Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 38, 18 September 1924 — Page 4

Page PDF (1.54 MB)

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H., POAHA, SEPATEMABA 18, 1924.
EHA
HOOLEIA KA LILO ANA
MAKAA_______ AMERIKA
Ma ka noho ana o ka aha federala
ka Lunakanawai John De Bolt,
na ka Poaono aku la o ka pule i
hala, e hoolohe i ke noi a George
Mickaks, he kanaka Auseturia, ua
hooleia kona noi mamuli o ka mao-
popo ana i ka aha he kauaka ku-e
kanawai hookapu waiona oia ma-
mua.
Ma ka manawa e hooloheia ana o |
keia hihia, ua waiho ae la ke kokua
Loio Amerika Edward K. Massee he
hoike oiaio imua o ka aha, a ma-
una o ia rula ana i hookahuaia ai
ka hoole ana a ka Lunakanawai De-
Bolt. Ua hoikeia ae e ka loio ma
ka aoao hoopii na mea oiaio, i ka
1921, ua ae ae o Mikaks i kona hewa
halihali okolehao maluna o kona
kaa mai Aiea aku a i Leilehua, a
ua hoopa 'iia oia be $100 me ka
la\\ve pu ia o kona kaa e ke aupuni.
"Ua hoakakaia ma ke kanawai
he mea pono i ka mea e noi ana o
hookupaia e hoikeike ae i kona mau
ano maikai iloko o na makahiki
elima mamua aku o kona hookupaia
ana," wahi a ka Lunakanawai Do
Bolt.
'O ke kanaka i hoike ae ma o
kona ae maoli ana ae i kona ku-e
i ke kanawai hookapu waiona ma o
kona halihali ana i ka waiona me
ku-e i ke kumukanawai ame na ka
nawai federala i hanaia mamuli o
ia hoololi kumukanawai, aole oia i
hoike mai iaia iho he kanaka i ku-
pono e hoopiliia aku me ke kumu-
kanawai o Amerika Huipuia. Nola-
ila he hana ia na keia aha ka hoole
ana aku i keia noi."
Ma ka manawa o Mikaks i ninauia
mai i ina ua ku-e oia i ke kanawai
hookapu waiona, ua ae ae oia ia ha-
na ma pela, a i kona ka oia no
kuna hoaloha me kona ike no nae
he hana ku-e kanawai ia.
HOPUIA NO KA
HEWA APUHI
Ma ke ku ana mai o ka mokuahi
Peresidena Van Buren, ma ka Poa-
ono aku la i hala, i paa ae ai o
M. E. Gomes, Jr., ka lunanui mua
o ka Hui Hawaiian Transfer i ka
hopuia, malalo o ke kumu hoopii
e apuhi, me kona hookuu hou ia ana
nae e hele lanakaia mahope o kona
waiho ana ae i ka bona i koiia mai
ai no kona hihia.
Ma kekahi manawa ae nei i hala,
ua kau aku o M. E. Gomes maluna
o kekahi mokuahi no Kapalakiko, a
iaia i nalowale ai mai ke kulana-
kauhale nei aku, ua hoouna aku la
ka Makai Nui Trask he kelekalapa,
i ka Hope __ Nui Asch, ma Ka-
palakiko, no ka hopu ana mui iaia,
i ka wa e ku aku ai ka mokuahi
no ka Ipuka Gula.
Ua nei i'o o M. E. Gomes i ka
hopuia ma Kapalakiko e ka Hope
Makai Nui Asch, a oiai ua ae o Mr.
Gomes, e huli hoi hou mai no Hono-
lulu nei, ua waihoia mai oia malalo
o ka malu o ke kapena o ka moku
ahi.
Oiai kela mokuahi e kalewa ana
mawaho ae nei o ka nuku o ke awa,
i hoea aku ai ke Kakiana Makai
kiu Eddie Ross a hopu aku la ia
Gomes, no ke kumu hoopii maluna
ae nei.
