Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIV, Number 10, 5 March 1925 — HE MOOLELO KAMAHAO No Ko Geofere Lanakila Ana A I OLE KE KEIKI MAKUA OLE I PALUA KA HANA EPAIA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAMAHAO No Ko Geofere Lanakila Ana A I OLE KE KEIKI MAKUA OLE I PALUA KA HANA EPAIA.

I ka hala ana o na pule ekolu ua loli ae la ka piva o Everete, u* hoike mai la ke kauka ua kaahope aku na la kupilikii loa, ua pau ka fiva iloko o ka 1010, aka nae, e hala ana no he m.a-nay,-a loihi mamua o ke ola loa ana ae o ka ma'i ame ka nawaliwali o ua akemama o Evcrete. — I ka manawa i hiki ai ia Everete ke hoomaopopo mai i na *nea a pau ua hookaawale aku la o Geofere iaia iho mailoko aku o ka rumi ma'i, mamuli o kona hoomaopopo iho o kona nōho mau ana aku mamua o Everete he mea hoomahuahua hou aku ia i ke kaumaha ame ka ehaeha ilpko p Everete me ka hpomau aku i kona inaina ; no hookahi pule hou ko Geofere noho ana iho mahope 0 ko Everete oluolu iki ana ae. mamuli o ke kaua no a na-makua, a i ka hala ana o ia pule haalele mai la oia i ka \"ue de l'Eau (ka inoa keia o ka home o ke konela), no ka home o na Hunatere ka pahuhopu kahi a Gelade, kana āloha e noho mai ana me ka hoomanao poina ole nona, me ke akenui e ike māi i kona helehelena, a olu iho lā kela he wii kolalo. Ma kela hoi ana ua lawe pu aku oia i ka ike i ka hui a kona mākuakane ame kona aloha hope, a pela hoi me ko Mrs. Mepelasona aloha, pela hoi me kekahi mau palapala e hoakaka ana no kekahi 4 waiwai i ili mai maluna ona mai a Robaka Dela mai i hoololiia mai e Mr. Mepelasona a iaia. Mamua o ko Geofere hoi ana ua hanaia e lakou kekahi aelike, o ia hoi, aole e hoike iki ia aku i kekahi meahuna ia Ge!ade ma ka mea e pili ana i kona mau makua, no Mrs. Mepelasona nae uā nui kona uwe ma ka manawa i hoike mai ai oia i kona ae aole e hoikeia aku ia Gelade kona makuahine nana oia ame ka moolelo hoi o kona ola ana ame ke ola ana 0 kona makuahine o ka wa i hala. Xo ka pōno ame ka hauoli o kana kaikamahine aole hiki i ka makuahine ke lioike aku i kona moolelo, ua apono loa oia 1 ka haawipio ana aku i kona mau manao aloha no ke kaikamahine 1 mea e loaa ai ia hauoli ia Gelade. Ma ka manawa i hoikeia aku ai ia Mrs. Mepelasona 0 na hana epa a hoopunipuni ino a Everete i hana ai, ame kona pakele ana mai ke karaima ino mai ana i hana ai ua noi mai Ia oia me ka haahaa loa ia Geofere no kana huikala ana aku ia Everete no ka hewa ana i hana ai, a ua huikala aku 110 o Geofere me ka manao aloha. me ka olelo pu mai 0 ka makuahine e mihi walania loa iho ana o Evcrete no ia hewa ino.ana i hana ai i ka manawa e hoi hou mai ai kona mau noonoo maikai me ia. ina aole ma ke ano aloha hoahanau alaila ma ke anfo he mau hoaīoha. j Hg hoi ana aku kela a Geoiere me ka hauoli loa. \ Ua hooiaio mua aku ka makuakane ia Gelade he manawa Joihi mamua aku o keia ua kaawale loa oia mai ka beiita mare mai i epaia ai oia e Everete, aohe ana hopohopo hou ana iho i koe he Avahine oia i hoopaaia ma ke kanawai o ka 1. mare me Everete. o kela hana kolohe i hanaia ai ma kela po e mareia ai oia me Goefere aohe i lilo i mea mana ma ke kanawai. . I ka maopopo ana ia Gelade o keia ua hke kona hauoli la manawa me kona mau la mamua aku, me he mea la, aohe mea hookaumaha hou i koe iloko o kona naau ma ko Geofere manawa i hoi aku