Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 35, 28 August 1924 — Page 4

Page PDF (1.53 MB)

EHA NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H., POAHA, AUGATE 28, 1924
HAULE HE KEPANI
MAI KE ALAHAKA KA-
AAHI IHO A MAKE LOA
Mai ka Buro mai o ka Advertiser
mai Kauai mai o ka loaa ana ae
he meahou e hoakaka ana no ka
haule ana mai o kekahi Kepani
limahana o ka mahiko o Lihue mai
ke alahaka kaaahi mai, ma kahi he
40 kapuai ke kiekie makai mai o
ka halewili o Lihue a iluna o ka
puu pohaku e mokaki ana malalo
ae, nona ka inoa o Senzo Maemura,
a nona hoi na makahiki he 57 , a
eha loa, a no ia eha mauwale i loaa
iaia i make ai oia maloko o ka hale-
ma'i ma Lihue, kahi ona i laweia
aku ai e lapaau me ka manao e pa-
kele ana kona ola, aka nae, no ke
koikoi loa o ka eha i loaa iaia ua
make aku la oia.
I kulike me ka hoakaka ma ka
moolelo e hele ana oia no kana wahi
o ka haha ma ke kakahiaka Poaha
ma ka manawa o ka loaa ana o kela
ulia iaia. He laina kaa no nakana-
ka hana ame kekahi laina kaa ko ke
ku ana maluna o ke alahaka kiekie,
a ua manaoioia o ke kumu o kela
Kepani o ka haule ana me he mea
la, ua nihi oia ma ka aoao o na kaa
me ka manao e kaa mua mamua o na
kaa a iaia nae e nihi ana ua pa mai
oia i kekahi o na kaa o ka holo
ana mai a Walawala ana oia. Ua
haalele iho ka oia he wahine me
eha mau keiki e kumakena mau
aku nona.
NA ITAMU MEAHOU O KA AHA-
HUI C, E. O KEANAE
Mr. Sol. Hanohano, Aloha oe:—
E oluolu mai kou ahonui e hookomo
iho, i ke poo manao e kau ae. la
maluna ma kahi kaawale o na ko-
lamu o ka neueaukai o ka Pakipika
Ka Nupepa Kuokoa.
Ma ka po o ka Poaono, Aug. 16,
1924, i weheia ae ai ka ahamele,
ma ka haleaina o ka Ekalesia o
Keanae. 0 na loaa mai ia po he
$83.00 Ma ke Sabati ae Ia 17,
i malamaia ai ka Hoike C. E. eia na
papa i hoikeia: . Nahiku, Wahine-
pee, na Pokii ame na makua o Kea
nae ame Huelo C. E. o na. loaa i lu-
luia, he $87.00. Huina pau o na
loaa, $170.00. Maikai na mea i ha-
naia.
Mai kekahi mai o na kumukula o
Kamehameha kaikamahine kekahi
mau manao paipai, Hekezia Ikoa,
S. K. Kaailua, ame ke Komite Ho-
eueu o na C, E, o "Maui Hikina
J Plunkett, a hooluu na hana me
ka himeni 196 L. H., ame ka pule
hookuu a ka Ahahui a mahope ka
iho ua, hoi ae na mea apau maluna
o 'ka i X\ i hoomakaukauia, no
ke kino.
O ka pii o ka iho, a eha iho la
o Hanale ia Keeni Bulu. He ma 'u
wahi mea hou ia,
Me ka mahalo,-
KAWAIKAU O KEANAE.
OWAI ANA KA LUNAHOOMALU
O KE KOMITE HOOKOLOKOLO
O KE SENATE O KEIA KAU
AHAOLELO E KEE MAI NEI.
