Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 26, 26 June 1924 — HE MOOLELO KAMAHAO No Ko Geofere Lanakila Ana A I OLE KE KEIKI MAKUA OLE I PALUA KA HANA EPAIA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAMAHAO No Ko Geofere Lanakila Ana A I OLE KE KEIKI MAKUA OLE I PALUA KA HANA EPAIA.

Me ka pau pono ole no o ia hopunaolelo ua ku mua ae li oia a hoomaka ilio la ka holoholo ana iuka a i kai o ka rumi me ka pupuka o ka lae, me ka puliki hoi o kona mau lehelehe. "Aka nae, ua make oia, ina o ka makuahine oia o Geofere Dale Hunatere, ua maopopo loa ia'u ia mea elike me ko'u maopopo he hooilina au no ka Vue de l'Eau, no ka mea ma ka olelo a Magare i kamailio mai ai aole o Geofere i hoomaopopo i kona poino i ka manawa i make ai kona makuahine. "Aka, o ka ninau paakiki loa, owai ko Geofere makuakane? No keaha oia i kapaia ai o Geofere Dale? Nawai a no ke kumu hea oia i haaleleia ai i ke alanui o Nu loka e hele auwana me he keiki makuaole la? Aia kekahi moolelo pohihihi loa e pili ana me ko Ane Da!e ola ana ame kona naiowmle honua ana maloko o Rikemona, no ia kumu, aole e loaa iki ana ka maha i kuu uhane ahiki i ka ahuwale ana ae o kona moolelo piha mai ka hoomaka ana mai ahiki i ka hopena. No kekahi manawa loihi loa kona hoomau ana I ka holoholo iuka a i kai me ka namunamu liilii a olelo wale ana iho no iaia iho, me ka pii mau ae la o na manao pihoihoi iloko ona no keia mea. He helehelena pupuku a kaumaha loa kona ia manawa me ka paa mau ae i kahi apana pepa iluna a nana iho la. A hala kekahi manawa iaia, alaila, oplopl iho la i ua wahl apana pepa la, a hookomo iho la iloko o kana buke pakeke. "E lilo ana keia wahi apana pepa i mea waiwai i kekahi 1a e hoea mai ana, me ia nele no o kekahi hapa i nahae," wahi ana i nahunamu wale iho ai no iaia iho. He wahi holo ololi ma kekahi aoao o ka rutni hookipa a he alanuipii ke moe ana ahiki i ka hale maluna. laia i pii aku ai a kau iluna ike aku la oia he elua mau rumi ua hoolakoia me na lakohale apau, a hookahi o ia mau rumi, i kana nana aku me he la no ke kauwa ia rumi, mamuli 0 ke ano o kana mau mea e ike aku ana malaila. I ka pau ana o kona makemake nana ia mau rumi, hoi hou mai la oia i ka hale malalo a hele pololei aku la no ka puka komo ma ke alo o ka hale, a i kona hoao ana aku e wehe a l ike iho la ua paa i ka lakaia, ua hoi hou ae la oia noloko o ka rumi kuke kahi mua no ana o ke komo ana mai, a i kona oili loa ana aku iwaho a upa ino aku la i ke panipuka, ua holo ae la ka laka a paa hou ia puka elike me mamua ana o ka wehe ana. O kona hele pololei aku la no ia ahiki i ka pukapa, a hoopaa mai la a paa, a hele aku la no kahi o kona lio t ku ana, a i ke kau ana ae, hoohuli ae la i ka lio a hoi aku la no k:i hale ine ka nui o na mea ana e noonoo ana ia manawa nana i hoolilo iaia i kanaka opio pilihua loa o ka naau. MOKUNA XXI—Ke Kamailio Ana me Kekahl Luahine Ma kekahi kakahiaka nui ae, a i ka pau ana o ka aina kakahiaka, holo aku la o Evercte Mepelasona no ke kulanakauhale o Rikemona. 