ai. a oiai nae aohe i loaa iaia ka ikaika elike v me ko na la mamua aku, no ka mea ua lilo oia he kaikamahine ma'i mamuli o ka hookaumahaia ana o kona noonoo, a he hiki wale no hoi ia haawina ano e ona ke nanaia aku ma kona ; helehelena. : He mau la kakaikahi wale no mahope mai o ko beotere , hoi ana ae, ua poloaiia aki» la ke kahunapule a Mr. Hunatere ' i aloha āi ame kana wahine e hele mai a e pama pu me lakou ' ma kekahi papaaina i hoomakāukauia me na' meaai ono, a i ka hoaumoe ana iho o ia ahiahi, i ka manawa hoi i pau loa aku ai na kauwa i ka hoi maloko o ko lakou mau rumi, a ua paii mua aku no hoi i ka hoakakaia i ke kahunapule mamua o'ko laua hiki ana mai, ua ku like ae la o Geofere ame Gelade malōko o ka rumi hookipa a hoohuna ae la laua 1 hookahi ma ka- mare, o ka poe wale no i maopopo i ka moolelo o ko Gelad« hana epaia ana ka i maopopo, a o lakou wale no hoi na h'oa i konoia aku e hele mai ma ia ahiahi a i ike i ka maena a-iia "o Gelāde ma. o ka pōe i maopopo ole ua maii no kela manao kuhihewa me lakou o kela mareia ana o Gclade maloko o halepule niamua he mare oiaio no la lakou, aole nae. \ohe mea hookahi f hookahahaia aku no ka hoopaneeia ana o k'a Geofere ma huakai i Europa ahiki ia kau mehana, ua mānaoio no lakou o ke kumu o ka hoopanee ana no ka mea he manawa ino ia o ka hooilo, no ka mea, o ka holo ana maluna o ka moana iloko o na la ino he mea kau mau la la o ka weli. a o kekahi kuinu i mauaoia ai no ka manao ana paha o-naanakua e holo pu ina e hoopanee ana na keiki 1 ko laua i Bolo.ahiki 1 ke kupulau, ka manawa malie ■ • Mā na la waena o ka mahina o Mei 1 holo aku ai o Gelade r ma i%o Eūropa a he manawa malie loa no hoi la o ka moana. l ke makahiki holookoa ko laua o ka hoohala ana ma na aina £h*makahiki i hoopiha mau ia ai laua me ka hauoli, he haur»li • hoi i ka poe kakaikahi no 1 loaa ai īa mea, a 1 ka hala ana o ia manawa ua hoi hou ae la laua i Burukelme a malaila o Mr. ame Mrs. Geofere Dela Mepelasona 1 kukulu i home ponoi no laua ma ke alanui Kalmekona, aole no tmatnao loa mai ka home aku o na makua. ' 1 I ka loli' ana o ko Geofere ano hui pu me ka ike a maopopo V kbtf* mau makua, he mea maalahi loa ia e hoakaka ae ai, ' . , tsiai- e kamailio mau ana no kekahi poe no ka hke loa 0 0 s Geofere helehelena me ko Everete me he mea la he koko like ' no-ke-holo ana iloko o ko lai* mau aakoko, eia nae, aohe , ' foaa ike n.aopopo ia lakou, o keia iho la ka manawa 1 ahuai a pololei ke koho wale ana a lilo 1 mea oiaio I : kamahao, loa ko Geofere; 1 kona wa e kamalu aii ua eha oia a ua laweia aku e ke kane a ke kahu hanai *■ ŪahiJ ona iloko o kona wa ona, a nalowale ma la hope mai, * * no īi kumu i pouli ai ko Geofere noonoo me ka maopopo ole !- |faia <JLona mau makua ponoi ahiki iho la i nei manawa akahi : a £aa ka ike maopopo iaia, ua ike aku i ka helehelena o \ Sa luaui makuakane a ua hoopauia ae hoi kpna pphihihi, { i ka; ninku koikoi ana i makemake mau ai e hoakakaia mai iaia, £ 1 1* nūi' ai hoi kana hana no ka hele ana e huli. £ kekahi kau haulelau mai, mahope o ka hoi ana ae o Geoi fere ma mai Europa ae, ua holo mai la ke Konela Mepelasona »me kana wahine e ike i na keiki, a ia hui ana ae he mea ka-

