Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIV, Number 20, 14 May 1925 — Page 3

Page PDF (1.56 MB)

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, MEI 14, 1925 EKOLU
HE MOOLELO HOONIUA PUUWAI
— NO —
KINI A KA
KA UI HOOMAHIE A NA IPO ELUA.
Ame Ka Mea Huna Iloko o Ke Ola Ana
O Na Makua.
"Ina pela ea, alaila e haawi aku au i manawa nou ame kau
kaikamahine lawelawe e hoomakaukau ai ia olua iho, a e puka ae
au iwaho o ka holo, malaila au e kakali mai ai, ahiki i ko
olua hoea ana ae, alaila lawe pololei aku no ka rumi, o ke ka-
naka poino."
Hakalia no a pau kela mau olelo i ke kamailioia mai e ke
kauka, puka aku la oia iwaho o ka rumi, me ke kii koke ana
aku o Jeneta i kekahi lole, a hookomo aku Ia maluna o kona
haku, hana ae la i kona mau lauoho a maikai, a i ka. pau
ana o ko laua mau hemahema, i paa mai ai o Mrs. Valena i
ka lima o kana kauwa, a oili mai la iwaho no ka halawai ana
me ke kauka.
Ua loaa i'o mai la ke kauka ia laua e kakali aku ana no
maloko o ka holo, me kona kamailio ana mai:
"Ua haawi aku nei au i ke kauoha i ke kaikuahine o ke ka-
naka poino, e hoi oia e hooluolu, nolaila e lawe pololei aku ana
au ia oe iloko o ka rumi o ka mea poino," me ka hopu ana
mai o ua kauka nei i ka lima o Mrs. Valena, a alakai aku la
iloko o ka rumi.
Ua pono i'o kela hopu ana mai o ke kauka i ka lima o Mrs.
Valena, i ole ai ua wahine nei e hina iho ilalo, oiai ke naka
wale la no oia me ka haalulu o ia no oe o ka lau o na laau e
hooluliluliia ana e ka makani ikaika. Ma ka mea oiaio maoli,
o na manao uahoa o kela wahine, kona mau ano haaheo a
hookiekie, ua haulehia kela man ano apau, malalo o kona
aloha kahiko no Mr. Ka ; kela aloha kahiko, i hoalaia mai ilo-
ko ona i na la aku i hala, o ia no oe o kekahi ino nui o ka
pahola ana mai maluna o kona ola ana, ka mea nana i ulaa
ae i kona mau manao inaina, ka huhu ame ka lili ahuwale i
ke akea, a i lilo ai hoi i pali nui, nana e alai ana mawaena o
kona puuwai ame ke kanaka e moe mai la ma ka'e o ka lua-
kupapau.
I kela komo ana aku iloko o ka rumi, uwai mai la ke kauka
i kekahi noho paipai a pili ma ka aoao o ka moe, me ka hoono-
ho ana aku ia Ms. Valena ilalo, alaila kunou aku la kona poo
ia Jeneta no ka «kali ana aku mahope ona, no ko laua haalele
ana iho ialoko o kela rumi, a koe hookahi wale no o Mrs. Va-
lena.
Ma kela hoea ana aku o ke kauka ame Jeneta noloko o ka
holo, kamailio ae la ke kauka i ke kaikamahine lawelawe a Mrs.
Valena :
"E ku kiai oe mawaho nei o keia rumi, ahiki i ke kahea ana
inai o kou haku, no kekahi mau mea ana i makemake ai, aka
no'u, e hele aku au e nana i kekahi mea poino maloko o ke-
kahi rumi okoa aku. Hookahi kumu o ko'u noi ana aku nei
ia oe e puka mai iwaho nei, mamuli o ko'u koho wale ana aku
nei no, ua makemake kou haku e noho hookahi oia, me ke ko-
koke ole aku o kekahi mea ma kona aoao."
Ua pololei i'o ke kauka ma kana mau mea i noonoo ai, a ua
hoohauoliia aku hoi ko Mrs. Valena manao, no kona hookuu
hookahi ia aku e noho maloko o kela rumi, i loaa nui ai ka
manawa no ua wahine net, e kilohi aku ai maluna o ka hele-
helena o ke kanaka hookahi wale no ana i aloha ai ma ka ho-
nua nei.
