Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 31, 31 July 1924 — HE MOOLELO KAMAHAO No Ko Geofere Lanakila Ana A I OLE KE KEIKI MAKUA OLE I PALUA KA HANA EPAIA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAMAHAO No Ko Geofere Lanakila Ana A I OLE KE KEIKI MAKUA OLE I PALUA KA HANA EPAIA.

Ku koke ae la ke kanaka mai kona noho ae mamuli o keia noi aku la a Geofere, a hele hikaka aku la elike me ke ano o ke kanaka i inu waiona a ona loa, a i ka Geofere nana aku me he mea Ia ua lilo na hoakaka a Geofere o ke kamailio ana aku i mea hoeha aku i kona noonoo. "Aole e hiki ia'u ke hoike aku ia oe i kekahi mea I nei manawa/' wahi ana, me ke kau ana ae i kona lima ma kona poo. "E noi aku ana au ia oe e hookuu mai ia'u e hele, r.o ka mea, aole hiki ia'u ke noonoo ae i kahi mea i nei manawa a loaa ia'u kekahi manawa kupono e noonoo ai ke hoi pono niai ko'u mau noonoo maikai apau me a'u." "Ke maopopo ole aku nei ia'u ke kumu o kou pihoihoi loa ana, e ke keonimana la," i pane aku ai o Geofere. "Ke maopopo ole aku nei ia'u ke kumu o kou makemake ole ana e hoike mai i kau mau mea i ike ā i hoomaopopo, me ka hiki ole ia oe ke hoakaka mai i ke ano o kau mau huaolelo ame kou ano, aka no'u iho he iini nui ko'u e loaa mai kekahi hoomalamalama ana mai ia oe mai, oiai ua maopopo ia oe ko'u ohana a i ole jko'u mau.kupuna paha, ke noi haahaa aku nei au ia oe mai jhoomau loa mai hoi oe i keia manao pilihua me a'u." j "E kamailio hou aku ana kaua ma kekahi manawa ma nei jmua aku, aole i nei manawa," i namunamu iho ai ke keonima- | na, a o ka huli aku la no ia hele, me ka huli hou ole mai e haawi i kona aloha ia Geofere. "O ka wa hea ia? E hoike mai oe ia wahi a kaua e hui hou ai ame ka hianawa e hui ai, hoike mai i ka hora au e make»* make ai, alaila owau ke hele aku e hui me oe ma ia wahi," i i noi aku ai o Geofere, me ka makemake nui iloko ona e loaa kekahi manawa kupono e hui hou ai laua. Ku iki iho la ke kanaka e noonoo no kekahi minuke a i l*a loaa ana o kana pane i mai la: "E hele ae oe e hui me a'u ma ka hora 5 o keia auwina la ma ka hokele 'United States', a e ninau ae no'u ma ka rumi 45." O ka huli koke aku Ia no ia o ua kanaka la me ka hoohakalia hou ole iho, a mai hala loa aku paha oia, eia nae, kaua hou aku la o Geofere me ka ninau ana aku: I Ea, e ke keonimana, e oluolu oe e hoike mai i kou inoa ia'u ji pololei hoi paha ka'u huli ana aku ia oe." "O, e loaa aku ana ia ia oe i ko kaua manawa e hui hou ai," wahi a ka pane alo iaia iho a ke kanaka. "E oluolu oe e hoike mai ia'u i hookahi wale no mea a oia keia, he keikikane ho anei ka kela hoaloha ou nona ka inoa e kau nei maluna o'u?" He leo nunulu wale no o ka ehaeha ka mea i loheia aku nnai ka waha mai o ke kanaka, a hala he minuke hou pane mai la: "Hele ae oe e hui me a'u ma ka hora 5 o keia auwina la mn kahi a'u i hoike mua aku nei, ia oe, a malaila e loaa mai ai na haina a pau no kau ninau. Aohe kupono ia'u ke kamailio hou aku me oe i nei manawa," wahi o ka pane a ke kanak* me ka haalulu o ka leo, a o ka hele aku la no ia o ke kanaka me ka nawali loa o na kaina wawae, me he mea la he kanaka elemakule loa oia o kanawalu makahiki mamua'o kekahi kanaka nona na makahiki he kanalima, a ka opio i halawai ai he mau minuke wale no mamua iho. MOKUNA XXV,—Loaa Kekahi Moali Ike ia Geofere. i "Owai la hoi kela