0 ka manao nui o keia holo ana ana no ka ike a hui ana aku no ia me kekahi leele kahiko e noho ana maloko o ia kulanakauhale, he wahine i ike a i maopopo i na mea a apau e pili ana i ka ohana Mepelasona no na hanauna ekolu i hala, no ka mea, ua manaoio oia e hiki ana no ia wahine ke hoike mai iaia a i ole haawi mai paha i kekahi hoomalamalama ana iaia no ko Ane Dale moolelo mai ka mua a ka hope. O kahi a ia wahine luahine e noho ana aia ma kekahi hale kahiko ma kahi kokoke loa i kekahi alanui kahiko, o ka mea hookahi wale no e noho pu ana me ia he wahine kauwa paele, he popoki, he ilio, he manu kenere a he manu aloha. laia i hiki aku ai a hoolaunaia aku la e ka wahine Paele loaa aku la ka lede kahiko e noho ana iloko o ka rumiaina, a e noho ana oia ma kekahi aoao o ke pakaukau aina, me na holoholona ana a apau e noho mai ana mamua o kona alo, a i kana nana aku i ua lede kahiko la he hoihoi kona helehelena no kona ike aku i kana mau hanaiahuhu e hoopuni mai ana i kona alo me he mea la o kana mau keiki ia, elike ka hauoli me kekahi makuahine e ike aku ana i ka noho mai o kana mau keiki mamua o kona alo. "Aha!" i hooho ae ai ua luahine la i ka manawa ana i ike iho ai i ka inoa o Everete Mepelasona e kau ana maluna o ka pepa hoolauna a ke kauwa Paele o ka haawi ana aku, a ia Everete no hoi e hahai aku ana mahope ona a komo aku la iloka o ka rumiainame he me la o oe ke keikikane a ke Konela Wiliama Mepelasoha i mare ai ia Estelle Everete, a ke ike nei au ua hoohui laua i ko laua mau inoa, he manao maikai loa kela e ke kanaka opio, a he inoa maikai no hoi. Pehea kuu hoaloha, ke Konela M.epelasona, a me kela makuahine ui pu ou? He maikai ko laua mau ola kino, pela ko'u manao; ma ko'u manawa hope loa i ike ai i ko makuahine he wahine ui oia." Ua pane aku la ke kanaka opio no na ninau a ka luahine he maikai no na ola kino o kona mau makua, a aia laua a elua ma Nupota kahi i hoohauoli ai ia laua iho no ia kikina. "Alaila ua haalele hookahi iho laua ia oe i ka hale no ka malama ana i na aina mahiai a oukou, ea? He hoololi ana kela 1 n$ mea i maa mau ia, ea, aole anei? Kamahao no! o ka makemake o na kanaka opio apau la ea, o na lealea, na mea e hoohauoli ai ia lakou iho, a me ka hele ana e makaikai ia aupuni aku a ia aupuni aku, aohe o lakou makemake e noho ma ka hale, ia oe ae nei nae hoi keia o kou mau makua kau i hookuu aku la e hele a o oe ke noho i ka hale." "Aohe au i haalele ia iho, na'u ponoi no ka makemake e noho i ka haie," i pane aku ai o Everete. "E ike mai oe e Miss Kahema, aohe nui o ko'u manawa i noho ai ma ka hale iloko o na makahiki eha i hala aku la, nolaila he mea hoomaha mai no i ka noonoo ka noho ana ma ka home no kekahi manawa mahope o ke kaawale loihi ana." "Peln no, he wahi nani a oluolu io no o ka noho ana ka Vue de l'E.'iu, e Mr. Mepelasona, a ke manao nei au he mea pono no no kela ame keia mea ke noho malaila a hoohauoli ia lakou iho me na mea nani a pau e hoopuni mai ana ia home," wahi a ka lede luahine; "ke hauoli loa nei au i kou holo ana mai la e ike i ka hoa aloha kahiko o kou makuakane ,no ka mea, aole o'u ike aku i kekahi mau kanaka opio lehulehu i keia mau la. Mahope o ko laua kukaiolelo ana no kekahi manawa, malu-