Aia o Mr. Ka ke moe la me ka oni ole, o ia no oe o ka mea
i make, ke haka pono la hoi kana nana ana ma ka helehelena o
Mr. Ka, me kona poo i paa i ka wahiia me ka welu keokeo, a
no ka hiki ole i ua wahine nei ke uumi iho i kona manao aloha,
kulou okoa aku la oia imua, a hoopili iho la i kona mau lehe-
lehe ma na lima puanuanu o Mr. Ka, me ka hoopuka ana ae
i keia mau olelo kaukau :
"O e Evalena Ka, owau no keia o Paulina ! Ua maopopo no
anei ia oe, eia au o Paulina ma kou aoao e noho aku nei? O
ka'u leo pule i ke Akua, aole Oia e kaili aku i ke ola mailoko
ae ou, aka e loaa he wahi manawa uuku nou e hoopuka mai
ai i kekahi mau huaolelo o ke aloha, elike me kela mau la a
kaua e noho pu ana. O e Evalena, ua make loa no anei kela
aloha kahiko iloko ou no'u?
"Ua manao no au, pio loa kuu aloha nou, i na makahiki ae
nei i hala, i keia po nae, i ka manawa a'u i lohe ae nei no kou
poino ua hoala hou ia mai kela aloha kahiko, o ia no oe o ka
puupuu hau i hehee i ka wela o ka la. Ua hana hewa loa mai
oe e Evalena ia'u, no ia mea nae au i hana mai ai, ua auhee
aku ka inaina, ka huhu ame ka hoowahawaha nou, mailoko
aku o kuu puuwai. O e Evalena, kuu aloha i nalowale, ina
no ke kaakaa ae o kou mau maka, e nana mai ia'u, a e ike
po oe, owau no keia, ka mea nana i a'o mua aku ia oe i na haa-
wina laahia loa o ke aloha maemae."
Mokuna XXXVII— Hakoko Mawaena o ka Make Ame ke Ola.
Oiai o Jeneta e noho mai la mawaho o ka rumi o ka mea
poino ke lohe mai la oia i na olelo a kona hakuwahine e ka-
mailio la iaia wale iho no, he mau elelo ku i ke aloha, e hiki
ole ai ia Jeneta ke kaohi aku i kona mau waimaka, ahiki i kona
uwe okoa ana iho.
No kekahi mau minuke kela hoolohe ana mai ana, i na olelo
kaukau a Mrs. Valena, alaila meha iho la oloko o ka rumi,
a no kona ake e ike i ke kumu o kela meha ana iho o ka leo
o kona haku, wehe malie mai la oia i ke panipuka, a iaia i
kiei aku ai iloko ike mai la no oia i ka moe malie o Mr. Ka,
me ka oni ole, eia nae ke hoomaopopo mai la oia i ka nape
malie o kona hanu, aia hoi na lima o Mrs. Valena ke paa la
i na lima o Mr. Ka, a ke kulou la ke poo o ua wahine nei,
ma ka aoao o ka moe.
Iloko o ka malie loa o kela wehe ana aku o Jeneta i ka
puka ua lohe mai no o Mrs. Valena i ka nakeke, a iaia i nana
mai ai a ike ia Jeneta, kunou mai la kona poo, e komo aku me
ka hele pololei loa ana aku o Jeneta a ku iho la ma ka aoao o
kona haku, a o ia ka Mrs. Valena o ka hoomaka ana mai e
kamailio:
"Ua konoia mai au e hoike aku au ia oe i ke kumu o ko'u
pili ana ia Mr. Ka, e hoopauia ae ai na manao hoohuoi iloko
ou no ke kumu o ko'u uwe ana. He manawa ae nei i hala,
ua haulehia like maua a elua iloko o ke aloha, he aloha i loaa
like ai ia maua pakahi ka noho hauoli ana; aka nae. na kekahi
wahine ino. i wawahi i kela noho hauoli ana, ka mea nana i
hookaawale ia'u mai ia Mr. Ka mai.