kanaka? Kupanaha maoli ke ano hana i j ka hoomaopopo aku," wahi a Gelade o ka pane ana ae ia Geofere. "Ua hiki loa ke ike aku ma ke ano o kana kamaiiio ana he pili oia ia oe ma ke koko ma kekahi ano a ua maopopo hoi iaia kou nioolelo; ma ka'u nana aku nei ua hoopihoihoi | I°a ia oia i ka manawa i maopopo aku nei iaia o kou inoa, a me he mea la oia kona kumu makemake ole e hoike mai iaia iho imua ou ma keia wahi, o lohe aku au." "Pela no ko'u manao, eia hoi, hunakele loa mai la; o kahi iho la no hoi keia hoike mai; ma kuu manao iho, e .Gelade, o kuu makuakane kela," wahi a Geofere o ka pane ana ae, me ka haalulu o na lehelehe. '-O, e Geofere no hoi." "Pela kuu manaopaa, e kuu aloha; q ka'u e maka'u nei malia he moolelo lapuwale paha kekahi e pili ana me ko'u ola ana o na la opio, akahi ka hoi ka hunak'ele loa o kela kanaka i kana moolelo," i pane ae ai o Geofere. "O, mai noonoo iki oe no ia mea, e kuu Geofere," i noi ae ai o Gelade; "aole au e manaoio iki ana ia mea me ka loaa ole o kekahi mea nana e hooiaio mai, ina no pela ana, aole no e lilo ana ka oiaio o ia mea i mea hoopilikia mai ia oe, o na mea no i hana ia hana lapuwale ke ahewaia, aole o oe." "O, e kuu Gelade, ina he hewa kekahi e pili ana me kuu ola ana, ina e loaa ana ia'u ka ike he mea hilahila kekahi e pili ana i ka pono o ko'u hanau ana, aole e hiki ana ia'u ke noi aku ia oe e kaana pu oe iloko o ia inoa hilahila me a'u, aole o'u makemake e lilo ia i pohaku kaumaha e hookauia iho ai maluna o kou hokua." Puliki.mai la o Gelade i kona mau lima a elua i ka lima o kana aloha, a i ae la: "E Geofere, he oiaio anei aole oe e hoopoino like ana ia kaua a i ko kaua mau ola pakahi paha, mamuli o ia olelo hooholo hikiwawe loa au, me he mea la, ua piha oe i ka huhu? O oe hookahi wale no ka'u mea i aloha ai, aole ma ke akaku, aka, ine ka oiaio loa mailoko lilo ae o ka papaku o kuu puuwai. "Ma ka mea e pili ana i ko'u ola ana o nei mua aku me oe, aohe a'u nana owai a heaha la na pilikia o kou mau makua mamua. Mai ae iki aku oe i kekahi mea hoehaeha noonoo o ia ano e komo mai mawaena o kaua, mai lilo na mea i hanaia e kou mau makua mamua i kumu makaala e hookaawaleia ai ko kaua aloha a t hookaawale pu ia ai kaua ma ke kino ma nei mua aku." Nana iho la ke kanaka opio i kana aloha me na maka oluoht, aka nae aia no oloko ona ke 0010-ku Ia no na olelo ana o ke kukai pu ana me ke kanaka malihini me ka loaa ole o ka noonoo maikai iloko ona ia manawa. Ma kona manaoio iho ua aneane loa oia e ku ma ke kae o kekahi hoike ano nui e pili ana J kona ola ana, a o kana mea e kaumaha loa ana ia manawa, eia ka auanei he moolelo ku i ka hilahila nui nona ke hoikeia mai ana iaia, me ka hookaumaha pu ia o ka noonoo. A hala kekahi mau minuke iaia $ ka noonoo ana i mai la u

</.clade me ka helehelena kaumaha: "E kuu Gelade, e ae ana no anei oe e mare i ke kanaka nona ka makuahine aole i lilo i wahine mare?" me ka pii ae ia o ka ula nia kona lae. "O, r-.le loa au e hoowahawaha ana ia oe, aole loa au e hoomaf;v o ana ia'u iho mai ia oe mai mamuli o ia kumu, a eia h' , aole loa au e lawe ana i kekahi kulana kiekie ma keia ao iio ke kuapo ana ma kahi o kou aloha. O, aole lo*! E lilo ana ia i mea minamina n«i na'u no kon pono; e kuu aloha. 