Ma ka oleloia, he nota aie dala
Ua M. E. Gomes i hana ai, i kakau
kua ia e kekahi poe lehulehu, e ko-
mo pu ana ka Makai Nui Trask,
me ka poe i kakau kua i kela nota
aie, a mahope iho o ka loaa ana
aku o na dala ia Mr. Gomes, o
kona haalele mai no ia ia Hono-
lulu nei no Kapalakiko.
MA KA LA 10 NOV. E
LAWAI'A AI I KE TROUT
Mai ka Buro mai o ka Advertiser
ma Kauai kekahi meahou o ka loaa
ana ae e hoakaka ana no ka pau
o ka nana ana a ke Komisina I'a
ame Manu Irwin H. Wilson i ke ka-
hawai o Kawikinana maloko o ka
apana o Kokee, a ua hoike ae ka
oia ma ke akea ma ka la .1 o No-
vemaba e hiki mai ana e weheia ae
ai ke kikina lawai'a no na i'a Trout
maloko o ia kahawai.
He olelo hooholo keia a ke komi-
sina i'a ame manu o ka lawe ana
mamuli o ke noi a ke Kalapu I'a
ame Manu o Kauai, ma ka manawa o
ka loaa ana ae o ka ike e lawe aku
ana ka hui mahiko o Kekaha i ka
wai mai ke kahawai aku a hoohui
aku i ka wai ma ka auwai i pau
i ka hanaia' i nei manawa. Ina
no ka laweia o ka wai e maloo ana
ka hapa o ke kahawai makai nia
o ke kumano, a e make ana. na i'a
makai mai o kahi i kumanoia. No
laila mamua ae o ka maloo ana o
ke kahawai he mea pono i na ka
naka lawai'a e Iawe mua i na i'a
Trout, a o ka hapa wale no maka
mai o kahi i kumanoia ke laweia ki
i'a.
Ua oleloia o kela kahawai o Kawi
kinana kahi maikai loa no ka hoo
laha ana i ka i'a trout maloko o
ka apana o Kokee, a, o ka hapa <
ke kahawai makai mai o kahi
kumanoia kahi i manaoia o kahi
maikai loa ia o ke kahawai.
MA KA LA 10 IUNE
E MAKAUKAU AI
Ma kola hale hou o Kapalama
Settlement e kukuluia aku ana e
paa ana ia a e pau kona hanaia
ana ma ka mahina o Aperila o keia
makahiki ae, elike me ia a Guy N.
Rothwell, ka meahana i kaha ke kii
o ia hale hou, o ka hoike aua ae.
Ma ka Poakahi nei ka weheia ana
no na koho no ka aelike no keia
hale hou, o ka mea koho haahaa loa
oia ka hui enekinia o J. L. Young,
o kana koho he $177,882.50, a ma
ka la 1 o Aperila o ka 1925 e paa
ai.
O kekahi poe koho e ae, ka huina o
ka lakou mau koho ame ka manawa
e paa ai oia iho keia malalo nei:
A. S. Cantin, $184,750; ma ka la
1 o Iulai, 1925 e pau ai; Walker &
Olund he $187,752, a ma ka la 1 o
Iune 1925 e pau ai; Hawaiian Con-
tracting Co., Ltd. $214,503, ma ka
a 8 6 Iune, 1925 e paa ai; K. S.
Chase, $215;375.25, ma ka la 30 o
Iulai, 1925 e pau ai.
O keia mau koho apau ua waihoia
aku i ka papa kahuwaiwai o Ka-
palama Settlement, ma ka Poalua
nei. O ka Rothwell, ka mea nana
i kaha ke kii koho he $200,000 na
hoolilo apau no keia hale hou e
hanaia ana me ke konakalika.