na <• kirv.uh;in;i like ole. alaila ninau aku la o Everete i kona *- .akamaili'-. ma ke ano me he la aole ia he mea nui iloko o i j r:'rcnuo. 1112. paha ua maopopo iaia kekahi mea e pili ana i ka <-.hana Dalc. he ohana i pili i ka ohana Mepelasona a i :> »<• man'.an loa nae kekahi ohana mai kekahi aku. "Pomaikai oe! Ae: no ka mea ua maopopo ko'u ike no lakru ehke ka manao ia'u o ko'u mau kaikunane ame ko'u rr,a« kaikaina ponoi." wahi a Miss Kahema o ka pane ana aku, me ka lamalama ae la o kona helehelena. "Ke manao nei au r»o ka mea paha e lilo ana ia Robaka Dale kau i makemake loa ai e loaa aku ka ike ea, ka mea e lilo aku ai ka waiwai ho'iookoa o ka ohana Mepelasona ina ko makuakane ame ko maVuahine aole i mare elike me ka manao o ka palapa'a kauoha a laheka Mepelasona i hana ai?" "Ae; aka, he kaikaina kona nona ka inoa o Hanale Dale, «o»e anei pela?" i ninau aku ai o Everete. •'Ae. he mea pololei ia. elike me kau i lohe ai, he mau hoahanau o Robaka ame Hanale a ua haaleleia iho laua he mau keiki makua ole i ka manawa he umi-kumamaha makahiki o Robaka a he umi-kumamalua hoi o Hanale. >fahope o ka pan ana o ko laua hoonaauaoia ana, ua hoomaka aku la kela a ttif keia meā pakahi o laua e huli i ko laua mau pomaikai, he r.*.n ke dala i haak i 1 "» na laua no ka mea, he makuakarsr waiwai ko laua. "S« Hanale he kanaka makemake nui oia ma na hana huii vaiwa ; . nolaiila ua lawelawe oia i na hana hoopukapuka waiva!. nolaila ua lawelawe oia i na hana hoopukapuka dala me ka manao ma la mau hana ana e lawelawe aku ai e pii mahuahua loa aku ai kona waiwai. "No Robaka hoi he kanaka makemake nui oia ma na hana feoonaauao he kanaka huli nui oia ma na mea akeakamai, a nn ka nui o ke dala i loaa iaia mai ka waiwai mai o ko laua makuakane, aohe oia i hoopukapuka aku i kana mau dala, aka, «a noho oia nona iho me ka hoohauoli iaia iho me ka waiwai honilina i loaa mai iaia, me ke kakau ana i kekahi moolelo lehu-ehu. "l'a haulehia like keia mau kanaka i ke aloha i ka wahine h»i..kah\ n«»na ka inoa o Nani Devenapota, he kaikamahine h"»paki. ,1 c kekahi no hoi ia o na kaikamahine ui a'u i ike ai. Nll k.'i ui • « Hanale a no kona piha laiwale, ua koho ae o Nani l>evenapota ia Hanale oia kana kane, a no kona lilo ana ia Hanale ua lilo ia i kumu enemi ino loa no Robaka i kona kaikama ia Hanale, a ua hoohiki paa o Robaka iloko iho ona S'."c ..ia r huikala iki aku ana ia Hanale, a pela hoi ia Nani ] V-, crrap«-ta »o ka mare ana ia Hanale. :il<t ia i kumu hoopoino i ko Robaka ola kino, a ua «ka.v.\ alr !oa oia iaia iho mai na kanaka aku a mai ka huikau ana mai hoi me na anaina a ka poe iaia iho mai na ka poe kiekie. ua hoolilo iaia i kanaka noho hookahi ma kahi mamao lua. a o ka hope loa ua make oia maloko o kekahi wah: hale i>ohaku uuku ana i kukulu ponoi ai. ma kahi aole i mamao loa mai kou hale aku, e ke keonimana opio." "Ae. poioiei kena au e hoakaka mai nei, elike me ia o ka h.