I na Mana Koho o Hawaii Hikina ame Hawaii Komohana:— Ke hoo-nee aku nei ka mea nona ka inoa R haka pono ae la malalo, i ke poo manao e kau pono ae Ia maluna, "owai ana ka lunahoomalu o ke komite hookolokolo " He ninau ano nui keia a kakou e puunaue like mai ai, e ae anei kakou e lilo hou aku ka hanohano a Hawaii kalana i paa haaheo ai, i ke kalani o Maui. I ke kau o 1919, ua paa ia keia hanohano e ke Senatoa Lukela, a komo mai i ke kau kuikawa, o 1920, ame ke kau 1921, o Lukela ka lunahoomalu o ke komite hookoloko lo, a ke kaa i hala iho la o 1923, mamuli o ka loaa ole o ke kanaka kupono a Hawaii Kalana e hapai aku ai no keia kulana, ua lilo aku keia hanohano i ke senatoa Tavares o Maui. He mea maopopo o na senatoa e alualu nei i na kulana senatoa, aole hookahi o lakou e hiki e paa i keia kulana, ano ka mea aia malu-na o ke ana naauao i piha i ka ike kanawai o ia na hookele hooponopono, kanawai o ka ahaolelo o keia mau la e, nee nei, a aia no a piha ke kanaka me ka makaukau i loaa iaia no ka hana ana i na olelo hooholo e pii koke mai ana imua o ka hale, a waiho aku paha imua o ka hale, ame ka maopopo iaia o na wehewehe, ana i ka manao o ia kanawai i waihoia mai ai imua o ka hale, a pela iho la i hookohuia aku ai o William B. Lymer, he loio no Honolulu, ke kakauolelo a ke komite hookolokolo o ke kau o 1923; malalo o ke senatoa Tavares o Maui, lunahoomalu o ia komite. No ka loaa ole o ka makaukau i ke senatoa Tavares, ua hookohu ia keia loio, a o kona uku a ke senate i uku aku ai, ua oi ae ia mamua o ka uku o na senatoa ame na lunamakaainana. O ka uku o na senatoa ame na lunamakaainana i hoomaopopo ia
ma ke kanawai he $1000.00 o ke
kau, a o ka uku o keia loio he
$1300, a o kana mea e olelo mai
ai, o ia iho la ka ke senate e hilinai
aku ai.
Mamuli o ka haule ana o Lukela i
ke kau o 1923, ua lilo aku keia ku-
lana, a iia uku aku ka lehulehu i
keia mau huina dala i keia loio,
malalo o kona ike a makaukau ka-
nawai, e ike mai no kakou, he
mea ano nui loa, e loaa ke kanaka
ma ko kakou aoao; i piha i ka ma-
kaukau, ma na ninau kanawai, ame
na mea e loaa mai ai ka pomaikai
i ko kakou kalana.
I ke kau o 1919-1920,-1921, o ke
kakauolelo a ke komite hookolokolo
malalo o senatoa Lukela, o Bernard
H. Kelekoiio, hope kakauolelo o ka
Aha Kaapuni o Hilo, a o ka uku
5 loaa aku iaia no ke kau he. $750.00.
a e ike mai no kakou i keia mea, ina
Lukela -kekahi o na senatoa o
1923, aole e lilo ke dala a ka lehu-
lehu i ka loio.
O ke komite hookolokolo ame ke
komite waiwai e ia na komite ano
nui o ka Ahaolelo, a aia maluna o
keia mau komite ke koikoi o na
hana apau, na bila apau e hookomoia
ana iloko o ka hale, ina he ninau
dala, e komo ana i ke Komite Wai-
wai, a i na he ninau kanawai, e
komo ana i ke komite hookolokolo.
I mea e hoomaikeike aku ai i ka
lehulehu, i ka hanohano i loaa i ke
kalana .0 Hawaii, ma o Lukela la,
aole i ikeia ma na moolelo o ka
uha senate, mai ka hookumu ana
ia o na hana kalaiaina mai ke au-
puni Piki mai ahiki i ka makahiki
o Lukela i puka ai, ke kau o 1919,
o ka lunahoomalu o ke komite hoo-
kolokolo, he lala ia no ke komite
waiwai. I ke kau o Lukela i puka
ai, ke kau o 1919, o Lukela ka luna-
hoomalu o ke komite hookolokolo,
a oia kekahi lala o ke komite wai-
wai,, ame ka hana nui o Lukela i
paio ai, a i hoakaka ai i ke senate,
e lilo ka lunahoomalu o ke komite
hookolokolo i lala no ke komite
waiwai, a mamali o kona lilo ana i
lala no ke komite waiwai, ua loaa
mai i ke Kalana o Hawaii elua
miliona dala.
