| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | |
| | | Nupepa Kuokoa KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII | | |
| | | Hoopukaia i na Kakahiaka
Poaha Apau | | |
| | | Ka Nupepa Pookela o ma
Nupepa Hawaii | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | BUKE LXIII—HELU 40 NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H., POAHA, OKATOBA 2 , 1924 NA HELU APAU. 6628 | |
| | | |
| | | Aponoia ke Ku-e a ka Meia i na Hana a ka Papa Kakoo ke Keena o ka Loio Kalana Iaia no ka Ukuhana o Abshire HIKI OLE KE LOAA AKU KONA UKUHANA Hoole ka Loio Kalana i ka Mana o ka Ukuhana a ka Papa i Ae Ai O ka hoole ana o ka Meia John H. Wilson , e kakauinoa i ke kikoo ukuhana o ka Lunanana Kukulu Hale Abshire, elike me ia a ka papa o na lunakiai i hoomahuahua ae ai mai ka hookahi dala mai o ka makahiki, a i ka $4800, o ia hoi, e ukuia oia i ka huina o $3200, ua aponoia kela kakau ole ana o ka meia, i kulike ai me ka manao kanawai o ke keena o ka loio kalana, i waihoia ae e ka Hope Loio Kalana Gold-bold, ma ka Poalima aku nei i hala; Mamuli iho la o kela manao ka-nawai, ua hiki ole ke ukuia aku ka Lunanana Kukulu Hale Abshire, i kona uku, elike me ka hooholo ana a ka papa o na lunakiai , a ke ku nei no oia ame ka Enekinia Cain, malalo o ka uku makahiki o hoo-kahi dala elike me ia i hooholo mua ia ai e ka papa. Ma kela manao kanawai, e hoakaka ana ia , no ka hookohuia ana ) ame ke aponoia ana o ka Lunana- na Kukulu Hale Abshire, ma ka la 2 o ka mahina o Ianuari o keia makahiki , a iloko o kela manawa hookahi, i aponoia ai kona ukuhana, elike me ka ukuhana e loaa ana i ka mea mua ma kela kulana. Ua hooholo nae ka papa mahope mai, he hookahi dala kona uku o ka makahiki, a mahope mai, hoopii hou ae la , i eha kaukani me ewalu haneri no ka makahiki, ma keia ano hana, ua hiki ole i ka meia ke ae aku e kakau i kona inoa , no ka uku I ana i ka huina o ekolu kaukani elua haneri dala , no na mahina ae nei i hala. Ma kekahi olelo ana ae, he ma. na ko ka papa o na lunakiai, e hoo-mahuahua ai, a e hoemi ai i ka uku o na luna oihana hookohuia; aole nae he mana e hana wale aku ai, ma kekahi ano o ae. Ma ka hookohuia ana o Abshire lunanana kukulu hale, ahiki i ke kauia ana o kona uku i hookahi dala no ka makahiki , he mea pono e ukuia oia he ekolu haneri me kana- lima dala no ka mahina, elike me ka uku e loaa ana i ka mea mua e paa ana ia kulana. E HOOPAUIA AKU AKA
NA KOA KIAI LAHUI I MAKAAINANA OLE i Ma ka Poakahi iho nei ka hoike ]
ana ae o na aliikoa o ka Puali Kiai I
Lahui o Hawaii no ko lakou huli i
pono aku me ke akahele loa i na
koa e noho nei maloko o ka puali-
koa kiai lahui he mau Pilipino paha
kekahi e noho nei maloko o ia pu-
ali i kupono e lilo i makaainana
Amerika a aole paha. He hoike ke-
ia i hoopukaia ae mahope o ka noho
ana o kekahi ahakuka, mawaena o
ke Kiaaina Farrington, ke Konela
Sherwood Lowrey ame ke Kapena
koa E. H. Molton, ka Akukana-Ke-
nerala e hana nei i nei manawa. O na koa « noho nei iloko o ka
puali mai mua mai, ua kupono paha
lakou e lilo i mau makaainana Ame-
rika a aole paha, ua hookomoia mai
no nae iloko o ia puali malalo o
na tula hooponopono federala. Aka
nae, ma ka manao o ka Loio Kuhina
John A. Matthewman ua hookapu-
ia malalo o ke kanawai o ke terito-
re ka hookomo ana mai i mau koa
i ka poe i kupono ole e lilo i mau
makaainana. Wahi hou ana, aole
ka paa Vale ana no o kekahi Pi-
lipino i kekahi mau pepa e hoakaka
ana no kona makemake e lilo i ma-
kaainana he mea ia e kupono ai ko-
na lilo ana i koa no ka puali kiai
lahui o Hawaii. O ka hopena i ikeia oia ka hoike ana ae o ke Kapena Bolton ma ka Poakahi nei e huli pono ia aku ana ke kuleana makaainana o kela ame keia koa, i mea e maopopo ai kena kupono e lilo i koa no ka puali. E nui ana ka hana e loaa ana i na kanaka ke hoomakaia mai e hana na alanui Moiwahine, Moi ame ala-nui Kula, mamuli o ke apono ana mai la o ka peresidena Coolidge i ka hoopukaia ae o na bona i hiki aku ka, waiwaiio i ka $750,000 no na alanui. E lilo ana paha a auanei ka mokuahana mawaena o ka Lunakiai Ahia ame kona Ewa i kumu hooko-o i ka laua pili. E hoao e hoolaulea. | | |