"No ka hana lokoino loa a kela wahine i hele ai au a piha i ka inaina, ka hoowahawaha ame ka huhu ia Mr. Ka. Mai loko mai nae o kela mau ano o'u; ua hiki hou ole ia'u ke hoomau aku ia mau manao, iloko o keia mau hora hope o ke ola ana o Mr. Ka, ma keia ao. Iloko o kona mau hora o ka poino, ka ehaeha ame ke kaumaha, elike me keia a kaua e ike nei, ua hoala hou ia mai kela aloha kahiko o'u nona, a i hoike aku no au ia oe ea, ua naha maoli kuu puuwai i ke aloha iaia." No kela mau olelo a Mrs. Valena ua hoopihaia aku o Jeneta me na manao mahalo nona, no ka hoomau ole ana o kela wahine i kona mau ano uahoa ame kana mau manao inaina no ke kanaka, i haalele mai iaia, a lilo aku i ka wahine okoa, a ua hoomamaia ae no hoi ka noonoo o Mrs. Valena, mamuli o kela hoakaka ana aku imua o kana kaikamahine lawelawe i ke kumu oiaio loa o ka hookaheia ana o kona mau waimaka. Ma kela po holookoa ahiki i ke ao ana aia mau o Mrs. Valena ame Jeneta ma ka aoao o ka moe o Mr. Ka, kahi i kiai ai, me ke ala ana o kekahi, a hooluolu kekahi, me ka haawi mau ana i ka laau a ke kauka iloko o kela ame keia elua hora. No na hora he iwakalua-kumamaha kela kiai mau ana o na wahine i ka mea ma'i aole he wahi hoailona iki, no kona pohala ae, no kela ano, i komo maoli iho ai no ka manao hopohopo iloko o Mrs. Valena, aole paha he wahi manaolana iki, no ke kaakaa ae o na. maka o Mr. Ka, e nana hope mai ai maluna ona, a haalele iho kona uhane i ke kino. Ua hoikeia aku la ka lohe i kekahi Ia ae ia Mrs. Pilina ke kaikuahine o Mr. Ka no ka haawi ana aku "o kekahi hoaloha kahiko o Mr. Ka, i na kokua ana ma ke kiai ana iaia; nolaila i ka hoea ana mai o Mrs. Pilina noloko o ka rumi a ike mai la ia Mrs. Valena i ka noho aku, ua hookahaha loa ia aku kona noonoo, no kahi i lilo ai kela wahine i hoaloha no kona kaikunane, a o ia ka ua wahine nei o ka pane okoa ana mai: "Aole i kamailio iki mai kuu kaikunane ia'u no kona kamaaina mua ana ia oe e Mrs. Valena; aka no'u iho, ke hoomaikai aku nei au ia oe, no kou lawe ana ae i ke ko'iko'i o ke kiai ana iaia, iloko o na hora o kona poino. Aole a Mrs. Valena pane no kela mau olelo, koe wale no kona hoike ana ae, ua konoia mai oia e haawi aku i na kokua ana no ka mea poino, no ka pono o kona kaikuahine, oia hoi o Mrs. Pilina. Ke nee mau la ka manawa imua, hala ae ana ua la, a uhi mai ana ka po, aole no he wahi hoailona iki, no ka pohala ae o Mr. Ka eia nae, ma kekahi la iloko o ka mahina o Dekemaba, oiai hoi na mea apau e noho ana me ka nanea, a e kakali aku ana me na manao pilihua, no" ka hoea mai o ka hopena o kela kanaka, kaakaa ae la kona mau maka, he mau maka, e hoike mai ana, no ka hoi pono ana mai o ka noonoo maikai me ka hoomaopopo i na mea apau iloko o Mr. Ka. "Owau no keia o Evlaena, ua hoomaopopo mi la anei oe, owau no keia o Paulina?" i ninau aku ai o Mrs. Valena, i kona manawa i ike aku ai, aia maluna ona ka nana ana mai o na maka o Mr. Ka. "Ae, ua hoomaopopo aku la no au ia oe," i pane mai ai o Mr. Ka, me ka leo hawanawana, "alaila upo'i hou iho la kona mau maka, me ka noke hou ana iho o Mrs. Valena i ka uwe a ke-na mai la ia Jeneta e kii mai i ke kauka, a hoike aku iaia no ka pohala ana o ka mea ma'i. Iloko o ka manawa pokole loa, ua hoea mai la ke kauka, me kona hoike okoa ana mai i kona piha me ka olioli, no ka pohala ana o ka mea poino, aka kamailio mai la nae oia