O na kiina noeau i loaa mai ai o
ia auina dala, malalo no ia o ke
kulena ana e paa lana lunahoomalu
o ke komite hookolokolo, ai ka wa
e komo aku ai kekahi bila a na
auna senatoa waiwai, e paaia anu
ka lakou bila iloko o ke komite
hookolokolo, a aia a aponoia mai
ka Lukela hila, alaila waiho mai
oia i kana hoike e apono ana i ka
bila i paa ia eia, a pela iho la i nui
a i mahuahua ai na dala i loaa i ke
Kalana o Hawaii.
O na dala i loaa mai, a i hoohana
ia ma na uwapo o Hilo, paipu wai
o Hilo, alanui o ka Luapele, alanui
o Kona Hema, alanui o Kona, ala-
nui o Keamoku, ame kekahi mau
hanahou e ae, ua loaa mai ma ka
hooikaika ana a Lukela, a e nana
aku kakou l-^s'ha' na mea hemahema
i koe o ke Kalana o Hawaii, a eia
kau e ike nei, a i maopopo ia'u,
i alanui holopuni mai ka hale hoo-
kolokolo aku o Olaa, Kapono, Kala-
pana, Panau ahiki i ka Luapele, na
alanui liilii holo i na kahakai o na
apana o Waiohinu, Kona Hema,
Kona Akau, Kawaihae, Na Kohaia.
Waipio ame na alanui o na Home
Hookuonoono, a e kukulu kakou i
keia ninau a waiho aku i na senatoa
ame na lunamakaainana e alualu
nei i keia mau kulana, a owai la o
lakou e hiki ke hooia mai e loaa
na haawina dala ne keia mau ala-
nui.
O kau i hoomaopopo ai ma na moo-
lelo o ke senate ame ka hale o na
lunamakaainana, umi kaukani dala
i hookaawaleia no ka luku ana aha
i na kao, ekolu tausani dala i uku
no ka lunahoomalu o na mea hoike-
ike o ke Teritore, a nawai keia mau
kanawai, a owai ka pomaikai ma-
luna o keia mau dala i hoopuehuia
i ka makani, a i ka hoea ana aku
o na senatoa ame na lunamakaaina-
na e alualu nei i keia mau kulana,
he mea maikai e ninau mai ka lehu-
lehu ia lakou i keia ninau, a i na
e hiki i na senatoa ame na luna-
makaainana e hoopuehu i keia mau
huina dala i ka makani, ua hiki
no ke hoopuehu iki mai i huina
dala, no ka malama ana i na wahine
a na kane i loohia ka ma'i hoo-
kaawale e noho mai la ma Kalaupa-
pa, hoahu ia i mau huina dala, no
ka hoouna ana i kekahi mau keiki
i puka pono mai mai na kula o ke
kalana, a hoonaauao ia lakou ma na
kula o na aina e, i na o Lukela ke-
kahi o na senatoa, i ke kao o 1923,
aole loa e hoopuehu ia keia mau
huina dala i ke kao ame ka ukuia
o ka lunahoomalu i hoakakaia ma
luna; He mea maopopo ia'u o ka
lanakila o Lukela, o ia ana no ka
lunahoomalu o ke komite hookolo-
kolo o ke senate, a e lilo ana oia
i Iala no ke komite waiwai o ke
senate a aole hoopuehu wale ia na
dala a kakou i ka makani, a e lu
ia aku no, no ka hoonaauao ana a
ke aupuni i na keiki i puka pono
ae mai na kula o ke kalana, maia
ma ia na wahine a ka poe i hoopaa
Dela mai kona mau aina eli gula mai maanei? Ua uku ponoia no anei kena luhi?" i ninau aku ai o Geofere. "Aohe i loaa ka pomaikai iaia; a o kekahi mea kupanaha loa ia i ko'u noonoo ana. Aohe i oi aku ka mea i loaa mai iaia mamua o kona mau hoolilo ma keia wahi, eia nae, i ka nana aku me he mea la aohe no ona nana nui ia mea, hoomau no i ka hana ana, a e loaa mau ana nae kekahi manao ia'u, o ke kumu paha o kona nana ole i ka nui o kona hoolilo me ka nui ole o na pomaikai i loaa hia me he mea la he mau kuleana a mahele no kekahi ona mai kekahi mau aina e eli gula mai. "Na lua maina hea la ia, ina i maopopo ia mea ia oe?" i ninau aku ai o Keofere. "Aohe hiki ia'u ke pane aku i kena ninau au; no keia kumu, aohe ona