Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 40, 2 October 1924 — HE MOOLELO KAMAHAO No Ko Geofere Lanakila Ana A I OLE KE KEIKI MAKUA OLE I PALUA KA HANA EPAIA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAMAHAO No Ko Geofere Lanakila Ana A I OLE KE KEIKI MAKUA OLE I PALUA KA HANA EPAIA.

I ke kauka i mai ai i kā pepa hoolaunā e kau ana ka inoa o Auguseto Demona leha wale iho la no ka nana ana a ka wahine a i āku 'la: "E hoike mai anā hoi 6e i kā inoa oiaio o kela mau makuā hookama o kuu kaikamahine, o ko'u hoi ia e kali aku nei 0 kou hōikē mai he mea 6koā nae hoi kau ē kualēhelēhe mai nei." Minoaka mai la ke kaukā a nanahu iho lā i kona mau lēhelehe no kona hoouluhua ia aku, a o kekahi no kona hoike wale ana mai no ia mea i nei wāhine, inā nō ia he mea e hooluōluiā mai āi ka noonoō o kā wahine. Uā niihi oiā niahope iho no kona hoike ana mai he inoa okoa no ko ko nā E)emona, mai hoouluhua ole ia aku oia ina i huna malie \ia mea iloko wale iho nō onā, alāā nae la konā hoouluhuaia aku la no konā īioōnōo mua ōle. "Aia no ka holopono o iā huli M»ā aku ia laua a kalele ikaika oe maluna o ka manao nui o kcrtl mākemake e ike ia laua>" wahi a ke kāuka. "Heaha ka pili ō ia ineā la 6mo l«t manao nui o ko'u kemake_ ana e loaa o Demona ia'u?" wahi o ka ninau a ka wahine. "No ke kauka hē waha pāā kona, aohe ona kuleana iki e hoike ae ai ma ke akea i kekahi mea huna t kekahi mēa ma'i i mau mea ma'i paha, he kanaWāi paa loa* & mawaenā o nt. kaukā, a ina aole au kumu koikoi no kau noi. ke manao nei au aolea u e. hoike aku ana ia oe i ka.mea au i makemake ai." "Alaila o oe anei ko laua kaukt ohana?'' "Ae, no kekahi manawa i hala, aōle no nēi manawa. O ko'u manawa mua loa i kauohaia māi ai .e hele aku nō ka mā'i <3 kela kaikamahine au he ekolil lā wale iio ia mahope iho 0 ka iilo ana aku o kēla kaikailiahine ia laiia." "Pehea i iliaopōpō āf iā oe o kelā kaikamahine i kaheaia mai ai oe o kuu oia i lilo aku ai i kela mau mea? 0 na bebe apau no lakōu kela mau la elike me ko kela kaikamahine he Hke loa ko lak6u helēhelena." "E manao ana anei oe o ke kanaka e lawelawe ana i ka oihana kauka he nele loa hoi kona ike i ka bebe no ana i hoohanau ai, ka bebe i lilo ai i mea kamailiō nui ia; i ka mānaWa nō i kāu ihō ai kā ike a kō'u inau maka liialunā oiiā ua ike koke no au o ko bebe ia, no kela mau mea nae na laua i hookānia aolē laua i hoomaopōpo iki ahiki no i keia la, oia hoi ua loaa ia'u ka hoohuoi aole kela bebe o ko laua io a koko ponoi, oia hoi ma kā olelo pololei ana ae aole na laua ponoi kela bebe mailoko aku o laua." "Ua hoike aku no nae paha oe ia laua no ift mea?" i ninau koke mai ai ka wahine. "E ka madame maikai, aole anei au i hoike mua aku nei ia oe o na kauka hoopono a pau āole ō lakou hoike wtle ae 1 nā mēa liuna ā nā ma'i. Ua. hoike rAai oe ia'u i kau meahuna, oia hoi e lōa au ,i ka makuakane o ka bebe, ua.ike au i kou makemāke e hookaawale loa aku ana oe ia oe mai ka ike a boomaopōpō afla a na kanaka nou, elike m» kā pili o ia mea ia oe ame ko bēb&, ā pelā hoi me kona haāwiia ana aku i kekahi mau mea no ka hookama ana iaia. tJā ikē pu no hoi au i ka makemāke o nā niēa nā lauā i hōokama i ko bebē e 'lilo kelā hōokamaia