Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIV, Number 20, 14 May 1925 — Page 4

Page PDF (1.54 MB)

EHA NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, MEI 14, 1925
He Moolelo Hooniua Puuwai -NOKA UI NOHEA
GELADIOLA
Ka Ipo Aloha a na Mea Aloha Elua
Pehea la ka loihi o kona waiho ana pela maluna o ka papahele aohe oia i ike. Ua napoo aku la ka la a ua uhi mai ka pouli. O na kauwa ma ka hale malalo ua haohao loa lakou nona no kona iho ole ana aku e ai i kona aina ahiahi, o ka poeleele no ia. "E pii ae au iluna e nana i ke kumu o kona iho ole ana mai nei e ai," wahi a kekahi o na wahine kauwa o ka pane ana ae ma ke ano pahaohao loa. nona ka inoa o Maira. "Ma ko'u manao ke hoopapau loa la no oia i ka humuhumu ana i kela lole a lilo iho auanei i kumu ma'i nona." Iaia i hiki aku ai ma ka puka o ko Felorika rumi a noke aku la i ke kikeke aohe leo maloko mai ana e manao iho ai e ala mai ana no o Felorika, he meha wale no, a no ka pane ole ia mai, o kona wehe okoa aku la no ia i ka puka, a ua hookahaha loa ia mai oia i ka ike ana aku he pouli wale no oloko o ka rumi. "E Miss Wela! E Miss Wela! Auhea oe? He keu aku hoi ha kou hoi koke e hiamoe me kou ai ole i kou aina ahiahi 1 Ua hiamoe anei oe? "Aohe leo. No ka pane ole mai hele okoa aku la o Maira e haha no kahi o ke kukui gas, ua loaa aku la iaia kekahi laau ahi. a ia ho-a ana ae ana i ke kukui, o kona ike iho la no ia ia Felorika e waiho ana iluna o ka papahele, a e kau ana kona poo iluna o ka lole nahenahe me na lihilihi. "Aia oia la! Ua maule oia no ka oi loa aku o kana hana a maluhiluhi maoli! Nawai no hoi e ole ka maluhiluhi no ka nui maoli no o ka hana." wahi ana o ke kahea ana iho. Aohe oia i kahea aku i kaikamahine hou e pii mai e kokua iaia, aka hoao iho la no oia e hana elike me ka hiki iaia i mea e pohala ae ai o Felorika. Me kona mau lima hapai ae la oia i ke kino o Felorika a lawe aku la a hoomoe iluna o kona moe hao ololi i kupono wale no no ka mea hookahi. I kona hoomoe ana iho i ke kaikamahine maule, kii aku la oia i kekahi kiaha wai hau, a me ia wai i hamohamo iho ai i na maka o Felorika ahiki i kona kaakaa ana ae. "O, e Maira, ua inoino anei ka lole?" i hooho ae ai o Felorika me ka leo nui, me ka nui o kona hanu. "Ea, e hoike mai, ua minomino a inoino anei ka lole mare o Geladiola?'' "Kupanaha, heaha ia mea au i kamailio mai la, e keia wahi nene liilii?" i hooho ae ai o Maira me ke kahaha, no ka mea, hele oia i maopopo i ke kumu o ko Felorika maule ana. "Heaha ' ' r\\ ne ' kau mea i hana ai a loaa iho nei oe ia'u e waiho a maule \\'ne he mea make la?" aila me ka nui o ka hanu, a me ka mokumoku hoi o kana ana. i hoakaka ae ai o Felorika i ke kumu, me ke noi ana Maira e hoike aku iaia ina ua minomino a inoino paha le mare o Geladiola." **>rohe i inoino pela ka'u ike iho, aka i mea no e hoopauia ae ai kou makau ame kou kaumaha no ia lole ea, e nana ae au. Loaa iho nei oe ia'u e moe ana iluna o ka papahele malalo iho no o kahi au i noho ai. He liilii wale no hoi ha ka minomino o ia wale no. He mea hiki loa no ia ke kaomi aianaia iho a pau, o kaua wale no ke ike iho ia mea a nalo iho. Mai hookaumaha hou oe i kou noonoo no ia mea liilii wale no," wahi a Maira i hoomama iho ai. Hakalia no a loaa ka ikaika ia Felorika o kona huli aku la no ia e nana i ka lole. Auwe! ua kohuia a ke kau nei kekahi mau pohaka! Ia manawa ua nui loa kona makau ia Geladiola ina no kona ike ia mau pohaka a nee mai i ka nuku iaia. "E Maira, he keu mai la a ko'u piha makau, pehea