kamailio wale mai i kana mau hana ma kekahi mau wahi e aku," uahi a Keaka. "Ma ke kumu hea ka oe i manao ai he mau aina eli gula e ae no kekahi ana ma kekahi mau wahi e aku?" wahi hou o ka Geofere niele. "A eia no, mahope o kona noho ana mai maanei no elua a ekolu paha mahina e hele aku ana oia no kekahi wahi no kekahi manawa aole nae no ka loihi loa, aka, e hele pinepine mau ana oia, a ke hoi mai hauoli kona helehelena elike me kekahi manu, alaila noonoo iho la au no kona laki wale mai no ke kumu o ia hauoli ana ona, no ka mea, ina aole pela e hooku-kule ana o ia ke hoi mai, me ke kaumaha o ka helehelena a hoihoi ole ke kamailio mai, no ka inoino o ka noonoo no ke poho ana. a i ole kekahi haawina pakalaki e ae." "Heaha kana mau hooponopono i hana ai ma kona manawa i haalele iho ai ia'u malalo o ka malama ana a ko wahine?" "Aohe mau mea i hanaia," wahi a Keaka. "No ka nui no o ko Magare makemake me ke aloha pu ia oe, ua makemake no oia nana no oe e malama me ka uku ole. mamua o ka haawi ana aku ia oe na hai e malama mai, a oiai he kapena lokomaikai mau no kela ua haawi mai la oia ia Magare elua haneri dala no ka hoomaka ana, me kekahi mau makana nui e ae na Magare, no ka Magare mea i hana ai no ka wahine ahiki i kona make ana. "Alaila no na makahiki mua elua no hookahi manawa ana e holo mai ai e ike i ke keiki iloko o kela ame keia mahina, me ka haalele pu iho i kekahi huina dala nau — aohe ia mea he maua iloko o Kapena Dela, he kanaka puuwai hamama oia me ka piha lokomaikai, a i kona manawa e holo ole mai ai, e hoouna mau mai ana oia he bila dala he mau haneri ka waiwaiio." "Iloko o ia mau manawa ana e holo mai ai e ike ia'u aole anei oia i hoike mai i kona wahi e noho ana ia manawa, a i ole ia, kamailio mai la hoi i kekahi mea no kona manao e lawe aku ia'u me ia?" wahi hou o ka Geofere ninau. "Aole hookahi huaolelo; o kana mea wale no o ka hoike ana mai. ina no kou nui kupono alaila e hoihoi aku ana oia ia oe i kekahi kula nohopaa." |*.\ :..!ic,-:, i kau ana aku he ike aku no anei oe i kona aloha !•• ; / j>" me ka ula e naholo ana ma ko Geofere man papalina ; ; . ir. u aku ai oia i keia ninau, me ka hoohakalia nae o ia ninau ana aku. "O, ua nui kona aloha ia oe, no ka mea i kela ame keia manawa e hoi aku ai ona, e helelei mau iho ana kona mau wai-maka nou ; i ka'u nana aku iaia me he mea la aia mau no oe i kona poli, a elike hoi me kela manawa ou i hemo mai ai mai ka opu mai o kou makuahine. Mai kona manawa e liiki mai ai ahiki i kona manawa e hoi aku ai iluna wale no ue o kona mau lima e kau ai me kuna honihoni mau iho ia oe, aka nae aohe ona noho liuliu iho." "Pehea ka loihi mamua aku o ko'u loaa ana i kela eha ulia kona hiki hope ana mai e ike ia'u?" "Ma ko'u manao he makahiki a oi, ina ke hoomanao pololei nei au, aka nae o ia mau no ka hoea mau mai o ke dala a ke hoea ole mai oia ea, haueli loa o Magare, no ko Magare hopohopo no o kaili kokeia aku oe mai iaia aku. "E haohao mau ana au no kana mea i hana ai i kona hiki hope ana mai a ike iho la ua hele oe; ma ko'u koho iho, aole i nele aku la ka loaa o ka manao ia ia ua make oe, a i ole na kailiia oe e kekahi mea. ua lilo kela he puupuu ikaika loa iaia," wahi a Keaka i hooki iho ai i kana kamailio ana, a kulou iho la me ka namunamu liilii ana e hiki ole ai ia Goefere ke lohe aku.