| | | Ahewa ke Kiure ike Alakai o ka Poe Olohani Pili ka Hewa Ohumu e Hoo-
punipuni Ia Manlapit
ame Kona Hoa HOOPANEEIA MAI KO
LAUA MAU HOOPA'I Hoohalahala ko Laua Loio, i
ka Olelo Hooholo a na Kiure Mahope iho o ka hala ana o kekahi mau Ia, o ka hooloheia ana o ka hihia o Pablo Manlapit, ke alakai o na Pilipino olohani, ame Cecilio Basan, ke kakauolelo o kahui uniona o na Pilipino, o ia ko laua komo pu ana i ko o ka ohumu, e hoike wahahee, i hooholo mai ai ke kiure hookolokolo o ka aha a ka Lunakanawai Kaapuni James J. Banks, ma ka Poaono aku la i hala, e ahewa ana ia laua , no ka pili i ka hewa elike me ke kumu hoopii. Ua ala mai ka hoopii e ku-e ana i keia mau alakai o na Pilipino olohani, mamuli o ka hoike ana ae 9 kekahi Pilipino nona ka inoa o Pantelon Inayuda, i ka manawa e hooloheia ana, kekahi hihia okoa aku maloko o ka aha apana, no kona a'oia ana aku e Manlapit ame kona kokoolua, e hoike hoopunipuni oia, no na mea e pili ana i ke kumu o ka mako ana o kana keiki, mamuli o ka maikai ole o na mea i hanaia e ka poe o ka halema'i ma Waipahu. He mau la lehulehu ka noho ana o ka hihia o keia mau Pilipino, me ka laweia ana mai o na hoike o kela ame keia aoao. Ma ka hora eiwa e kela Poaono, i hoomaka ai ka Hope Loio Kalana Stafford e hoonohonoho i na oleloike ma ka aoao o ke aupuni, ahiki i ka hapalua o ka hora umi-kumamakahi, alaila hoomaha ka aha , no ka hele | | |
| | Malamaia ke Ka'ihuaka'i a na Keiki Hanau o Hawaii Kauluwela na Alanui i Kau a Mea o ka Nui o ka Huakai o na Lala o Kela Mau Ahahui ma ka Poaono Aku la i Hala HOLOMUA KA HANA IIA KA
AINA HOOPULAPUI.A MA
MOLOKAI He mau, pule elua i hala aku nei
i Molokai o Eupene 3. NeU, ka
pe^e-i(lena o ka Hoomana o na La
Hope a ma kela hoi ana mai ana i
hoike ae ai oia i kekahi poe o ka
hana e pili ana i ka hoihoi ana aku
i na kanaka Hawaii maluna o ka
aina ma Molokai he hana holomua
ole. Eia nae mahope mai ua hoike
ae oia i ke kupono ma ka hoolaha
ana ae e hoomauia aku ka hana hoao
ma Molokai.
^Ma ka Poaono aku nei o ka p'ule
i hala ka hoi ana mai o O". I^ank
"Woole7, kekahi lioa o ka papa ko-
miaina Home Hawaii, i hookohuia
ae ai e ke Kiaaina i pani ma kahi
o 6eo^e P. 0ooke i waiho mai, he
hoa no no ka hoomana like me ka
Lunakahiko ^ NeE, mai Molokai
mai, o kana hana o ka holo ana aku
no Molokai no ka "huli ana i ka
oiaio o ka ka Lunakahiko Nei? mea
o ka hoike ana ae.
l5a kulike ole loa ka Woole^ hoike
mai ka ka Lunakahiko Neo? mai. Ma
ka Woole7 ho^ke ua lilo ka poe i-hoi
aku maluna o na aina hoopulapula
ma Molokai i poe kuonono hoopo-
maikai nui ia aku e ke 7ei'n^e.
"Aohe nina); ana no ka hoolilo
waiwai 'ole ia ^na o ko ^Iala ma Mo-
lokai, "wahi a "Woole^, ma kona
manawa o ka hoi ana mai ma ka
l'oao.'70 aku l'i i hala. "He Unna ano Lou kela, aole i hoaoia mamua.
A oiai ua oi loa aku na hoolilo ma-
-mua o ka, mea kupono, eia nao he
maikai ka hana me .ka- ikaika o ka
noonoo o ka poe e noho mai la uia
luna o na aina hookuonoono, & e
hiki ana no i'^akou ke hookaa i
ko lakou mau aie ine ka nana'ole ao
': ka Oi aku o ke koikoi o na hoolilo
mamua o ka mea i noonooia' mamua.
He Aina Hoohua Nui Mai I Na Mea-
kanu
"Na ka aina e hana i kana ma-
hele hana. O ka moa wale no i koe
no ka holomua oia ke kanaka, a
no ia mahele he manaoio nui ko'u
e loaa ana no. O ka hui a luhia
pu ana ka mea i makemakeia. O
ka huaolelo "hui a hana pu- ana"
e apo ana ia i na mea he nui. O
ka manao o ia he mea pono i ka
poo noho hookuonoono e hana like
'maluna o na oo meakanu like ole ame
ke kuai ana aku ia mau mea ma ka
makeke.
"Elike me ke kokoke loa hiki
ia'u ke liolio aku, ma kahi o ke
kuai ana aku ma na makeke, aohe i
ku i ka mea i makemakeia, koe
hookahi a elua paha manawa. Hoo-
kahi kanaka nia Molokai i kuai aku
ma o ko Baile^ halekuai meaai la,
i kana mau ohia (lomaio) mai ka
hapa eka mai he I800.
