Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 50, 11 December 1924 — Page 6

Page PDF (1.52 MB)

View this newspaper issue

Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

NA MOOLELO HOONANEA, NA NUHOU KALAIANA
ME NA NUHOU O KA MANAWA

AOAO NO NA MANAO PEPA
SOLOMON HANOHANO, LUNAHOOPONOPONO

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H., POAHA DEKEMABA 11, 1924.


	MAI UHAUHA WALE. He mau la keia o na mea hoowalewale e hihia ai ka noo- noo, i kau a mea o ka nui o na waiwai o kela ame keia ano like ole, e hoikeikeia mai nei e na halekuai, mamuli o ka ike o ka poe kalepa, ke hookokoke mai nei na la kulaia ano nui o ka makahiki. Aia iloko o kela mau waiwai, he mau mea kekahi i kupono i'o, e pono e loaa i na Hawaii, no ka pono o ko lakou noho ana, aia no hoi he mau mea kupono ole, e hoao ai kakou, e hoopa- kele ia kakou iho, mai ka hoolilo ana aku i na dala mahuahua ma ke ano hoomaunauna wale. No keia makahiki holookoa, i hoao ai kekahi poe, e malama i ka lakou mau dala, ma ka hoahu ana maloko o na banako aole no ka lako mai o ko lakou noho ana, aka no ka hoomaa ana ia lakou iho, e lilo i poe hoomakaulii ; e lilo anei kela hoo- makaulii ana, i mea waiwai ole, ke komo aku kakou iloko o ka uhauha wale ana i keia mau la, ma ke kuai ana i na mea e ho- ikeikeia mai nei ma na halekuai? E hoao kakou e uumi i na makemake, e pale aku i na hoo- walewale o na mea hoohihia i ka noonoo, a e kuai ma na mea i ike maoli ia ko lakou kupono, e kokua mai ai i na hemahema ame na pilikia o ka noho ohana ana. Me na huina dala mahuahua a kekahi poe i hoahu ai no ka makahiki, iloko o na manawa ae nei i hala, i hiki ai ia lakou ke kuai i mau aina, a i mau home ponoi no lakou e noho ai; a no ia mea hookahi no e hoolilo aku ai lakou, i ka lakou mau dala o ka hoahu ana, me ka noonoo ole ae no kekahi mau mea okoa; ina pela iho la ka noonoo iloko o na Hawaii apau, e hoea mai ana ka la. e noho kuokoa ai lakou n olakou iho, a pau ka noho ana maloko o na hale hoolimalima, me ka uku ana i na dala nunui, no ka pomaikai o ka poe no lakou na hale hoolima- lima. Aole paha he kamailio ana, ina he poe lako a kuonoono na Hawaii i keia la; aka no ka nele ame ka noho hoopiliwale ma- lalo o na lahui e, pela keia pepa e a'o nei ia kakou, na Hawaii, e hoao e lilo ole kakou i poe uhauha iloko o keia mau la, ma ka malama ana i ke dala, no na mea e pomaikai i'o ai ka noho ana. KE ALAHELE E MAKA'U AI. I ka nana aku, aia ka manao iloko o na Pilipino olohani o Kapaa, Kauai, he hana hiki ole i na luna oihana o ke aupuni, ke kipaku aku ia lakou mai ka aina aku o ke aupuni, me ka hookaawale mua ole ia o kekahi wahi okoa no lakou e hoi aku ai e noho. Ua ike na luna oihana o ke aupuni, i ka hopena e hoea mai ana, ke kipakuia kela poe Pilipino olohani, mailuna aku o ka aina o ke aupuni, o ia no ka hoi ana a noho ma kekahi mau wahi okoa aku; a ua hopohopo no hoi lakou ina no ka hopu aku i kela poe Pilipino no ka aeahaukae, e ili mai ana ke ko'iko'i o ka malama ana aku ia lakou, maluna o ke aupuni, oiai e noho ana maloko o ka halepaahao. O ka noho aku maloko o ka halepaahao, me ka hoolakoia o na ai ana ekolu o ka la, o kekahi ia o na mea a na Pilipino i makemake loa ai; aka nae ke manao nei keia pepa, ina no ka hopu i'o ia o kela poe Pilipino no ka aeahaukae, a hoopaaia maloko o ka