āna i mēa huiiā loā, no ia kuniu au i silā ai i kuu mau leheīehe a paa loa āhijki mai i keia la." No keia mau ōlelo ā ke kāuka o kela ano hookiekie o ka wahine ua auhee aku la a nō ka hilahila kulou iho la kona poo ilalo. "Ke haawi aku nei au i ko'u mahalo iā e Kauka Tuna no kou noonoo ana no ko'u pōnō, ā kē hauoli pu nei no hōi au no kā malama maikai ana o na makiia i h«lblilo!t āku ai kuu bebe i kuu bebe. Ke ola mai la riō ānei kēla kāikāmāhinē i nēi manāWā ?" "Aē, a i hāi aku au iā ōē oia kekahi o nt wahine opio huapala lōa e hāāhēo ai ka naau o ka mākua nana ia'pua laha ole,'he wahine opiō hiehie o kā nanaina i keia la e makemake ai kekahi e ike aku iaia." Kaumaha ka helehelena o kā wahinē iā manaWa me ka aiieane loa e helelei iho kona mau waimaka, a he lēo uhu kā i puka ae mai kona mau lehe)ehe ae. Mā kā nanā māi a kē kāuka ua mināmina ka wahine no kā hāawi anā iā beb€ āiiā ia Mr. Hunatere ma, akā nam aole hiki iaia ke kii hou aku ā kaili māL 'Ua hoonāauāo maikāi iā no anei oiā? He manaolana no anei kekahi nona iloko o konā mau la e 0© aku ai?" "Ka; ua lianaia. aku na m®a maikai loā nona elike me ka hiki i ke elala ke hoolako a ē hiki āl hōf 1 kē ālohā kē hōō* nuanua aku iaia. Ua lilo o 6 Dēfliōna kā polōlei, i kanaka waiwai, aōhe mau makua. i o| ako ka pulamā, ka malama, ka hōonuanuā i kela kaikamahidt e loāa āku laua, o'na makemakē apau o kelā kaikamahine ua lWOko mau ia aku, ā manāō au iilā he kēiki a keik-i ponoi no ka laua aolē nō paha e oi aku ārta kō lau» hiipoi'ia. tnta keiki mamua o kō kaikamahine," "Aole nae paha a laua mau keiki e "Aole; oia hoi na laua ponōi, niā kō'u lōhe mai naē he keikikāne ka i hāāwiia mai Qa lāua e mtlāffit, ua iiiāke kōrtā iiiāu niakUā, ā tia kaā.mai kt malaiiia Mā āifie kā hōōiiaāuāO ānā mālalō ō k'ēlā niāu niēa, 0 kekahi lohe māi o'u, he makuakanē WāiWāi ka' kō kēlā kēiki a o kela keiki hookahi wale no a ka mēa i make kā hoōilinā 0 na waiwai apau o ka makuakane." "Ua maopopō no anei i kefe kaikāmahine hē kaikamahine hookamaia oia e kelā mtti mēa?" Wthi o ka Hiiiāu ā ka Wāhinē. "No kena nināu au aold hiki iā'u kē hāāWi ākii i kēkahi hainā maopopō," wahi ā ke Kauka, "Aolē Oiā i māopopo he mau ihakahiki aku nēl i hāla a kē maiiao nei no au aolo no oiā i hoike iki iā āku no ia mefc "Aole o'u manāo, iki 'ua lohe a ua maopopo iaia. He mea maikai ia nona aole e hoikeia aku," wahi a ke kauka, tAe ka hookoikoi ana iho o kona leo, "aole e hoike iā aku iāiā. Eit nae hoi aole oe i hoike mai nēi ia'u i ka inoā," i paite māi ai kā Wahine. "Owau pu kekāhi e kakali aku nei o kou hoikē liiāi i ke kumu nui ō kou iiiakemakē ana e lōāā āku ka ike ia oe rto koiia inōa. , "Aōhe kumu koikoi a'u i ike no ko'u makemake ana e ike, o keia wale no a he mea mau no hoi ia, o ke ake aku no o kekahi makua e maopopo ke ano o ke ola afia o ka'u kaikama» a pehea la oh e aoho mai m" yyahl a lgde, kaahdf