"He mea oiaio, he mau "ohia ka
kela kanaka o ka papa kiekie loa,
a he mea -nui ia e koi aku ai i ke-
kahi poe hookuonoono e ae e kunu KAKAUINOAIA E KA MEBL | | |
| | Eha Poe i Eha ma Kekahi Mau Ulia Kaa Otomobile Aole Nae Hookahi o Lakou i Kukonukonu na Poino e Make Ai—Like Ole na Kumu o ka Loaa Ana o Kela Mau Ulia Poino | | |
| | | Hanaia Kekahi Karaima Pepehikanaka Ekaeka Loaa Aku ke Kino Make o ia Haole Kamaaina Maloko o ke Kapu Auau o Kona Home— Paaia Kana Keiki e na Makaikiu | | |
| | | |
| | | | | | | | | | Me na papale lauhala laulau nu-
nui, me na aimaka na-u maluna o
na a-i, a iloke hoi o na kahiko o
ko lakou mao ahahui pakahi iho,
i malama ae ai ka Ahahui o na
Keiki Hanau o Hawaii nei, ame
kona man ahahui lala, he kaihua-
kai nui makolukolu ma ka auwina
Ia, o ka Poaono nei, ke hele la, a
kauluwela na alanui i kau a mea
o ka nui o kela huakai, me ke ku
pu i ka nani ame ka u'i ke nana
aku, e hiki loa ai ke ikeia, aia
iloko o kela ame keia lala o ka
ahahui , na manao haaheo, no ko
lakou kapaia ana he mau keiki
hanau no Hawaii nei.
Iloko o na mahina pokole wale
ae, nei no i hala, ka hoalaia ana ae
o keia mau ahahui, eia nae iloko
o kela manawa pokole, ua oi aku
ka nui o na lala, mamua o na aha
nui me na hainaka na-u maluna o
hui e ae e ku nei, a e lilo aku ana
ia i ahahui mana nui ma keia mua
aku.
O na lala o na ahahui o na kane,
he palule keokeo ko lakou, me na
lolewawae eleele, ma ko lakou mau
poo, na papale lauhala, me na haina
ka melemele ma na a-i, a he keokeo
hoi ka lole o na wahine, me na hai-
naka ma ko lakou a-i.
Elike me na hoolala ana no kela
kaihuakai, na akoakoa ae na aha-
hui apau mawaho o Kamaki Kuea,
ma ka hora ekahi a oi o kela Poa-
ono, ma na wahi i hookaawaleia
no lakou, a mahope iho o ke kani
ana o ka hora elua o kela auwina
la, i hoomaka mai ai ke ka'i ana
o ka huakai nolalo nei o ke taona,
ma ke alanui Beritania.
I ka hoea ana o ka huakai no
ke alanui Papu, na huli i kai, a
hoea i ke alanui Moi , alaila ka'i
ma kela alanui, a hoea noloko o ke
kahua o ka halealii.
Ma ke poo o ka huakai na ma-
kai mokokaikala, no ka hookaawale
ana i na kaa ame ka lehulehu mai
ke alanui ae, a mahope aku ka
Ilamuku John C. Lane ame kona
mau kokua.
Mahope aku o lakou ka bana pu.
hiohe o ka oihana koa, i ukaliia mai
o ka ahahui ona wahine, me kona
mau lunanui, ka ahahui mai o Ka-
neohe; ka ahahui Kilohana, me ka
ukali aku o ka bana Hawaii mahope
o lakou.
E ukali aku ana mahope o kela
mahele o ka huakai, ka Ahahui He
lu 1, me kona maui ala he mau ha
neri ka nui, o na lahui like ole; a
mahope aku na lunanui o ka aha
hui poo, i ukaliia aku e ka bana pu
hiohe o ke kula Mckinley, alaila ko
mo mai na kaa otomobile, i hoohi
wahiwaia o kela ame keia ano , he
ku i ka nani ke nana aku.
Ua ka'i ka huakai holookoa iloko
o ka pa 'lii, mamua o ke kiaaina ame
kona mau hoa, alaila no ka hale
puhiohe, kahi o na nana haiolelo
malamaia, malalo o na hoponopono
ana a Henry P. O 'Sullivan.
Mahope iho o ke kalokalo ana ae
a Rudolph M. Duncan i kekahi mau
hua pule, i hoolaunaia ae ai o Mrs.
Elizabeth Kahanu Woods, ka pere-
sidena o ka ahahui o na wahine, no
ka haawi ana i kekahi haiolelo po-
kole, a o keia iho ke ano aui o kana
haiolelo:
"E na hoahanau aloha, i keia la
na hoike ae kakou i ka waiwai nui
o ka noho lokahi ana, e hoike ana
hoi i ko kakoa manao pookela no
ka aina a kakou i aloha ai. He
mea na kakou e haaheo ai, oiai aole
paha he wahi ma ke ao holookoa
elike me Hawaii nei.
"Eia ke hui nei na loea alakai
aupuni o ka honua nei ma ko lakou
mau aha kuka, no ka imi ana i ke
alahele e noho lokahi ai na lahui
Iike ole, a e hoomalaia ai Iakou
malalo o ke Aloha hoahanau hoo-
kahi. He mea paakiki maoli no ka
hiki ana e holopono ia noho kuikahi
pu ana.
"Ina paha e hoea kekahi o kela
man alakai nui maanei nei, a ike
ae ia kakou iloko o keia huakai
nui, a kakou i hoikeike ae ai i keia
la, me na lahui like ole e ka'i like
ana kekahi me kekahi, a e nana aku
ana kekahi i kekahi ma ke ano he
kaikunane a he kaikuahine, i ha
nau pu ia ma ka lepo aloha o Hawaii
nei, alaila e ike iho ana lakou i
ka haina kupono loa, no ka paneia
o ia ninau nui e na mana aupuni
nui e ke ao nei.