ia Mrs. Valena me ka leo malie loa : "Auhea oe e ka madame, aole au e haawi aku ana i na manaolana ia oe, no keia ano o ka mea ma'i, oiai ke hakoko nei oia mawaena o ka make ame ke ola, me ke kanalua loa iloko o'u, no kona ola ae. O keia kekahi o na poino i aneane hiki ole i ke akamai o ke kanaka ke hoopakele ae i ka mea ma'i." No kela mau olelo hoopohala a ke kauka, kulou iho la ke poo o Mrs. Valena ilalo me ka piha i ka ehaeha, eia nae, i ka manawa e nakeke iki ae ai ka moe, a onioni ae paha kekahi mea, aia na maka o ua wahine nei maluna o ka mea ma'i kahi i nana aka ai. Ua pohala i'o mai o Mr. Ka mailoko mai o kela kulana kupouli o kona noonoo, a ma ka manaoio o ke kauka, aole he manaolana iki, no ke auhee aku o na poino mai iaia aku e palekana ai oia mai ka make mai. Ke moe malie wale la no o Mr. Ka, me ka hoopuka ole mai i kekahi mau olelo, aia no a kamailioia aku iaia, alaila oia pane mai, a e moe mau ana kona mau maka; a i kekahi manawa i ka wa e kaakaa ae ai e nana pono loa ana oia maluna o Mrs. Valena, me kana mau mea e hana ana maloko o ka rumi. Ma ka aoao hoi o Mrs. Valena, aole no ona hana wale mai i kekahi mea, e hoehaehaia aku ai paha ka manao o Mr. Ka, no ka mea ala mai la iloko o na hoomanao ana o ua wahine nei, kekahi mau olelo a Mr. Ka, i kamailio aku ai iaia iloko o kela mau la a laua e noho hauoli ana, penei ia mau olelo : "E Paulina, ua hookau mai oe maluna o'u i ka hoohilahilaia a ua hana hewa loa mai oe ia'u," a he ekolu wale aku no makahiki i hala, ia laua i halawai ai ma ka malapua ma Ilaniwai Hale, i pane hou aku ai oia : "Mai kuhihewa mai oe, i hele mai la au no ka huikala ana aku i kou hewa!" Me he mea la ke makamaka la no kela mau olelo ku i ka hoehaeha iloko o ka noonoo o Mrs. Valena, he mau olelo hoi ana i ike maoli iho ai no, I ka nui o kona ehaeha, no ka mea oia ka mea i hana hewaia aku, aole o Mr. Ka. No kela noho hamau loa nae o Mr. Ka, me ke kamailio ole mai iaia nei me na olelo ohaoha, e hiki ai i ua o Mrs. Valena ke ike aku, ua hoololi oia i kela mau olelo kahiko, noonoo wale iho la no oia, malia ua paa i'o no ka manao o Mr. Ka, aole e huikala mai iaia nei mamua ae o ke kikoo ana mai o na Uma o ka make maluna ona. Iloko oka noonoo o Mr. Ka, oia ka i bana hewa ia aku e Mrs. Valena, a iloko hoi o ka noonoo o kela wahine, oia ka mea i hana hewa ia aku, nolaila he kulana ano maopopo ole ko laua a elua e noho la, me ke koho ana iho o Mrs. Valeria aia paha iloko o Mr. Ka, kekahi manao olioli loa, no kona ku a hele mailoko aku o kela rumi. Me kela kulana nae mawaena o na mea a elua, ke pule mau la o Mrs. Valena iloko o kona naau, e kokua mai ke Akua iaia, ma ke alakai ana i kona noonoo ma na alahele apau, e hoauhee loa ia aku ai na manao maikai ole mailoko aku o laua a elua, a e nohoalii mai ke aloha, ka mea nana e hoopoina i na ahewa he nui. Ma ke kakahiaka ana ae ma kekahi Ia mai, ua hoea mai la na kamahele mai Polorida mai, me ka lilo o ka halawai ana o Kinia me Mrs. Pilina, i halawai ana iloko o ka hauoli, a ua hoike okoa aku o Mrs. Pilina, i ka nui o kona aloha no kela kaikamahine, me ka hiki ole iaia ke paa mai i kona mau waimaka, ka mea nana i kono aku ia Kinia, e hookahe pu i ko laua mau waimaka. "O e Kinia, aole i oi aku kou aloha iaia mamua o'u. Aole oe i maopopo i kona mau ano maikai he nui, mamua aku o ke kau ana mai o na haawina hookaumaha maluna ona, ka mea