nei au i keia kau wela mai kekahi wahi a i kekahi, a manftO mai nei o fiokēk6na nēi kekahi Wahi a'u e kipa mai ai # no ka m«kemake no e maopopb, ina e hiki ana e loaa, kahi o ka poe na lakou e malama mai nei i kuu kaikamahine, a malia ina no ko lakou loaa aku nei ia'u e ike aku ana au i ka helehelena 0 kuu kaikam*hine." "O ia wale īhō la rtō anei kau kuniu koikoi o ka makemaki* ana e ike īaia? Aohe au kumu hou ae ta?" i ninau aku ai k« kauka tfte ke kulou nlāi imuā ā nana la ika helehēle^ 1 ] na o ka wahine. "O ia wale riō aohfe mfea hou ae." ''Ina pēla ea, ē kala mai oe ia'u e ka madame maikai, inā S olelo aku ana au ia oe aole au i manao he mea ano nui loa iai e hōōlawaia aku ai kou mākemake. Kfe hoomaopopo nei au a owau pu kekahi e hui pu aku nei me oe ma ia mea he aloha, he mea mau io no ia i na makuahine apāu ke aloha ae i ki lakou mau keiki i nalowale no ka manawa loihi aneane e piha ka iwakalua makahiki; ua maopōpo ia'u aole o Mr. Denion* e huna ana i kona inoa oiaio mai a ōe aku, koe wale no a ma« kemake oia e hookaawale loa ia oe mai ka ike arta mai o kelā kaikamāhine āu i hāawi aku ai ia laua o oe kona makuahini pōnōi. "Nou ka makemakē ē hunakela loa ia oe iho mai ka ike artA mai a kē āo o oe kā mākuahinē o kela kaikatnihine, a ia oe 1 hele āku ai aole ou makemake e loaa kekahi ike i kekahl poē no kau Wahi i hele aku ai, āole e ikeia āē kau mea huna, a ua kōkua mai no hoi kela mau mea ma ka hunakele loa i kou inoa. | "Ina no kou hōokōkoke a hoike aku ia oe imua o lauā, £ lioao hoi e ike aku i ko kaikamahine, aolfc e nele ana ko laua ike mai āi t)e, ēlike 1116 ā'u i ike āku ai ia oe ma keia la ihd la, a € lilo āila kou hōea ana aku ā ike i ko kaikaniahine i meā( hoanoe aku i nā nōonoo o kela oliāna. "Eia hōu, ina t loāa ana kekālli hōohuoi a hoalaia ae a# kekahi manaō iloko o kela kalkamahin# 0 oe kona makuahine, hōi o kā ohana Dēmōna kona mau makua ana i ma« naoio loa āi o laua konā m3hl makua ponoi a ua hilinai a alohi* niāōli aku ōiā ia lauā, he manaoio ioa ko'u e lilo ana ia ik|f' āna ōnā ia 06 i kumU hōopilikia i ka noonoo o kela kaikama* hine aii, a malia, mamuli o ia ike ftna ona e lilo ana ia i mea hoohuā māi i ka poino a i olē i kekahi hana paha e kaumahā a i ole t hilahilā, iho ai oe." Oi pono āe la kā Mm. MftStona noliō ana, a nana mai la m# nā makā hulili no kēia irtiau olelo oiaio a ke kauka o ka panē ana aku la, a i mai la: "Malia pahā e lilo ana na ninau i mea hookahaha, aka na# āole e hoohua mai aha ia mau ninau i kekahi mea e hookauil mai ai na hoahewa ana maluna o'u a i ole i kuu kaikamahin* pāha*" wahi a ka Wahine. ' "Aohe a'u kamailio ana no hi mea, e ka madame, aka nae, ma kuu manao iho he ihēā pond īoa ka wgiho malie anā a o ke ālahele maikai loa no ia, oia hoi, mai hooinoino aku oe Wāiho malie āku oe elike mt ia eku a e ikeia aku nti i nei manawa," wahi a ke kauka, me kona piha neonoo. "Malia o kau paha ka pololēi, aka nae, he makemake walt no hoi āu e ike aku iala," wahi a ka Wahine me ke kani pu ftnā iho o ke uhu. "E ae mai oe ia'u, e Mrs. Masetona, 0 nifiau aku, ke oluolu mai nae oe, ōia keia, ke ola mai nei ilo anei kau kane?'' He ninau hoanoe loa aku la peiha keia i ka wāhine, no mea, pupuku āē lā koiia nuu 111 ākā, pii pu ae la no hoi kā ula ma kōha mau papalina a l ttia kona heldhelena a puni, he hiohiona ō ka niēā i hōehaehaia aku, a i ole hē ninau e noii aku ānā i kona kulana keia a ke kauka o ka waiho ana aku la iaia. "Aē; ke ola mai nei no ka'u katie. M "A, e kala mai oe ia'u, nō kuu !kē oWāu kōti kauka no