KA WAIWAIIO O NA
HALE I KUKULUIA
I AUGATE HE $746,17
O na palapala ae no ke kukulu
ana i na hale i hoopukaia ae iloko
o ka. mahina o Augate i hala no
lakou ka huina nui, 316 a i hiki aku
ka waiwaiio o na hale i kohoia i ka
$746,173, ua oi ae ka nui mamua
o ka huina o na palapala ae i hoo-
pukaia ae mamua o ko ka huina o
Iulai, oia hoi he 309, a ua emi pu
me ka awiwaiio o na hale i kohoia
he $365.925.15 elike me ka hoike
papahelu i hoouluuluia maloko o ke
keena oihana o ka Lunanana Hale
Abshire. O ke kumu i oi loa ae
ai ka nui o na palapala ae i hoo-
pukaia ae a i oi pu ae ai hoi ka
huina waiwaiio o na hale i kohoia
mamuli ia o ka hale banako hou o
ka First National Bank e kukuluia
mai nei ma ke kihi o na alanui
Moi ame Bihopa ma ka aoao makai.
O ka mahele o ke Kalanakauhale
o Honolulu ma ke kikowaena ka
helu ekahi o na palapala ae kukulu
hale i hoopukaia ae he 22 ka nui,
me ka huina waiwaiio o na hale
i kohoia he $330,112 no na apana
mawaho aku o ke kulanakauhale he
67 mau palapala ae i hoopukaia ae
mai ke keena ue o ka Lunanana
Kukulu Hale Abshire, a no lakou
ka huina nui waiwaiio i kohoia he
$92,095
O keia malalo nei na apana ma-
waho aku o ke kikowaena o ke ku-
anakauhale o Honolulu ame ka he-
luna o na palapala ae i hoopukaia
ae no kela ame keia apana:
Apana o Nuuanu he, 20 mau pa-
lapala ae i hoopukaia, waiwaiio o
na hale i kohoia he, $78,740; Kai-
muki, he 65 mau palapala ae i hoo-
pukaia ae, huina waiwaiio o na
lale, he $70,322; Kapalama, he 30,
huina waiwaiio, he $35,253; Manoa,
he 14, huina waiwaiio o na hale,
he $34,741; Waikiki, he 15, huina
waiwaiio, he $50,550; Punahou, he
22, waiwaiio, he $25735; Kalihi, he
21, huina waiwaiio, he $21,508; Puo-
waina ha 22, huina waiwaiio, he
$12,903 Makiki, he 12, huina wai-
waiio he $3570; Kakaako 6, wai-
waiio he $1345, a no Iwilei, aole.
No na Hale paku'i hou mai a
no ka hana hou ana ae i na wahi i
popopo he 34 mau palapala ae i
hoopukaia ae i ka poe like ole i noi
ae, a. no ia mau hale, he $21,503
ka waiwaiio i kohoia. O na hale
hou no lakou na, hoolilo mai k» $2000
a emi iho he 93 mau palapala ae i
hoopukaia ae ao lakou, ka huina
waiwaiio he $106,382, a no na hale
i oi aku maluna o ka $2000 he 50
inau palapala ae i hoopukaia ae
no lakou ka huina waiwaiio $214,837.
No ke kukulu ana i mau hale
oihana ame na hale pakai mai he
33 mau palapala ae i hoopukaia ae
no lakou ka waiwaiio, he $22.557;
he 6 mau palapala ae i hoopukaia
ae no na Hale oihana hoo ao lakou
ka waiwaiio he $330,026.
Malalo o na hana hoomaemae a
hana hou ae i na hale a hoololi he
35 mau palapala ae i hoopukaia ae
no lakou ka waiwaiio he $36,680.
no he la apau ka makahiki, e mau
keia ano he 65 mau palapala ae i
hoopukaia ae a he $25,189 ko lakou
waiwaiio i kohoia.
HE MAU KUMULAAU ILIAHI
KUPAIANAHA EKOLU E KU
NEI ILUNA O KA PALI
O KEALAKEKUA.
E Mr. Lunahooponopono o ka Nu-
pepa Kuokoa Aloha a nui:— Ina he
wahi kaawale iki kekahi o na ko-
lamu o ka Nupepa Kuokoa, e pono
hoi no kela mau mamalaolelo kekahi
kolamu, i mea e ike i'o ai ka lehu
lehu e noho ana ma ka paeaina o
Hawaii nei i keia mau kumulaau
kupaianaha maoli, he ekolu hapaha
No na hale hou huikau o kela ame
kapi mai o Keoua ma ka hikina, a
ma ke komohana hoi o ka pali o
Manuahi.