«;kria ana mai ia'u." i pane aku ai o Everete. "A no ia wahi ona i noho ai i nianao ai au e hele aku e nana i kekahi niana«a maikai e loaa ana ia'u ma nei mua aku. A pehea kela hoahanan ona, heaha kona hopena?" "O. no Hanale, o kana mau dala a pau i hoomoe aku ai ma kekahi hana hoopukapuka ua pau loa i ke poho. ua poho o:a a ua lilo he kanaka ilihune, a oiai ua hooikaika no oia no kekahi mau makahiki lehulehu, ua make oia mahope iho, mamuli o ka naha ana o kona puuwai no ke poho ana a no kona lilo ana he kanaka ilihune loa, me ka haalele ana iho i kana 'wahine ame ke kaikamahine a laua he mau mea nele a ilihune haaiele." "He kaikamahine kela keiki a laua, elike me ka'u i lohe Trai a\ a oia kekahi mooielo Avalohia e pili ana nona, pela ko'n manao," i kahamaha koke aku ai o Everete, mamuli o ka hiki ole iho la iaia ke hoomanawanui no ka makeniake loa e Joh« koke aku i ko Ane Dale moolelo. "Ae, e hoike aku ana au ia moolelo ia oe, e hoomanawanui iki mai oe a na'u e hoike aku elike me ka'u mau mea i lohe mai ai. ina e oluolu mai ana oe," wahi a ka lede luahine i hoouluhuaia aku la kona noonoo no kona ia ana aku, no ka mea aole i pau mai kana mau mea i makemake ai e hoike mai. "O Nani Devcnapota, elike me ia a'u i hoakaka mua aku nei ia oe, he kaikamahine huapala oia, o kela helehelena ui no o ka makuahine a pau aia maluna o ke kaikamahine, he ehu pala loa kona lauoho, a elike no me ka ikaika ame ka makemake nui o kona makuakane ma na hana hoopukapuka a imi dala pela no ko kela kaikamahine. "Na laheka Mepelasona, ke keiki a ke kaikuahine o ka makuakane o Ane Dale, ka mea nana laua i malama mahope iho e ka make ana aku o Hanale Dale ahiki i ka piha ana o na makahiki i ka umi-kumamalima o Ane Dale, a ia manawa i r.oi ikaika aku ai oia ia labeka e ae mai oia na laua no e huli i na mea e pono ai ko laua ola ana, ua hiki no ia laua ke maJaroa ia laua iho, a ua ae mai la o lakeba Mepelasona ia manao o laua me ka makuahine. "O ka laua hana mua loa oia ke kukulu ana ae I kula kuoleoa uuku, a ia kula i hoouna ae ai kekahi mau ohana waiwai maloko o ka apana kahi a laua o ka noho ana, i ka lakou mau keiki no ke a'oia aku e laua. Mamuli o keia hana i loaa ai ko laua mau pono o ke ola ana me ka oluolu ame ka lako i na mea a laua e makemake ae ai, me ka loaa pu he ola kuokoa ana no laua. "M*muli o keia uhane haakei a hookano o laua ua lilo ia i mea ku-e loa na labeka Mepelasona, no ia kumu, i nawa i make ai aohe ana wahi -«'aiwai a i ole dala hoi i haa3cle iho no laua no ko laua mau pono o ke ola ana, no ia kumu oia i hana ai i kela palapala kauoha kupanaha loa, he moolelo hoi i maopopo mua ia oe i nei manawa." "Ae, ua maopopo ia moolelo ia'u i nei manawa," i pane aku ai o Everete, me ka minoaka iki ana aku. "O kela kekahi hana kupanaha loa a labeka Mepelasona ! hana ai i kuu manao," wahi a ka lede luahine, me ka piha i ka inaina i ka Everete nana aku," oia hoi kona mahele ana i kona waiwai nui mawaena o na opio elua, o kekahi he keikikane na kona kaikuahine, a o kekahi he kaikamahine na kona hoahanau, me ka haawi pu i kekahi mau makahiki no na opio e hoohauoli ai ia laua iho ma na mea e hauoli ai ko laua mau noonoo me na dala ana e haawi mai ai ia laua, alaila hookomo mai ia laua iloko o ka nele ame ka pilikia, ina e hoole ana kekahi i ka mare i kekahi i ka pau ana o ka manawa ana i hoakaka ai maloko o kana palapala kauoha. "Aka nae, ua ikeia ka holopono o kana mau mea apau i makemake ai mahope mai koe wale no keia, ma ko'u noonoo