kekahi manaWā, pēla i kofho ihd āi kēkahi manao ni'hau ilokō' o'u ma keia hihia—pehea kona manāo aōle anei i hoopilikiaiā aKU kona noonōo no ka lilo ina o kana kaikamahine i kā riiea e?" Ua ike iho la no .ke Kauka Tunā kē a*e loa aku la oia m*» iuna o ke kaha kupōho a iluHā ō ke kahua poino, aohe ona kul* ana e ninau wale aku ai ho no ia mea, aka nae, malalo iho li 0 keia mau ano, Ua loāa iaiā ka ike e huikalaia mai ana no oiā no ka ninau āna āku i ka waihne i keia ninau. "Kē manao nēi aU aohe ou kuleana iki e ninau mai ai ia'il i kēna nināU," wahi o ka pane ak% wahine, mi ke ano pihoihol," ākā nae hoi, mē ka nanā ole ae ia, no ka mea ma kekahi eia au ilōko 0 kou mana, a—" "Ea, e ka madamē," i kahāWahi kokē aku ai ai ke kaukā me ka patl porto ole o ka ka wahine mea i makēhiake mai ai ē kamailio. "Aohē waiwai ō kou hoomau ana aku i kau olelo, ina hē hāpā liilii loa o koU olā eia iloko o ka'u malama ana» kē hōoiāio kkli nēi au ia oe, o ia malaina ana na kekahi o nā kanaka i mākēē i kou ola. O ka mea i loaa ia'u e pili ārta i kēkāhi ma'i, aole loa au e hoikeike wale ae ana no ma ke āno • lilo āi i mea nou e hooheneheneia mai." "E Kauka Tuna, e noi aku ana au no kau hufkala ana mai,* wahi a Mr«. Masetonā me kona hilahila <a manawa no ka hikl* wawe āna a konā huhu." "He W<hTne hikiwawe au 0 ka huhu, nou no nae ka hewa &ka hōfltiluulu ana mai nei. E Kāukā Tuna, aole i ike iki kuu kanē Uā liānau āU i kekahi keiki, a ma kuu noonoo ana aold loa he mēā pono ka hoike ana aku iaia no ia mea." "Ke nana mai nei oe ia'u me na maka makona, e Kaukā funa # m« he mea la i ka'u nana aku lia iloko ou he manao hoahewa ia'u no kuu hana ana i kekahi kpraima, a o ia k# kumu 0 ko'u haawi ana āku i keia kaikamahine la ha'i, oiai nae mā kā illēa oiaiō lōa he bēbē iā i loaa ia'u malalo 0 ke ktrtawai. "Hē wahine āu i htārēia ma kē kanāwai, elikē ine ia a'u 1 hooiāiō āku ai imhā ōu ma ka nlānawa 0 Ha bebe i hanauia af, a hē kailtamahint oia me ka inoā maemaē a ua hanauiā hoi ōia me kā inoa hānohano; aka aia no he mau kunm lehu* lehu o ko'u makemake ana e hunākela loa i ko'u hanau anā mai ka poe mai i ike a i kamaaina ia'u. Ua hunakele loa au iā hanau anā māi na poe ē ae apatv o kuu kaik«iina hookahl Wale no kā'u i hoike aku ttō iā nieā, ua make naē oia i kēia ma* ā'u e mākāu ōlē ihō la i ka loheia ae, koe oe." "Ahā, ālailā o kēla wahinē mē oe ma kelā manawa ou i ha« haU āi 6kō kaikāinā āhēi ia, ea? Aole au i manao he pili oia ia oe ua kiihi au he wahine lawelawe wale mai no la oia nou," I pane akli ai ke kauka. "Oiā ko'u kaikaina, a oia hookahi wale no ka mea i ike i ka'u mea huna, a ke manaoio nei no au ūa nalo lōa ia mal ka ike ana mai a .ke ao ahiki { ko'u halawai ana iho la me oe i keia la," wāhl a Mrs. MaSetona. "Ua nalo iā i nēi manawa, aka, ei aku he manawa • huaiia ae ai y a kolekole ko noa h'hnā. E mirtāōio mai oe ia'u aole loa e puai ae ana ia mea mai ko'u waha ae, ā e manaoio pu iho no hoi ōē aōlē lōā k lohēiā fte āftā iā mea tnai ko'u mau lehelehe aku," wahi a ke kiuka o ka pane ana aku. "01 me ka mahalo a nui ia oe no ia manao ou; ua nui kua mahalo iā oe no kōu noho hamāu ana no ia mea i ka wa i hala, ā ke nēi tiō au e hamau loa $na no oe ma keii