Aia ma kahi i kapaia Kukui; he
wakalua paha anana, a i ole kana-
kolu paha mai ka ilikai ae, ahiki i
kahi e ku nei; a he ike wale ia aku
no ke nana aku mai na ipuka hale
aku nei, keia mau kumulaau.
Ua ninau aku au i na elemakule
kahiko loa, ua olelo mai lakou ia'u,
hanau mai no lakou a nunui, a ninau
na makua o lakou, ua olelo aku
na makua, kahiko Ioa; he mau ha-
neri makahiki paha.
Eia iluna o ka pali pohaku keia
mau laau iliahi e ulu nei; eia ka
mea apiki, aole ulu hou ae. He eono
no paha kapuai a oi ke kiekie, e
ulu punonohu ana. Pehea la ia mea
mile paha ka mamao, mai ka pali
he la i keia mau kumulaau. Ina
ana no ka uliuli lipolipo o ko lakou
mau lau, me he mea la e ua mau
ia ana.
Aole loa he akamai kanu laau ilu-
na o keia pali pohaku e ulu kanu
laau iliahi o ke kuahiwi, a ke nana
nei ka mea kakau o ka pii hou ae
o ke kino o la laau, aole nae he
pii hou ae; o ia mau no.
Kupanaha na hana a ke Akua;
na olelo mai ka poe kahiko me he
mea Ia na na akua e noho ana ilu-
na' o keia aina; oiai, he aina akua
keia i ka wa kahiko, a o ia ka mea
i kapaia ai ka inoa o keia aina Ke-
alakekua.
Aia iluna o keia aina keia mau
laau. Ina no he poe mama ke pii
iluna, loaa no keia mau kumulaau.
Z. P. K. KAWAIKAUKAUKA-
MAKAOKAOPUA,
i kona makuakane mamua o na mea i maopopo mua ia Geofere
Aole oia i ike hou i ka makuakane o Geofere mai kela manawa
mai no ana o ka hele hope ana ae e ike, he makahiki a oi aku
mamua o ka eha ana o Geofere, a aole no hoi oia i ike i kekahi
wahi hou aku ana i noho ai mawaho ae o ka Mr. Buruka o ka
hoike ana mai ia Geofere. Ua kamailio mai o Wiliama Dela
iaia ina no ka hoouna leka aku iaia e kakau aku ma ka Pahu-
leka 43 i Lakaia ma Santa Fe, ina no ka loaa o kekahi ulia a
ma'i paha i ke keiki, no ia mea i makemake ai ua o Magare e
hoike aku iaia no ka eha ana o ke keiki, eia nae, aohe ana ma-
nawa i hoike aku ai.
Aohe oia i kakau iki i leka na Wiliama Dela no ka mea ua
halawai oia me ka pilikia, a ua hele mua no hoi oia mai ka
nale aku o ka ohana Buruka me ka noonoo ole ae e hoouna aku
i leka no ka mea ua makemake loa oia e kaawale koke aku
mamua o ka hiki ana mai o Wiliama Dela, no kona ma'i aole
i loaa ka manao koa iloko ona e hui aku ai me ia a hoike aku
i ka moolelo manaonao e pili ana i kana keiki a ua o Magare
i ike hookahi iho ai i ke kumu o ia eha ana.
"E Magare." wahi a Geofere me ke kuoo, mahope iho o ka
au ana o ka Magare moolelo, "aole anei oe i noonoo iho aia
kekahi mea kupanaha iloko o ka mea oiaio ua hunakela ioa kuu
makuakane iaia iho, me ka hookaawale i kana keiki ma kahi
mamao loa a huna iaia iho mai kona mau hoaloha aku i ole
a: oia e huliia aku?"
