Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 44, 30 October 1924 — HE MOOLELO No Ke Kaikamahine O Ka Pouli A i Ole Ka Iliohae Iloko o ka Aahu Huluhipa ame na Alahele o ka Poe Ino. [ARTICLE]

HE MOOLELO No Ke Kaikamahine O Ka Pouli A i Ole Ka Iliohae Iloko o ka Aahu Huluhipa ame na Alahele o ka Poe Ino.

"B Kookmi mal oc * hoopau pono aku ati i ka'ti maa hana maluna ona, ahiki i ke kahe hou ole ana mai o ke koko mai kona kino mai!" "E noho malie oe e keia wahine ino ! H i pane ae ai o Matado, me ke pa'i okoa ana aku ma ka waha o Mine, a kaili mai la i ka pahi mailoko mai o kona lima. "He kino kanaka anei kou, a i ole he kino anei no ke diabolo? Ke apono nei au no kou lele na aku maluna 0 Kenerala Rudena, pela ka pepehi ana iaia a make; o ka hana pono wale no i koe, o ia ka lawe ana aku e huna i kona kino ma kekahi wahi nalo loa, aka o kou hoao ana e okioki i kona kino a weluwelu liilii aole ia he hana na kekahi kanaka noonoo maikai, a o ia ka'u e papa aku nei ia oe, ua lawa aku la kau mau hana maluna ona." "He keu aku ko'u makemake i kona koko," wahi a Mine me ka noke okoa ana ae i ka akaaka." O na mea ulaula apau, he mau mea nani wale no lakou imua o ko'u maka, no ka mea ua hele au a piha me ke ahi o ka inaina e noho aku la, a o kona koko ulaula auanei ka mea nana e hoomaalili mai i ka wela hahana e holapu nei i kuu nui kino." No ka piha loa o Matado i ka inaina, no ke koi paakiki aku o Mine, e hooko i kana mau hana hoomainoino maluna o ke kino o Kenerala Rudena, huki ino mai la oia i ua wahine nei, a hina aku la ilalo, me ke kaulako ana aku no kekahi wahi kaawale, a iaia i hookuu iho ai ia Mine iialo, pane iho la i keia mau olelo: "Ina oe e hoao hou ana e kau aku i kou mau lima maluna 0 ke kenerala, o oe auanei ka'u e pepehi aku ana a make, a hoomoe pu aku ma kona aoao," me ka hoiike ana aku i ka pahi imua o na maka o Mine. "Ua maopopo no ia'u o oe kekahi o na hiki ole ke hoomanawanui, ke ala mai kk makemake omokoko iloko ou, oiai ua lohe mua au i ke ano o kou makuahine, a mai iaia mai no i loaa ai keia ano maluna ou. "Me ka nana ole oe no ia ano ou, o ka'u kauoha wale no, e hoao oe e hoomanawanui, ma ka uumi ana i kou manao omokoko, no ka mea pela wale no e palekana ai kou ola ame ko'u. Aole anei ou ike iho e Mine, o na kulu koko a kaua e waiho iho ana mahqpe nei, he moali maopopo loa ia e hookoloia mai ai ahiki i ka loaa pono ana, o kaua na mea hana karaima pepehikanaka? "E ku aku oe ma kahi pouliuli, ma kahi e hiki ole ai ke ike aku i ke kino o Kenerala Rudena, a i ole e papani i kou maka, ahiki i ke auhee ana aku o kela ano uluahewa mai ia oe aku, alaila hoolohe mai oe i na olelo no kaua e pono ai. Ua naha ke poo o Kenerala Rudena, i kela pohaku o ka hooku'i ana 1 kona wa i hina ai ilalo, a ina aole oia i make i keia manawa, alaila ke kmau wale mai