Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 37, 11 September 1924 — HE PUOLO WAIMAKA NO KUU MAKUAKANE DAVID KUMAUNA KAUMIUMI, UA HALA. [ARTICLE]

HE PUOLO WAIMAKA NO KUU MAKUAKANE DAVID KUMAUNA KAUMIUMI, UA HALA.

Mr. SoK Hanōlmii»; Alolia adlcu kaun:—E oluolii mal leou. ahonui e hookomo. iho i ka'u puol(> e lian ao lā malnnā, ma kekalii kowa kaaWale 0 ke kino laliilahi o ka hiwahiwa aloh'ā, a ka laliui; a e ahai ako, ma na kilii eha, o ka aina «aloha n€i o Hawaii, mai ka puka ana a ka 1a ma*Haehae, a ka welona a ka la i ka molo olu o Lehua,. i ike mai ai na ohana, ame na hoaloha o kuu pnpa llōleloa. t T a haalelo mai kuu papa David KumWiina Kaumiumi i keia ola honua ana, i ka hora 9 p. m. f o ka la 21 o Aug 1924, ua haalele mai cia_ia'u kana' lei kalii ma ka aoao o kona moe, ame' kona Aunty, MrB. Lanihau Kuewa. <■ - Upoi na maka, kuu ka lulii, pau iho la l ka ike ana, i ka" ehaeha. Auwe kuu papa e! * 0 kuu papa aloLa i haalele mai, ua.piha iaia na makahiki ho 53 o mahina* 4 ia, o ka hoomanawanui ana i leeia ao maewaewa; aka e hoi ka lepo i ka lepo; a o ka uhane me ka ,mea i kuieana ia mea, hoonani mau loa ia ka iuoa ō ka Haku, ke keiki, ka L T hane Hemelele Amene. Ua hanauia kpu papa mni ka puhaka mai o Sarah Lohni ame Ku Kaumiumi, i ka A. D. 1871, Mar. 17, ma Punaliiu, Koolauloa, Oahu. laia i haalele iho la ia'u, ua haalelo .pu iho oia ī kona kaikuaana hookalii, Damien Kaumiumi aia paha 1 ka huikau o ke kaona. Anoni , walo au i ke alohā makua, '&' hoomakua Wale aku ana no paha ia ba'i. Ua. kaama'i kuu papa no anehne hookahi makahiki, a haalele wnlo niai la ia'u. Kuu pnpa puuwai ha- • mama e haawi ana i ka akau, ana i ka hema, Auwe kuu papa hel«r 'oa ka makuā liol o kuu lēhulehu o i. koko hoi i io ia'u nei. Kūu pnpa hoi kuu papa aloha Kuu papa i. ka mai v. ka -pali. Kawaikuilaau, aol«

oe e inu bou ana la i kamaainn. . Kuu pājto e, eia *u kc imi nei in oe, al-i, aku la l>a!ia oe i ka luiia 0 K-iwaikumuole, »;a wni kapu lioi ā Kof.<>, a 1 #le aia iho paha i kahi pali ulaula. lta vrai o Kaalaea, knlu ana iki, kahi \ pee mai a«. I'apa hoi nuū kaua! 'lei'ha Ja lioi ka 'u Inla nui i h M;:t nku'ai ia otf, au « pee mai nei ia'uf Ua i)su ua nioe, ua liala no ka mau loa. j\qwaibapai ho ; e. aolo o p-*p« liam.i' ua ma kou mau kualono/a 1 .?- lia,. lioi 0»o r hehi hou aaa 1 kou aloha.. Kuu papa 1 k*--lae o Kaena e, aole oe e liele hou ana ma ia niau olaelae aloha. Enaena mai ke aloha makun « uwe no an. \ E Kaae-una* i kft honie o ka lehu- v lehu, dia anei kuu papa mnloko o kou matt paia ptimehanat. Pohakulauni i ka oiu a ka maknni, aole anei me oe kuu papa kahi i walea ai'l Auwe kuu papa lioonvanawan\ii e! Kaupoo i nn haloaloa ' pohaku, aole kuu papa e īiehi hoii. anat i kott. mau aa. Kai*ftinkaaiek e, v ia **ai e hooinii rti i ke kam&hele o ke' k\&* I nui, e ha'oīia'o.nna palia oe i kūu paprf"; aolo oia me a 'u,- kole pu me ! oe. « Ē Kolveiki kau mai 1 na ehu o ka-waiiu, e Ululiula hoi*e, aolo oluao jke liou aiia i kuu i>apa ma ka olua mau alo, ua pau ua hele no ka wa mau loa. E Hauone i ke one .Apoi \ko !a kuu papa heie loa. E Puhawai kaiii one iki, kahi a'u.me kuu.papa € ielepai 1 k» hoau upena, e imi.ana ;i ipnno no keia nolio ana, aole! aole, au; (9 hele bou ana me ia ma ia aekai. v Papalon, kahi a kuu papa e hele ai ; o ke aumoe, ke ono 09 i ka i'a, mea ole ke anu, at»l>'« ililiia wnle au ke hoomanao ae. Aolo oia e aii hookahi hou ana ia mau kai aloha, auwe kuu papa hele loa e! . E kuu kaikuapna Kawahaloaa, nau lia e n(fho hookalii ana ka liome aloha.o. kakou, kūu kaikuanna hoomanawanui i ka papa o maup. Akn ua pau no ka wa, mau loa. Ua pau ko papa leo nui aun ia oe. Auwe kuu kaikuaana e! Kuu papa i ka hale lana i ke kai aia anei oe ilnilal E na ale aloha o ka moana e, 4iai mai hoi oe ia'u, aia auei me oe kuu papaf Kuu pflpa ohana nui ame na hoalolia i ka la o ka pilikia, maliea 1& hoi ua poe hoaloha nei e kuu papa! Ka # u no hoi ia i ao aku ai i kuu papa, o ke ola o ka Tam«i, mahea la oin, aka ua lilo ia i mea mokuahana, a hnalele mni oia ia'u 'me kona olelo mai e aho oin e hoi me kuu kaikuaana hoahanau, no ka mea o ka rama 0 kona iaau ia, kaupale mai oia ia'u, ka liua kahi o kona mau H opio. Hoi oia mo kuu kaikuaana no eha maliina a oi, me ko maua kamailio ole kekahi me kekahi. Ke hele mai ia'u nei o ka liunona iio koiiā hoa kainailio aole ona makemake ia'u, aka hiki mai ka lono kaumaha hiki aku no au. imua o kona alo, aole oia i ae mai'e ike maua. 0 ka hunona i\o kana i ike mai, me konn pniie mai no ia'u, aohe ona Aloha ia'u, alolia oia i ka huno'na, rmo kuu knikuaann, auwfe 110 hoi kuu papa e, a laa kuu waia ia oe e kuu papa pau kuu malama ole in oe, aka o kuu mhkua i ka lani ka 1 ike, me ia au i liaawi ai i ka'u 160 pule, aloha iio kuu papa. 1 kA wa o ka pilikia, ua pāle ae - no au i kana olelō, a # koi aku no iaia e hoi mai.oia me au, ua ae mai oia i ka'u ijie ka i mai; lue oe ana ail e pepe uo boOkahi la, a liele kaua i ke kau kaa i Maui. No Maui kona luaui. makuahine, Molokai hoi kona luaui makua-