MOKUNA XXVIII Ko Geofere Holo Ana i Kahi i Eha ai Oia
"Ihea kau wahi i manao ai e hele mai nei aku, e Keaka?" i
ninau aku ai o Geofere mahope wale iho, mahope o ko laua
noho mumule ana no kekahi mau minuke, a iloko o ia manawa
aia na manao like ole iloko o laua a elua.
"I Kaleponi. Ua hooholo au i kuu manao e hele aku e ike
hou i na wahi apau a'u i noho ai mamua, oiai nae, he la ino
loa kela no'u ke hoea aku ilaila. Ua ike au ame kuu Magere
i kekahi mau Ia hauoli loa oiai maua e noho ana ma kela wahi
aina hanai holoholona uuku mahope loa aku o ke kulanakau-
hale o Kapalakiko. Aohe au i kuai ia wahi, ua hoolimalima
wale no, ka mea aohe i lawa ka maua dala ia manawa e kuai
ai i home no maua, aka ina no ka hiki e hoihoi houia mai kuu
wahine me a'u, alaila, me ka hauoli loa au e hoolilo aku ai i
nei manawa i ka'u mau dala apau i loaa mai," a kani uhu iho
la ka leo uhu a Keaka me ka haloiloi pu mai o na waimaka ma
kona mau lihilihi.
Ua lilo ka ehaeha ame ka manaonao no ka ike hou aku i kahi
ana i noho pu ai me ka wahine i mau mea hoehaeha loa iaia ia
minuke. O kena helehelena he ula pu wale no, nunui na kulu
hou i hiolo mai hona lae iho, a ke haalulu wale la no kona kino
holookoa ia manawa, (me he mea la, ia hai aku ka make ana
o kana wahine, iaia no, hoopunipuni ka uwe iho.)
"Ina no kou holo i Kaleponi, alaila owau pu kekahi e ma-
nao nei e holo pu me oe, e Keaka, ke ae mai nae hoi oe," i
pane aku ai o Geofere, mahope o kona noonoo ana no kekahi
manawa. "Aole o'u manao he palekana kou ke hele o oe wale
no, no ka ike hou ana aku i kou home mua i noho ai. E hoala
kokeia aku ana na manao hoohuoi iloko o kekahi poe, a malia
he hana ana ia e hookomoia aku ai oe iloko o ka pilikia ; aka
ina no ko'u hele aku aole e manao mai ana kekahi mea he mea
kamahao ia ina e ninau aku ana au no ko'u kahu hanai nana
au i maiama."
"A eia hoi paha ua ike na mea apau i ko kaua hele pu ana,"
wahi a Keaka.
"He mea oiaio loa ia; aka ina he mau ninau maikai ole ke,
ninauia mai ana e hiki ana ia'u ke hoakaka aku ua holo mahuka
aku oe i Ausetelalia, oiai au e malamaia ana e kekahi mau ho-
aloha maloko o Nu Ioka; o ia mau olelo apau a'u e hoakaka
aku ana he mau mea oiaio loa."
"O, me ka mahalo ia oe ; ua oi aku kou lokomaikai ia'u ma-
mua o ka mea hiki ke haawiia mai ia'u; aka iha no no ko'u
ike e hoao ana lakou e hopu mai ia'u, oia ko'u manawa e hele
ai. Aole hiki e loaa ka maha'i kuu uhane ahiki i kuu ikemaka
ana aku i kahi o kuu Magare i kanuia ai," wahi ai Keaka i pane
aku ai me ke kani ana iho P kana uhu, me ka nui pu ana iho o
ka hanu.