la au e hana ai i mea e pau ae ai keia mau pohaka?" i hoomaka iho ai oia e uwe," ua lilo keia mau koliu i mea maikai ole no ka lole ke nana iho, ua lilo keia mau kiko i mau mea hoopoino holookoa i ka nani o ka lole!" "O ka apana wale no hoi omua ka i poino," wahi a Maira. "Eia kau hana pono i ko'u manao, o ka apana no omua kau e wehe a hookomo iho i apana hou ma ia wahi o ka pau no ia." "O ia pilikia hou aku no ia. e Maira, 5 lohe mai oe, no ka mea aohe lawa o ka apana kilika aku i koe e hiki ai ke wehe ae i keia apana a pani iho i apana hou ma ia wahi," wahi a Felorika o ka pane ana ae me ka ha'uh'u uwe. "Auwe! heaha iho la ka hana nui o ia, hele aku no hoi paha e kuai i apana hou, ina hookahi i-a ame hapa ua lawa," wahi a Maira. "Ua ike au i kahi a laua e hele mau ai e kuai, me he mea Ia ua loaa mai kena lole mai kekahi mai ona halekuai ma ke alanui Borodawe, a ina pela ilaila no hoi oe e hele aku ai e kuai. He pii ke kumukuai o kena lole kilika la he mea maopopo ia." "Aia hoi paha ia pilikia nui Ia ma ko'u aoao, aohe a'u wahi keneka hookahi me a'u," wahi a Felorika, "a pehea auanei e loaa aku ai la?" "O, o kekahi pilikia nui loa ka ia, a ke kaumaha nei au ; ina he dala ka'u ina ua hoaie aku no hoi palia au ia oe ahiki i ka manawa e loaa ai o kau alaila hoihoi mai i ka'u ; aole au e au'a ana ia mea he dala ina he loaa ia'u, o ko kaua nele like no keia la. Aohe no hoi au wahi mea makamae la e hiki ai e kuai aku a ke loaa mai ke dala alaila kuai aku i hookahi i-a ame hapa o ke kilika i like loa me keia lole kilika?" Aohe pane a Felorika, luliluli wale mai la no kona poo. "Pilikia maoli ka! E pono kaua e huli i dala ma kekahi ano i mea e hoopauia ae ai o keia pilikia," i pane mai ai o Maira, me kela lokuloku o ke aloha iloko o kona puuwai no Felorika, he kaikamahine i kamaaina nui ole iaia, eia nae, ua komohia loa ke aloha iloko o kona naau nona. "He alahele no ka'u e noonoo nei e hoopauia ae ai kena pilikia a e loaa ai hoi ia oe ke dala, aka nae, ke ehaeha nei no au i ka hoike aku ia alahele ia oe no ka mea, he alahele e hookomo aku ai ia oe iloko o ka. pilikia oi ae." Ia Maira e hoakaka mai ana i kona manao no kekahi alahele e hiki ai e loaa ke dala ia Felorika, ke nalu nui la o Felorika iloko iho ona no kana hana pono e hana aku ai e hoopauia ae ai kona pilikia, he pilikia koikoi i kona manao e tele ai oia i kipakuia, a o kona hele kuewa aku ana no ka hope me ka waimaka, me ka lewa pu i kona wahi opeope i ke ala, aohe mea nana e hea mai, aohe no hoi he opu malumalu e nalo a kahi opeope. O, he mau minuke ia i hookupilikii loa ia iho ai kona noonoo !
I ka hala ana aku o Maira a koe hookahi iho la oia wale
no alaila, hooholo iho la oia e kuai i kona ku,i o kona kii aku
la no ia i kona papale ame kona kuka a komo iho la a oili aku
a hele me ka awiwi no ka halekuai hana lauoho ana o ka
hele mau ana mamua aku no kekahi mau manawa lehulehu.
I kona hoea ana aku no kahi o ka halekuai i kamaaina mau
iaia i ka hana lauoho kui, i nana aku kona hana ua paa ka
puka, a no ia hoohokaia ana o kona manao ku iho la oia, ma-
lalo iho o kekahi pou kukui e hoomaha, ma ia wahi oia i ike
ai me ka maopopo loa i kahi o ka halekuai i ku ai aohe nae
he halekuai malaila ia manawa, he hoka nui keia nona.
Oiai no oia e ku ana me ka maopopo ole iaia o kana wahi
lou e hele aku ai papai ana ka Hitia o kekahi lede ma kona
poohiwi a ninau mai la, "o ka helu hea o ka hale kau e nana
nei, e ke kaikamahine maikai?"
Alaila hoakaka aku la no hoi o Felorika.