"O Hawaii nei wale no ka aina
hookahi nana e kukala nei ka noho
lokahi pu ana o na lahui o ka Hi
kina me ke Komohana , E o ka'u leo
paipai wale no ia oukou e na hoa
hanau aloha e hoomauia ka hana | maikai a kakou e hoike aku nei imua
o ka lehulehu , no ke aloha i ka
aina o kakou i hanauia ai. K hoo-
hiolo aku i na pa e kaupale ana i
ka noho like ana o na mea apau
maluna o ko kakou aina hanau."
Ma ka noao o ke Kiaaina o Ha-
waii nei, ua haawi mai ke Kiaaina
Farrington, i kona mahalo kiekie,
no ke kulana o kela mau ahahui,
me ke kuhikuhi una mai, i ka lilo
ana o Hawaii nei, i kumu hoohalike
no na aupuni e ae, e uhai mai ai,
ma ke alahele e loaa i'o ai ka noho
kuikahi ana.
Aole wale no mamuli o kela mau
ahahui, i kau ae ai o Hawaii nei
ma ka helu kiekie loa, aka mamuli
o ka lilo ana o Hawaii uuku, i wahi
nana e hoolako aku na aina e aku,
me ko lakou mau makaukau, a
hoolako pu aku ai i kekahi mau
nea e pono ai ia mau aina.
0 ka Peresidena Charles H. Rose
kekahi mea haiolelo ma kela la,
me kona haawi ana mai i ka ma-
halo i na lala o na ahahui, no ka
hooko ana i ka loo kono ia lakou,
e komo ma ke kaihuakai o kela la,
a o kana paipai ikaika, o ia no ke
kokua ana aku o na lala i na luna-
nui, ma na hana apau e pono ai na
ahahui iloko o ko lakou wa e ol|
ana.
HOOKOHUIA HE KOMITE HOO-
HANOHANO E KE KIAAINA Ma ke ano he lunahoomalu hoo-
hanohano no ke komite hookipa i na
kanaka o ke aumokukaua Amerika
e kipa mai ana ianei ma koia kupu-
lau ae a i hoomaka koke ia aku
ai hoi na hoolala ana a ko komite
no na hana hookipa, ua hookohuia
ae e ke Kiaaina W. R. Farrington
na kanaka malalo nei i maa komite
laula no na mokupuni, no lakou
keia mau inoa: Dr. Milton Rice,
ka peresidena o ka ahahui Kalepa
o Hilo; Alferd Menefoglio, ka pe- residena o ka Ahahui Kalepa a
Kauai; C. D. Lufkin, ka peresidena
o ka Ahahui Kalepa o Haui ama
Col. Perry M. Smoot, ka Akukana-
Kenerala o ka Pualikoa Kiai Lahui
Hawaii. O keia na kanaka ma
kela ame keia mokupuni ma ko ano
he komite laula.
O ka poe i hookohuia ae no ka Mo-
kupuni o Oahu oia keia malalo nei:
J. R. Galt, Walter P. Dillingham,
George H. Angus, ame G. Stanley
McKenzie, ka peresidena e ka aha-
hui Kalepa o Oahu.
Aohe i hoike ae ka Meia i na
inoa o kana poe e hookohu aku ai
i mau komite, ma ka aoao o ka
aupuni kulanakauhale ame kalana.
I ka manawa e hookohuia ae ai
o ke komite ia manawa lakou e
hoolala ai ao na hana apau no
ka hookipa ana mai i na kanaka he
42,000 o na mokukaua e hiki mai
ana iloko o ka mahina o Aperila,
elike me ka hoike. MAKE LOA KEKAHI MA HILO
MA KA ULIA KAA KALAKA Mai Hilo mai kekahi lono meahou
o ka loaa ana ae a e hoakaka ana
no ka make loa ana o kekahi ka-
naka nona ka inoa o Joseph E.
Limarot, he Paniolo, he kanaka hana
no ka Hilo Suger Co., ma ke ahiahi
o ka Poakolu oku la o ka pule i hala,
ma ka manawa o ke kaa kalaka ana
e ken ana i kahuli ai A haule iloko
o ka auwaha he 16 kapuai ka ho-
honu mahai o ke alanui.
E holo mai ana o Limarot ame
Manuel Pacheco maluna o ke kaa
kalaka nui ma ke alanui Wainaku,
a i ka hiki ana ma kekahi kee a
ia hoohuli ana ae ua alaiia mai
omua o ke alanui e kekahi kaa oto
okoa, I ole ai nae e hooku'i aku
na hoohuli ae la o Pacheco i ke
kaa i ka akau, a ma ia hoohuli ana
ae aa hooku'i aku la ka huila o ke
kaa i kekahi pohaku nui ma ka
aoao o ke alanui a no ka hiki ole
iaia ke hoopaa i ka holo ua iho aku
Ia ke kaa iloko o ka auwaha a paa
loa o Limarot malalo. Ua kahea
koke ia ke Kauka Archie Ordenstein
a iaia i hiki mai ai a naua iho la i
ke Paniolo na hoike ae la oia ua
make loa o Limarot. O kahi i Kaki
ai, elike me ka hoakaka maloko o
ka moolelo, o ka poe e ae apau
loa e kau ana maluna o ia kaa kala-
ka aole hookahi o lakou i manuheu,
ke wale no ko lakou hoopihoihoiia
ana. He wahine me na keiki ka
ka mea i make. Ua laweia ae kona
kino i Hilo, a malaila i malamaia ai