nana i kaili ae i kela mau ano maikai ona mai iaia aku," wahi a Mrs. Pilina e kaukau la ma kana uwe. "He mea oiaio aole au i aloha aku iaia aka aole no'u ia hewa, no ka mea aole i maopopo ia'u kona mau pilikia, ua noho pouliuli maoli au i na mea apau e pili ana iaia." "Hookahi kumu o kou maopopo ole ana i na pilikia o kou makuakane, no kona makemake ole no e ike oe ia mau mea, o lilo auanei kou ola opiopio ana i kumu e hoomailoia ai kou kino, pela iho la oia i hunakele Ioa ai i kona mau manao ehaeha." "Ke kaumaha loa nei au no keia haawina poino i kau mai maluna ona, pela pu hoi ko'u kaumaha nou e kuu anate, no kou loohia ana i ka ma'i nawaliwali. Ua hele maoli kou helehelena a hohoma, a ua emi mai kela kino ikaika ou, a'u i kamaaina ai i kou mau ano. E oluolu oe e hoike mai ia'u, i ke ano o ka loaa ana o keia poino i kuu makuakane!" Oiai hoi o Mrs. Pilina e hoike aku ana imua o Kinia, i ka moolelo piha o ka halawai ana o Evalena Ka, me ka poino ma ka ulia kaaahi, elike me ke kaua e ka makamaka heluhelu i ike mua ae nei, e nana aku kaua ia Aka Valena ame kona makuahine. Ma kela manawa o ka hoea ana mai o Kinia ame kona mau hoahele mai Polorida mai, ua hoi mua aku o Mrs. Valena noloko o kona rumi, i hiki ai iaia hookahi ke apo aku i kana keiki, a hookipa mai iaia, ma ke ano o ka makuahine i aloha i kana keiki, me ka hoopilikia ole ia o ka noonoo, i ka nana mai o kekahi poe e aku. Ua lilo kela halawai hou ana o Aka Valena me kona makuahine, i manawa no laua pakahi e hookahe ai i ko laua mau waimaka o ke aloha kui'o o kekahi no kekahi, a i ka ma-o ana ae o na minuke ikiki o ke aloha, i kamailio mai ai o Aka i kona makuahine, ma ka pane ana ae: "Hookahi a'u meahou hauoli a'u i lawe mai la imua ou e kuu makuahine, o ia no ka hoopalauia ana o Kinia me Palika." "Ke hauoli i'o nei au no keia nuhou maikai au i hoike mai la e Aka," wahi a Mrs, Valena, elike no hoi me ka hoohauoliia ana o ko Aka manao, i ka wa i hoike aku ai kona hoahanau no kona hoopalauia ana ia Kinia. "O keia mea au i hoike mai la ia'u e Aka, e lilo pu ana ia i nuhou hoohauoli i ka makuakane o Kinia, a ina nei no kona make aku, e hooluoluia ana kona uhane mamuli o ka loaa aku o ka ike iaia, e haalele iho ana oia i kana kaikamahine mahope nei, malalo o ka malama ame ka hiipoi ana a kekahi kanaka opio kupono loa," i hoomau mai ai no ka makuahine i ka hoakaka ana i kona manao. "Alaila ua paa loa anei kou manao e make i'o aku ana o Mr. Ka?" "Aia no oe a ike aku iaia, e hoopauia ae ana kou manao kanalua no keia mea a'u e hoike aku nei imua ou e Aka, no ka mea aole he manaolana iki iloko o ke kauka, no ka palekana o Mr. Ka mai ka poino ae i kau aku maluna ona ; o keia kamau o kona ola, ma ka manaoio o ke kauka, he manawa pokole wale no, alaila hoea mai kona hopena." Ke hoolohe malie aku la o Aka, i na hoakaka a kona makuahine no na mea e pili ana ia Mr. Ka, me ka nalu nui ana iloko ona, me mea la, aia kekahi meahuna iloko o kona makuahine, a ua o Aka i noho pouliuli loa ai, a no kona pane koke ole aku ua hoomau hou mai la no kona makuahine, i kana kamailio ana: "Ua iawa paha keia ike ana iho la o kaua, e hookuu aku ana au ia oe, e hele e ike koke iaia i keia manawa me ka hoohakalia hou ole iho, malia o lilo kona ike ana mai ia oe, i kumu e hooluoluia ae ai kona mau manao ehaeha. I kou hui pu ana