"Auwe, aole e kala kela halekuai i wawahiia ai, ua nee aku
no kekahi wahi okoa he manawa loihi i hala aku nei," wahi
a ka wahine, "aka, ina he makemake loa oe no kekahi hale-
kuai o ia ano ea, e loaa ana ia ma kahi he elua kuea mai keia
wahi aku, aole no i mamao loa, e hoea aku ana no oe ilaila
maloko o na minuke elima ina e hoomama no kau hele ana,
ina nae he ikaika loa kou noonoo no ka loaa o kekahi halekuai
o ia ano i nei manawa."'
"O, me ka mahalo a nui ia oe no kou lokomaikai o ke ko-
kua ame ka hoakaka ana mai la ia'u no kekahi halekuai o ia
ano," i pane aku ai o Felorika i ka wahine. "Ina aole mai la
oe, o ko'u huli hele wale la paha ia, me ka hoaa no kekahi
hale 6 ia ano, a nani hoi ia ua hoakaka mai la oe, nou ka'u
hoomaikai nui."
He mau olelo maikai loa keia i pa aku la i na pepeiao o ka
wahine aoo i hoopiha loa ia iho ai kona naau me ke aloha, a
i mai la:
"Aole ia he hana hoopilikia mai ia'u ke lawe aku e hoikeike
ta oe ia hale, ke ae mai nae oe, no ka mea malaila aku ana
no hoi au e hele aku ai a kaalo ae mamua o ia halekuai, nolaila
ina he ikaika loa kou noonoo no ka loaa o ia hale ea, haele
pu aku hoi ha kaua a na'u ia e kuhikuhi aku ia oe."
Aohe a Felorika hoole ana aku i nei manao maikai no ka
mea he kaikamahine oia mai kuaaina mai aole i kamaaina
i na wahi oloko o ke kulanakauhale, akahi ka hoi ka loaa o kona
kamaaina oluolu, nolaila me ka hauoli loa oia i haawi aku
ai i kona ae, a u haele aku la.
la laua e u haele like la hoakaka aku la o Felorika i kona
pilikia a ke hoolono pono loa mai la ka wahine malihini i kana
moolelo mai ka mua a ka hope, he moolelo i hiki ole iho ai i
ka wahine ke uumi i ke aloha, a i ka manawa i pau ai o ka
Felorika moolelo haawi mai la ka wahine ma ke ano aie he
$10 a e hookaaia aku ia mau dala me hookahi dala puka i ka
manawa e loaa ai o ka Felorika.
Ua pono loa keia i ko Feloika manao a me ka hauoli nui oia
i panai aku ai ia lokomaikai i ka i ana aku.
"O, nani maoli ka nui o ko'u mahalo ia oe no kau kokua
ia'u i ka manawa a'u i ike iho ai i ko'u komo kuhohonu ana
iloko o ka pilikia elike me ia a'u i ike iho ai, a ia'u i noonoo
iho la me he mea la na na Lani no i hoouna mai nei ia oe imua
o'u no ka hoopakele ana ae ia'u mailoko ae o ka pilikia kokoke
loa," wahi a Felorika i pane aku ai me na waimaka e haale mai
ana ma kona mau lihilihi.
"Aohe maopopo ia'u, na na Lani paha au i hoouna mai imua
ou a aole paha, aka nae, o ka u mea i ike eia au imua ou a he
hoea ana mai hoi ia o'u imua ou i lilo ai i mea maikai loa
nou. E hele pu aku au me oe a hoea i ka puka o kou hale ala-
ila haalele aku au ia oe, a hoi aku no hoi au no ko'u hale," wahi
a ka wahine lokomaikai inoa ole.
"Malia paha he alahele okoa no kau i manao ai e bele aku
hoolauwiliia ana nae oe e a'u. a houlolohiia no hoi kou hoea
koke ana aku i kou hale," wahi a Felorika o ka pane ana aku.
"O ia no hoi, aka aohe ou nana ana mai no'u, ua hiki ia'u
ke helewawae pu aku me oe ihope no kekahi mau kuea, no
ko'u makemake e ike aku ua hiki pono oe i kou hale. He po
maikai ole keia la no kekahi kaikamahine elike me oe e hele
hookahi ai, he nui a lehulehu na kanaka kolohe a lapuwale
maloko o keia kulanakauhale e maauhele ana ma o a maanei,
elike me na holoholona e holo ana ma o a maanei e imi ana
i ka Iakou mau mea e ale ai. Malia paha e kailiia aku ana oe e
kekahi mau kanaka kolohe, no ka mea, he ui maoli no kou
helehelena la i ka'u ike aku e nele ole ai ka moni mai o ka
haae o kekahi poe. O kuu makemake e ike aku au ua hiki oe
i kou hale me ka palekana alaila hoi aku au i ko'u hale."