haha loa na laua ka loli ana o ko laua mau keikl o ke keiki kane a ke konela ke kane a ke kaikamahine a Mrs. Mepelasona, he mau keiki hanohano a i hoopiha aku hoi i ko laua mau puuwai pakahi me ka hauoli. I ka manawa i kaiia aku ai o Gelade imua o Mrs. Mepelasona, kona makuahine, hopu mai la oia iaia a paa aku la iloko o kona mau lima, a honi iho la me ka helelei o na waimaka nunui, a me ka leo uwe i kamailio iho ai, "E kuu mea aloha.. ke manaoio nei 'au e lilo ana kaua i mau hoaloha oiaio mai nei manawa, aku, a oiai aole o Geofcre ka u keiki ponoi, aka nae, ke makemake n'ei au e nana aku me ke aloha ia olua a elua ma ke ano o olua a elua ka'u mau keiki. j "Pela n okuu manao, e alōha aku an aau ia oe me ka oiaio i loa, oiai nae he makuahine okoa no ka mea nana au i hanai a i malama hoi me ke aloha oiaio ahiki i kuu nui ana, wahi a Gelade o ka pane. ana iho, me ka helelei pu o kona mau waimaka. A ua ike ia ka oiaio o ia mau 'olelo a Gelade. Mai kela manawa mai o ka hui mua ana o Gelade me kona makuahine ponoi, -Mrs. Mepelasona, ua pilipaa loa kona naau me ia. a elike me ka loihi o ko lakou noho pu ana mai ia manav\a mai pela ka ulu mau aku o.ke aloha iloko pakahi o laua, a i ka manawa i hanau mai ai o Gelade i kekahi mau kaikamahine mahoe. ua kapa iho la oia i ka inoa o kekahi o Alika a o kekahi o Etela, ka inoa o kona makuahine ponoi nana mai oia. M Xo na makuahine a elua o kaua," i pane ae ai o Gelade i ke kane me ka hoihoi o na maka," o ia hoi paha ka inoa o ko kaua mau makuahine i keia ao." No ke Konela, ua haaheo loa oia no ka ike aku i ke kulana o ke keikikane a Annie Dela he kanaka ui a hanohano, eia nae wahi ana, aole e lōaa ana ka haūoli piha iaia ahiki i kona ike ana aku ua loaa ka noho aloha a kuikahi ana mawaena o na keikikane ana elua. Ua manaolana nae oia e lawe mai ana no ke au o ka manawa ia hopena i upuia, no ka mea ua ike aku oia i ko/Everete hoehaeha nui ia no kana hana lapuwale ha.ahaa loa i hana mai ai i kona hoahanau, ame kana hoopunipuni ino ana hoi ia Gelade.o Geotere oia ma kela po i mareia ai laua, a ua lilo ia hana kolohe kiekie loa ana i hana ai i mea hoohaahaa iho i kona mau ano haakei apau, ame kona. hoike ana ae i ka mea oiaio no ka hewa ana i hana ai ii\iua o Gelade a nonoi ae la no kona huikala ia aku, no ka he\<a ana i hana aku ai iaia ame kana kane. He manawa loihi no keia loaa ole ana o ke kuikahi a noho aloha ana mawaena'o keia mau keiki ua hala ekolu makahiki keia noho hoomakae ana o ka manawa wale no i loaa ai keia noho aloha ana mawaena o keia mau keiki, ma ka manawa i make ai o ko laua makuakane, ekolu makahiki mahope iho o ko laua mare ana. ~ iMahope iho o ka make ana aku o ka makuakane a hoomaopopoia hoi ka palapala hooilina a ka makuakane i hana a\. ia manawa i kauoha mai ai oia i kana mau keiki e akoakoa akit mahai o kona moe make, a kukakuka pu iho la me laua e pili ana no kon* waiwai ana i hana ai no laua. Ua hoole lpa o Geofere i ka hoopaaia o kona inoa maloko o ka palapala kauoha, o kahi >v»hvai wale no ana i makemake ai e hooiliia mai maluna ona o ia kona hoomanao aloha nona no ka makuakane, aole ona makemake i kekahi waiwai e hooiliia mai nona. 4< No keaha kou hoole loa mai i keia?' wahi a Everete oka ninau ana ae, a nana ae la i kona hoahanau me ke kahaha ame ka hoohuoi pu. "O oe 'hoi ke keikikane hiapo a kuu makuakane, a ma ia ano > kuleana kou.i ka hapa o kona waiwai.'