Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 41, 9 October 1924 — HE MOOLELO KAMAHAO No Ko Geofere Lanakila Ana A I OLE KE KEIKI MAKUA OLE I PALUA KA HANA EPAIA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAMAHAO No Ko Geofere Lanakila Ana A I OLE KE KEIKI MAKUA OLE I PALUA KA HANA EPAIA.

"Aofc tit wthfne lokoino, aole no Ko! i nele ike aloha mt ko'u ano hc makuahine. Ua like no ko'u aloha i ka'u keiki me ke aloha o kekahi makuahine e aku i kana keiki, ina e hiki ana e loaa kekahi manawa e hoike aku ai au i kuu aloha i k&'u kaikamahine e hana aku ana au ia mea, koe wale no keia o ka hiki ole ke ike aku> a he mea pono no'u e hoolilo i ko'u puuwai me he haokila la a huli ku-e aku iaia. "Aole au i aa iki e honi iho iaia ahiki i kela manawa i lawe aku ai kela mau mea iaia. mai a'u aku no ko'u makau ina au e honi iho ana iaia e aloha ana au a hoole i ka haawi ana aku ia bebe 1 kela mau mea. Aole hiki ia'u ke hoike aku ia oe i ke kumu o ia manao ana o'u pela, aole no hiki ia'u ke hoakaka aku imua o kekahi mea ola nhane. Ua pakuia mai au a paa, e pa mau ia ana wau e na popilikia* a elike me ka lolhi o ko'u ola ana ma keia honua pela ka loihi o ia mea huna e lakaia ai a paa loa maioko o kuu puuwai** Hoomaha iho la oia no kekahi manawa mamulf o ke ano ilihia iho la no na mea hookaumaha i kona noonoo i hoalaia ae la e keia mau hoomanaō ana no na la i hala, a no ke kauka ho! ua piha oia i ke aloha h« mea i loaa ole iaia mamua, no na popilikia i loea i ka wahine iloko o na makahikl lehulehu aku i hal* . "E hoao au e hoonana la'u iho me na mea apau au i hoike mai nei ia'u i keia la," wahi a ka wahine o ka hoomaka hou ana mai e kamailio, "oiai nae o ko'u manao nui o ka makemake ana mai nei e hele mai ianei oia no ko'u makemake e ik« i na ano o ka hanaia ana o kuu kaikamahine, a ke hauoii loa nei au no kuu lohe ana mai nei mai a oe mai, ua malama maikai loa ia-oia me kona hoomalu a kiai.pono ia e kona mau makua, a ua lilo hoi ke ola i mea nanl a. hoohauoli aku iaia; e mau loa aku ia malamaia.ana ona pela ma keia mua aku, ka manawa aohe mau mea. htin» hou." Aea ae la na maka o*ka wahine iluna a-fke mai la 1 na maka 0 ke kukaa e haka pono aka ana a i mai la: w Ke manao nei au, e Kauka Tunā,. l aole kaua e halawai hou nia ma keia mua aku. Ina ma kekahi ano ulia e hoohalawaiia ai kaua mamua o kekahi poe e ike mai ana, ke noi aku nei au ia oe ma ke ano he hana aloha nau i ka hoakanaka-, mai hele mai oe e ike ia'u me ko kaua hoolauna ole ia ae ma ke ano loina," wahi a ka wahine, ma kona manawa o ke ku ana ae a huki pono ae la 1 koaa kihei maluna o kona mau poohiwi, "Elike me kau noi pela e hanaia aku ai, no ka maikai a hoouluku ole ia o kou noonoo, owau pu kekahi e manaolana nei aole kaua e halawai hou ana ma keia mua aku, aka hookahi wale no mea i ike ia hopena," i pan£ aku ai ke kauka. Ukali aku la ke kauka ahiki i ka puka a malaila i haawiia ae ai na lululima aloha ana, a kaha aku la no hoi ka wahine liele no ke alanui, ma ke ano a ke kauka e nana aku ana me he mea la aohe maka'u a pihoihoi iloko ona, me he mea la, i hele wale mai no oia e kuai i kekahi mea liilii iloko o ka halekuai laau, ma kahi o kona olokaa ae 1 kekahi