he aha o ke koronero. | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | O ka Poakahi aku la i hala, o kekahi Ia nui ia o na ulia kaa otomobile i ikeia, me ka loaa ana o ka eha i kekahi poe eono. Iwaena o kela poe i halawai me na poino ulia, he hookahi bebe o hookahi makahiki ke kahiko , a he elua mau keiki liilii hela kula, iloko o na ulia kaa eha. Ma ka hapalua o ka hora eiwa o ke kakahiaka o kela Poakahi, i lalawai ai be eha poe me ka ulia , mamuli o ko lakou hooku'iia ana aku e ke kaa otomobile, e hookeleia ana e F. H. Manara , ma ke alanui ololi Buckle. I kulike ai me ka hoakaka a ka Makai Joseph H. Lii, ka makai nana i nana i ke ano o ka ulia i loaa i ka poe i eha, e ku ana ka he wahine Kepani me kana bebe, ma kahi o kekahi kaa kalewa o na huaai, pela me kekahi Kepani okoa aku, iloko o ko lakou nanea, ua peki aku la o Manara i kona kaa otomobile , a hooku'i kela poe , nie ka nui o na palapu i loaa ia lakou. Ua hoihoiia aku ka poe i eha no ka halema'i o na poino ulia , a mailaila i hoihoi loa ia ae ai ka makuahine ame kana bebe noloko o ka Halema'i Moiwahine. Ma ka hapalua hoi o ka hora ehiku o ke ahiahi ana iho o kela la , i hooku'i ae ai he kaa otomobile me ka pou kelepona, ma ke alanui Waialae, a o ka hopena o kela hooku'i ana, o ia no ka loaa ana o ka eha ia John Andrews ame Manuel Cosma. O kahi o ka loaa ana o kela ulia , elike me ka hoike a ka makai Peter Wright , ma Kamoiliili ae nei, e kokoke ana i ka halekula hoopololei o na Kaikamahine o Kamoiliili. Hookahi ka kumu o ka loaa ana o kela ulia, o ia no ka olinolino o na | maka o Andrews, i ke kukui o ke-
kahi kaa okoa aka , e holo pono mai
ana mamua , o ke alanui, a i wahi
e kaawale ae ai ke kaa ana e kau
ana me kona kokoolua, ua hoohuli
a» la oia i ke kaa, no ka aoao o ke
alanui , ma ka hana ana nae pela,
i hooku'i aku ai me ka pou kele-
pona.
Ma ka hora eha hoi me kanaha,
minuke o ka auwina la, ma keia la
hookahi no , i hooku'iia ae ai o
William Berges he keiki nuku o
eiwa, makahiki e ke kaa otomobile
e hookeleia ana e George Jenkins ,
ma ke alanui Beritania , e kokoke
ana i ke alanui Nuuanu.
Mahope o ka hooku'i ana , ua hoo-
mau aku la no ke kaa otomobile i
ka holo no umi kapuai , a na ke-
kahi kaa otomobile okoa ae, o ka
hoea ana mai , i lawe aku 5 ke keiki
i eha no ka halema'i o na poino
ulia, a mailaila aku i hoihoi loa ia
ai no ka halema'i o na kamalii.
Ma ka hora elua hoi o kela auwina
la , i hooku'iia ae ai he keiki uuku
no o Ho Don Kui ka inoa , a nona
na makahiki eono, e ka otomobile o
hookeleia ana e Taro Daira ma ke
alanui Beritania me Piikoi.
E ku ana he kaa uwila no Manoa
ma ke alanui Beritania me Piikoi ,
a i ka hoomaka ana o kela kaa
uwila e holo, ua holo ae la ke keiki
uuku mamua pono o ke kaa uwila,
no kekahi aoao o ke alanui, a oiai e
holo like ana ke kaa otomobile o
Taira ma ke alahele hookahi me ke
kaa uwila, na hooku'iia aku la ke
keiki uuku a hina ilalo, me ka eha
ana o ka aoao akau o kona poo.
Ua hopuia o Taira , malalo o na
kumu hoopii elua , o ia ka hookele
i kona kaa ma ke ano holonui, a o
ka lua, no ka hookele i ke kaa oto-
mobile, me ka laikini ole. | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | Ma ka hapalua o ka hora eha o ka auwina la o ka Poaono aku la i hala i loaa aku ai ke kino make o kekahi haole kamaaina, nona ka inoa o R. Mansbridge, iloko o ke kapu anau o kona home ma ke alanui Kahanu, a ma na hoailona apau i loaa aku ai o kona kino make, e hoike mai ana , BO ka lawelaweia ana o kekahi hana pepehikanaka malana ona, e kekahi mea, a i ole poe pah» i maopopo ole ka inoa. Ua hauhoaia na wawae ame na lima o kela haole me kekahi kaula ili, a ua nikii pa ia kela kaula hookahi no roa kona kania-i, a ma ka nanaia ana o ke kino mahope mai , i ikeia ai, ua make mua oia, mamua o ka hookomoia ana iloko o ke kapu auau , no ka mea aole he wai i loaa aku iloko o ke akemama. Hookahi kumu o ka loaa ana aku o ke kino make o kela haole , ma-muli o ka ha 'oha 'o o ka poe e noho kokoke ana ma kona home, i kona ike ole ia no kekahi mau la; a i ka heleia ana mai e nana i ke kumu o kela ike ole ia ana, eia ka ua make. , O Mr. Charles A. Lovstad, ka mea mua loa i ha 'oha 'o no ka ike ole ia o kela haole, no ka mea wahi ana, be maa oia i ka hele mau aku no kona home e nanea ai ma ka paani pepa ana. Ma ke kakahiaka o ka Poakolu aku kona manawa hope loa i ike ai iaia me ke ola , a no kona ike hou ole iaia, hele okoa mai la no kona home , a kikeke aku la mawaho o ka puka aohe nae he kiiia mai a wehe e kekahi mea, a no kona hopohopo , aia kekahi kumu pohihihi o ka