"Ae, ua loaa pu ia'u ia manao he mea kupanaha io no hoi
kona noho ana ma kahi mamao loa, no kekahi mau manawa
lehuehu, aka nae ma ko'u noonoo ana malia paha aohe ona
mau hoaloha kokoke mai, no ka mea ma kana mea o ka olelo
ana mai ia'u la ea, he makemake oia e hookomo aku ia oe ma-
loko o kekahi kula nohopaa o na keikikane i kou manawa e oo
kupono ae ai a hookaawale aku ia oe mai a'u aku."
"Manao anei oe ua holopono kona noho ana me kuu ma-
kuahine? Aole anei he mea pono ole mawaena ona ame kuu
makuahine? Ua noho kane a wahine anei laua malalo o ke
kanawai?"
"O ka pono hea la kau i manao ai, e Geofere.
"Ko laua pono hoi ma ke kanawai, ua mareia no anei laua?
Aole anei oe i ike a i ole lohe aku paha, oiai oe e noho pu
ana me laua, e loaa iho ai kekahi hoohuoi ia oe ua mareia paha
laua a aole paha?
"He ninau paakiki keia na kekahi keikikane e ninau ai, o
ka mea huna e pili ana i kuu makuakane e hunakele mai nei
iaia iho a i ala ae ai ka manao hoohuoi iloko o'u nona, me he
mea la he kumu no ma kekahi ano kona o ka hoike ole ana ae
iaia iho ma ke akea, a e ike pu mai hoi ia'u ma ke akea.
No ke aha oia i makemake ole mai ai ia oe e hoike ae i kona
inoa ina no ka loaa o ka mauawa kupono ia oe e kakau aku
ai iaia, ma kahi o kona hoike mai i kona wahi e loaa aku ai ua
hoike mai la nae oia ma ke ano hoonalonalo a kekahi mea e
hiki ole ai ke ike a ke huli aku, oia pahuleka ana o ka hoike
ana mai ia oe, he kanalua ole ke olelo ae oia wale no ka meu
e paa mai la i ke ki e hemo ai ia pahuleka."
"Maikai, e kuu haku Geofere, aole i loaa iki ia'u kekahi noo-
noo mamua no ia mea au i kamailio maila!" i hooho ae a, o
Magare me ke kahaha. "No ke Kapena Dela aole au i ike
i kekahi kanaka aloha a malama i kana wahine elike me ia i
kou makuahine, a he kumu kupono kana e aloha a e paulele
ai iaia a no ka mea, o kou makuahine kekahi wahine aloha ka-
ne, i ko'u nana a hakilo mau ana i kona mau ano a pau me
he mea la ua lilo kana kane i mea nana e hoomama aku ai.
a no ka like o ko laua aloha ua noho laua me ka hauoli mau.
"A pehea hou aku?" I ninau aku ai o Geofere me ke kokolo
ana ae o ke aakoko a kakauha ma kona lae, i ko Magare mana-
wa i hooki iho ai i kana kamailio ana.
"A eia, ke hoomanao nei au, no kekahi manawa, i ka u nana
akui ko makuahine me he mea la he mea kana i kaumaha ai,
eia nae aole au i haawi iki i ko'u noonoo hohonu maluna o
ia ano ona ahiki mai i keia manawa," wahi a Magare.
"E oluolu oe e hoike mai i koi ikaika mai ai o Geofere.
"Ma kekahi po haele like aku la laua iwaho i ka holoholo
mahope o ka aina ahiahi a ua uhi no hoi na eheu o ka pouli
u hoi mai ana. I ko laua hoea ana mat ma kekahi wahi alapii
u ku iho la malaila no kekahi mau minuke, pela ka'u hoo-
manao, mamua o ko laua komo ana mai iloko o ka hale, a
ma kahi au o kekahi puka aniani hamama ma ka hale maluna
kahi i noho ai nana iwaho, maluna ae no o kahi a laua e u ku
ana.