pohaku nui m'āi ka waha ae o ka lua kupapau i paniia a paa he iwakalua makahiki i a o ka mea huna o ia mau no nae ka moe lolii ana me ka hoike ole ia ae« I k« hala ana aku o ka wahine noi hoil, ae Ia ke Kauka Tuna iloko o ka halekuai a komo loa aku la Jlbko o kona keena malu, a malaila oia i noho ai no kekahi manawa loihi, me ka noonoo nui ana no na mea huna pohihihi aneane he hapaha kenekulia ī hala, me ka ninau mau iho iloko ona ina e liiki ana e loaa mai kekahi kie iaia no ka hoopau ana ae i kona pohihihi. "O keia ka mea pohihihi loa ia'u iloko o ko'u mau la apau e lawelawe ana i ka oihana kauka," wahi ana iaia iho. "Ina e hiki ana e loaa ia'u ka moolelo piha ia mānawa au e kakau ai i kekahi buke moolelo e waiwai ai ka heluhelu ana. M Ua maikai ole loa maoli au," wahi ana iaia iho he mau minuke mahope no ka hoike ole ana aku nei i kela wahine i ka inoa oiaio o kela ohana Demona; aole poino e ala mai ana ke ike oia i ka inoa o ka ohana Hunatere, aka ina he poino kekahi, alaila owau ke hoahewaia; a ke manao nei a« he oi ae ka maikai aole t hoikeia aku nei iaia. No kekahi mau la lehulehu ma ia hope mai kona makaala ana i ka poe hele ae ma ke alanui me ka manaolana e ike hou fcku ana oia i ka toahine i kipa mai ai e ike iaia, eia nae, aole I kipa hou xnai ua wahine Ia aole no hoi oia i ike hou aku iaia. WOKWA XXXII—Loaa Kekahi Mea Hoomanao ia Geofere. Ma ka hoomolehulehu ana iho o kekahi la ko Geo/ere hoea *na aku i Santa Fe, a iloko hoi o ka wa e pa ana ka ino ka ua Cie ka makani me ka ikaika, anfcane he pule iho o kona aawale mai a Magare ame Keaka Henele mai. \ Ua hauoH lo aoia no ka loaa ana aku o kahi e palekana ai mai ka inoa mai maloko o kekahi hale hookipa, he hale i hanaia m« ka lepo i hoomalooia, a e malama ana hoi e kekahi kanaka Paniolo ame kana wahine, a he mau kamaaina hiki no hoi ke kamailio mai ma ka olelo Enelani me ka maikai. 0 na rumi ame na lako hale a pau oloko he maemae, aohe no he lehulehu o na wahi lako hale, ua kupono no nae no ia wahi hale, a he hale hoi ia e kupono ai e lilo i puuhonua no tca poe apau i halawai mc na popilikia ma ke alahele, elike toe Geofere. Ua maikai kona hiamoe ana ia po ahiki i ke ao ana a ma ke kakahiaka ae i ala oia i kona kiiia ana aku e hoala ufe makaukau ka aina kakahiaka, a mahope o kona komo ana i kona mau aahu a hoomaemae iaia iho, hele aku la a ma kahi o ke pakaukau i hoomakaukauia na meaai, a noho iho la e ai i na mea ono i hoomakaukauia, a ia pau ana, alaila hele aku la i ka haleleka no ka huli ana i ka Pahuleka 43 i lakaia, ina e hiki ana e loaa mai iaia ka moolelo e pili ana ia pahuleka. Ua hoohokaia oia i kona maiiawa i ike aku ai o ka lunaleka e noho ana ma ia haleleka he kanaka opiopio loa nona na makahiki he 35, a mahope o kona ninau ana aku iaia i loaa mai ai ka ike iaia he elima a aneane i ka eono makahiki wale no ka loihi o ka noho ana o ia kanaka ma ia haleleka, 1 kona ike ana aku i ka helehelena opio o ka lunaleka koho koke iho la no oia aole t loaa mai ana kana mau haina i makemake ai e ninau aku, alaila hoomaka iho la e make kona noonoo no ka waiwai ole o kana huakai o ka holo ana no ia lnniiHii iiiw iiinmnl innmnn A» ekso