halepaahao, me ka hoohanaia ma na hana ikaika, i oi aku i na hana a lakou i lawelawe ai ma na mahiko, e ike iho ana lakou, i ka ehaeha o kela noho paahao ana, a waiho mai i ka lakou leo uwalo, no ka hoi hou e hana me na mahiko. O ka noho wale, a i ole o ka hoohanaia ma na hana mama, me ka lako ma i na meaai i kela ame keia la, o ka iini nui ia iloko o kela poe Pilipino; ina nae no ka hoohanaia ma na hana ikaika, e ike iho ana lakou, ua oi aku ka noho hana ana no na mahiko, me ko lakou ukuia mai, ka hale noho wale, ame kekahi mau pomaikai e ae, a o ka mea oi loa aku, o ia no ko lakou hele lanakila ,ana. Ua ku ka hoonana i kela poe Pilipino, i ka lawe ole ae o na luna oihana o ke aupuni, i na keehina wikani; ina e hoohana maoli ia aku ana ka mana o ke kanawai, e ike auanei lakou, aole e hiki i ko lakou mau alakai, ke hoopakele ae ia lakou mai ke kau ana aku o na haawina; a lakou e mihi ai, no ka ae ana aku, i na a'o hewa a kekahi poe o lakou. HE LEO PAIPAI. He elua wale no helu o ke Kuokoa i koe e puka aku ai o ka pau no ia o keia makahiki, a komo aku kakou, i ka makahiki 1925. Elike me ka maa i na makahiki apau i kaahope ae nei, ke kauleo aku imua o ko ke Kuokoa poe heluhelu, no ke ola o ka nupepa, pela no makou e paipai aku nei ia lakou, e hoo- manao mai i ko lakou aie, i ka nupepa i keia manawa, mamua o ka oili ana mai o ka makahiki hou. Ua pili keia paipai, i ka poe wale no i noho aie no ka lakou nupepa no keia makahiki, ame ka poe aie loihi, i hoo- hemahema i ka uku ana mai i ka lakou Kuokoa, aole i pili i ka poe noho aie ole, ua kaawale lakou, mai na koi apau mai keia keena aku. Ina he poe hou kekahi, i lawe mua ole i ka nupepa, aka e makemake ana nae, e lawe no keia makahiki ae, e loaa no ia lakou na helu i koe o keia mahina e puka aku ai, ma ke ano manuahi, ke hoouna e mai lakou i na kauoha lawe nupepa i keia manawa, me ka uku o ka nupepa no ka makahiki e hoea mai ana, ma kekahi olelo ana ae hoi, no ka makahiki 1925 ka lakou e uku ai, no ka nupepa hoouna wale ia aku na helu o keia mahina, me ka uku ole. Aole he manawa maikai e ae no na kanaka mahiai ame ha- nai holoholona o Hawaii nei, elike me keia mau la e nee aku nei: mamua o ka hoea ana mai o ke aumokukaua o Amerika no Honolulu nei, i ka mahina o Aperila o keia makahiki ae. Me kela aumoku kaua e hoohala ana i kekahi mau la ma keia kulanakauhale, e wehe hamama ia ae ana ka ipuka o na po- maikai, no na kanaka mahiai a hanai holoholona, no ka mea maluna o lakou, e kauka'iia aku ai. ka hoolako ana i na kau- kani koa luina ame na aliikoa, i na meaai he nui. No na Ha- waii e noho mai la ma na aina hoopulapula ma Molokai keia pomaikai, ke hiki ia lakou ke kanu nui i na meakanu iloko o keia mau mahina aku ; a ke hanai hoi i na moa, a mau holo- holona e ae ma ka heluna nui, aole o na holoholona kakaikahi. Me ka mahae mau o na lunakiai Repubalika o ka papa o na lunakiai o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei ma kekahi aoao, a o ka Meia Wilson hoi me na hoa Demoka- rata o ka papa ma kekahi aoo, e loaa ana he mau bila kana- wai lehulehu, na na hoa o keia ahaolelo ae e noho mai ai, e hookomo aku ai, no na alahele e hoohuikau ole ia ai na mana hookele i ke aupuni kulanakauhale ma keia mua aku. Ua hauoli ko Kaimuki poe i ka nani o na alanui i hanaia iho nei, aka nae ma kahi o ka uku ana aku i ka auhau alanui, «a kaumaha maoli ka haawe i kau aku maluna o kekahi poe ona aina. Me ke kanawai nae i hanaia e ku nei i keia mana- wa no na auhau alanui, he mea makehewa wale no ka uwe ana aku i ka waiu i hanini, koe wale no ka hoomanawanui ana e auamo i na ko'iko'i apau i kau mai maluna o lakou.	