me ia, e kamailio aku ma na olelo oluolu, e hoike aku i kou mau ano maikai apau imua ona, no ka pono o kela mau la kahiko i hala." "A pehea oe e mama ma kou aoao?" "Ua ike aku au iaia, a ua lawelawe aku i na hana a'u i ike ai, he mea kupono ia e hookoia iloko o ka wa o ka poino." "O kela wale ae la no anei kau mea i hana aku ai?" i nalu wale iho ai no o Aka Valena iloko ona, me ka ninaninau pono ole aku i na mea apau i kona makuahine, o kona haalele iho la no ia ialoko o ka rumi, a hele aku la no ka rumi e waiho mai ana o Mr. Ka. Ma ke ano nui ke olelo ae ma keia wahi, ua lilo kela halawai pu ana o Aka Valena me Evalena Ka, i halawai ana iloko o ke aloha oiaio, he mau kanaka kela i manao ole ia aku, aia na manao maikai iloko o laua pakahi no kekahi i kekahi. Iloko o ka manao aloha o Aka no Mr. Ka, aole oia i hilahila iho i ka hookahe ana i kona mau waimaka no kela kanaka, iaia i nana aku ai i kona moe mai iluna o ka moe, me ke poo i paa i ke opeia, a me ka leo haalulu, i kamailio aku ai oia i na olelo hoolana imua o Mr. Ka, a ua paneia mai hoi me na olelo oluolu mai ke kanaka poino mai, e hoohewahewa ole iho ai kaua e ka makamaka heluhelu, no ke koe o kekahi wahi manao inaina iloko o kela mau kanaka a elua. "Ua hoao au e moe malie loa, elike me ke kauoha a ke kauka, aole no kekahi kumu okoa ae, aka no ka hooikaika ana e kamau kahi ola iloko o kuu kino, ahiki i kou hoea ana mai ame Kinia; a i ko'u ike ana aku ia olua, e hiki pono ai ia'u ke kamailio me ka ikaika," i kamailio mai ai o Mr. Ka ia Aka. "He nuhou hoohauoli ka'u i lawe mai la no ka hoike ana aku ia oe, o ia no ka hoopalauia ana o Kinia me Palika Poka kuu hoahanau, a ua haawi aku oia i kona ae, e lilo i wahine na Mr. Poka; nolaila ke manao nei au, e hiki pono ana ia Kinia ke hoomanawanui i keia manawa, ke lohe aku i ka meahuna, i hunakele loa ia iaia, no ke kumu i hiki ole ai iaia ke mare mai me a'u." "Malia paha pela i'o ka mea oiaio," i pane mai ai o Mr. Ka, a mamua o ko laua hoomau ana aku i ke kamailio ana, ua weheia mai la ka puka o ka rumi, a komo ana no o Kinia me Mrs. Pilina me ka ukali ana mai o ka Madame Lahela mahope mai o laua. No kela komo ana mai o kela poe, i ku ae ai o Aka Valena iluna, a haawi aku la i manawa no Kinia e kamailio pu ai me kona makuakane, o kona huli hai hou aku la no ia noloko o ka rumi o kona makuahine; e noho mai ana no o Mrs. Valena oia hookahi wale no, oiai ua hoouna aku oia ia Jeneta e hele e nana i ke kulana o Lahela Dane, kela wahine lawelawe a Mrs. Pilina maloko o kekahi rumi okoa aku. I kela hui hou ana ae o ke keiki me kona makuahine, i ninau mai ai o Mrs. Valena ia Aka me ka leo hawanawana : "Heaha ke kumu nui o ka Madame Lahela o ka holo pu ana mai nei me oukou, aia anei kekahi kuleana ano nui mawaena ona ame Mr. Ka?" "Hookahi no a'u mea i maopopo, he hoaloha pilipaa loa kela wahine no Kinia, ma ia ano wale iho la no oia i ukali pu mai nei ia makou, aole ma kekahi ano e ae." "O kena anei ka mea oiaio loa? Ke hoomanao nei no oe, i ka hoakaka ana mai o Palika ia kaua i kekahi manawa ae
nei i hala, no ka makemake loa o Kinia e mare aku kona ma-
kuakane i kela wahine, malia paha o ke kumu ia o kela wahine
o ka holo ana mai nei? O kela kekahi wahine u'i a huapala
e nele ole ai ka haulehia o kekahi mea i ka hoohihi ame ke
aloha iaia, malia paha ua aloha kela wahine ia Mr. Ka?"