ia ana i lunaleka no keia wahi?" i ninau aku ai oia, mahopel o ko laua kamakamailio ana ma na mea e ae e pili ana i ka | noho ana o na kanaka maloko o ia kulanakauhale. | "O Brown, o ka'u no hoi ia e manaolana ae nei no ko'u laki elike ana ka loihi o ko'u mau makahiki e noho ai maanei ma ke ano he lunaleka elike me kona, no ka mea he umi-kumama-lima makahiki o kona noho ana maanei a waiho mai i ka hana." No kefa hoakaka mai la a ka lunaleka ke hauoli la oloko 0 Geofere, ina e hiki ana e loaa o Brown iaia, e loaa mai ana kekahi hoakaka mai iaia mai e pili ana i ka Pahuleka i Lakaia. "Ke ola mai nei no anei oia, Mr. Brown? M i ninau hou aku ai o Geofere. "Ae; ke ola mai nei no, o ia mau no kona ikaika me ka maikai o kona ola kino, "a i kona hele anā aku a ku ma ka puka kuhikuhi aku la kona lima i kekahi hale kahiko e ku mai ana ma kekahi wahi aole nae i mamao loa mailaila aku. O ko Geofere hele pololei aku la no ia no kahi i kuhikuhiia mai ai iaia a kikeke aku la ma ka puka o ka hale o Mr. Brown. Komo mai iloko nei, w wahi a kekahi leo. o k 1 pa-e ana mal maloko, mahope o ko Geofere pale ana a£ i ke panipuka, a ike aku Ia i kekahi kanaka elemakule e noho mai ana maluna o kekahi nohoi paipai nui a nona paha na makahiki he kanaono i kana koho aku, a e nala papale anā mai kekahi pu-a mauu mai e waiho ana mā kona aoao, a i ka wahine hol, he ano opiopio iho oia, e noho kokoke mai ana iaia a e humuhumu ana ia hai o na papale l paa i ke nalaia» 1 "Komo mal, tka maiihini, komo mai," i palua ma! ai ka leo kono a ke kamaaina, i ko Geofere manq,wā i kuhau iho ai ke ku ana ma kaht oka puka. "Mai ku iho k6 konoia aku, no ka mea aohe o maua oianawā e hoopau wafe ia ai, e akuku at ana keia la e a!fce ana o ka paa koke ae o nei mau papale mamua o ka aina awākea mamua o ke kiiia ani maij a me ka holo wale no maua e hana ai aia ka pono o ka paīl ae. "Eia mai ka noho> noho iho," ke ike aku ne! maua aole oe he kamaaina no keia wahi, he malihmi mai paha ea?" alaila hoomau mai la ka elemakule i kana nana ana maluna o ka opio mailuna a hala i na wawae, malalo mai o kona kuemaka puhuluhulu. "Aole au no nei wahi, he malihini au no kalii e mai, w i pane aku ai o Geofere, a iho la iluna o ka noho i kuhikuhiia mai ai iaia e noho iho. "No ke kuhikuhiia ana mai nei ianei e loaa ai ka haina o ka'u ninau, o ka mea hoi a'u i he*e mai nei e huli, pela au i hoea mai la, no ko'u lohe ana mai nei o oe ka lunaleka mua 0 kela haleleka e ku mai la mao no na makahiki lehulehu i kaahope aku nei." "He hana nui io ka hoi kau o ka hoea ana mai las" i pane mai ai o Mr. Baraunu, a mahope o kona kapae ana aku i kana mea hana, nana pono loa mai Ia i ka malihini me ka helehelena hoihoi ole, a i ka wahine hoi i huli mai ai e nana iaia nei me ka haikea o ka helehelena. Minoaka iho la o Geofere no kona hoomaopopo ana iho o ka manao o na kamaaina i kana nana aku ua hoea aku oia ma ke ano he luna aupuni a luna e ae paha. Mai hoopihoihoiia ko olua mau noonoo," i pane aku ai o Geofere, "o ka'u hana wale no o ka hiki ana mai la oia ka ninau ana aku no kekahi keonimana a'u e huli nei, ina ua'maopopo iax)e, e Mr. Baraunu," i hoakaka aku ai o Geofere i ke ano o kana hana o ka hiki ana aku no ka hoopau ana