Nuhou Kuloko Ma ka la umi-kumamaono o keia mahina, e hoomaka aku ai ka mana ana o ka rula hooponopono i ka holo ana o na kaa otomobile, ma na alanui ponoi o ke taona iho nei, o ia ka holo pololei wale no imua, me ka hoohuli ole i ka hema, a i ka akau paha. Mahope o ka noonoo ana i ka olelo hoholo, no umi hora me ka lokahi ole o na kiure, i hookuuia ai kela kiure ma ka hora ekahi o ka po o ka Poalua iho nei, me ka hoopau pu ia o ka hihia koi poho a Miss Adele McQueen, e ku-e ana i ka Home of Linens, Ltd., no ka huina o elima kaukani dala. Ma ka manao kanawai o ka Hope Loio Kalana Godbold i waiho ae ai imua o ka Meia Wilson, ma ka Poakahi iho nei, e hoakaka ana ia, no ka loaa ole o ka mana i ka papa o na lunakiai, e apono ai i kekahi olelo hooholo no ka hookaawale ana i ka huina o $938,985.57, no ka uku ana aku i ka hui laweaelike no na hana ma na alanui o Kaimuki, a kaki aku i na ona aina, na lakou e uku hou mai i kela huina ae la. Oiai e hiamoe ana maluna o kona haa otomobile, ma ke alanui Middle, e kokoke ana i ka Fern Paka, ma ka po o ke Sabati aku nei i hala, i aihueia ae ai ka uwaki pakeke a Eddie Mokualii, he eha nae poe o ka loaa ana «ku maloko o ka Fern Paka, i paa i ka hopuia, no ka noii pono ana aku o na makai no kela aihue i hanaia. Ma ka la 19 o keia mahina e hoea mai ai o Senatoa James K. Jarrett, mai Kapalakiko mai, kalii ana i hoohala, ai no na makahiki elua ae nei i hala, no ka hoomahuahua ana a i kona makaukau ma ka oihana loio. E noho ana oia ma Hawaii nei, a pau ke kau o ka ahaolelo kuloko, alaila hoi hou aku i ke kula a'o loio ma Kapalakiko. « Ma ka hapalua o ka hora ekahi o keia auwina la, e noho mai ai ke kiure teritore, maloko o ka hale hookolokolo, no ka noonoo ana i ke- kahi mau hihia e waihoia ae ana imua o kela kiure. Ma ka hookuku kinipopo peku wawae o ka uleleia ana mawaena o ka hui Oxy o Kaleponi, ame ko ke Kula Nui o Hawaii, ma ka Po- aono aku nei i hala, ua kaa ke eo o kela paani ana, i ka hui o ke Kula Nui o Hawaii, ma o na helu la he 18 i ka 3. He ahamele me hulahula ka Adam Kealakai, ke keiki makapo, e haawi ap ana maloko o ka Hale Hui Phoenix, ma ka hora ehiku o ka po o ka Poaono, ka la 20 o keia mahina. He ekolu mau makana e haawiia ana i ka poe e loaa aua na helu laki. He ahaaina la hanau ke haawiia ae ana ma ka home o Mr. George Makalena ma ke alanui Waialae, Kaimuki, ma ka auwina la o ka Poaono, ka la 20 o keia mahina, uo kekahi o kana mau moopuna. No kela hooku'i ana o na kaahi o Hilo, a pakele ai ke ola o na inalihini makaikai mai Los Angeles mai he mau pule lehulehu ae nei i hale, i hoopauia aku ai kekahi mau limahana o ka hui kaaahi mamuli o ka hooholo ana a na lunanui o ka hui. Ma ka hoakaka a ka Puuku Henry C. Hapai iloko o kela mau la aku nei i hala, e hoopii hou ia ae una ke ana auhau no keia makahiki ae e hoea mai ana. MA KA HANA E HOOPAU ANA I KA HAWAIIAN ISLANDS FILM COMPANY, I KAUPALE- NAIA, HE HUI HAWAII. HOOLAHA I KA POE PAA AIE. He kauoha kanawai e hoopau loa ana i ka Hawaiian Islands