ana, he wahi ano kupanaha no ka hakoko ana o kela ame keia mea pakahi o laua, oia hoi ko makuakane ame ko makuahine, no ko laua makemake ole e mareia laua, eia® nae, ahiki i ka minuke hope loa ia manawa i hooko ai laua i ka makemake o ko laua makuakane, lakeba Mepelasona, elike me kana i hoakaka ai maloko o kana palapala kauoha, no ka mea, ina e mare ana kekahi o laua i ka wahine e a mare hoi kekahi o laua i ke kane e nele ana ka mea i hooko ole i ke kauoha, a e holo ana ka waiwai apau i ka mea e hooko ana. "Ua hoohuiia laua me ke kupanaha loa kekahi na kekahi. aole nae he hoopaapaa ana no kela hoohuiia ana, a mai ko laua mareia ana ahiki i keia la o laua kekahi paamare noho aloha a oluolu loa o ke oia ana, no ka mea fta holo mai na dala apau loa o ko laua mau mahele maluna iho o laua, a ua lako loa ko laua noho ana; o ka'u mea v wale no o ka haohao ana, he aloha oiaio paha kekahi i kekahi mawaena iho o laua a aole paha, a i ole no ko laua ike iho paha ua lako laua j na mea apau e uilani hou ole ai, pela laua i hoomau ai i ko laua noho pu ana, ua hoomau aku ko laua noho ana ma ka ni3re ana i mea e mau ai ka waiwai me laua." 0 na olelo hope loa a ka lede o ka hoopuka ana ae me he rrrea la he mau olelo i hoopukaia ae ma ke ano e hewa loa ana i ka mareia ana o na keiki a laheka Mepelasona a he ninau pohihihi loa no hoi i kona noonoo. Aohe maikai o ko Everete noonoo no kela lohe ana mai ana i ka hoahewa o ka lede i ke aloha o kona mau makua kekahi i kekahi, aka mamuli o kona noonoo ana iho malia ua kamailio aku ka lede me kona noonoo ole no kona mau mea i kamailio ae ai no ka mea ua luahine oia, ua kamailio koke mai la ma ke ano e hoolalau a e hoihoi hou ae i ka laua kamailio ana maluna o ke kumuhana mua. "Ua olelo mai kuu makuahine ia'u no hookahi manawa, iloko o ko laua noho mare ana me kuu makuakane ua ola laua me ka hauoli loa, a ma ko laua mana ua i mareia ai aohe no ana kanaka e aku i makemake ai i kane nana. No ka mea e pili ana i ka hooliloia ana aku oko Robaka Dale waiwai aia kekahi mea pohihihi loa e pili ana ia mea, aole anei ou manao iho pela?" wahi a Everete no kona makemake e huepau mai ka lede i kana mau mea apau i ike ai no ka ohana Dale. "Ae, ua pololei mai la oe; he ninau ia i hiki ole.ke weheweheia ae a maopopo loa ahiki mai i keia la, a me he mea la aole no e hiki iki ana ke wehewehe ia ae a moakaka na mea apau, elike me ka'u i noonoo ai. Ua make hikiwawe loa oiā, a me he mea la oia paha hoi kekahi kumu o ka pohihihi loa ana, no ka mea ma ko'u manaoio ua hunakele loa kela kanaka i kana <iala ma kekahi wahi, a e waiho mai nei uaha iloko o ka lepo, a ua hele aku nei paha a eleele me ka hoopomaikai ole i kekahi mea. "Hc huina dala nui kana o ka haawi makana aua i kekahi mau ahahui malama ola, pela ka mea i hoikeia mai ia'u, aole nae paha e launa iho ana kana mau dala no ka mea, he kanaka pi a maua loa oia, a oia wale no me kana kauwa paele na mea ai i kana mau dala, a o kona mau loaa makahiki ua pii mahuahua loa i na niakahiki apau, ua liilii loa kana mau dala i hoolilo aku, o ka hapanui aia la mahea kahi i hoahuia aku ai. he ninau pohihihi loa ia i keia la. "Ke olelo nei au he mea hilahila maoli kela, o ia hoi, ka loaa ole ana i ka wahine kane-make a kona kaikaina ame kana kaikamahine ka hauoli aua i kekahi hapa o kela mau dala a Robaka Dale. Xo ka mea ma ka home iho e hoomakaia ai ia mea he