ae i na manao pahaohao o na kamaaina. "Ahe, ina pela hoike mai," wahi a Mr. Baraunu o ka pane ana mai a hoomaka hou iho la no kana nala papale ana. "Ua manao iho la au ina kela mau luna aupuni ma Wakinekona 1 hoouna mai i kekahi kanaka ianei i keia la hope no ke kope ana ae i na lanahu kahiko, he oi aku a ka mea kupanaha, a no ka mea, aohe wahi hana epa iki i hanaia, a aohe no hoi he wahi keneka hookahi i nalowale mai ka manawa mai a'u i komo aku ai i ka hana ahiki i ko'u waiho ana aku i ka oihana lunaleka no nei wahi. He kanaka hoopono o Abe Baraunu a he kanaka ui pu," wahi a ke kanaka elemakule o ka hooki ana iho, me ka hene iki ana iho o kana aka o ke ano paani. "Aohe o'u kanalua no ia ano hoopono ou," i pane aku ai o Geofere me ka akaaka ana aku no ke ano hookolohe o ka Mr. Baraunu mau olelo o ke kamailio ana mai; "aka e ninau aku ana au ia oe ina ke hoomanao la oe no kekahi kanaka i hoolimalima i kekahi pahuleka maanei nona ka helu 43.i lakaia no na makahiki lehulehu i kaahope iloko o na makahiki kailike, iloko o kou manawa e noho ana he lunaleka, a he mau leka hoi ka i hoounaia mai iaia me kela helu i kakauia mawaho o ka wa-hi leka.

Ae, ke hoomanao nei au ia kanaka, he kanaka niape, he helehelena ui, he uliuli na onohimaka, a he ehuehu ka lauoho, a nona hoi kekahi mau umiumi maikai loa a'u i ike ai i ka manawa mua a'u o ka ike ana aku iaia, aka nae, ua kahi oia ia umiumi ona a pau mahope mai. E ka malihini, ma ko'u noonoo ana iho la me he mea la he mea pili oia ia oe no ka mea, akahi ka hoi ke ano like loa o kou helehelena me kona." Plaule iho la ka papale a Mr. Baraunu o ke nala ansi mamua iho mailuna iho o kona u-ha a iluna o ka papahel?, a haka P°no mai la kana nana ana i ke kanaka opio i nona e ike maopopo mai i ka helehelena. ' Hoomau aku hoi paha i kau hoakaka ana, ina e oluolu mai ana oe," i pane aku ai o Geofere me ka pokole loa. ' Ae, elike me ia, a'u i olelo mua akii nei ke hoomanao nei no au nona; aohe no o'u poina i ka poe a'u e ike a e kamaaina aL He kanaka lokomaikai pu keia," wahi a Mr. Baraunu," he nui kana dala, a e lu ana no hoi oia ma ka akau a ma ka hema me he keikialii la, He wahi ano kupanaha no kela i ka noonoo iho ka hoounaia mai o kana leka i kela pahuleka, 0 kekahi mau leka nae ea, ohe no he hoounaia mai ma kela ano. "Aohe hoounaia mai ma ia ano?" i ninau koke ae ai o Geofere. "lawai ia mau leka e hoounaiā mai ai? Owai kona inoa?" 4, He mau ninau kena au e hiki ole ai ia'u ke pane aku, o ka poe wale no i aie mai ia'u o ko lakou mau inoa, ka paanaau loa ia'u; ma ke kilo aku i ka helehelena o kela ame keia he 01 aku ko'u hoomanao ame ko'u makaukau malaila, a ke ike nei au i ko'u waiwai ole no ka hiki ole e hoopaanaau i ka inoa o ka poe. "Aka nae, ma ka mea hiki ia'u ke hoomanao ae i nei manawa la ea, me he mea la o Wiliama kona inoa mua, o kona inoa hope aku aohe hiki ia'u ke hoomanao ae; a he inoa kiekie kekahi ona, he kenerala a i ole he kapena koa paha la —aole hiki ia'u ke hoomanao." "Aole anei o Dela kona inoa hope?" wahi a Geofere i ninau mai ai. Luliluli mai Ia ko Mr. Baraunu poo me ke kanalua loa a pane mai la: ■ » fefcliectejfet eahaokMahi,