0 kuu aloha eaa nui nou ua oi aku ka ikaika e hiki ole ai e hoonawaliwaliia e kekahi ulia liilii a i ole ia e ka inoa maikai ole paha mamuli o ka hanau ana. hoopau loa kaua ia mau manao hoehaeha noonoo mai ia kaua pakahi aku. Aole o'u manaoio iki he hewa hoohaahaa kekahi i kou inoa a pela hoi i kou mau makua, i hanaia mamua," wahi a ka Gelade mau olelo hoolana, me ka nana pono a?o kona mau maka iluna me ka minoaka o ke aloha oiaio. "E kuu mea hoonana liilii," i pane iho ai o Geofere, "ke haawi nei au i ko'u mahalo nui ia oe no ia mau olelo hoomama au. "Mai hookokoke aku oe i kela kanaka, hoomamao loa mai oe niai iaia mai, mahope lilo kana mau mea e hoike mai ana, 1 mau mea hoomahuahua mau i kou ehaeha. E hoohauoli kaua ia kaua iho, elike me ia a kaua e ike nei i nei manawa, a mai hookaumaha i ko kaua mau noonoo me na mea o ka wa i haia. Kani iho la ke uhu a ke kanaka opio, me he mea la, he mea loa mai ia ke hoopau i ka liele ana aku e hui me ke s*anaka, eia nae, o kela nanaia ma kona mau maka e iini loa nna e hui aku me ke kanaka, oia mau no ke kau ma kona helehelena. "Aole hiki ia'u ke hoonanaia ahiki i kuu hui hou ana me kela kanaka a loaa mai ia'u, kana moolelo, no ka pono paha, a nu ka pono ole paha, Aole loa e loaa iki ia'u ka maha ahiki i ka hoikeia ana mai ia'u o na mea'pohihihi a pau i maopopo >?lc ia'u i nei manawa e pili ana i kuu ola ana o ka manawa i hala, o kuu makemake nui i nei manawa e hoakaka pilia ia mai na niea apau. **E hooko aku ana au i ka'u mea i kamailio pu iho nei me kela kanaka ma keia auwina la, a ina no kona loaa aku ia'u, e noke aku ana au i ka niele iaia ahiki i kona huai pau ana mai i na mea apau ana i maopopo e pili ana ia'u ame ko'u mau makua, a ina " "A ina, heaha, e Geofere?" wahi a Gelade, me ka helehelena pihoihoi. "Ina e ike ana au o kela kanaka ko'u makuakane, a ua hana hewa oia i kuu makuahine, e loaa aku ana iaia kekahi kumu e hilahila oia no ke koena aku o kona mau la o ke ola ana." "O, e Geofere, aole oe e hana aku ana i kekahi mea e hoopaa aku ai oe ia oe iho malalo o kekahi pilikia, pela ko'u manao. pela ana anei?" * "O, aole, e kuu aloha no kou pono a no ko'u pono pu, aole su e liana aku ana i kekahi mea e hookaulana ae ai ia'u a e ikeia mai ai he kanaka lapuwale aole, aka nae, aole oia e poina ana ina e ike ana au he oiaio ko'ū mau manao hoohuoi apau. .Mai noho oe a kamailio iki aku ia Aanakala Auguseto a i ole ia i;. Anate Alika no keia halawai ana iho nei o kaua me kela kanaka, ke oluoiu mai oe, ahiki i kuu halawai ana aku me kela kanaka." "Pela no hoi paha, ina o kou manao ia aole au e kamailio ikī aku ana i kekahi mea e pili ana iaia," wahi a Gelade. la pau ana o ka laua kamailio ana ku ae la laua a huli aku la ke alo no ka hoi ana i ka hokele, me ko la'ua hookahaha pu i?. no ko laua halawai ana me ke kanaka, ame ka laua mau mea o ka lohe ana mai iaia mai. I ko laua hoea like ana aku i ka puka-pa o na lede e komo j aku ai, pii aku la o Gelade ma ke alanui pii no kahi o na rumi J 0 kona makuahine e noho mai ana, a malaila oia i hoohala ai 1 1 kekahi manawa. loihi ma ka hana lihilihi ana ahiki i ka ma- ] nawa o ka aina ahiahi, a iloko o ia manawa ke ulu mau la no kona hoomanao ana no ka laua mau mea o ka lohe ana, eime ka Gcofere hana e aku ai e hui a kamailio pu me ke kan?ka i hoike ole mai i kona inoa ia laua. Xo Geofere hoi ua hoopaa loa oia iaia iho maloko o kona rumi ponoi oia wale no, a no ka hiki