nalowale honua ana o Mansbridge , iho okoa mai la oia no ka halewai, no ka hoike aua aku i kana mea i hoomaopopo ai, no kou hoaloha. Ma ka halewai nae , i halawai aku ai oia me Samuel Hardesty, kekahi o na makai kauwai , a oiai o kela no kekahi mea e noho pu ana ma ke alanui hookahi me ia, ua waiho aku Ia oia i kana hoike imua oaa, a haalele iho la i ka halewai. Ka Loia, Ana o ke Kino Make Mahope o ka lohe ana i na hoakaka e pili ana no na kumu hoohuoi no ka nalowale o Mansbridge, ua holo aku la o Samuel Hardesty, no ka home o Lovstad , a koi aku la ia Valentine Marcier , he moopuna na Lovstad, e hele pu laua no ka home e Mansbridge. I ko laua hoea ana aku no ka hale, na paa no na puka apau i ke paniia. Kikeke mua aku la Iana i ka puka mamua, a no ka wehe ole ia mai, hele okoa aku la laua no ka puka mahope , aole i paa ia puka i ka Iakaia, a komo mai la laua iloko o ka haleu Maloko o ke kapu auau i ike aku ai laua i ka waiho mai o ke kino make o kela haole, e manana ana na lima ame na wawae, a o ke poo ame kekahi hapa o ke kino iloko o ka wai. Ua hoike koke ia mai la ka lohe i ka oihana makai , no ka make ana o kela haole , a iloko o ka wa pokole, i hoea ae ai ka Makai Jardin, Jr., a nana i hoike loa mai i ka Makaikiu Kellett. Kuekaaia Oloko o ka Hale Ma ka oleloia, na nokeia oloko o ka hale i ke kuekaa , mai na ukana o waihoa ana, a i ka moe o Mans-bridge e hiamoe ai. Mamuli o kekahi mau kulu koko, pela hoi ka loaa ana aku o ka papale o ka mea i make, ua hele a minomino, maloko o ka rumi aina, me he mea la, o kela kahi o ka hakoko ana o Mansbridge ame ka poe na lakou oia i pepehi, a ua koho wale ia aku, ua hookoia kela hana, mahope iho o kona komo ana aku iloko o ka hale. Ma ke kahaia ana o ke kino ma ke Sabati mai , aole he wahi hoaiona iki i ikeia , no ka inu ana o kela haole i ka wai , a pela oia i make ai; mamuli o kela hoailona , i maopopo ai , ua make mua oia mamua o ka hookomoia ana o ke kino iloko o ke kapu auau. Hoohuoiia Kana Keiki Ua ala ae kekahi manao hoohuoi , no ke kumu o ka make ana o kela haole, ua komo pu kana keiki iloko o ka hana e hoopokoleia ae ai kona oia ana, eia nae ua hoole loa ae ka Makaikiu Kellett, no ka hoohuoi ia ana o George Mansbridge, a i ole o kekahi mea okoa ae paha. Ma ka la 8 o ka mahina o Sepa temaba nei, ua lapaauia o Mans-bridge maloko o ka halema'i o na poino ulia, no kekahi pilikia, ma muli o ka hookomoia ana o ka laau | make iloko o na meaai, me kona
kapa ana, o kana keiki ka mea
nana ia hana.
E noho pu ana o George Mans-
bridge ke keiki me kona makua-
kane ia wa ame ka wahine a ke
keiki, aka iaia i hookuuia mai ai
mailoko wai o ka Halema'i Moiwa-
hine, i haalele ai na keiki i ka
noho pu ana me ia a hoi aku la
a noho pu me Mrs. Rose Rice, ka
makuahine o ka wahine a Mans-
bridge.
Ma kela Poaono nae , ua nee laua
a noho ma ke alanui Keanu ma
Kaimuki, a ma ka po ana iho, i
hele ai laua i ka hulahula maloko
o ka Waikiki Paka, malaila, i hala-
wai pu ai me ka Makaikiu Kellett,
a hoike aku la, no ka make ana
o Mansbridge makua, me ko laua
laweia ana mai no ka halewai , e
ninaninauia ai.
He Haole Kuonoono
No na makahiki he kanaha ae
nei i hala, ka noho ana o keia haole
Hawaii nei, me kona mare ana
i kana wahine , a na lana mai he
elua mau keiki , he keikikane , o 21
makahiki, a he kaikamahine o 17
makahiki , ua mare like no kela mau
keiki a elua.
He eha makahiki nae i hala ae
nei, ua oki oia me kana wahine a
kaawale malalo o na kanawai o ka
aina, a mare hou ka wahine ia
Frank Nicholas.
Ma ka Poaha aku, ua ike no o
Mrs. Nicholas ia Mansbridge ma
ke alanui Papu, me ko laua halawai
kino ole nae, e kamailio aku ai ke-
kahi i kekahi , aka mat kahi mamao
no oia i ike aku ai i kana kane
mua.
O ke kaikamahine kekahi a Mans-
bridge i ike i kona makuakane ma
keia kakahiaka Poaha no , ma ke
alanui Papu , oiai oia e hele ana no
ke keena o kekahi kauka hana niho.
I kulike ai me na mea i hoomao-
popoia, he haole kuonoono o Mans-
bridge, i hiki aku ma kahi o ke
kanalima a i ole kanaono paha kau-
kani dala kona waiwai, ma na wai-
wai paa ame na mahele mahiko.
Ma ka Poakale nei nae i hopuia
ai a George Mansbridge, no kona
nienieleia e pili ana i ka make ana
o kona makuakane.