''E hele pu oe me a'u," i pane aku ai o Geofere," a e loaa
aku ana ia kaua ma kela wahi na mea apau au i makemake ai
e ike, o ka'u mea e makemake loa nei e ike ina ua hele ae kuu
makuakane ma kela wahi mahope o kona haalele loa ana. Ina
ua hele ae oia malia ua waiho ae oia i kekahi hoike i ka poe
malaila e noho mai la i nei manawa no kona wahi i noho ai i
mea e hiki ai ke huli aku iaia; ina nei no ka ikeia ae o ka kaua
wahi e hele aku ai." . .
Ma ka Goefere nana aku ia Keaka ia manawa ua piha loa
oia i ka mahalo no ka hoolaumaniaia ana o kona alahele ma-
muli o nei mau hoakaka a kokua aku la ana, nolaila, ma kekahi
kakahiaka nui ae haalele like iho la laua ia kauhale a kanioe
pololei aku la ka holo ana no Kapalakiko ka pahuhopu.
Aka nae, mamua o ko laua haalele ana iho ua oki mua mai
la o Geofere i kekahi mau lala mai na mea hihi mai e ulu ana
mahai o ka he o kona makuahine, a owili iho la a paa iloko o
kekahi pepa i pulu i ka wai, a hookomo iloko o kekahi wahi
pahu kini, a hoouna aku la maloko e ka ekeleka ia Gelade me
na hoakaka piha maloko o kana leka no kahi o ia mau mea i
loaa ai.
"E kuu aloha," wahi ana maloko o kana leka," e hiki ana
ia oe ke lapaau i keia mau mea a'u e hoouna aku nei ia oe, e
oluolu oe e hana iho pela, no ko'u pono. He kumu ano nui
no ka'u o ke noi ana aku ia oe e hana iho ia mea no'u, aia nae a
hoi aku au alaila hoakaka aku au ia kumu."
I ka loaa ana aku o keia mau lala o na mea hihi ia Gelade, a
mamua o kona hoi ana aku i ka home me kona mau makua no
Burekeline, ua hoaa mua oia ia mau mea a ua ulu, elike me ka
Geofere noi maloko o kana leka iaia.
Ua hoea aku la o Geofere ame kona hoahele i kahi kauhale
uuku e pilii kokoke aku ana i kahi a Keaka i noho ai, a he mau
mile kakaikahi wale no hoi mai ke kulanakauhale mai o Kapa-
lakiko, aneane i ke awakea ma kekahi la pumehana o ka mar
hina o Augate.
Mahope iho o ka pau ana o ko laua aina awakea he mau
hora lehulehu ko laua o ka hoomaha ana, a i ka manawa i ahi-
ahi aku ai a oluolu mai la no hoi ka ikaika loa o ka wela o ka
la, hoomaka aku la o Geofere e hele o ia wale no no ka makai-
kai ana i kahi hale mua a Keaka i noho ai, no ka hoao ana
e huli i kahi o ka he o Magare i kanuia ai.
Aohe i nui kana hana ma ka huli ana aku i kahi o ka hale
mua a Keaka Henele i noho ai, he hale nuku me kekahi hale
hoahu mauu ke ku ana ma kekahi wahi kaawale aneane elua
mile mai ke kaona mai, a ma kekahi wahi aku he elua a ekolu
paha mau hale e ku mamao mai ana ana e ike aku ana.
Aohe ona ike kanaka aku i ka maaloalo mai, me he mea la,
ua pau loa no paha kanaka o ia wahi i ka haalele ia wahi, a
ma kekahi mau hale ana e ike aku ana ua hakahaka kaupaku
no ka pau o ke pili i ka popopo a helelei.
No kahi hale a Keaka Henele i noho ai ua hihihiia e na mea
hihi a ua piha no. hoi oloko o ka pa i ka nahelehele mai o a o,
a iaia e nana aku ana i na mea apau ua like me hekahi wahi
» noho mua ole ia e ke kanaka.
Ia Geofere i hele aku ai a ku ma kahi o ka puka aniani, naka
e wale ae la no kona kino me ka haalulu oiai oia e kiei aku ana
ma ka puka aniani iloko o ka halekuke, kahi o ka hana karai-
ma i hanaia ai e Keaka maluna ona ame Magare, a i lilo ai hoi
ia karaima i hanaia i mea hoopoino iaia no kekahi mau maka-
hiki, a i make ai hoi kona kahu hanai wahine, Magare.
