, aka, e nana iki ae nae hoi au i na mea i [ kakauia maanei." Ua palua a pakolu kana heluhelu ana i na mea i kakauia i maloko o ka apana pepa nahae, a i ka hope loa o kana heluhelu ana iho hooho ae la: "A, ua loaa mua no ka manao ia'u e hiki mai ana ia, nolaila e hoomau aku ana au i ka huli ana. Aole au e haalele ana i kekahi pohaku me ka hoo'nuli ole ia ahiki i ka loaa ana ia'u o ka mole, o ia hoi ka moolelo piha. "Ma ka manao o keia hapa leka i ka nana iho ua nui maoli no ke aloha o Robaka Dale ia Ane. Ua auamo pu oia i na kaumaha apau me Ane, a mai hoi hou mai no paha oia e noho pu hou me ia, ina he mea hiki ia ke hanaia. Ma ka hoomaopopo iho ua makemake loa o Robaka ia Ane e noho mau iho no ma keia wahi mahope o ka make ana aku o kona makuahine ahiki i kona hoi ana mai. Ia manawa hookahi ua ao mai oia ia Ane e huli aku i kokoolua nona, i loaa ka mea nana oia e hoomalu a e hoopakele, me ke kauoha pu mai mai noonoo nui oia no ia mea he hoolilo, no ka mea he kuleana kona e malama mai ai iaia, a ua hoouna pu mai oia he bila <lala no ka hooiaio ana mai ia manao ona. "No keaha no Ia ka mea i noho ole iho ai o Ane Dale ianei, oia ka'u e makemake nei e ike? No keaha la kona mea o ka hele ana a noho ma Rikemona no ka huli ana aku i hana nana ma ke ano he mea malama hale oiai no hoi ka makuakane e malama mai ana iaia? He mea uhi wale no anei ia i kona wahi i hele aku ai i nalowale ai kona alahele no ka hoopunipuni ana aku i kona makuakane? O, he mea pohihihi loa kekahi e pili ana me .ia hana ana." L (Agle i pau.)