Film Company, i Kaupalenaia, ka i ha- naia a i waihoia ae ame ka hooko- huia ana ae o D. M. Moncrief ho khu waiwai no ka poe paa aie ame ka poe paa kuleana o ka Hui i ole- oia, ke haawiia aku nei ka hoolaha ma keia i ka poe a pau he mau koi ka lakou i ka hui i oleloia e waiho ae ia mau koi i hooiaioia me ke kupono loa, me na palapala no- ke no na lilo, i ke kahu waiwai i oleloia ma na keena oihana o kona mau loio, Smith & Wild, 209-214 Mc- Candless Building, Honolulu, ma ka a a i ole mamua ae o kanaiwa mau a mai ka puka mua ana o ka hoo- aha o keia hoolaha; ke hoike nei Malaki 10, 1925, a i ole pela e hoole mau ia aku no ia mau koi. SMITH & WILD, 209-211 McCandless Bldg., Na Loio. 6638— Dec. 11, 18, 25, Jan. 1, 8	PEPEHIIA HE KANAKA KOMO HEWA E KA ONA HALE. Ma ke Sabati i hala iho la i ho aku ka ko Manuel Sanchez hana e ike i kaha wahine ame kana mau keiki ma Waipahu e ou mai ana he hee okoa, Thomas Maderis, he ka naka nona na makahiki he 43, a ma kekahi hale ma ke kihi o na alanui Beritania ame Smith, kona wahi noho. Ua hoopoinoia paha kekahi waiwai o Manuel Sanchez a aole paha, aka, aole no e nele ana ka loaa o ka manao lili a huhu iloko ona no ke kumu o nei komohewa o ka hiki ana i kona hale, o ka mea i ikeia ma ka moolelo ua palukuia o Maderis a wali ka auwae a no ia eha ona i laweia ae ai oia i ka halema'i ma Waipahu no ke kamana ana mai i kahi o kona wahi i eha, a mahope iho i lawa loa ia mai ai i ka halema'i o na poino ulia ma ka hale o ka oihana makai ma Honolulu nei, no kekahi mau moku lehulehu ma kona poo a ma ka helehelena. No Sanchez hoi, ka mea nana i hoeha, ua laweia mai oia i ka halepaahao ma Honolulu nei maluna o ke kaa oto e Moses Santiago. Ia Eddie Mokualii e hiamoe ana, puhala ka ihu nana i ke Kaao iluna o ke kaa otomobile ma ka po Sabati iho nei ma ko alanui Middle kokoke i ka Paka Fern ma Kalihi, ua lalau palamimo loa mai la k? Uma huluhulu 0 kekahi kanaka aihue a lilo aku la kana uwaki mai ka pakeke aku, a i kona ala ana ae kauoha aku la i kona mau hoaloha e huli aku ma na wahi e kokoke mai ana malaila no ke kanaka nana i mio i kana uwaki. Maloko o ka Paka Fern i loaa aku ai i ka poe i hele ai e huli he eha mau haole no lakou na inoa o P. E. Norris, F. B. Heath, B. L. Kelly ame W. P. Phillips a paa i ka h opuia a hapukuia, ae ia poe a kukuku nui ae i ka halewai no ko lakou ninaninauia mai. MANAOIA UA PAU HE PILIPI- NO I KO MANO. Malalo ae nei o Puulo: ma ka auwina la o ka Poaono i hala, i hele aku ai he elua mau Pilipino i ka lawai 'a, hookahi nae o kela muu Pilipino i nalowale loa me ka loaa ole, a ua manaoia ua pau oia i ka aiia e ka mano. Maluna o kekahi waapa i holo-aku ai kela mau Pilipino i ka la wai 'a, a i ka hoea ana mawaena o ka hoe 30 me ehiku, ua lele aku la kekala Pilipino iloko o ke kai, no ke o i'a ana, a haalele iho la i ka elua o ua Pilipino, e nana i ko laua waapa. No ka nanea loa o ka Pilipino o ka luu ana iloko o ke kai e o i'o, i ka lawai 'a, aole ona noonoo mai i kona kokoolua, aka i ka hala ana o kekahi manawa, a iaia i nana mai ai i ka waapa o laua, ua puhiia e ka makani, no kahi o ka ekolu haneri i-a ka mamao mai iaia aku, me kona ike ole aku nae i kona hoa. Ua au kela Pilipino ahiki i ka pae aua iuka o ka aina. Me kekahi kanaka Hawaii, i hoomaka aku ai laua e huli i ka elua o na Pilipino, aole nae