aloha, a'ohe ona kuleana iki e haawi aku ai i kana dala i k'elā halema'i o ka poe makapo, kahi o kekahi huina dala nui ana i hooliloia aku ai, a o ke koena iho hunakele aku ma kekahi wahi i maopopō ole, oiai ka wahine a ke kaikaina e hooikaika ana a pela hoi me.ke kaikamahine no ka imi ana i na mea e pono ai ko laua ola ana. 1 ka lede e noke mai ana i ke kamailio ke noonoo la o Everete i ka hale ana o ka holo ana e nana i ka la mamua iho, he hale i hoolakoia me na lakohale a pau, no keia mau olelo mai la a ka lede ke ike iho la oia no ka maopopo ole o ka lede i ke ano o ka noho ana o ka wahine a Hanale Dale i kamailio ae ai oia pela, ina paha oia i maopopo aole oia e kamailio ana ae no ia noho nele ana o ia mau lede. "Ea, no laua ponoi no anei kela hale kahi a laua i noho ai?" i ninau aku ai o Evercte. "Aole. No laheka Mepelasona ia hale; aohe ka i maopopo ia oe ia mea? I ka make ana aku o labeka Mepelasona ua lilo mai ia hale i ko makuakane, me ke koena aku o na waiwai e ae a pau." liikilele ae la ka noonoo o ke kanaka opio no keia ike i loaa mai la iaia no ka mea, aole i maopopo iaia ka nui o na aina o kona makuakane, i na Mokuaina no oia ma ka Akau maloko o na kula like ole iloko o na makahiki he ewalu i hala aku, a mamua aku o ia manawa aole no i loaa iaia ka manao e ninau aku i kona mākuakane no ka mea e pili ana i na aina e maopopo ai la iaia ka nui o kona mau waiwai. "Oiai ke Konela Mepelasona e kamailio ana no ka ohana Dale, ua hoakaka ae oia ma kekahi wahi aole i mamao loa mai ko lakou hale aku kahi i noho ai o ia ohana, aka nae i keia manawa i ka Everete nana iho ua komo pu mai iloko o kona mau aina kahi hale kahiko i hihiia a paa me na mea hihi, pela hoi me ka halewili kahiko, ame kekahi mau hale e ae e ku ana maloko o ia wahi. "Ua lilo pu no anel i ke Konela Mcpelasona na lako hale e ahu ana maloko o kahi hale uuku ana o ka ike ana, a i ole ua hookuu aku no paha oia e waiho ia no ia mau mea maloko 0 ia hale, mahope iho o ka nalowale honua ana aku o Ane Dale, no kona manao he la no e hiki mai ana e hoi hou ae ana no o Ane Dale iloko o ia hale ana o ka haalele ana iho me ke kupanaha loa, i hoi ae ai no ia ona ua makaukau no ka hale 1 na lako apau, aohe huli hou ana aku i mau lako hou? "A i ole he mea anei kekahi a ka mea nana i kakau ka leka e Hana ae ana me ia mau lako hale e ahu ana maloko o kela wahi hale?" "No ka liilii loa o ko'u manawa o ka noho ana ma ka home nei aole i loaa ia'u ka manawa kupono e ike ai i kekahi mea e pili ana i ka nui o ka waiwai o kuu makuakane o ia hoi, ka nui o kona mau aina," wahi a Everete o ka pane ana ae i' ka lede luahine no kana ninau. "Ua maopopo no ane iia oe ka nui o na makahiki o keia kaikamahine i ka manawa i make aku ai o kona makuahine?" "He umi-kumamawalu makahiki o Ane Dale ia manawa. Ia manawa, i ka nana aku, oia hookahi wale no ke noho ana me kekahi mea kokua ole aku iaia, a no ia noho hemahema ana ona i holo mai ai oia no Rikemona nei, no ka hoao ana e imi i hana nana, i mea nona e ola ai. Ua kipa mai oia e ike ia'u 1 i kekahi la, oia.i oia e hele ana e huli a e nonoi i hana nana. l a ua nui kuu aloha mailoko loa ae o kuu puuwai nona," wahi j a ka lede luahine. j (Aole i pau.)