-' "Ua maopopo ia mea ia'u, aka aole no o'u makemake īa waiwai, a e manaoio mai oe i keia olelo a'u, i pane aku ai o Geofere. "Ua nui a lawa loa ka waiw.ai ia'u elike iho la no me ia aka nae. aole hiki ia'u ke hoike aku ia oe. Pehea la ka nui o ia pomaikai, a i ole waiwai hooilina paha aole īa.i 01 aku mamua o ka inoa e hiki ana ia'u ke koi aku ma ke kanawai mai ka makuakane mai p kaua. O kela inoa maemae i loaa ia'u mai ka makuakane mai o kaua ua lawa ia waiwai hooilina no'u, aole loa au e' ae aku ana e lawe mai i kekalu hapa o ka waiwai, nou ia apau loa me. kc*i noonoo ole mai no'u kekahi hapa o'ia waiwai." Ku malie iho la .o Everete me ka piha noonoo a me ka ekemū ole mai, no kekahi mau minuke lehulehu. Alaila me kekahi manao maopopo i hooikaikaia ae la iloko ona nana mai la ia Geofere ma na maka a i mai la "Ua maopopo ia'u, ina nei no kou makemake ia niau waiwai apau aohe o'u wahi kuleana iki, a nia ia ano no hoi e lilo ana au i kanaka mikilo. Xau i hoakaka mai la a loaa īho la ia u keia manaoio, aohe ma keia hana wāle no, hookahi kanaka alunu a makee waiwai ole iloko o keia aō, o ua kanaka la oia no oe. Ina aPle ou konakona ia u, e ae ohiolu mai ana anei oe e lilo au i hoaloha nou mai keia manawa aku?" Ua haawi mai la oia i kona lima akau no ke aloha ana ia manawa ana o ke kamailio ana ae, eia nae, ua hiki loa ke ikeia aku ka haalulu o kona lima ia manawa, me ka nananakea loa o kona helehelena me he kanaka make la, a he hana .maalahi ole no hoi na ua keiki hookano la o na niokuaina o ka liema ka hoike ana ae i ka mea oiaio ame kana noi ana ae e hoaloha laua. ' ' Ua hopu mai Ia no o Geofere i kona lima me ka pumehana, a h.e helehelena hāuoli hoi ma kona helehelena .ia manawa, no kona ike ana iho i ka hoohaahaa ana o ke keiki pikanana o ka hema malalo ona a pane aku la "Aole kou lilo wale no i hoaloha no'u e Everete, aka o oe lio kuu kaikaina ma ka inoa a ma ka oiaio, a e ike lioi kaua īa kaua' iho aole i keia manawa wale no,. aka i na ma nawa apau ma keia mua aku;.o na manao a hoomaau paha iloko ou no'u, e hoopau loa oe e ponP ai, a e hpopiha iho oe ia wahi i hakahaka o kpu puuwai me ke alpha hoahanau oiaio." •Ma keia ike ana iho la o laua i hoopoina loa iā aku ai na mea pono ole o ka wa i hala, a o ka hauoli ame ka nohp aloha ana no ia mua aku ka mea i ike mau ia 110 laua ahiki i ko laua hopena, a o ka hookoia ana hoi ia o ka makemake o ke konela. Hoomanao ae la o Geofere i ka nane a Samesona i nane aku ai i ka poe Pilisetia i manao inaina mau ai. iaia, Mailoko mai o ka mea e ai ana i loaa ai ka meaai, a mailoko mai 0 ka mea ikaika i loaa mai ai ka niompna." •He manawa pokole. ma ia;h.ope mai, a oiai hoi oMiss Lorina, ke aikāne punahele onaona a Gelade e hople mau aku ana i na kane apau i hele mai e noi iaia i wahine, ua hoohuiia ae la oia me Everete, a" ua lilo hoi he hakuwahine no ka Vue de l'Eau. ka home o na Mepelasoaa,. a malaila oia i noho aku ai me ka hauoli iwaena o kekahi pohai o ka poe koikoi o ia mokuaina, me ka noho haku ana maluna o na kauwa lehulehu a he Hoku hoi iwaena o ka poe koikoi 0- ia mokuaina. - No na manawa lehulehu kona holo ana ae e ike i kona ho-aloha-o na Ja kamalii, Mrs. Geofere Dela Mepelasona, a pela no hoi me Gelade he mau pule 4 fe]iulehu kana i hoohala ai ina ko Mrs. Mepelasona hoiiie ma ka hema, a no ko laiia makuahine hoi, Mrs. Mepelasona, ua hoohauoliiā āku kona mau la