"Auhea oe e kuu makuahine, ke hoala wale mai nei no oe
i kena mau ninau imua o'u, mamuli o kou manao lili. O ka
mea oiaio ea, aole i haulehia kela wahine i ke aloha ia Mr. Ka,
a i ole i kekahi kanaka okoa aku paha, no ka mea ua kaili ka-
hiko ia ke aloha mailoko aku o kona puuwai, a he ola wale no
kona iloko o keia mau la me ka nele i ke aloha.
"No ka hoopau ana ae i kou manao pohihihi e pili ana i ka
Madame Lahela, ke makemake nei au e hoolohe mai oe i ka'u
mau mea apau e hoakaka aku ana nona," me ka lalau ana aku
o Aka Valena i kekahi noho, a uwai mai la a pili ma ka aoao
o kona makuahine, hoomaka aku la e kamailio, ma ke ano
neepaa, i na mea apau a kela wahine, i hoike aku ai iaia, oiai
Iakou e noho ana ma Polorida, ka moolelo oiaio i pili i ke ola
ana o kela wahine ka mea hoi nana i kono okoa aku ia Mr».
Valena, e hookahe mai i kona mau waimaka o ke aloha hoa-
kanaka,
Mamua o ka hiki ana i kekahi o laua ke kamailio hou ae ae,
ua kikekeia inai la ka puka o ka rumi, a komo ana no ke kauka
iloko me ke kamailio ana mai ia Mrs. Valena:
"Maloko ae nei au o ka rumi o Mr. Ka ke kanaka poino kahi
i nana ai iaia, o ka'u mea i ike, ua lilo ka hoea ana mai nei o
kana kaikamahine, i kumu e hooiia ae ai kona kulana maikai
i keia manawa, a ua mohala maikai mai kana nana ana, a ua
piha pu no hoi oia me ka pihoihoi. Ma ka'u nana aku, aia ke-
kahi mea ano nui loa iloko o kona noonoo, ana i makemake
ai, e hoike ae mamua o kona make ana aku, a no keia kumu
i noi mai ai oia i ko'u oluolu, e ae aku au e loaa he manawa
nou ame kau keiki e hoea aku ai imua ona, oiai kona mau
hoaloha e ae e hoopuni ana ma ka aoao o kona moe."
MOKUNA XXXVIII— Ikeia ka Meahuna e Kinia.
I kela komo ana aku o ke kauka noloko o ka rumi e waiho
ana o Mr. Ka, me ka ukali ana aku o Mrs. Valena ame kana
keiki mahope ona, kau pono mai la ka nana ana o wa maka
o Mr. Ka maluna o lakou, a o ia kana o ka pane ana ae:
"Ua akoakoa mai la anei na mea apau maloko o keia rumi,
oia o Kinia, Aka ame kona makuahine, kuu kaikuahine ame
kuu hoaloha maikai ka Madame Lahela?"
"Ae, eia lakou apau maloko nei o keia manawa i pane aku
ai ke kauka, a ia manawa i hoomau hou mai ai o Mr. Ka i
kana kamailio ana:
"Ke makemake nei au o Mr. Poka kekahi maloko nei o keia
rumi, pela me ke kaikamahine lawelawe a Mrs. Valena, malia ,
o lilo kela kaikamahine i mea kokua aku i kona haku, no ka
mea he hana ano nui loa keia a'u i makemake ai, e hik! ole ai
i kekahi mea ke hoomanawanui iho i kona mau manao pihoihoi
a o oe pu kekahi e Mr. Kauka e noho mai, ina e hiki ana ia oe
ke hoomanawanui, ma ka hoolohe ana mai i na meahuna
ohana."
"Aole o'u makemake e komo hokai wale aku iloko
meahuna pili ohana, aka hookahi wale no kumu e noho i
au maloko nei o keia rumi, malia o hiki ia'u ke haawi a
na kokua ana ia oe, ke ike aku au i ke emi mai o kou ikai
Ua kiiia aku la o Palika Poka ame Jeneta a i ko lana
ana mai, ua piha iho la he ewalu poe maloko o kela rumi,
mawaho ae o ka mea ma'i.