ole iaia ke noho maloko o ia rumi me kekahi hana ole nana e hoopiha i kona manawa me ka waiwai, hele aku la oia e holoholo me ka maikai ole o kona noonoo. I ka manawa i iho aku ai ka ohana i ka umiaina malalo oia mau no ko Geofere nalowale aohe i hoi ae, a ua haohaoia oia e na makua, o Gelade nae ka mea oi aku o ka haohao iaia. Ile nalowale ana keia i ike ole ia ka lua mamua aku, a i lilo ai hoi i mea na Mr. Hunatere e huli aku ai i ke kumu. Ia hoi ana mai ana mahope iho, akahi no a maopopo ua hele 0 Geofere i ka holoholo, me ia i hoikeia mai ai iaia, a mamua o ko Gcofere hele ana ua waiho iho oia he olelo i ke kupakako o ka hokele, ina no kona haohaoia, e hoike ae.oia ī kona mau makua ua hele oia i ka holoholo a e hoi mai ana no oia mahope o ka hala ana o kekahi mau hora lehulehu. Ia Mr. llunatere i hoi mai ai a hoike mai la ua hele o Geofere 1 ka holohoio, elike me ia a ke kupakako o ka hoike ana mai iaia, nana ae la o Mrs. Hunatere ia Gelade, eia nae, aohe helehelena haohao a pihoihoi maluna o ko Gelade helehelena, me he mea la aohe i lilo ko Geofere nalowale ana i mea nana e noonoo ino ai. Mai kela hoi ana aku no o Gelade ka ike mai o ka makuahine i kekahi anoe o ko Gelade helehelena a ua hoohuoi koke oia ua kuee paha na opio, a i ole he manao kuhihewa paha mawaena o na opio kekahi no kekahi, i lilo ai i mea no Geofere e heīe ai a i nolio ole mai ai i ka aina ahiahi. Eia nae, iloko wale iho no o Mrs. Hunatere kona manao hoohuoi e nu ai, me kona noonoo pu e kakali malia, o ikeia ae no ke kumu o ko Geofere hele ana. Aneane paha i ka hora 6 o ia ahiahi hoi aku ana o Geofere, a o ka Gelade hana no hoi ke kiai iaia o ka hoi mai, ma kekahi kihi o.ka lanai nui, a i ka ike ana mai ia Geofere ia oi!i ana aku, ku ae la a holo mai la e halawai me kana aioha, oiai o Geofere e pii mai ana ma ke alapii, a ia ike ana māi ana i ka holo aku o Geofere lamalama ae la kona mau maka i ka hoihoi, no ia ike ana mai ia Anoipua. Ua hoopahaohaoia mai nae o Gelade i ka ike i ke ana aku i ka helehelena o Gelade i ka hele a keokeo pu me he mahala la, a he nanaina no hoi m? kona mau maka i hoohaaluluia ae ai kona kino apuni. Aohe o Geofere i hoopuka mai i hookahi huaolelo ia pii ana mai ana a hui laua, hopu wale mai la no nae i ka lima o Ge!ade a paa ae la malalo o kona lima, a hoomaka aku la ke alakai ana iloko o ka hale ahiki i ko laua komo ana aku iloko o ka rumi hookipa uuku, a pani malie mai la i ka puka mahope o laua. Ia komo ana ae a laua, alaila huli mai la e nana ia Gelade

a i mai la: "E Gclade, kuu aloha, elike no me ka'u i hoike aku ai ia oe 110 ka'u mea i makau ai, ua hooiaioia mai ia mea," wahi am. "E kuu Geofere, o ia anei ka mea oiaio?" wahi a Gela<ie i ninau ae ai me ka helehelena haikea, me ka haalulu pu o kona leo. 10 "Ua halawai aku anel oe me kela kanaka? f, Ua hoike mai anei oia ia oe pela?" wahi a Gelade. "Aole, aole au i hui me ia." ''Auwe, pehea ka oe i maopopo ai?" "Ua holo mahuka mua kela kanaka!" "Ua holo mahuka mua?" "Ae, la'u i hiki aku nei i ka Hokele 'United States', kahi ana i kauoha mai ai ilaila oia e loaa aku ai ia'u ma ka hora elima o keia auwina la, aole oia olaila. Ua noi aku ai i kekahi ona kauwa e hoike mai ia'u i kona rumi 45 a o kana oka olelo ana mai ia'u ua haalele mua kela kanaka i noho ai maloko o ia rumi ma ka hora 12 ponoi o keia la."