inoa ona. Ma kekahi ano ke noonoo ac me he mea la aohe ona inoa hope o kena ano." "He makemake nui loa au e loaa ia'u ka ike no !a inoa, a ke makemake pu nei no hoi au e haawi aku i kekahi huina dala nui ina no ka loaa mai o ia inoa me ka maopopo loa alaila' hopauia ae ko'u pohihihi. Aole anei e hiki ia oe ma kekahi ano ke huli aku ahiki i ka loaa maopopo ana o kona inoa?" wahi a Geofere. "Aole o'u manao he kanaka kekahi maloko o Sante Fe nei i keia la i noho loihi maanei elike ka loihi me kela, koe wale no kuu wahine nei. E Mane» ke hoomanao la no anei oe i kela keonimana helehelena ui nana ka Pahuleka Helu 43 i Lakaia?" i ninau ae ai ka elemakule i kana wahine. J "Ua ike aku au i kona helehelena i kekahi manawa ana e kipa mai ai i kuu manawa e kokua ana ia oe maloko o ka haleleka, eia nae owau pu kekahi i poina i kona inoa, ina au i lohe iki i kona inoa mamua, rt wahi aka wahine. "Aole anei i loaa ia oe kekahi mea ana i haule mamua. "Ae, he mea oiaio ia, ua loaa ia'u. Mai noonoo ole au ina aole oe i hoomanao mai la, a he hapa o ka inoi pu kekahi e kau ana maluna o ia mea. Malia paha o lilo īa i mea tiqike ae 1 keia kanaka opio no kana mea i makemake ai e ike. 1 * Waiho kSfce iho la o Ma Baraunu i kana mea hana ftak> a ae la Htma a h«rf« *ku h no kahl o kekaM#-hu-ku e ku mai ana ma asit aoao o ka rumi Mamua o kona hiki ana aku no kahi o kā pahūku, ku iki iho la oia a hufi mai Ia e naf(ā ihope ia Geofere a i mii la: "Ke manao au, ina no ka loaa o kau mea i makemake af e loaa maanel aole anei oe> e aku ana i kela'Keōnimana iloko o ka pilikia? H!ft hoalohs maikai eHa no'u f a o hana, ana aku e hookompia aku ai oia iloko o kā pilikia o ia ka'ū e ole Ina aohe au hana Koopilikia aku iaia alaila loaa akil keia meā ana i haule ai e waiho nei maanei, aka i ole pela ke aku nei no au ia oe aole e loaa aku ana. ,f "Aohe au mea e maka'u iho ai, 1 * t pane koke aku ai o Geofere me kona noonoo ana iho he mea maikai ma kona aoao ka hana ana aku i kskohi mea rrtaikai no keia mau elemakule lokomaikai, "a no. ka mft& o kē kanaka nona ka inoa a'u e h'ali nei o ko'u makuak&ne ponoi no ia, ua loaa ia'u ka mahaoio.ikaika o ko'u makuakane oia; no kekahi mau makahiki lehulehu i hala kona nalowale āna me ka maopopo ole o kona wahi e noho mai nei, o ko'u manao nui ma keia hele ana mai nei oia ka loaa o kekahi moali ike i hild āi ia'u ke hookolo aku ahiki i kona loaa ana." "Ahe, o ia ka kau hana o ka hiki ana mai la; a auhea oe, ua hoea mai nei oe i kahi e hiki ole ai e loaa aku na ike a nui ia oe, no ka mea, o na mea wale no a'u i hoike aku nei mamua ke loaa aku ana a koe aku ka nui, e hiki ai e maopopo piha ia oe na mea apau e pokole ai kau hana." Hoomau aku la oia i ka hele ana ahiki i kahi o ka pahu-ku a wehe mai la i kekahi ume, a mailoko mai olaila i lawe mai ai i kekahi mea hoomanao mailoko ae o kekahi ekeili & waiho. mai la mamua o Geofere ua wa-hiia ia mea a paa me kekahi pepa lenalena. 'Eia ia mea la ana i haule ai a i malamaia ai e a'u a ke ike iho la oe, a o keia iho la ka mea maikai loa a'u e hana aku ai ia oe." Wehe koke ae la o Geofere i ka pepa i wa-hiia ai a ike iho la o kekahi hapa o kekahi hoailona, he gula, a he hoailona kea-hoohanohano no kekahi naita kiekie loa.