KA HELUNA KUI O NA
MOKUKAUA AMERIKA
E HOEA MAI ANA E hoakaka ana ka nupepa San Francisco Chronicle o Sepatemaba la 10 no ka loaa ana mai o ka lohe maopopo ia nupepa he hapanui o ke aumokukaua Amerika o ka Mo-ana Atelanika e hui pu mai ana me ke aumokukaua Amerika o ka Pakipika ma Kapalakiko maloko o kekahi mau mahina lehulehu , a o ia mau mokukaua a pau i huiia ke holo mai ana no Hawaii nei no ka hoikeike ana i na hana e pili ana i ke kaua me kekahi mau hana e ae i makemakeia o ka oihana kana moana. Hookahi mokukaua pilikua, ewalu mau mokukaua holomama, he iwa-kalua-kumamaha mau moku hahai topido, hookahi moku hoolako ai ame aila me kekahi mau moku kokua e ae o ka Atelanika e hui pu mai ana me ke aumokukaua o ka Pakipika iloko o ka mahina o Feberuari, 1925, maloko mai o ke alawai oki o Panama e holo ai a Mahope o ka hoomaamaa ana hoolulu ma San Pedro. o na mokukaua mawaho mai o ke awa o San Pedro ia manawa e hui pu mai ai ke aumokukaua o ka Atelanika me ko ka Pakipika aumokukaua a holo mai no Hawaii nei iloko o ka mahina o Aperila o keia makahiki ae. E hoakaka pu ana ka nupepa Chronicle he lehulehu na moku i manaoia e holo loa aku ana no Auseteralia ma na la mua o ka mahina o Iulai a huli hoi mai no keia mau mokupuni ma ka mahina o Sepate-maba, a ma ka la 21 o Sepatemaba e huli hoi aku ai na mokukaua apau no San Pedro, aia nae ka holo aku o na mokukaua i Auseteralia a e ikeia ana na lawa na mokukaua i ka aila a i ole i ka lanahu paha no ia huakai. O keia huakai a na mokukaua Amerika e hoea mai ana i Hawaii nei aole no ka hoao wale ana no i ke kupono o na mokukaua ma ka holo ena ma kahi mamao loa, aka no ka holo ana mai kekahi e nana ia Hawaii nei ame kekahi mau wahi e ae. | | | | | | | | |
| | | | | | | | | KANONO KA HOOPA'I I KAU-
IA AE E KA AHA FEDERALA Ua waiwai ka huakai a John Wise ame kona mau hope o ka holo ana aku nei no Kauai ma ka pule aku la i hala ua ai manu Punipeki; he eha poe puhi rama o Kauai i paa i ka hoopiiia a hoopiiia ae i ka aha federala no ke puhi rama, ka malama waiona ame ke kuai waiona, a no in poe eha he $2550 ka hoopa'i me $100 na koina o ka aha i kauia aku e ka aha federala maluna o lakou ma ka Poakahi nei. O ka poe i hopuia a i kania mai na hoopa'i koikoi maluna o lakou o ia keia: Uichi Oshiro, he $1100 kona hoopa'i be $28.70 ke koina o ka aha; Mrs. Jane Doe Ito, he $500 kona hoopa'i me $22.60 na koina o ka aha; Ah Kim, he $450 kona hoopa'i a he $26.40 na koina o ka aha; Ah Shin, he $500 kona hoopa'i me $22.75 na koina o ka aha. He ekolu o ka poe i hopu a : ahewaia i hoike aku imua o ka aha he oiaio ua hana lakou i ka oko-ehao o o ke kumu hoi i halawa ai lakou me ka popilikia a i laweia mai ai imua o ka aha , ua hana nae lakou i ka waiona no ko lakou pono ponoi iho i mea inu no na lakou, a no ka haawi ana aku ma ke ano aloha i na hoaloha, aole no ka huli pomaikai ana. Hookahi o lakou he eiwa ana mau keiki; he hana paakiki, wahi ana, ka huli ana i ke dala ma kekahi ano e ae mea e hiki ai ke hoolawa pono i ke ola ana o kona ohana. Ma ka olele hoi a kekahi ua hana oia i ka wai ona no ke kuai ana aku, aka nae ua paa mua oia i ka hopuia mamua o kona kuai ana aku hookahi kuli o ka waiona ana i hana ai. He 30 POE HAWAII I APO-
NOIA KA HOI I MOLOKAI Ma ka Poaha o ka pule aku la hala ka hoikeia ana ae o na inoa na Hawaii ame na hapa-Hawaii aponoia no ka hoi ana aku no na aina hookuonoono o Hoolehua ame Palaau, Molokai, a mailoko ae keia heluna me he mea la he 10 a i ole he 15 paha e waeia ana ma ke ano ho poe paionia maluna o ka aina ma keia pule. O keia na inoa o ka poe i ikeia he kupono ke hoi i Molokai: Moses L. Needham, ke kapena makai o Honolulu, elima mahina Bessie Kalua, iloko o Ianuari; Mrs Clara Miller, iloko o ekolu mahina Frank Antone Mitchell, ekolu mahi na; Francis O 'Sullivan, Ianuari 4 Albert Keawe, Okatoba a i ole i Novemaba; Frank L. Kaaihue, elua mahina; Jacob K. Kahua, Ianuari | HE 2500 KA NUI O; KA
POE AIE I NA AUHAU He lono mai ka Buro mai o ka
Advertiser ma Hilo o ka loaa ana
ae ke hoakaka ana no ke pa 'iia ana
a kauia mawaho o ke keena auhau
ma Hilo o ka papainoa o ka poe
hookaa auhau i hookaa ole i na dala
auhau i hiki aku ko lakou heluna
i ka 2500 a o ka huina o na dala
auhau i uku ole ia ae he $140,00,
a ua manaoia nae e hoolaweia ae
ana he $30,000 mailoko ae o ia huina
P ta aha hookolokolo hoohalahala
auhau mahope o ka hooponoponoia
ana o na hihia hoohalahala auhau,
O ke kumu i pii loa ae ai na
huina dala auhau o kekahi poe ma-
muli o ka hoopalaleha ana a hala
ka manawa pono, a ua paku 'iia iho
ka lilo hoolaha ame ka ukupanee
maluna o ka huina auhau mai ke-
kahi manawa a i kekahi manawa.