"Kupanaha no ka hoopunipuni ino maoli o kela kanaka me ka hooluhi hewa wale ia oe i ka hele aku i kela hokele!" walii a Gelade. "Aole ia he mea kupaianaha, he kanaka hohewale kela, a no kona ike mua i kona hewa, pela oia i hoomamao mua ai iaia ma kahi e; o kona moolelo i ka noonoo aku he kanalua ole ke olelo ae he moolelo hilahila me ka hewa pu, ua maopopo mua iaia e koi aku ana au iaia e hoike mai i na mea oiaio a pau, a no kona maka'u i ka noho iho o koiia aku e hoike mai, pela oia i holo mua ai. "Aka nae, e kuu Gelade aloha, e loaa aku ana no oia ia'u i kekahi la e hiki mai ana, a jna no kona loaa aku e koi akn ana au iaia e hoike mai i na mea oiaio a pau. E hele aku ana au e luili iaia, a aole oia e pakele ana mai ka loaa ana aktr ia'u, koe wale-no kona lele i ka lewa, kāhi hiki ole ia'u ke huli aku." "O, e kuu Geofere hoi, e hoolohe oluolu mai oe i kuu leo e noi aku nei mai liuli aku oe iaia, malia paha he hana a i ole he kumu okoa ae no kona o ka hele mua ana, me ka n.ana ole i kana kauoha no kou )mi aku me ia," i noi ae ai o Gelade me ke kau ana ae i kona lima maluna o ko Geofere,. me kona makemake olfe ia Geofere e hele aku e hooko i kana olelo no ka huli aku i ke kanaka. "Aole—ua makau kela kanaka ika halawai me a'u, ano kona ike i kona hewa ke kumu maopopo loa o kona holo nma ana; aole oia e holo mua ana elike me keia ina e ike ana oia i kona oiaio, a ina aohe meahuna i pili i ka hewa nona iloko 0 kona ola ana, he hewa hoi ana i makemake ai e hunakele loa mai a'u aku? ' "Ua loaa mai nei nae paha ia oe kona inoa?" wahi hou -a ka Gelade iiinau. "Aohe la," wahi a Geofere. <; Xo ko'u piha loa i ka. huhu a ua inoino loa no hoi ko'u noonoo no ka hoohoka ana mai o kela kanaka ua poina loa au i ka ninau aku i ke kupakako .i kona inoa. I ka manawa no o ke kauwa i hoike mai ai ia'u ua haalele mai oia, o ko'u huli koke ae la no ia a haalele aku la 1 ka hokele, a i hoi wawae wfle ia mai la no e au ahiki i ka hale nei, me ka hooikaika ana e hoihoi hou mai i ko'u mau noonoo maikai me a'u." "O, he hana hoopalaka a hoopalaleha maoli ka kela ma kon aoao,.e kuu aloha, o kahi aku la kela e maopopo mai ai ia oe o kona inoa, hoopoina aku la. nae oe; o kau hana pono loa o ka ninau aku i mea e loaa mai ai kona inoa ame kona wahi o ka hele ana aku." "Ae no hoi, ua pololei mai la oe, ina pela e ele koke aku ana au no ka ninau ana aku i kona inoa ame kana wahi o ka hele ana aku." "O, e Geofere, malia paha he oi aku ka maikai nou e hoopau loa i ka huli ana aku no ia mea maanei," i noi ae ai o Gelade. "Ma kahi o ka naaupo i hauoli piha ai—ua maopopo ia oe ke koena aku." "Eia nae, ua nui ka mea i loaa ia'u i nei manawa; aole e hiki ana e loaa ka maha ia'u ahiki i ka ulaaia ana e a'u o keia