he ikeia o kona kino. Ua hoomau kela huliia ana no kekahi manawa loihi mahope mai, a hoea wale i ke Sabati ae, ma ka oleloia, ua ikeia kekahi mano nui, i ke kaalo ana "ae, ma kahi i manaoia, malaila i nalowale ai ka Pilipino, a ua ala ae na manao koho, ua aiia kela Pilipino e ka mano, no ka mea ua piha ke kai o Puuloa, i na mano nunui. HE HOOMAIKAI I NA MANA KOHO. E Ka Lunahooponopono o ka Nu- pepa Kuokoa, aloha maikai kaua:— E oluolu oe e hookomo iho ma kahi kaawale o ka ahailono, ka elele ma- ma o ka Moana Pakipika i ka'u hoomaikai i na mana koho, a nana hoi ia e uwila aku ma na kihi eha o ka honua, i ike mai ai na kini makamaka a mau ha .. makaainana o na moku eha i huiia, Maui o Kama, Molokai Nui a Hina, Lanei a Ka- ulahea ahiki aku i Kahoolawe. Ke haawi ku nei au i ka'u hoo- maikai palena ole i na mana koho baloka apau loa, no na baloka a ou- kou i haawi mai ai no'u, i ka la eha o Novemaba aku nei i hala, me !•• manao maikai i huiia me ke aloha oiaio. E maIama malie iho no oukou e o'u mau haku makaainana i ke aloha pee maloko, aia a hiki hou aku au imua o oukou, i ka wa e hoea mai ana, haawi mai no'u apau oa koe ole aku ma kuono. Aloha maikai kakou apau loa, pela hoi e pahola mai ai ke aloha o ko kakou Makua Lani maluna o kakou apau. Ka oukou kauwa haahaa, MRS. DINAH H. NAEOLE, Moho Lunamakaainana Wahine o Maui i Haule.	Nuhou Kuwaho AUGUSTA, Me., Dec. 7. O ka makaua $25,000 a Raphael Herman i haawi ai no kekahi hana hoonaauao o huliia no ka malama mau ana i ka maluhia o ke ao ua haawiia aku ia David Starr Jordan, ke kumuao, kakau moolelo a kauaka huli i ke ola ana o na meaulu ame na holoholona o ke Kula Kiekie Stanford. Washington Dec. 7— Ua hoolahaia ae e ka buro o ka oihana hoopae mai i na lahui e i keia la he huina nui o 706,896 mau lahui e i komo mai iloko o Amerika, i ka 1923 he 522,918, a i ka. 1922, he 309,556. O ka oi akuiloko o ka 1924 he 400,000, Mai ka hapa akau mai o Europa ka hapanui o ua lahui e i komo mai ai, a ua ikeia ke emi mai o na lahui e i komo mai mai na aupuni mai e pili ana i ke Kaiwaenahonua. LIMA, Peru, Dec. 7. — Ua hoea mai ianei ke Kenerala John J. Pershing, ke poe nui o ka oihana kaua Amerika i waiho aku ai i ka hana o ka oihana kaua Amerika ma ke ano oia ke alakai o na elele a Amerika no ka akoakoa pu ana ma na hana kulaia hoomanao no ka piha ana o ke kenekulia o ke kaua o Ayacucho, e malamaia ana maanei ma ka la 9 o Dekemaba. MEXICO CITY, Dec. 7.— Ua hoike ae ke kuhina o ko na aina e Saenz i keia la aole o Mekiko o wehe hou ana i na kukakuka ana no ka hoo- mauia aku o ka launa ana me Pele- kane, mamuli o ka pepehiia ana o Mrs. Rosalie Evans, he makaainana Pelekane a he ona hoi o kekahi aina hanai holoholona waiwai nui maloko o Mekiko, roa ka mahina 0 Iune i hala. LOS ANGELES, Dec. 7.— Ma ka po i hala iho la ka make ana o Gene Stratton Porter, ka wahine kakau moolelo kaulana mamuli o ka nui o ka eha i loaa iaia ma ka manawa o ke kaa otomobile ana e kalaiwaia aua i hookuiia mai ai e ke kaa uwila ma ka hoahiahi ana iho: 0 kahi o ka ulia o ka loaa ana ma kekahi wahi no aole i mamao loa mai kona home mai ma Hollywood, a mai kela manawa mai ona i eha ai aole oia i pohala hou ae. No kona kalaiwa kaa he liilii loa kona mau palapu. Ma ka hoike a na kauka e lapaau ana iaia na naha ka iwipoo ke kumu o ka make o ka wahine kakau moo- lelo. Ua nahaha ke kaa oto e hiki hou ole ai ke hana hou ae a paa. WASHINGTON, Dec. 7.