Aia hoi maloko o kekahi rumi, ma kela aoao mai o ka holo,
ke waiho mai la he wahine iloko o kona ehaeha mamuli o na
poino i kau aku maluna o kona kino, e pono ai, oia pu kekahi
e hoea mai iwaena o kela puulu uuku, eia nae aole loa he mea
hookahi iwaena o kela puulu, i maopopo iki, o kela wahine
kauwa haahaa o Lahela Dane kona inoa, o ka mea hookahi
wale no ia, nana e hoolele mai i ka malamalama, nana e hoau-
hee aku na hoopoluluhi ana a na ao hakumakuma o ke kau-
maha mai ke ola ana o kekahi poe maloko o kela keena.
Ua noho pouliuli loa o Lahela Dane, i na mea e hoolalaia
nei ma keia rumi, hookahi nae ana mea i maopopo, elike me
ka Jeneta o ke kamailio ana aku iaia, o ia no ka hoea ana mai
o ke kaikamahine a Mr. Ka ame kona man hoaloha, aole he
mau mea e ae.
Aia ka iini ame ka makemake nui iloko o Lahela Dane e
ike hou ia Kinia, no ka mea oia ponoi no ka mea nana i mala-
ma a i hanai i kela kaikamahine iloko o kona wa bebe, kela
kaikamahine a Mrs. Pilina i kamailio mau aku ai imua ona ia
laua e noho pu ana, a oiai nae aia oia iloko o ke kulana kupi-
likii e waiho la, ua hiki no iaia ke kakali me ka hoomanawa-
nui a loaa ae ka oluolu, alaila ike aku oia i kela kaikamahine.
Oiai na mea apau maluna o ko Iakou mau noho, me ke ka-
kali ana aku o ka lohe i ka manao nui i makemakeia ai ko
lakou akoakoa ana aku imua o Mr. Ka, ia wa i huli mai ai ka
nana ana a ua kanaka nei, no kahi o Mrs. Valena e noho aku
ana a pane mai la:
"E Paulina!" me ka piha loa o Mrs. Valena i ka puiwa, a
nana aku la me ka manao pihoihoi ia Mr. Ka, a i ka ike ana
mai o ua kanaka nei i ka nana pono loa aku o Mrs. Valena iaia,
hoomau mai la i ke kamailio ana:
"E Paulina, i ka halawai pu ana me kuu kaikamahine ma
ka'e o keia moe i na minuke e aneane loa aku ana au e kiei
iloko o ka luakupapau; ua koi ikaika mai oia ia'u e hoike aku
au imua ona, i ka meahuna ana i manaoio loa ai, ua hoopo-
uliuli Ioa ia aku kona ola ana iloko o na makahiki ekolu i kaa-
hope aku la o kona ola opiopio ana. Ua oi aku ka pono o kuu
sila ana i kuu mau lehelehe a hoi aku au iloko o ka opu o ka
honua me kela meahuna, no ka hoopakele ana ae iaia mai na
haawina hoehaeha mai, mamua o kona lohe ana aku i ka
mea oiaio; aka nae ke lokahi nei ko'u manao me kona, iaia i
hoike mai ai, he hana maalahi ka hoomanawanui ana i na
haawina hoehaeha, mamua o kona noho iloko o ka pouliuli;
a ua koi mai oia e ike i na mea oiaio apau.
"Aole he hana uuku, a he hana maalahi ka ae ana aku i kana
koi, no ka mea e ili mai ana maluna o kaua pakahi, na hopena
kaumaha; aka nae oiai he manawa pokole wale no ko'u e ola
hou aku ai, a haalele iho au ia oukou apau ma keia ao, e lilo i
hana na'u, a na kaua a elua e Paulina, ka maliu ana aku i keia
leo noi."
I ka hooki ana iho o kela hoakaka ana mai a Mr. Kai
aole e hiki i kekahi mea ke onioni ae, a kamailio ae paha, no
ka mea ua piha Iakou me na manao ilihia, aka no Kinia nae
kulou aku la oia imua o ka umauma o ka Madame Lahela me
ka noke ana i ka uwe.
Ua noke i'o ua o Kinia i ke koi hoomano i kona makuakane
e hoike mai i na mea oiaio, e hiki ole ai iaia ke lilo aku i wa-
hine mare na Aka Valena, a ua ae aku kona makuakane i kana
noi, a e lohe pono ana oia i na kumu oiaio loa.
(Aole i pau.)