Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 38, 18 September 1924 — KA HAUNAELE MA KAUAI. [ARTICLE]

KA HAUNAELE MA KAUAI.

Ma ka pule aku la i hala, i oili rnai ai ka hua awahia o ka olohani a na Pilipino o na mahiko o Kauai, mamuli o ke ala ana ae o kekahi haunaele ma Hanapepe, mawaena o na Pilipino olohani ame na kanaka o ka oiha'na makai, me ka Ulo mau'wale o na ola makamae he nui. O ka huli ame ka noii pono ana aku i kahi o ke ala ana mai 0 kela pilikia ma na aoao o na Pilipino ame na kanaka o ke aupuni e hooko ana i ke kanawai, o kekahi ia o na hana nui, a na luiia oihana e lawelawe aku ana, no ka hookau ana aku 1 na ahewa ana maluna o kahi kupono e ahewaia. Ma kela haunaele o Hanapepe, hookahi wale no ninau nui, r. noonooia, o ia no kahi e hookauia aku ai o na ahewā ana, me ka lawe ole ia mai, o ke kumu o ka olohani ana o na Pilipino limahana; ina ia no ka uuku a lawa ole paha oka ukuhana e haawiia ana ia lakou e na mahiko, elike me ka lakou i koi ai. i na ona mahiko e hoomahuahuaia ae ko lakou ukuhana. Ma na mea oiaio i ikeia, elike me ka moolelo o kela olohani, ua ili aku ke ko'iko'i o na kupale ana maluna o na Pilipino olohani, no ke kaawale ae o na ahewaia maluna o lakou. Me ka manao huhu ame ka inaina, i paa ai elua mau Pilipi•no o ka mahiko o Makaweli i ka hopuia e ka poe olohani ma Hanapepe, e hooweliweli ana ia laua ma na ano apau e hiki ole ai ia laua ke hoi a noho hana hou malalo oka mahiko. No ka hoopakele ana ae ia laua mai ka mana mai o ka poe olohani, i hooko aku ai na makai i ke ame ka lakou oihana; a ina he manao maikai ka iloko o na Pilipino olohani, aole loa e ala mai kekahi pilikia; aole nae pela ka mea i ikeia. ua ku-e mai lakou i na kanaka o ke aupuni. ua keehi i na kanawai o ka aina, a ua manao, o lakou iho la ka mana e lawelawe aku i na hana hakihaki kanawai. „ Hookahi kumu oiaio o ka pilikia i ala mai ai, kela haunaele, i make ma'uwale ai na makai eha ame na Pilipino he umi a oi, o ia no ka puni wale o na Pilipino limahana naaupo, i na alakai hewa a ka poe kakaikahi; e hookomokomo ana i na manao e hoalaia ai ka huliu, ka inaina, ame na hana ku-e kanawai; ua ikeia keia, aole wale no, ma ke ala i'o ana mai o kela haunaele ma Hanapepe, aka ma na hana i aneane loa elike aku rne ia ma kekahi mau wahi e ae, ma Hawaii, Maiii ame Oahu nei. O ka hoala ana i ka no na kumu kuhalahala i na ona niahiko, ina ia no ka ukuhana, a no ke ano paha o ka noho ana, he kuleana pilipaa ia i loaa i na limahana apau, e kau ole aku ai. na aheAva ana maluna o lakou; aka nae i ko lakou hoao ana e a'e maluna o ke kanawai. a e hoonele a*ku i na Pilipino, i hui pu ole mai me lakou. i'ko lakou hele lanakila ana; ua konoia mai kakou, e nana aku i ka poe olohani, aole me na manao maikai. aka me na manao kaniuhu, no ko lakou alakai hewaia, e ukali aku ai ka pilikia anle ka poino mahope o lakou. Nui a lehulehu wale o na Pilipino olohani, i ike maoli i na hopena pilikia ma keia olohani ana, ua makaukau kekahi heluna nui o lakou e hoi hou i na hana ma na mahiko; o ka ae ana aku nae i kela manao o kekahi mahele o na Pilipino; o ke alahele ia e haule pa-hu ai, na mea i hoolalaia, e na alakai olohani; pela i lawelaweia ai na hana hooweliweli a hoomaka'uka'u, i mau ai ka noho inana ana o ka poe i noonoo wale no, i ko lakou pomaikai iho. aole no ka pomaikai o na limahana. Ke manao nei keia pepa, ua kulike ko kakou manao. ko na makaainana o Hawaii nei, me ko ke Kiaaina Kenerala Wooel o na mokupuni Pilipine, i ke kapa ana i ke kumu o keia pilikia ma Kauai, mamuli mai ia o Pablo Manlapit, ke alakai nui o ka hana hoeueu olohani iwaena o na N Pilipino. Oiai nae, ua kau aku na haawina kaumaha maluna o na ohana o na makai eha i make o Kauai, ame na hoailona hoomaewaewa maluna o na ohana o na Pilipino i pau i ka make; me ka pakele mahunehune ana mai hoi o ke ola o ka Hope Makai Nui \\". O. Crowell o W.aimea; hookahi nae haawina a'o i loaa mai ma kela haunaene, o ia no ka loaa ana aku o ka ike i na Pilipino apau, aole he hana maalalii na lakou, ka hoao ana mai e ku-e i ke kanawai: no ka mea e ili aku ana no maluna o lakou iho, ka auamo anā i na hopena awaliia o ka lakou mau hana hookiekie.