— Maloko o kekahi leka mai ka Peresidena Coolidge mai a i na alakai Repuba- lika o ka aha senate, e weheia ana mu ka Poakahi i hoike ae ka maua hooko i kona manao e pili ana i ka bila Muscle Shoal a ke Senatoa Os- car Underwood, oia ka ike i loaa mai ianei i keia la. Mai na alahele mai i pili kokoke loa aku i ka Hale Keokeo e hoakaka ana ia no ko ka peresidena apono ana i ka bila me kona hoakaka pa ae ina hoololi no ia bila. MANAGUA, Dec. 7.— Ke hooko- ¹ oke ae la ke Kenerala Julio Peralta me 500 mau koa i ka palena aina a ke hoomakaukau mai la no ke komo ana ae e kaua ia Honduras mai Nicaragua mai, elike me ka hoakaka maloko o ka lono o ka loaa ana mai ianei i keia la e hoakaka ana ua manao ke Kenerala Peralta e hui pu ae me ke Kenerala Ferra, ke alakai hookahuli aupuni, no ka hoao hou ana e hookahuli i ke aupuni a ke Kenerala Tosta. ma Honduras. HE $25 KA HOOPAI O KE KA LAIWA LAIKINI OLE He Kepani kalaiwa kaa otomobile nona ka inoa o S. Yokomizu ka i hoopaiia mai e ka aha hoomalu ma ka Poalima aku la o ka pule i hala no ke kalaiwa ana i ke kaa oto me ka laikini ole he $25 me na koina a ka aha. Ma ka Poaha aku kona hopuia ana mahope o ka hookui ana aku o ke kaa ana e kalaiwa ana in U. Takata, he keiki Kapeni uuku nona na makahiki ewalu ma ke kihi o na alanui Beritania ame Piikoi. Ua eha ke keiki mamuli o kela hoo kuiia ana aku me ka ikaika, a no in eha i laweia ae ai oia i ka halema'i o na poino ulia no ka lapaau ana mai ia wahi ona i eha mauwale, a ma ka oleloia aole no ka i koikoi loa kona eha. Ma ka auinala o ka Poaha aku la hookuiia aku o John Santiago e ke kaa oto e kalaiwaia ana e K. Toyota ma ke kihi o na alanui Moi ame Mokauea, aohe nae i koikoi Ioa a eha i loaa aku ia Santiago. Ma ka oleloia o ka lele ana aku no ka a o Santiago mailuna aku o ke kaa uwila a e hele ae ana mahope o ke kaa uwila o ka manawa no ia ona hookuiia mai ai e ke kaa a Toyota a eha, aole no ka i ke kukonukonu oa.


	HOOPAU WALE IA KA HIHIA O SWAIN. Ma ka Poakolu o ka pule aku nei i hala, i hoopau wale ia ai na kumu hoopii e ku-e ana ia Charles Swain, ka puku mua o ke Kalana o Hawaii, pela hoi na kumu hoopii e ku-e ana ia Ezekiel Vieira, ka hope puuku, no ka lawe kolohe i na dala o ke kalana, mamuli o ke uoi a ka Hope Loio Kuhina Charles B. Dwight, no ka lawa ole o na ike ma ka aoao o ke aupuni, e ahewaia ai na mea i hoopiiia. E ukali aku ana nae, i kela noi, e hoopau wale i ka hihia, o kela mau luna oihana mua o ke Kalana o Hawaii, ua hoakaka ae ka Hope Loio Kuhina Dwight, no ka lawelaweia aku o kekahi hana hoao, e hooponopono me ka poe i ku bona no Mr. Swain, no ke pani hou ana mai i na dala o ke aupuni; hookahi ka kumu holopono ole o kela manao hooponopono, o ia ka akoakoa ole o ka poe ku bona ma Hilo. Ua manaoia, ina e lokahi ana ka poe na lakou i ku bona ia Swain, e hoihoi mai i ua dala o ke aupuni, alaila aole he mea hou a ke aupuni e hana aku ai, aka ke holopono ole na hooponopono ana, alaila, e ala okoa mai ana ke aupuni a hookomo aku he hoopii iloko o ka aha, i wahi e koi okoa ia aku ai kela poe ma kekahi kauoha a ka aha, e uku mai i ka huina i makemakeia, i ke aupuni. HE AHAAINA LA HANAU NO KA BEBE. E Mr. Lunahooponopono o ke Kuokoa; Aloha nui: — Ma ke alanui