la no kona aho hope loa, ahiki i ka wa e make ai. Me ka nana ole nae no kona make loa aku, aia he mau hana ano nui ke ku mai nei imua o kaua e pono ai e hooko koke ia aku me ka hikiwawe loa. "E hoolohe mai oe e Mine, ua hookoia ke karaima, aka nae aole e hiki ia kaua ke waiho malie i ke kino o Kenerala Rudena maanei elike me keia. Ina he muliwai kokoke mai kekahi, he hana maalahi loa ka lawe ana aku e kiola i kona kino iloko •olaila; me ka nana ole nae no kekahi muliwai, e pono e lawe kaua i kona kino no kekahi wahi okoa aku." "Ina pela, alaila hookahi no alahele maalahi a'u e noonoo nei, j o ia ke kanu ana aku i kona kino iloko o ka lepo," i pane mai j ai oMine ma ke ano hawanawana ia Matado. "He ululaau nui keia, a ua hiki ia kaua ke eli i kekahi lua iloko o ka hihipe'a j o ka ululaau, e noonoo ole ia ai, ua kanuia kona kino ma kekahi wahi." | "Eia keia kikina o ka makahiki i na mahina anu, e hoomanao i iho oe e Mine, ua hele ka lepo a paakiki, o ka kaua hoao ana e eli ilua,eliloanaia i hana nui, e hohonu ole ai ahiki i ke ao ana; o kekahi no hoi, aole a kaua mau meahana, koe wale no ka hele ana aku e hoala i na kauwa, t haawi mai i mau lako hana na kaua." Mamua o ka pau ana o na olelo maluna ae i ke kamailioia mai e Matado, hopu ku la o Mine i kona lima, me ka i ana aku: "Akahi ka hoi au a hoomanao m.ai la no kekahi lua hohonu a'u i ike ai, ua lawa loa kela lua, no ke kiola ana i ke kino o Kenerala Rudena iloko olaila, a mau kino lehulehu paha me ka ike ole ia. Aia keia lua ma kahi e pili kokoke aku ana i ka aina kanu-ko, he luawai kahiko i haaleleia, a ua helelei kekahi hapa o ka aoao, i hakalia wale no -i ke kula'i aku i na aoao apau, o ka hiolo no ia o ka pohaku, a uhi paa ia na mea apau t komo ana iloko o kela lua. "Na kekahi Paele kau w a i kuhikuhi mai i kela lua ia'u, oiai in e hele holoholo ana maloko o ka ululaau, me ka olelo ana mai, aole e hookokoke malaila, a ua kau ka weli o na Paele apau, ke hela ma kela lua # "Wahi ana, ua kamailio aku o Kenerala Rudena ia lakou, no ka hana hou ana i kela luawai kahiko, ke hosa mai i ke kupulau ae nei, aka ina hana hou ia ana, alaila e hoopihaia ana i ka pohaku. Nolaila e ike mai oe e Matado, ua maooopo i na kauwa apau, ua hanee na aoao o kela luawai, a ke Ike hou aku lakou, ua haneo ka nui o>na pohaku, aole ia e hoalaia mai ana na manao hoohuoi, aia he kino malalo aku 0 na pohaku, i kanuia maloko o ka luawai." "He pomaikai nui maoli keia i loaa ia kaua e Mine," i pane mai ai o Matado me ka piha hoihoi. "E lawfc i'o kaua 1 ke kino o Kenerala Rudena no kela luai Ua maopopo ia'u, ua auhee aku kela manao omokoko mai ia oe aku, nolaila e kokua pu mai ana oe ia'u, no ka holopono o ka kaua mau hana ma keia po. E lawe kaua i ke kino a kiola iloko o ka lua, alaila hoohanee aku i na aoao, 1 hiolo aku ai na pohaku, a