hana ahiki ika mole. E hiki ana no anei ia oe ,e kuu aloha? Ina aole oe o ka ka Anakala Anguseto kaikamahine ponoi, a ua maopuopo ia oe aia kekahi mea pohihihi e pili ana i kou hanau ana, e loaa ana no anei ka maha i kou uhane ahiki i ka maopopo ana ia oe o ka mea oiaio?" "Aole o'u manao, e Geofere, e hiki ana e loaa ia'u ka maha, ua maopopo ia'u e lilo ana ia mea e ahuwale ae ana i mea nookaumaha loa i ko'u noonoo," wahi a Gelade, me ka haale pu mai la o na waimaka ma.kona mau lihilihi. " Ina aole e hiki ia oe, pela no hoi me a'u," i pane aku ai o Geofere alaila, kulou iho la oia a honi iho la iaia me ke aloha, alaila huli aku la me-ka hikiwawe loa a haalele mai la ia rumi. Nui iho la ka hanu o ka wahine opio iaia e hahai malie loa mai ana mahope o Geofere me. ka namunamu liilii ana iI:o iloko ■ o.'ia: , , . . . „ "O kau mea e makau nelaia kekahi noonoo iuo loa iloko ona, no ia mea ua kaumaha loa kuu naau," wahi ana iaia iho. He hapalua hora paha ma ia hope iho hoi mai ana o Geofere ir>e ka hulili anoe o kona mau maka, o kona helehelena he haikea pu wale no me ka piha i ka ehaeha. Loa mai no o Gelade e kiai aku ana iaia elike no me kana hoi mua ana mai. Hele mai la oia a ku iho la mahope o ka noho a Geladc e noho ana, kalele iho la, a hawanawana iho la i keia mau huaolelo: "O ka inoa o kela o William Dela, a o ka inoa o kona wahi'i hele mai ai o ka Papu Uniona, Nu Mekiko." Pluli pono ae la o Gelade e nana iaia, me ka helehelena pihoihoi ma kona mau maka a i ae la: "O ia kōna inoa? Alaila malia o ko "Ae, o kuu makuakane oia, he makua e haaheo ai kekahi keiki me ka oiaio loa," i pane iho ai ke kanaka opio, "O, e Gelade, o ka manao i loaa ia'u i nei .manawa me he mea la e kuapupule aku ana au, ua hiki ia'u ke o!a me ka hauoli ke loaa ole kekahi mea e hoohaahaa ai i ka inoa ( maikai." Huli iho la o Gelade a kau iho la i kona papalina i ka lima o ke kanaka opio e kau ana ma ke kua o ka noho ana e noho ana, a ua lilo ia hana ana i mea hooluolu loa i ka noonoo o ke kanaka opio mamua o kekahi huaolelo, no ka mea, i karta noonoo iho me he mea la e pane ae ana me ka leo nahenahe loa, aole loa he mea nana e hoololi ae i kona aloha nona, me ka nana ole aku i na eepa i hanaia o ka.manawa i a e lilo mau ana oia i mea aloha nana i na manawa apau. "O ka'u e iini nui nei i nei manawa o ia ka maopopo mai ia'u 0 ka moolelo o.Ko'u makuahine," wahi a Geofere, "no ka mea ke manao nei au he hopena poino kona i .piha me na mea hookaumaha noonoo. E kuu aloha, ke makemake nei au e holo 1 Nu Mekiko malia he moolelo.kekahi e loaa mai ana ia'u malaila e pili ana no kuu makuahine, a no keia kanaka- hoi o-Wili-ama Dela, i hoopaa ae ai i kona inoa ma ka hokele mai ka Papu Uniona mai oia." (Aole i pau.)