Auld, mauka ae nei o Kapalama, ma ke Sabati i hala iho la, ua haa- wi ae o Mr. ame Mrs. Mana, he ahaaina hoomaikai aku i ka Mea Mana Loa no ka hoopuka ana mai i keia ao i ka laua kamaiki hanai, he kaikamahine, ma ia la ka piha ana o ka makahiki hookahi o kona hanu ana i na ea oluolu o keia ola honua ana. Ua nui na meaai i hoo- makaukauia a ua lehulehu no hoi na, hoaloha ame na hoaai i konoia, maluhia na hoaai i hiki ae ahiki i ka pau ana. Maloko o ka home o na mea na laua ke kamaiki i haawiia ae ai kela papaaina, a ma ke koho wale aku a kou kiu hanu meahou aia ma kahi o na haneri ka nui o ka poe i hiki ae. O na meaai i maamau no i hanaia no na papa ahaaina a na Hawaii no ka la hanau, na la ku- laia, a mau manawa e ae, e laa ka poi uouo kaohi puu, ka io puaa laulau, ka puaa kaluakele, ku ia maka, papai, limu, hee, inamona, meaono a waimomona no hoi, o ia no na mea a kou kiu hanu meahou o ka ike ana iho maluna o na pa- kaukau, hookahi mea nani a i hau- oli loa ai kou kiu aole poe kahiohio ma kela la. Ua nui a lawa na meaai i panai- ia mai, ua ai a lawa, a ma ko'u aoao ke kalokalo ae nei i na Mana Lani e ola ke kama nono ka la a kao i ka pua aneane. Me ka mahalo, KOU KIU HANU MEAHOU, KU-E KA AHAHUI O NA WAHI- NE O HILO NA PILIPION. Maloko o kekahi leka o ka loaa ana ae i ka papa lunakiai o ke Ka- lana o Hawaii mai ka ahahui ae o na wahine o Hilo e kauoha ana maloko o ia leka ka lawe koke ia o kekahi keehinahana no ka hookaa- waleia aku o na Pilipino limahana	AOLE HIKI KE HOOHANA A OI AKU MALUNA O EWALU HORA. O keia ae la ka manao o ka Loio Kuhina Matthewman o ka hoakaka ana ae ma ka Poalua iho nei ma ka rula ana mai e pili ana i na bora hana o na kanaka e hana aua me ka poe lawe aelike hana. Ua hookahua ka Loio Kuhina Matthewman i kona manao maluna o kekahi kanawai federala, Kanawai o Iune 19, 1912, e hoakaka ana ma ia kanawai aole kanaka hana e koiia a i ole e aeia e hana a oi aku maluna o ewalu mau hora hana i ka la ma kekahi hana nui a ke aupuni. I kulike me ka hoakaka a ka loio kuhina, ma keia mua aku, ma na hihia apau i lilo ai ka poo lawe aelike liana i poe haihai kanawai, e hoolaweia ana no kekahi huina dala mai ka huina mai o ka aelike a lakou i hoopaa ai me ko aupuni, elike me ka mano o ke kanawai federala, O ka hoopa 'i malalo o ko kanawai wa hoakakaia ka hoolawe ana mailoko ae o ka huina o ka huina o ka aelike $5 no ko kanaka hookahi i kela ame keia la ana i hana ai a oi aku maluna o ka ewalu hora. Ma kekahi manawa kokoke ae nei i hala, i hoikeia ae ai e F. William Thrum, he lunanana no ke keena oihana o na huna hou o ke aupuni, ka hoohana ana o kekahi Kepani i lilo ai iaia ka aelike no ka hoomoe ana i na paipuwai mai Waianae ahiki i Lualualei i kona mau kanaka hana a oi aku mamua o ka ewalu hora hana o ka la, ma o ka hoohana ana ia lakou ma ka hora. Ma keia ano ana o ka hoohana ana ua kolohe oia i ka manawa o na kanaka hana a ua ku-e pu hoi i ka manao o ke kanawai a ke aupuni teritore i hooholo ai ma o ka ahaolelo la i ewalu hora hana wale no o ke kanaka o ka la, wahi a ka loio kuhina. olohani e uoho mai la mahai o na alanui, mai kahi aku a lakou e noho mai la i nei manawa a i kekahi wahi e aku, elike me ka lono i loaa mai i Honolulu nei mai ka Buro mai o ka Advertiser ma Hilo. No ke ku i ka pelapela o na alanui ame ko kahua kahi a na