"Ua uwe ko makuahine i ka'u hoomaopopo iho, mamuli o ke
ano o kona leo a'u i hoomaopopo iho ai, a mahope o ko laua
ku ana no kekahi manawa, apo mai la ko makuahine i ka a-i
o ke Kapena Dela me ka ha'uha'u uwe, a lohe iho la au i ka
pane ana ae i ke kane :
"O, e Wile hoi, ke makemake nei au ia oe e hana mai, no
ko'u pono a no ka pono pu o ka kaua keiki.
"E kuu aloha, e hooko aku ana au ia makemake ou," i pane
iho ai ke kane, "e hana kokeia aku ana ia hana i ka manawa e
hiki ai ia'u ke huli ae, aka nae, e lilo ana ia hana i mea hoopoino
mai ia'u i nei manawa. Hoomanawanui, e kuu milimili, iloko
o na mahina kakaikahi aku i koe e pau ana ia pilikia i ka hanaia
a kaawale loa mai ia'u aku/
"Aohe au i lohe hou iho i kekahi huaolelo hou mai ko ma-
kuahine iho, koe wale no he leo o ka mea i maluhiluhi loa ka'u
o ka lohe ana iho me ke kani pu iho o kana uhu, alaila honi
ae la i ke kane, a u hoi mai la iloko o ka hale.
"Aole au i haawi i ko'u noonoo nui no ia mea mahope mai
manao iho la no hoi au be mea liilii wale no la ia a pau ae
no ka mea, aole au i lohe maopopo iho i ko ke Kapena Dela
mau pilikia e hiki ai la paha ia'u ke noonoo mau no ia mea
me ke kakali aku no ka hopena.
"Aohe a'u mea i maopopo koe wale no ke koi mau ae o ke
makuahine i ke kane e haalele i kahi eli gula a e hoi hou laua
i kahi a laua i u hele mai ai, no ka mea ua maopopo ia'u aole
he maikai o ka noho ana o kekahi wahine ma kahi aohe wa
hine kupono a hoaloha maikai e launa mau aku ai, no ka mea
ma kela wahi a makou i noho ai he kakaikahi loa na wahine
a he poe wahine kuaaina wale no ka hapanui, he mau wahine
kupono ole na ko makuahine e launa aku ai," wahi a Magar
o ka hooki ana iho, me kona noonoo nui ia manawa no kani
mea i lohe ai.
Ia Geofere i lohe mai ai i keia moolelo ua manaoio loa oi
ia manawa he mea i oi aku ka kona makuahine o ka nonoi an
ae i ke kane, aole no ka loaa ole o kekahi wahine kupono ma
kela wahi e launa mau aku ai oia, a i ole no kona makemake
ole paha e noho ma kela wahi he mea liilii wale no ia iai
ke hoohalikelikeia ae, oia hoi kona aloha i kona makuakane
elike me ia ana o ka hoike ana ae.
Ma ko Geofere noonoo iho me he mea la o ka makemake
maoli no o kona makuahine, o ia kana o ke noi ana ae, e hoik
ae ke Kapena Dela ma ke akea he wahine oia i mareia eia,
mea e hiki ai e loaa i ka laua keiki ka inoa maemae.
No keia manao, kani iho la ka Geofere uhu; e hoike ana ai
Kekahi manao kaumaha Ioa iloko ona, no ka mea, elike ka not
me ka nui aku o kana huli ana i mea e loaa mai ai ka maio no
kona hanauia ana, pela ka hele loa aku i ka pouliuli me ka
hihipea pu omua o ke alahele.
MOKUNA XXX.— Ka Ike Ana a Hoopauia ka Pohihihi.
I ka hiki ana aku o laua i ka hale hookipa kahi a ua o Geofere
i haalele aku ai ia Keaka ma ia auwina la, lawe loa aku la o
Geofere ia Magare a iloko o kekahi rumi hookipa uuku, a
malaila i noi aku ai ia Magare e wehe ae i kona poloka ame
kona papale, a hoonoho iho la iaia maluna o kekahi noho pai-
pai no ka hoomaha a hooluolu ana iaia, a i kona ike ana iho
ua oluolu ko Magare noho ana, alaila hele aku la e hoike i ka
mea hou ia Keaka no ko Magare hui ana me ia a lawe mai oia
iaia no ka hui ana me ia, kana kane.