Oiai oia e hoomau aku ana i ka nana ana ke hoomaopopo loa
la oia mai ka manawa mai i haalele loa ia ai ia hale hiki ia ma-
nawa aole i noho hou ia ia hale e kekahi mea; me hea la ua
haaleleia ia hale me ka manao konakona a hoowahawaha Ioa
me he mea la he hale lapu i piha me na uhane ino. Iaia e ku
la ke ninau Ia oia iloko iho ona pehea la o Magare i loaa ai, a
heaha la ka mea i hanaia no ka huli ana i ka mea nana i pepehi
iaia a make.
Aole i loihi loa kona ku ana malaila; no ka mea ua lilo iho la
ia wahi i wahi hoihoi ole loa nana me ka ulu pu o na manao
manaonao iloko ona, a o kekahi aohe no hoi he mea hookahi
malaila ana e ninau aku ai i mea e loaa mai ai na hoakaka piha
iaia no na mea i hanaia no ko Magare kino ame kekahi mau
mea e ae ana i makemake ai e loaa mai ka ike.
Hooholo iho la oia e hele aku i kekahi mau hale e ku mai
ana he hapaha mile paha ka mamao a e ninau aku i ka poe e
noho ana maloko o ia mau hale no ka mea i hanaia no ko Ma-
gare kino, a e ninau pu aku no hoi ina paha ua hoea mai ke Ka-
pena William Dale e ike ia wahi mai ka manawa mai o ka
make ana aku o Magare.
O kona ee ae la no ia maluna o kona lio a holo pololei aku
la no kahi o na haie ana e ike aku ana, o kaupaku ame ka puka
uwahi wale no nae kani mau mea hiki pono ke ike aku, a ma-
loko o na minuke kakaikahi wale no hoea aku la oia i ka hale
nui o na hale e ae, a he oi ae no hoi kona maikai mamua o na
hale e ae, a he poe ulakolako ke noho ana maloko o ia hale,
pela kana hoomaopopo iho, mamuli o ka nani o na mea apau
ana e ike aku ana, mai ke kihapai pua e hoopuni ana ia hale a
pela hoi me ka maemae o ka hale, kahi o ka maluhia ame ka
lako e noho alii ana.
O ke kanaka nona ia hale ka mea mua loa i loaa aku iaia e
ho-a mai ana i kaha mau bipi waiu noloko o ka pa mai ke kula
mai. He kanaka aoo oia i kana nana aku nona paha na ma-
kahiki aia ma kahi o "ke kanaono ma kana koho iho, he hele-
helena oluolu a kulana keonimana oiaio kona, he hikiwale ka-
na oni ana me ka ikaika o kona kino me ia hele no nae a oo
kona kino i kana nana aku.
Haawi aku la oia i kona aloha a hoolauna pu aku la no iaia iho
ia manawa, a noi pu aku la ina paha e haawi mai ana oia i ma-
nawa liilii nona e ninau aku ai a e pane mai ai hoi i kana mau
ninau. .
Kahea aku la ke keonimana i kekahi keiki e hele mai e nana
i kana mau pipi waiu, a i ka hoea ana mai o ke keiki a kaa aku
la ka malama ana i na bipi iaia, kono mai la ia Geofere e lele
iho ilalo a e komo pu aku me ia iloko o ka hale, maluna o ka
lanai a malaila laua e kamakamailio ai, me kona hoike pu mai
i kona hauoli e hoike mai ia Geofere i na mea apau a Geofere
e makemake ai e loaa mai iaia mai na mea nae i hiki iaia ke
pane mai.
Ua maikai loa keia kono i ko Geofere manao, nolaila mahope
iho o kona Iele ana iho ilalo a hoopaa aku Ia i kona lio i ka pou,
ukali aku la mahope o ka hakuhale me ka naau mama, no ka
mea, aohe kanalua iloko ona e loaa mai ana kekahi hoike iaia
elike me na mea i loaa a i maopopo i ke keonimana.
(Aole i pau)
ia ma Kalaupapa, hana ia na alanui holo kahakai ame kekahi mau bila e ae e hoolakolako mai ai i ko kakou kalana.
Me ka mahalo,
A. KALEI AONA,
Augate 20, 1924.