Pili-pino o hoomoana mai la i makemakeia ai lakou e hookaawaleia aku ma kekahi wahi mawaho aku o ke kaona, a ua waihoia ae ia hana e ke komite o na loaa ame na hoolilo o ke kalana i ka loio kalana ame ka makai nui. O na Pilipino ilihune ma'i e hoohaiki ne la i ka halema'i ma Hilo kekahi ninau koikoi, elike me ka hoakaka a na kahuwaiwai o ka ha-lema 'i o ka hoakaka ana ae ma ka halawai o ka Poaha o ka pule aku nei i hala. Iloko o ka mahina he 25 mau Pilipino ma'i hou i hoihoiia ae i ka halema'i, mawaho ae o na Pilipino he 32 i hoihoi mua ia ae ai, a ua lilo keia heluna nui o na Pilipino ma'i i mea hoemi mai i na dala ma ka waihona e hiki ole ai ke malama i keia heluna. E hoakaka pu ana maloko o ia lono ua like no ka pihakui o ka halema 'i ma Kohala me ko ka halema'i ma Hilo. Aohe he mau wehewehe maopopo e pau ae ai keia pohihihi no keia ninau i loaa i na luna aupuni i keia manawa. Hoihoi aku i na Pilipino i ko lakou mau wahi o ka hele ana mai ka haina pokole loa e hoopauia ai ka pohihihi, me ke kali hou ole aku.	HOOKOMOIA HE HOOPII ## I KA AUHAU ALANUI O KAIMUKI. Mamuli o kekahi W _{ -komoia aku iloko o k; _t ah a ka Lunakanawai Rnv J. , , e ku-e ana i ke ano n ke -, o ua auhau alanui ir, -ilinia aina iua Kaimuki, i !i,.,.n , ka aha he kauoha k:u,a^., ana i ka Puuku D. !.. r,, _ulx . ka Lunahooia Jstmo» I'-hk ko laua lawe ;UKI ;>,• i ;,.,.. ^keehina, no ka hookiki^ 'i ka poe o Kaimuki, e «ki: , lakou mahele o ka _: , _u »i ,<•, i pau ka manawa o u k ,1 , Poalua iho nei. O A. F. Cairo, ka hookomo ae i ka h,M-j,ii aha, ena o kona loi • N, \|,, Mills, ma ka Poaono .-iki , nie ka hoopukaia ana <> kaohi a papa i ku PT,\ , ame ka Lunnliooia H:, k, (•.ua In we ana ae i na ;. • Laia ma ke K;in.-n\\;ii ,> , . _: uku ole mai i ko ! _;i ko,, nui. ' Maloko o ka p:il;i\|. _;i :.i honknku ana ia, i ka li '. aelike «o ka hana .-ma : o Kaimuki, i ka H:m n ~, ting, ma ka lu 24 o nu-,., makahiki IOL'3; no k-$1,477,897; a o ka hui r., kakiia aku ai niniu na u , . -o ka mea nana ka lu- i aku ia ma £ahi o $<>54..>, , la 5 o keia mahine, i k o Cairo» e uku mai i kr^ Wahi a kn mea lior, _; ,,i lolei iki, ke kauia :,«;, v _: huina auhau nlanni ma ~, ka mea ma kn la J 1 o k Novemaba, 10LM, un li <>«'„•* -o na lunakiai, i ko ,M. , ka poe no lakou nu .n , ana, me ka nina o Li ••„ o ia hoi ma kahi o ku i.a mea hoopii i k» nub., • kakiia aku ai oia, o KH • „ maoli, he hookahi hap:.-. -o kela ,-iuhnu kana o ui . -Mawnho ae o ke ki:r ,i; hala ae la malunn, e ; ••.;, ana ka palapala hoopii. „. o ka hui aelike, 1 ka ;„• ; nno o ka hanaia nun < kauaoao. Me, kn manaoio o In .-.-.-. ur. kapakahi maoli a ku..: v. ano o ke kauia ana o n. . nui, mahuia o nn ona ;i , -muki, o ka oi loa aku kn aina o ka mea ho>> O kekahi epa me ka . hoakakaia maloko oi hoopii, o ia no ke koii mea hoopii, e uku aku alanui pilia, ke liaia ki, , keia mahina, a ina « : aku ana kela huina. nl • • ana ka aina, a kuaiia i kudala akea, a i ka «; o ka mea koho kiekie, ia < ae ai ka huina o ka :r . • hui pu me ka uknp.uir mamalua pakeneka, jv): hoolilo e ae apau f pi! •••• kuaiia ana. He elua mau p.-il.-ijrd ' banekarupa ana i v. .-ui kakauolelo o ka ali» fr." Poakahi nei, ka niu,-. Large» Jr, ka ona IH>M;I a e hoakaka nn.i o \ $1696.72 a o kona i\\.-,iv • Ka hm, na M. Ynm..n-lio fo.'O.i." a o t«.-..i • he .f.o.