paa ke kino malalo. He hohonu i'o no kela lua, e paa ai he mau kino lehulehu iloko olaila?" "He lua hohonu no kela aole nae he hohonu mamua o kekahi mau luawai a'u i ike ai ma kekahi mau w ahi, ua hiki no oae e pau na kino he umi maloko olaila." "Ina pela ua lawa i'o kela hohonu, no ka mea he elua wale no a kaua mau kino e hookomo aku ana iloko olaila i keia po. f 'He elua anei a kaua mau kino e kiola ai iloko o kela luawai?" wahi a Mine me kona hele a piha i ke pihoihoi, *At, he elua ana mau kino, o ia na kino o Kenerala Rudena Itus ko Pilipo Kliaina. . MOKUNA XV. I ka lohe ana aku o Mine i kela mau olelo a Matado, no ka malee pu o Pilipo me Kenerala Rudena ma kela po hopkahi, kuemi aku la oia ihope, me ka noke ana iho i ka uwe haalo'ulo'u, puili ae la hoi i kekahi lima ma kona puuwai, me he mea la e kaomi iho ana i ka pana leapalili ae o kana puuwai, alaila pane mai la me ka leo pihoihoi: "E make pu anei o Pilipo ma keia po e Matado? Aole anei i lawa iho la i hookahi karaima no keia po, a hoopanee aku kekahi hana hou, np ka wa pkoa aku£ E tkahelc loa

mai oe e Matado, ma kau mau hana, no ka mea lee hopohopo loa nei au, e ala mai ana na manao hoohuoi, ina nei no ka nalowale honua o Kenerala me Pilipo Kuaina, i ka wa hookahi. "Me ka akahele wale no kaua e hana ai e Matado, o hoea mai auanei i ka w a e poho wale ai ko kaua mau manaolana. He keu no hoi, o oe ka i ahewa mai nei ia'u, no ko'u hookau ana aku i ka make maluna o Kenerala Rudena, eia nae ke ku-e mai nei oe i kau mau olelo ponoi, ma kou lilo aku i mea pepehikanaka. O, e Matado, ke uwalo aku nei au imua ou, e waiho iki kaua ia Pilipo no kekahi manawa pokole; e hoopakele ae i kona ola, he oi aku ia o ka pono, mamua o kau mea e manao nei." "O ka pono a pono ole o kena mea au e uwalo mai nei imna o'u, ke hoohiki aku nei au ma ka inoa o na akua lapu o ka po, aole loa e hiki ia'u ke ae aku. E-make oia i keia po e pono ai; ina aole pela, alaila owau mai auanei ka luahi o na ahewaia, no ka mea a kaua i hana iho nei, a e ahuwale a e ana ko'u mau ano oiaio apau, e lilo aku ai au i pio na ke kanawai. "Ua poina anei oe e Mine i ka'u mea i kamailio mua aku nei ia oe, ua paa loa ko Pilipo manao, e hoike ae i kona mau ano' oiaio loa ma ka la apopo, a o ka hoea ana mai ia, i ka hopena 0 ka kaua mau hoolala ana, no ka noho mana maluna o na waiwai o Kenerala Rudena ame ko Pilipo Kuaina. "Ua maopopo anei ia oe e Mine, ua paa ka manao o Pilipo, e noi aku ia Kaloke, "ke kaikamahine a kakou i manao kuhihewa ai na Kenerala Rudena, e lilo mai i wahine mare nana? I keia po iho la, i noi okoa aku ai oia imua o Kaloke, a ua ae aku kela kaikamahine i kana noi, o ka hana no i koe, o ia ka hele kino ana aku o Pilipo Kuaina imua o Kenerala Rudena ma ka la apopo, a noi aku i ka lima o kana kaikamahine, e lilo mai i wahine nana, a iloko o ia manawa hookahi, e kiola ae ai oia i ke koloka hoonalonalo mai iaia ae, a ahuwale ae kona mau ano oiaio maoli, a iloko no hoi o kela manawa hookahi, e ahuwale ae ai ko'u mau ano, au i kamaainā ai e Mine. Me keia mau mea apau a'u e kukulu aku nei imua ou, e aa anei oe e noi mai imua o'u, e hoola aku ia Pilipo? Aole! Aole loa!" "Heaha iho la hoi ke kumu e hikī ole ai? E hoolohe mai oe e Matado, aole e ike ana o Pilipo ia Kenerala Rudena liia ka la apopo, a oki loa aku ke kamailio pu ana me ia, no ka mea e nalowale aku ana ke keneralA ft\a ke ano pohihihi loa, e hiki ole ai i kekahi mea ke maopopo." "Aiaila manao anei oe, he kttfmu ia no Pilipo, e hoike ole ae ai i kona mau ano oiaio ike akea? He keu aku oe e Mine a ka wahine hupo! Ma ka manawa % oili ae ai ka nuhou no ka nalowale ana o Kenerala Rudenā ma ke ano pihihihi loa, e lilo ana ia i kumu hookaumaha aku i ka noonoo o Kaloke 11 o kona makuakane, a no ka hooluolu ana aku i ka manao o kela kaikamahine, ka mea a Pilipo i haulehia ai i ke aloha, e huai pau aku auanei oia i na mea apau e pili ana iaia iho, aole oia he kanaka ilihune nele, aka oia kekahi o na na kanaka waiwai loa, a o Pilipo Kuaina kona inoa oiaio. "I ka manawa e maopopo aku ai na mea oiaio ia Kaloke, e kamailio aku auanei oia i na kauwa, a liloko o ka pokole loa, e puni ana o Pinelana nei i ka ike ame ka lohe no Pilipo oiaio. Pehea iho la ko'u mau manaolana? Pehea iho la ka'u mau mea i hoolala ai, e lilo anei ia i mea poho wale.? Aole loa he mea hookahi ma keia wahi i maopopo, aole o Pilipo Kuaina ko'u inoa, o.oe wale no me Pilipo, nolaila aole he hoopanee hou ana aku no ka make o Pilipo, e hookoia ia 1 keia po." u... %fl! , "Ina ua paa loa kow' manao e Matado ea, alaila aole na kuu mau lima e hookau aku i ka make maluna ona, elike me kau i hoolala mua ai," wahi a Mine me ka lokahi ole no o kona manao no ka hookauia aku o ka make maluna o ka mea ana i aloha ai. "Aole au e hookau aku ana maluna ou e Mine, i ke ko'iko'i 0 ka pepehi ana ia Pilipo; ua hooko £ku oe i kau mahele hana 1 keia po, me ka menemene ole o kou mau lima, oia no lea okioki ana ika i'o pipi. Aole o'u makemake e ike aku i kekahi ano hana elike me kela ma keia wahi, aole hoi e hookaheia. he koko, a o kekahi kumu e hiki ole ai ia ke pepehi ia Pilipo, aole oe e hiki ke komo maloko o kona rumi, aka owau wale no ka mea hiki ke komo iloko olaila me ka maalahi loa." Alaila manao anei oe e Matado maloko o ka rumi moe o Pilipo oe e pepehi aku ai iaia a make? Ua kapa mai nei oe e Matado ia'u i ka wahine hupo, o oe nae ka'U e olelo aku i ka hupo, manao ana anei oe e nalo kau hana karaima, ina maloko o ka rumi moe o Pilipo e hookoia ai ke karaima pepehikanaka? E loaa ana he manawa no Pilnipo e uwa ae ai, a iloko o ka lhanawa pokole, e hoea mai ai na kauwa lehulehu, o kou loaa pono no ia."

"Aohe au hopohopo ana e Mine ma kekahi ano, aia no o Pilipo ke kakali mai la o ko'u hoea aku noloko o kona rumi, ke ake mai la oia e lohe i ka'u mau hoakaka no ka hopena o na kukakuka o'u ame Kenerala Rudena, a iloko auanei o- kona nanea, me ka moeuhane mua ole, aia ka anela o ka make ma kona aoao, o ko'u mnawa ia e lele aku ai maluna ona, o ka pau iho la no ia o ka hana, pau ka ike ana i ka malamalama o ka la; eia nae o ka mea mua loa a'u e hoao aku ana, a o ke alahelelnaalahi loa no hoi ia, e hookomo ana au i kekahi laaumake malok6 o ke kiaha waina, a ia maua e nanea ana i ka inu i ka waiona, no ka hauoli, no na mea e hoea mai ana i ka la apopo, o kona wa ia e hiamoe aku ai i ka hiamoe mau loa, pau ka oe hana pio ka oe ahi." No kekahi mau aole e hiki ia Mine ke pane koke aku, ua hele oia a piha loa me ka pihoihoi, a ke au wale la no kona noonoo, i kekahi alahele e palekana ai ke ola o Pilipo, a iaia no paha ka ike i kekahi manaolana no ka pakekana o ke ola o ka mea ana i aloha ai, pane mai la oia ia Matado i ka ana mai. "Heaha ka waiwai o ka hoohana ana i ka laaumake. e Matado? O kekahi alahele ulolohi loa kela, a malia ia oe e hapai ana iaia mailoko mai o ka rumi moe e ana oe me na ulia pakalaki, o ka pilikia iho fa no ia. O ke alahele mai ka hale aku nei a hoea no kahi o ka 'luawai, he alahele loihi kela, a ke hopohopo loa nei au, no ka maamaama kokp mai, hiamua 0 ka holopono o ka kaua mau hana i keia po. "Ke hopohopo pu nei no hoi au no malia i kou wa e hapai mai ai i ke kino o Pilipo, a oiai e hele ana oe iloko o ka holo, o ka wa iho la ia t o!li mai ai o kela kaikamahine, o kou loaa pono iho la no ia. Eia ko'u manao e Matado, e hookomo oe i ka laau hoohiamoe iloko o ke kiaha waina, he oi aku ka hikiwawe o ka hoomalule ana a Jca laau hoohiamoe, mamua o ka laaumake» Ua ike no oe e Matado i ka hana a kela laau, iloko o na minuke helu wale no elima, e haalele mai ai ka noonoo kanaka iloko o ka mea e haawiia ana o kela laau, a o ke kumu ia o ko'u manao aria, o ka mea oi aku kela o ka maalani, mamua o na alahele e ae au i hoolala ai." "Ae, ke hoomaopopo aku la au i ke ano o kau mau mea e kamailio mai nei, a pehea.hou aku?" "Ke haule o Pilipo iloko o ka lulumi hiamoe malalo o ka mana o ka laau, alaila he maalahi wale no ke koena aku o na hana. Ia oe e hele aku ai e hui pu me Pilipo i keia po, e paa pu oe i kekahi k&ula, a waiho mawaho o ka puka; a i kou wa e ike ai, aia o Pilipo iloko o ka hiamoe kulipolipo loa, o kou wa ia e kii mai ai i kela kaula. "Aohe au halihali ana mai i ke kino o Pilipo ma ka hapai ana iaia no ka hale malalo, ahiki i ka hoea ana mai iwaho nei; aka me kel kaula au i hoomakaukau mua ai, e wa-hi oe i ke kino o Pilipo a paa me ka uhi moe, alaila nakiikii aku i ke kaula, a hookuukuu mai ilalo nei, ma ka puka aniani. "E hoea ana au malalo o kela puka aniani, a na'u e kaualako

aku i kona kino iio kahi o ka luawai, oiti hoi oe c kii ana i ke kino o Kenerala \Rudena, a hookahi ko kaua lawe like ana i na kino a elua no kela lua. Ke komo ka hoi kela mau kino iloko o ka lua, he maalahi wale aku no na hana i koe, o ia ka hoohiolo atia i na aoao o kela luawai, a pau ka hoopohopo ana, no ka hiki i kekahi mea, ke hookolo mai ahiki i ka loaa ana o na kino o kela mau kanaka elua." Nanakee mai la o Matado maluna o Mine tne ka hilinai ole, alaila pane mai la: "Ke ike aku la au i ka maikai o kena manao ou e Mine, aka nae ina aia iloko ou kekahi manao epa o ke kolohe, me ka hoao ana mai e hoohoka ia'u, e ao oe o ike i ka hoea mai o kekahi hopena loa maluna ou. Ua ike au, i ka nui o kou aloha no Pilipo Kuaina, a ina aia kekahi mea au i hoolala ai no ka hoopakele ana ae i kona ola, e ike ana oe i kou mihi me ka walania loa." "Aole loa he wahi manao iki iloko o'u e hoopakele ae i ke ola o keia kapaka, a ke hoohiki aku nei au imua ou me ka oiaio loa, e lilo no au i mea kokua aku no ka holopono o kau mau hoolala ana apau." "Aohe au hoohiki ana mai imua o'u, ua ike au i ke ano o kau hoohiki, he wahahee a he hoopunipuni, a ua auamo au i na haawina ehaeha o ko'u puni wale ana aku ia oe e Mine." "No keia manawa a kaua e kamailio nei, ke hoōhiki nei au me ka oiaio loa, aol« he hoopunipuiii ik] iloko o)aila, a inua aole oe e hilinai mai ana ia'u, alaila heAha hou aku auanei ka'u i mea e hana ai?" | "Ma ke ano o kau mau hana e ike aku ai au i kou oiaio, aole nia na olelo puahiohio wale no." "Alaila ma ke ano hea au e hana aku ai?" "E kaualako i'o oe i ke kino o Pilipo Kuaina no kahi i waiho ai o ka luawai, me ko kiola ole nae i kela kino iloko o ka lua, ahiki i ko'u ku like ana me oe ma kahi hookahi. "Aole au e ae aku ana ia oe e nana aku maluna o ka helehelena o ke kanaka au i aloha ai, e kanuia ana me ke ola maloko o kela luawai, aka e haawi aku ana au i kekahi manawa uuku nou, e mu-ki hope aku ai ma kona mau lehelehe, elike me kou makuahine i mu-ki hope mai ai ia oe, iaia i waiho aku ai i ka malama ana o kana keieki malalo o ka mea okoa loa. "He mea ha«oli loa nau e Mine ka ike aku i ka ula ohelohelo o k® koko kanaka, no ia mea ea, e hooko aku ana au i keu makemake. Mamua o ke kiolaia ana aku o ke kino o Pilipo Kuaiiia iloko o ka e inu e aku ka maka o kuu pahi i kona koko, a e lilo oe i hoike no kela hana; mahope aku 0 kela manawa, aohe a'u hopohopo hou ana iho, no kou hoao e pulapu mai ia'u. Ua ike au he wahine omokoko oe, e haawi aku ana au i kela pahi iloko o kou lima, a nau e okioki aku 1 ke kino o Pilipo, ahiki i ka weluwelu liilii ana, a na kaua like e kiola aku iloko o ka lua." Aole a Mine pane no kela mau olelo a Matado, aia nae iloko ona, na manao hopohopo, no ka hiki iaia ke lawelawe aku i kekahi hana e hoopakeleia ae ai ke ola o Pilipo, oiai ua ike oia a ua kamaaina i ko Matado and, oia kekahi o na kanaka limakoko, e hiki ole ai ke pulapu wale ia aku.

"Ina he oiaio na mea apau au i hoike mai nei imua o'u i keia po, alaila e haawi aku ana au i manawa nou e hooiaio ai ia mea. Ke apono aku nei au i kau mau mea apau i kamailio mai nei ia'u, a oiai he tnui ka kaua mau mea i koe e hana aku ai, me ka uuku loa o ka manawa, e haawi mai oe i kau mau kokua ana ia'u, ma ka hookaawale mua .ana aku i keia pio a kaua no kahi mamao. "E hopu iho oe ma na W awae, a ma ke poo au e hapai ai, a ka'ik&'i aku kaua no kahi o ka luawai kahiko i wiho ai." Aohe kuana hou ana iho, oiai ke nea la ka manawa imua, nolaila kulou iho la oMine ilalo, no ka lalau ana i na, wawae 0 Mine, a hoomaka aku la laua e hapai i ke kino o Kenerala Dudena, me ka hele ana maloko o kahi paapu o na kumulaau, 1 ole ai laua e ikeia mai e kekahi mea. No ka papaha hora paha kela hapai ana aku o laua i ke kino o Kenerala Rudena, hoea aku la i kalii i waiho ai o ka luawai kahiko. Huli «ai la ka laua nana ana ihope i kahi o ka hale e ku aku ana, he wahi malamalama uuku wale no ka laua i ike mai ai, ma ka puka aniani o ka rumi, o ka ona nona kela hale, ka mea hoi nona ke kino a laua o ka lawe ana aku no ke kiola ana iloko o ka lua. Me kahi malamalama palawekka o ka mahina e oili mai ana mai na lau mai o na kumulaau, i ike aku ai o Matado i ka waiho mai o ka luawai, me kona mau paia pohaku, ua hele no hoi a hihia i ka nahelehele. Aole he w ahi oi aku oke kupono, no ka hookomo ana i kana pio elike itte kela wahi, i noonoo iho ai o Matado iloko ona, nolaila huki aku la oia i ke kino o Kenerala Rudena a kokoke ma ka'e o ka lu&wai, hookahi no ia peku ana aku o ka haule aku la no ia iloko o ka lua, me ke kakaa ana aku nolalo o ka papaku hohonu. Aohe hana i, koe, ke hoolohe la o Matado, aole he loheia aleu o kekahi nakeke, a manao iho la ka holopono o kela mahele hana a laua, a hookhi hana i koe, o ia ke k!i ana i ke kino o Pilipo a lawe mai noloko o kela luawai. No kekahi manawa pokole wale no ke ku ana o Matado ame Mine ma ka'e o ka luawai, a no ko laua weliweli paha no ka laua karaima i hana ai, a i ole no ke ake loa paha e hooko aku i kekahi karaima hou, koi aku la o Matado ia Mine e hoi laua no ka hale» Me na kainawawae laua o ka hull hoi ana aku a hoea no ka palena pau o ka ululkau, kauoha aku la o Matado ia Mine e kakali iaia, o ka hele aku la no ia o ua kanaka nei no kahi o ka halekaa, a lawe mai la i kekahi kaula loihi, me ka huli hoi hou ana mai a loaa o Mine e kakali aku ana no iaia. "E hele aku oe e Mine, no kahi au i pepehi ai ia Kenerala Rudena a make, a uhi aku i na kulu koko i ka lepo, a i ole hana aku paha i na mea apau e ike ole ia ai ke karaima i hanaia e kaua. Aia a pau kela hana i ka hookoia e oe, alaila hoi ae no kahi o kau malalo o ka puka aniani o ka rumi 0 Pilipo; malaila oe e kakali ai, no ke koena aku o kau hana 1 koe. "Ke hoea ke kino o Pilipo ilalo o ka honua ma ka puka aniani, he hana maalahi loa nau ke kaualako ana aku no kahi o ka luawai; e hoomanao nae e Mine, mai hoao oe e pulapu mai ia'u, o lilo auanei kou ola, i panai, no ka mea au i hana mai ai maluna o'u. "Aohe au hopohopo ana e Matado no'u, ua makaukau au ma ko'u aoao, e hooko aku i ka'u mahele hana," wahi a Mine, me ka huli ana aku o Matado hele.no kahi e ku mai ana o ka hale. O ka hora ekahi kela o ka po, ma ka i komo aku ai o Matado noloko o ka hale, a iaia i nana aku ai no kahi o ka rumi o Pilipo Kuaina, ike aku la oia ma ka puka ki, e a ana no ke kukui, a hoomanao iho la, aole ka i hoi o Pilipo e hiamoe, aka e kakali mai ana no o kona hoea aku. Nihi aku la kana hele ana a hoea mawaho o ka rumi o pilipo, waiho iho la i ke kaula iluna o ka papahele me ka hoopuka ana ae i keia mau olelo: : "Ina aole oe i hiamoe e Pilipo ca,*alaila ua kokoke loa mai ia mea i keia manawa, e aku ana oe, i ka hiamoe e hiki hou ole ai ia oe ke puoho mai, alaila hoi pololei aku la oia noloko o kōna rumi. Hakalia no a hoea noloko o kona rumi, ho-a ae la i ke kukui, me ke pani ana mai i ka puka a paa, alaila kii aku Ia i kakahi wahi poki uuku, he poki i wiho ai o na ano laaū like ole, a lawe mai la i kekahi wahi ope pepa uuku o ka laau hoohiamoe me ka puaoa ana ae: , — "— i pml