Loaa aku o Keaka iaia e noho ana maluna o kekahi noho
mawaho o ka lanai mawaho iho o ka rumi hookipa nui — ia
manawa aohe mea hoowalewale iaia maloko o ka rumi ma-
loko mai ona, kahi o kekahi poe e wala kiaha ana, no ka mea
ua haalele loa oia ia mea he waiona, a e haka pono ana kana
nana ana iwaho i ka hikina, kahi o ka mahina piha o Mahea-
lani e puka ae ana me ka nani nui.
''Eia ka oe maanei, e Keaka, pehea la i kou noonoo iho loihi
loa paha ko'u hele ana ea, oiai oe e makemake nui ana e lohe
koke aku i kekahi mea hou mai a'u aku no ka'u huakai o ka
hele ana aku nei?" i ninau iho ai o Geofere me ka leo hoihoi.,
a noho iho la oia ia manawa ma ko Keaka aoao.
"Ae, ua ku a manaka maoli iho la keia i ke kakahi aku ia-
oe o ka hoi mai, a ua uiha maoli no hoi no ke akenui e lohe
mai i kau mea hou. Ua hele au a makemake, loa e lohe aku
i kekahi mea e pili ana i kahi home kahiko me ka makemake
pu e hoea aku ilaila i keia po. Ina e hiki ana ia'u ke ala ae
a ike iho he mea ka'u o ka moeuhane ana iloko o keia mau
makahiki lehulehu, & o kela wahi home oia mau no ia elike
me mamua, me kuu wahine e ku mai ana ma ka puka e kakali
mar ana no ko'u hoi aku, aneane au e haalele Ioa i ko'u ma-
naolana ana aku no ka lani. Aka, i ka mauawa a'u e noonoo
iho ai he hale noho ole ia ia e ke kanaka — he kapuahi puanu-
anu, a he kupapau ke waiho mai ana ma kahi kokoke mai ia
hale, a oia wahi hoi ka'u e hele aku ana e ikemaka no'u iho,
alaila aneane au e hoopau i ka'u hakaka ana me keia ola ana."
Ia pau ana o ka Keaka Henele kamailio ana mai i keia mau
olelo, kulou iho la kona poa ilalo, ke ano o ke kanaka i nele
loa i kekahi manaolana, a ia manawa pu me he mea la i ka Geo-
fere nana aku iaia, aohe manao iki iloko ona e ninau mai ia
Geofere no ka Geofere hukai o ka holo ana e nana i kahi hale
kahiko o ua o Keaka, kahi mailaila mai o Geofere o ka hoi ana
nai.
Kakali iki iho Ia ke kanaka opio no kekahi mau minuke, me
kona manao e ninau mai ana palia ua o Keaka iaia; aka, no
ko Keaka noho mumule loa, me he mea la he noonoo kau-
maha ko Keaka iloko ona ia manawa, alaila kamailio aku la
o Geofere iaia me ka leo hoihoi i ka i ana aku:
"E Keaka, ua ike a hui kamailio pu ai me Mr. Buruka ke
kanaka mahiai."
"A, alaila ke ola mai la no anei oia i nei manawa? me he
mea la ua kokoke loa aku la kona mau makahiki i ke kanaono
i nei manawa," i pane mai ai o Keaka, me ka nana ana mai ia
Geofere, me hea la ua hiamoe oia mamua iho akahi no a puoho,
i ka lohe ana mai ia Geofere o ia kamailio ana aku la.
Peia no ka'u koho aku, aneane kona mau makahiki i ke
kanaono; oia mau no nae kona ikaika me ka piha hauoli, a i
ka'u nana aku iaia he kanaka lokomaikai pu oia."
"O, he kanaka piha lokomaikai oia," i hooiaio mai ai o Ke-
aka; "lehulehu wale kana ame kana wahine mau hana maikai
i hana mai ai ia'u ame ko'u ohana i ko makou manawa e noho
pu ana ma kela wahi."