kmo, hnisau oia i \kiic'. nonpinenpW' , ' > i kuu papn, kuu piipa inak- *ako oie ia'n, e h::i i k:l 'ono kaumaha i ka oliana. Va ike mua no papa « helo ann oia; ua a'o uiun niai no oin ia'u i ka mea e hana ai iaia, nuwa kuu hoomanao poina ole i na olelo hope n kuu pnpa o. Ainve kuu pnpa ri kyu pnpn i ka hokua o ka lio t\ aole oe e linulani hou ana ilaila. Kuu papa i ka haulani a ko kaa oto e, kole pu oe ilailn, kuu papa i na pali hauliuli o ke Koolau «, nole oe e mnnlo hou nna. ma ia mau wahi. . # O kuu pnpa i liaalele mal i k*i« ola ana, o % ka hoohuli pipi kann liana leulea ame ka lawai'a, e injj nna hoi i pono n(f*fcela noho ana, ame ko ke Aku» pono pu. He honhanau kuu j>apn, no ka ' hoomana o na La Hope Nei, a h® 'ioapaahhna p» ke» no ko Krigt« ikakeinake, n na Vn mnke i k^kaaw» 1 -® m»* la in*ia tuai t-a haua maik'u npau. 0 kuu pnpa he puv»vni hamartia oiu ma ua ano apau, e ike ana oia mai ke kiekio a ka haahan. Kolaila i ka poe apau i kipa mal • e hui pu me a'u i ka wn o ko 'u luuluu makua. Ke haawi nku i»«i 4 au i ka'u hoomaikai ia oukou apa<l, a'mts. ka poe nft lakou i hoohiwnhiwa iho i ke kino 'wailua 0 kuv . papa lielo loa; mo na pua'iiaai apau. A nft ke Akua i piha i ke aloha e l«aawi mai i jia mea i oi aku. • Pela pu hoi ia olua, E o'u CoūsliivMr. ame Mrs. 1« M. Anoholawi, no oluft kokua he nui nn ka papa aloha o kakou. Oluolu e lawo aku i ka'o hobmaikai mailoko Hlo nku o kuu puuwai a- Ha ke AUaa i piha i 'ke alolia e haawi mai>i na mea i oi ao nwmua 0 ke gula ame ke dala. Pela no hoi ia olua e Cou*in, Mr. nmo Mrs. Maggie M. Gora, no ko olua kokua ana mai ia T u, ike kii ana, i ka hale o kuu papa ame ka hoolewa ana iaia, no olua kekahi rumi knawale o kuu puuWai, a na ke Akua no hoi hoopomaikai mai ia olua. Pela no hol ka'u hoomaikai i ka poe i eli i ka home hope o kuu pnpa 1 lawelawe ia hoi e kuu ttitu Dan Kuewa; no oukou pu ko't hoomnikai. Pela pu ka'u hoomaikai he nni ia- Ilon. H. Kanilionui ame na misiona no ka ouVou lawelawe hope ana, no ke kino lepo « kuu papa, ma o ka hoomaikai ana a Hon. H. Kanihonui ma ka hoin® nei, ame ka luakiui, a ma kona home mau loa e hoomalia ai, no ka wa pin ole, 1 kuu papa i haalele mpi la ia'u tia uliai aks oia 5 ka mehen o kau mnmn, ame kana waJiine elun. Ua hoomoeia kuu papa āloha maloko o ka ilina o ka plk%ftkini o »a I<a Hopo Nei, ma Kamooloa, Waialun, 1 Oahu, i ka horA 4 p. m. Aug. 22, 1924. Pau ua nalo no ka wa mau [ loa, Ma ka 4awelawe hhipule hope ana lioi a Hon. 11. Kanihonnl. 1 Me oukou na hoaloha apau o ktm papa, ame ka ohana, Kou welin# 1 hopp, ' Owau i lioonelela i ka makuaknne> " MRB. K. 11. OTHOLT, ' Haleiwa, Waialua, Oaliu. i (