; Ua naha hapa, oka hapa malalo o lea hoailona oia ka mea i i loaa ai ia Mr. Baraunu a koe aku kekahi hapa, No kekahi mau manawa lehulehu ko Geofere hoohulihuli ana me ka iini nui iloko ona e loaa ka inoa piha o ka mea nana ia medala hoohanohano i haule, aohe nae he ikeia iho, o ka inoa Wiliama wale no ke kau ana. Nui iho la ka hanu o Geofere no ka mea ina o keia wale iho la no ka mea e loaa mai ana iaia no keia holo ana mai ona i Sanate Fe> elike ana no kona noho pouliuli me ko ka mamiwa mamua aku, aole e loaa ana kekahi ike maopopo iaia e hiki ai ke huli aku a loaa kona makuakane. "Ihea kahi i loaa ai ia oe o keia mea?" wahi ana i ninau aku ai ia Mr. Baraunu. ""Maluna o ka papahele, malalo poiio iho o ka pahuieka ana. w "I kau ike hope ana āku iaia e katt ana anei kekahl hoafrm o keia ano maluna o kona kino? M > "Aole; ua māopopo loa ia'u nana kena mea, no ka mea ua loaa kena ia'u malalo iho o kane pahuleka, ma kahi no ana i ku ai no ka wehe ana i lea pahu a nana ina hft mau leka kana; a eia hou, ao!e hookahi kanaka maloko o ka iumi ma kela hora o ka la no ka aneane e piha ka hora. "Ma ko'u manao o kekahi no o ilā mea elike me ia e kau ana mamua ona a i haki, a me he mea la ua hooksmo oia iloko 0 ka pakek® aole nat i komo ua haule iluna o Ra papahele i kona manawa i huki a« ai i kana huihui ki no ka weh£ ana 1 ka pahuleka. 11 "Malia io paha ua pololei kau 1 ho&k&ka nial la," wahi a Geofere o ka pane ana aku. "I kuu manawa i ik« iho ai ua hoUi'Me» aku au ahiki 1 ka puka a kahea aku la iaia e kii mai, eia nae, ua emoole loa hoi kana hele ana aku aole au i ike aku iaia, no ia nele ua waiho aku au ma kekahi wahi, me keia manao, ina no kona hele hou mai, alaila haawi aku au i kena mea iaia, eia nae, aole au i ike hou i kona mau maka ahiki mai i keia la a kaua * kāmailio pu nei mai kela manawa mai. "Aole anei oia i hele hou mai mahope mai o ia manawa?" i ninau aku ai*o Geofere, me kona kahaha loa, he mea katt la i ka ike iho o Wiliama i ka haule ana a ulu ae ka manao e kii mai, a i ole hele mai paha e ninau. "Ae, ua hiki hou mai no mahope mai, no elua a ekolu paha manawa, aka nae, he kowa mamao loa mawaena o kekahi manawa ame kekahi, a eia nae, iloko o ia mau manawa ana o ka hiki ana mai ua hele hoi aa i kahi e ia mau manawa, o ke keiki a'u i J?oolimalima ai, oia no hoi ka mea e noho hana mai nei i keia manawa maloko o ka haleleka, aole i ike mua iaia. Ma kela manawa hope loa a Wiliama i hele mai ai i hoihoi mai ai oia i na ki o kela pahuleka ana." "Ma kahi paha kela o ka umi-kumamalima makahiki i hala aku nei, pela ka'u koho iho; aole hiki ia'u ke hoomanao loa i ka loihi o ka manawa," i pane mai ai o Mr. Balaunu. Noonoo iho la o Geofere me he mea la o kela no ka manawa a kona makuakane i hoi mai ai mai Kaleponi mai mahope o kona hele ana ilaila e ninau ai nona a hoikeia mai ai kona nalowale ana me ka maopopo ole, a no ka nele a loaa ole ana o kekahi hoike maopopo iaia mao kana pahuleka la, i hoopau loa ai kona manao hoolimalima hou i ka pahuleka a hoihoi mai aj Jnaki P ia pahuleka ika lunaleka Mr. Baraunu. , ;