I ka hooki ana iho o Keaka Henele i kana kamailio ana naka
e wale ae la no kona kino, me he mea la iaia i hoomanao ae
ai no na mea i hanaia eia iloko o na makahiki lehulehu i hala
hope aku, ua lilo i mau mea hoehaeha loa iho la i kona noonoo.
- Ua maopopo ia Geofere ke kumu o ka naka ana ae la no o
ko Keaka Kino, no ia kumu ua piha iho la oia i ke aloha i ke
kanaka, no ka mea, ike maopopo iho la oia i ko Keaka mihi
ana me ka walania loa no kana mau mea i hana ai, a ke nalu
nui la oia iloko ona iho, pehea la oia e hoomaka aku ai e we-
hewehe i kana moolelo, ka nuhou nui hoi a ke kanaka e ma-
kemake loa mai ana e lohe aku.
"E Keaka, e ae oluolu mai ana anei oe e hoike aku au ia oe
i na mea apau a Mr. Buruka i kamailio mai nei ia'u?" i ninau
aku ai o Geofere, mahope iho nae o ka hala ana o kekahi ma-
nawa loihi o kona noonoo ana. . .
Aohe a Keaka pane, ua kunou wale mai la no kona poo, a
mamuli o ke aiai i ka malamalama o ka mahina i hiki ai ia
Geofere ke ike mai i ka helehelena o ke kanaka ua hele a na-
nanana kea, oia no oe o ka mea i kaawale i ka ma'i la a hala
kekahi mau la.
Alaila hoomaka aku la o Geofere e hoakaka iaia ma kahi a
Mr. Buruka i olelo mai ai i ko Mrs. Buruka hele ana aku ma
kekahi ahiahi e noi i wahi ti kupono e Iawa ai no ko lakou
aina ahiahi, i ka la mamua iho o ka holo ana o ua o Keaka;
ko Mrs. Buruka hele ana aku ahiki i ka hale a noke aku la
i ke kikeke ma ka puka aohe nae o Mrs. Henele pane mai,
a no ia pane ole ia mai i komo okoa aku ai o Mrs. Buruka
iloko o ka halekuke, a loaa aku la o Mrs. Henele e waiho a
make ana iluna o ka papahele, a no kona makau loa no ia ike
ana iho ana, ua holokiki ae la no ko lakou hale, me kona nana
ole iho i ka helehelena o Magare.
"I ka maopopo ana ia Mr. Buruka i ke kumu o ka makau
ana o kana wahine," i hoomau mai ai o Geofere i kana hoa-
kaka ana," ua hele aku la oia i ka hale, me ka Iawe pu ana
i kana keikikane ame kekahi o kana mau kauwa, na lakou
hapai ae ia Magare a hoomoe ilima o ka moe, a hoomaka koke
ko Keoni holo no ke kii ana i kekahi kauka."
"Ua kiiia anei kekahi kauka?" i ninau mai ai o Keaka.
"Pela ka Mr. Buruka o ka hoike ana mai ia'u," wahi a Geo-
fere.
"Auwe! I kauka aha aku la ia o ke kiiia ana? O ke koro
nero paha kau i manao ai, ea, aole o ke kauka?"
"O ke kauka, e Keaka, ka mea i kiiia, no ka mea oia ke
kanaka i makemake loa ia no Magare ia manawa, no ka mea
e ola ana no oia, aohe waiwai o ke kii ana i koroneo," i paakiki
e aku ai ka Geofere hoiaio ana.
"Ha ! "O ko Keaka ku koke ae la no ia iluna me he kanake
e pupule la. A hala kekahi manawa iaia o ka holoholo ana me ke
ka o na lima, a i kekahi manawa puliki ae la na lima i kona
poo, a i kekahi manawa hehi iho la na wawae me ka ikaika i ka
papahele, a ke noho aku la no o Geofere nana i kana kupaka
mai me he mea la, he kanaka o Keaka Henele ia mau minuke
i nele loa i na noonoo maikai.
(Aole i pau.)