0 kekahi o na auhau i uku oleia ua
piha ka 20 makahiki, o ka hapanui
i ikeia no ka apana o Puna.
O kekahi poe i aie i na dala
auhau oia ka poe i lawe i na aina
hookuonoono ma Hilo Akau a ma
Waiakea , a ua manaoia he bana
paakiki ka ohi ana mai i na dala
auhau mai ia poe mai. Iloko o ka
papainoa o ka poo i aie i na dala
auhau he mau luna aupuni kekahi
aka nae, ua manaoia e emi mau mai
ana ko lakou mau huina, aie i kela
ame keia mahina ma o ka laweia
ana ae o kekahi huina mai ko lakou
mau ukuhana ae.
Mahaloia ka Luna Auhau Woods
O ka hope luna auhau S. P. Wood,
o Kohala Akau ka mea i ikeia ka
maemae o kana mau buke, he lilii
loa ka ka poe i aie i ka auhau, a
ma ka lono i hoikeia ae i Hilo, hoo-
kahi wale no mea hookaa auhau o
kela poe i koe e hoopaaia ana kona
inoa ma ka buke a ka poe luna
auhau nona ka aie he $6. Sam Leialoha , 20 la; Akoni K. Ai,
eha mahina; Mrs. Ruby A. Bright,
ekolu mahina; Manase K. Make-
kau , ekolu mahina; John Naumu ,
hookahi mahina; Mitchell Pauole ,
Ianuari 15; Mrs. Keala Carter, hoo-
kahi mahina; John A. L. De Fries,
ekolu mahina; Peter Kamalii , 30 la;
John K , Pawn, ewalu wahine; Lucy
K. Rose, ehiku mahina; Otto Ka-
hinu, hookahi mahina; Mrs. A. Mc-
Angus. Novemaba; Samuel Kalama,
ekolu mahina; Thomas Lishman Jr.
ekolu mahina; Albert Perkins, 15
la; Mrs. Rebecca Meyer, ekolu la;
Mrs. K. Kaleikoa, ekolu mahina,
Mrs. H. Paaluhi elua mahina; John
L. Wahilani. elima mahina; Sam
K. Leonui, ekolu mahina. | | | | | | | | ana o na kiure e ai. ' Ma ka hora ekahi o ka auwina la, i hoomaka ai ka Loio Pittman i na olelo hoonohonoho ma ka aoao o na mea i hoopiiia, a ma ka hora i elima i komo aku ai ka hihia iloko o ka lima o na kiure no ka noonoo ana mai i ka lakou olelo hooholo. He hapalua hora wale no ka noo-nooia ana o ka olelo hooholo, ua | lokahi na kiure, ma ke ahewa ana i na mea i hoopiiia, a hoopaneeia mai ke kau ana i ka hoopa'i a ka Poalua iho nei. No ka pono nae o na mea i hoopiiia, i waiho aku ai ka Loio Pittman i kana mau kumu ku-e i ka olelo hooholo, a e noi pu aku ana oia i ka aha, e hoolohe hou ia ka hihia, a wahi ana i hoike ae ai, ina e hooleia mai ana kela noi no ka hoolohe hou i ka hihia, alaila e lawe loa aku ana oia i kana hoo-halahala imua o ka aha kiekie. KU-E KE KALAPU O KAIMUKI
I KE KAHUA O KA HALEKULA Ma ka manawa e malamaia ana p kekahi halawai politika kakaikahi o ka poe hoolohe ma Kaimuki ma ke ahiahi o ka Poakolu o ka pule aku la i hala ma ia ahiahi like i malama ae ai ka Improvement Club o Kamuiki i kana halawai mahina maloko o ka holo o ka halepule Epine ma ke alanui. Umi ame Harding, a he halawai ia i piha i na lala i akoakoa ae. O kekahi o na kumuhana i kamailio nui ia ma ia halawai eia kalapu o ia ka mea e pili ana i ke kahua hou o ka halekula ma ke oalanui Kapahulu i hoolalaia ai, a ua nui ke ku-e o kekahi mau hoa i ke kukuluia o ka halekula maluna o ia kahua no ka mamao loa, ke kawa-u ame ka maemae ole. Ma ka hoike a ke komite iaia ka hana no ka hale kinaiahi o Kaimuki ma keia pule iho la e hoi ae ai na kanaka kinaiahi a noho maloko o ia hale oiai ia hale ua paa a ua makaukau no ka hoo-hanaia ana aku. Na LeRoy Blessing kekahi haiolelo waiwai e pili ana i ka holo ana o na kaa oto, a me he Ia e noi ae ana ke Kalapu o Kaimuki i ka papa lunakiai e hooholo i kekahi kanawai e kaupalena ana i ke kukulu ana i na kaa oto ma kekahi aoao o na alanui 20 kapuai o Kaimuki. O ka huina nui o na hoopii okimare i hookomoia ae i ka aha kaapuni ahiki i ka Poakahi nei he 41, no ka mahina o Sepatemaba, o ka hoopii okimare hope loa i komo ae i ka aha ma ia laoia ka Mrs Hea-lani W. Kahookele e kue ana ia John K. Kahookele, no ka pepehi mau ame ka malama-ole i ke ola. | |
| | | |
| | | |
| | | | |
| | | |
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |