Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 45, 6 November 1924 — Page 2

Page PDF (1.40 MB)
ELUA NUPEPA KUOKOA. HONOLULU, T. H., POAHA, NOVEMABA 6, 1924
NA ULIA POINO O KA PULE
AKU LA I HALA
Ma na lono like ole i hoikeia ae mai na halema'i like ole ae, o na kauaka ekolu ame kekahi keikikane uuku ame kekahi kaikamahine uuku i eha mauwale ai i ua ulia kaa otomobile e palekana ae ana no ka lakou mai ia mau eha mai, ke ole e loli hou ae ke ano o ka mai.
Mai ka halema'i mai o na koa ma Lelilehua he lono e hoike ana o Akilono Mesino, he kalawai kaa olo no Haleiwa, a nona hoi ke kaa oto i pakika ai a haule ma kahi he 18 kapuai mahai o ke alanui Leilehua iaia e holo ana no ka Pakoa ma ka hora 4:30 o ka auwinala o ka Poaono i hala aku la a hookui kona kaa mo ka palaau a walawala ana ke kaa ma kahi he 200 kapuai ke kiekie o ka pali, elike me ka hoike a ka Makai James Fernandez o ka hoike ana ae, a o ua kaa la ana e kalaiwa ana aole nona no Augustin Lorenzo, e ola ae ana no ka oia.
Mai ka halema'i Moiwahine ae he lono e hoike ana o Yim Chun Wah, he Pake o kona wahi o ka noho ana ma Kapalama, a i hookuiia ai e ke mahope aku o ka hala kii onioni kaa otomobile e kalaiwaia ana e Young Mau ma ka hora 6 o ke kakahiaka Poaono i hala, ma ke kihi o na alanui Moi ame Desha, elike me ka hoike a ka Makai Joseph H. Lii o ka hoihoi ana ae i ka halewai, a i laweia ae ai i ka halema'i o na poino ulia no ka lapaau ana iaia na na eha kukonukonu i loaa iaia maloko o kona kino ame na paholehole ma kona helehelena, a i hoihoi loa ia aku ai i ka halema'i Moiwahine, ke hookoineine a loa ae la ka oia. Kauoia Ola E Ke Kaa
I kulike me ka hoakaka maloko o ka moolelo, mahope o kela hookuiia ana o Young Mau e ka mikini ua kauoia aku oia aneane ma kahi o ka 15 kapuai, elike me ka hoakaka a ka poe i ikemaka. Ua ikeia mai ka holo kikeekee ana o ka mikini i o a ia nei me ka hoao ole o ke kalaiwa e hoopaa i ka holo o koua kaa, wahi o ka hoike a ka makai. Ua hopuia
o Young Mau a hoopiia ae no ka
holo nui me ka nana ole i ko hai
pono.
No kahi kaikamahine uuku i hookuiia ai e ke kaa oto e kalaiwaia ana o Mrs. O. L. Sorenson ma ke kihi O na alanui Liliha ame Kukui aole i loaa; ma ka oleloia i ka manawa i hookuuia ai o ia kaikama-hine ua ala ae ka oia a kuupau uku la i ka holo ma ke alanui Kukui no lo alanui Muliwai, elike me ka hoike a ka Makai Frank Silva o ka hoihoi ana ae i ka halewai.
Na Mrs. Sorenson ponoi i hoike ae
i ka halewai no kela hookui ana o
kona kaa me kahi kaikamahine
uuku i maopopo ole ka inoa. Ma ka
olelo a ka poe i ikemaka mai i kela
hookui ana o ko Mrs. Sorenson kaa
oto me ke kaikamahine, he hookui
ana no ia i hiki ole ke alo ae no ka
mea ua holo pololei loa mai ke kai-
kamahine mamua o kahi o ke kaa e
holo aku ana, mahope mai o kekahi
kaa otomobile e ku ana mahai o ke
alanui ka oili ana mai o ke kaika-
mahine, a ma kela mauawa a Mrs.
Sorenson e kalaiwa ana e holo malie
loa ana ka kona kaa, a i ka manawa
no i hookui ai me ke kaikamahine
ua ku koke kona kaa.
O ke kalaiwa nana ke kaa oto i hookui ai ia Charles Hutchinson ma ke Alanui 11 ma ka hora 7 o ke ahiahi Poaono aku la i hala ka hana nui a na makai o ka huli ana. I ku-like me ka hoike a ka Makai J. P. G omes o ka hoihoi ana ae, e hoi mai ana ke keiki uuku mai ka hale mai
o Fred V. Beckley ma kona manawa
i hookuiia ai.
Ua laweia ae ke keiki a ka halema'i o na poino ulia a malaila i lapaau mua ia ai ao kekahi eha ma ka aoao hema o kona poo a me na paholehole ma ka aoao hema o kona kino.
O Lee King, i hookuiia ai e ke kaa otomobile ma ka hora 6:20 o ko ahiahi Poaono i hala aku Ia ma ke alanui Beritania mawaena o na alanui Nuuanu ame Kamika e ke kaa otomobile e kalaiwaia ana e George Chalmers Jr. a i kauoia aku ai a ma kahi he 10 kapuai, elike me ka hoike a ka Makai Lono McCallum, a i laweia ae ai i ka halema'i Moiwahine no ka lapaauia mai o kona mau wahi i eha, e ola loa ae ana ka oia, elike me ka lono i hoikeia ae i ka halewai.
KA HOPENA O KE KOHO BALO-
KA MA HAWAII
O ka hopena o ke koho baloka ma ka mokupuni o Hawaii, elike me na hoike i loaa mai i Honolulu nei, o ia uo ka loaa ana ia Jarrett o na baloko he 3849, a he 2182 hoi baloka i loaa ia Rice.
O ka huina baloka i loaa ia A. K. Akina, he moho senatoa ma ka aoao Repubalika, he 4146; James W. Russell kona hoa ma ka paa baloka hookahi, he 3785, a o Frank Woods ka moho senatoa Demokarata he 2429.
Ua pau loa na moho lunamakaainana Repubalika i ka puka, no lakou na inoa o George H. Vicars, Norman K. Lyman, William Kamau ame Evan da Silva, no Hawaii Hikina.
Ma Hawaii Komohana, o na baloka, i kohoia no Akina he 1338; Russell, 1130, Woods, 1143.
No na moho lunamakaainana, ua kohoia na Repubalika apau, no ka mea aole he moho, ma kekahi aoao okoa aku i holo ku-e mai ia lakou.
Na Lunamakaainana i Kohoia o ka Apana Eha
ALA KA HOOPII KU-E I KA
MEIA
O ka paio mawaena o ka Meia
*" . ..r.; ka papa o na lunakiai, no ke kahua o kekahi kula i manaoia e kukulu aku mawaho ae nei o Kapahulu, ua hoea loa aku ia imua o ka aha, mamuli o ka hookomoia r.-i aku o kekahi palapala hoopii, e nei ana, e hoopuka mai ka aha i kekahi kauoha i ka Meia Wilson, e kakauinoa maluna o ke kikoo dala no ke kumukuai o ka aina o Spell-
man.
O ka aina o Epellman mawaho ae
nei o Kapahulu, ua kohoia ia e na
lunakiai ma ke ano he kahua ku-
pono no ka halekula e kukuluia aku
ai, a ua kukakukaia ke kuai ana i
kela aina mawaena o na lunakii ame
Mr. Spellman, i ka wa nae i waihoia
eku ai ke kikoo dala imua o ka Meia
Wilson, no kona kakauinoa ana mai,
ua hoole mai oia, malalo o kekahi
mau kumu, a no kona hoole ana, i
waiho okoa aku ai o Mr. Spellman, i ke noi imua o ka aha.
Ma ka hui kukakuka ana o ka Meia Wilson, me ka Loio Kuhina Matthewman, ma ka Poakolu o ka pule aku nei i hala, i hoakaka ae ai ka loio kuhina i kona manao kanawai, aia iloko o ka papa o na lunakiai ka mana piha, i haawiia e ke kanawai, no ke kuai ana i na kahua o na halekula e kukuluia aku ai.
Ma ka manawa e waihoia mai ai o ke kikoo dala imua o ka meia no kona kakauinoa ana aku, aole e hiki iaia ke hoole, koe wale no ke kakau i kona inoa, ina no paha ua apono a apono ole oia, aole he kuleana o ka lunanui o ka oihana hoonaauao ke komo ake'ake'a mai ma kekahi ano.
O ke kumu ku-e loa o ka Meia Wilson, i ke kuaiia o ka aina o Spellman, i kahua halekula, no ko kupono ole, i ke ola kino o na keiki, o ia ke kokoke loa i ka lua pohaku o Kapahulu; a ke hoea mai i ka wa ua nui, e halana pu ia ana kela kahua e ka wai.
O kaua aina i makemake ai i kahua no ka halekula e kukuluia ai, aia rfi. kahi mamao loa mai ka lua Pj^jfu aku, o ia ka aina o Foster, ^kulike ka manao o ka Lunakula Givens me ko ka meia, no ke kupono ole o ka aina a na lunakiai o ka manao ana e kuai.
Ma ka hoakaka a ka loio kuhina, hookahi wale no alahele e hooko ole ia ai kola manao kuai o na lunakiai i ka aina o Spellman, o ia no ka hiki i ka Meia Wilson, ame ka Lunakula Nui Givens, ke waiho aku i na hooiaio imua o ka aha, no ka maua'e o ka papa i kona maua, i haawiia aku e ke kanawai.
AIA HOU IA PILIKIA ILOKO O
KA OIHANA WAI
O kekahi o na pilikia maloko o ka oihana wai i keia manawa, mahope iho o ka lawe ana ae o F. M. Eaton, i kona kulana, ma ke ano he lunanui noloko o keia keena, o ia uo ke ala ana ae o kekahi ninau, no ka hiki ia Charles G. Pell, ke kanaka a Mr. Eaton i hookohu aku al, i mea uku dala ke paa i kela kulana ame ka ole, mamuli o ka piha ole iaia o ka makahiki hookahi e nohopaa ai ma Honolulu nei, mamua o ka lawe ana ae i kekahi kulana oihana aupuni, iloko o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei.
Ma ka lawe ana ae o Mr. Eaton, i kona kulana oihana maloko o ka oihana wai ma ka Poalima aku nei i hala, ka la hope o ka mahina o Okatoba, ua hoopau aku oia ia Joseph Duart mai ka paa ana i ke kulana uku dala no ke keena, a hookohu aku la ia Mr. Pell ma ia wahi.
Ma ka mauawa o ka loaa ana aku o ka hoike ia Joseph Duart mui in Eaton aku no ka pau o kona noho hana ana maloko o ka oihana wai, ua hui kukakuka ae la ka Meia Wilson ame W. A. Wall, ka lunanui o ka oihana wai, a haawiia aku la ke kauoha ia Joseph Duarte, e Mr. Wall, e hoi hou no oia ma kona kulana mua e noho hana ai.
Ma ka hoakaka a Mr. Wall, aole loa he mana i loaa ia Mr. Eaton, e hookohu ai, a e hoopau aku ai paha i kekahi mea, me ke kukakuka mua ole aku me ia, ke poo nui o kela keena; eia nae wahi a Eaton, ua loaa ia kuleana iaia, ma kekahi leka a Wall i kakau aku ai iaia.
O ka ninau e pili ana i ka liiki ia Mr. Pell, ke paa i ke kulana mea uku dala maloko o ka oihana wai, ke kanaka i hookohuia aku e Pell, ma kahi o Joseph Duarte, wahi a ka Meia Wilson, ua hapaiia aku ia e kekahi komite o ka hoea ana aku imua ona, me ka hoike ana aku, he ehiku wale no mahina i noho ai o Pell ma Honolulu nei, ma ia ano, aole e hiki iaia ke paa i kekahi kulana oihana, i kulike al me ka manao ame ka hoakaka a ke kahawai.
Ma ka hoakaka hoi a Eaton, ua noho o Pell ma Honolulu nei mai Aperila mai o ka 1920 ahiki i Aperila o ka 1922, alaila holo aku la oia no Amerika, me ka hoohala ana hookahi makahiki malaila, mamua o ka hoi hou ana mai i Honolulu nei, a no keia hoea hou ana mai, he ehiku wale no ona mahina i noho ai, aole i piha ka makahiki.
Ma ka hoakaka hoi a Mr. Wall, e pili ana i ka hookohu ame ka hoo-
pau ana i kekahi mea, oia wale no
ke kuleana ma kela ninau, o ka Eaton hana, ke makemake oia e hana i kekahi mau hoololi, o ia no ka waiho aku i kona manao imua ona, a ke apono mai oia, no kekahi hoololi i ii-'' . ' a!;:!:;! nana ponoi no e hookohu aku i kekahi mea, a e hoopau aku paha iaia.
Ua hoakaka hou ae oia, e hoomau hou aku ana no o Joseph Duart i kona paa ana i kela kulana mua, ahiki i ka wa e aponoia ai kekahi mea okoa ae.
O Joseph Durao kekahi mea i hoopauia e Eaton, a ma ka olelo a ka Meia Wilson, aole he hoopaapaa ana no ke kupono o kona hoopauia ana, no ka mea ua apono mua mai o Wall, no kona hoopauia aku.
O kela kulana paonioni mawaena o Eaton, ame ka Meia Wilson ame W. A. Wall, i ka nana aku, ina aole e loaa ana kekahi hooponopono maikai ana, alaila e hoea mai ana i ka manawa e waiho aku ai o Eaton, i kona kulana maloko o ka oihana. wai.
MAKEMAKE E HOOLOLIIA KA
HOOKELE AUPUNI
Mamuli o ke kulana paonioni mawaena o ka meia ame na hoa o ka papa o na lunakiai o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, ua lilo i ninau ano nui na ka loio kuhina o ke Teritore ame kekahi poe lehulehu, ka noonoo ana i na alahele, e hoopauia ae ai kela pilikia ma keia mua aku.
Me kela mamao o imi i na alahele e ala hou ole mai ai na pilikia iloko
o ka papa lunakiai ma keia hope
aku, ua manaoia, e waihoia aku ana
iloko o ka ahaolelo e noho mai aua,
he mau hoololi kanawai.
O kekahi o na hoololi kanawai i manaoia, o ia no ke koho ana i lunanui no ke kulanakauhale, e hoopau ana i ua kulana oihana e ku nei
i keia wa.
O ka lua o na hoololi, o ia no ka baloka pokole, ma keia hoololi, o na hoa wale no o ka papa lunakiai ame ka lunahooia, ka poe kohoia ma ka baloka, o ke koena aku o na luna oihana, e hookohuia lakou e ka papa lunakiai.
O ka ekolu o na hoololi, o ia uo ka hookaawale ana ma ko ano maopopo Ioa i ka mana o ka papa o ua lunakiai, o ia hoi, ma ka hana kanawai wale no na lunakiai e lawelawe ai, aole ma kekahi mau hana e ae, elike mo ia i haawiia ia lakou ma-lalo o ke kanawai e ku nei i keia wa.
Wahi a ka Loio Kuhina Matthew-man, o ka pilikia nui iloko o keia manawa me ka papa lunakiai, o ia no ka palua o na maua i loaa i ka papa, o ia ka mana kau wanawi ame ka mana hooko kanawai, mamuli o keia mau mana, ua aneane hiki ole, ke hookauia aku na ahewa ana maluna o kahi kupono e ahewaia.
Ma ka manaoio o ka Loio Kuhina