Aohe makemake iho la o Felorika no keia pai mai la a ka
wahine iaia no kona ui, aka aole hiki iaia ke alo ae, malia o ko
ka wahine ano iho la no paha ia, ina pela o kona kuleana no
ia, aka he mahalo nui kona i ka maikai a kohu makuahine
maoli o keia wahine nona.
Oiai o Felorika e hele pu ana ma ka aoao o ka wahine, a e
noke mai ana no hoi ua wahine la i ke kamailio iaia maluna
o na kumuhana a pau ana e noonoo ae ai, me ka pinapinai mau
mai o kana kamailio ana e loaa ole ai i manawa no Felorika e
kamailio aku ai i hookahi huaolelo, e makaala mau ana no nae
oia no kekahi manawa kupono ana e kahamaha aku ai i ka wa-
hine, a i ka loaa ana o kekahi manawa kupono iaia i aku la:
"O ka mea kamahao loa i ko'u noonoo oia keia, ua loihi ae
nei ka manawa o ko kaua launa ana, ua lehulehu no hoi na
kukaiolelo ana mawaena iho o kaua, ua haawi mai nei oe i
ke dala, ia'u, o kou inoa nae ame kou wahi e noho nei aole
oe i hoike mai nei ia'u, ua poina oe ia mea, nolaila e oluolu
pe e hoike mai" wahi a Felorika.
"He mea oiaio hoi ia au i olelo mai la, o Miss Baradele ko'u
inoa," wahi ana, a hoea no hoi laua mamua iho o ka hale e noho
ana o Felorika. "O Miss Baraunu kekahi inoa o'u, a ma ka
hooholo loa ana i ko'u inoa o Miss Baraunu Baradele. Ma
kekahi manawa e heaia mai ana ko'u inoa o Miss Baraunu, a
i kekahi manawa, o Miss Baradele o Maradele ko'u makuakane,
aka ina e kipa aku ana o Miss Baraunu a i ole o Miss Baradele
e ike ia oe ea, mai hoohewahewa mai oe, e iho mai no oe e ike
i kekahi o ia mau inoa, e ike iho oe owau no ia."
"Ina no kou halawai me kekahi ulia e oluolu oe e hoike mai
ia'u ma ka leka a eia hou, aole hoi oe i hoike mai nei i kou
wahi e noho nei," a Felorika me kona iini loa ia manawa e
hoike koke ia mai iaia.
"Ina no kou kakau ae i leka na'u ea, hoouna ae oe ma ka
inoa o ka wahine i kaulana i ke ale i na pahi ame na pahikaua
maloko o ka hale hoikeike o na mea kahiko i kapaia Baore.
No'u wale no ia mau hale apau, a i kuu manawa e hele aku
ai e ike i ka wahine, a nana e haawi mai ia'u i kau leka.
"Ma ka olelo a kekahi poe ua kulike loa ka ko'u helehelena
me kona, aka mai noonoo nui oe no ia mea. Ua maopopo anei
ia oe ia wahi? Ua lono mahui iki no anei oe no kela hale hoi-
keike o na mea kahiko?"
"O ka i mai hoi kau e, he kamaaina au no keia wahi e ike
ai au ia hale o na mea kahiko," i pane aku ai o Felorika. "He
kaikamahine au mai kuaaina mai a he manawa pokole wale
ae nei no ko'u o ka hiki ana mai a noho maanei me kuu anate
ame kuu hoahanau pikanana:"
"Ahe; ina pela mai kakau ae oe i kekahi leka na'u. Owau
no ke hoomaalo mai maanei no ka ike ana ia oe no hookahi
manawa, a e ike iho no oe i ke kumu, ua haulehia au i ke aloha
ame ka makemake no ka ui o kou helehelena ame na ano mai-
ka; lehulehu ou. O kahi kupono loa nou oluna o ka awai o
na halekeaka, kahi ou e hulahula mai ai me ka pa-u a e hana
mai ai hoi i kekahi hana elike me ia. I hai aku au ia oe me
ka oiaio loa ina no kou komo nei ia hana e kuapupule ana na
kanaka o keia kulanakauhale ia oe. Aole pono ia'u e paa loi-
hi loa ia oe iwaho nei i kahi o ke anu, no kekahi manawa okoa
aku kaua e kamailio hou ai no ia mea ke loaa he manawa. O
ke aloha no kou."
I ka hala ana aku o ka wahine, huli ae la no hoi o Felorika
no kahi o ke alapii, a me ka nihi malie loa oia i pii aku ai ahiki
i ke komo ana iloko o kona rumi, me ka ike ole ia mai. Ia ma-
nawa ua like ka huihui o ka makani me ka iniki welawela a
ka huapala, a i ole me he kuikele la e houhou mai ana i ka ili,
a mahope o kona huna ana aku i ka bila $10 a Miss Baraunu
o ka haawi ana mai iaia ma kekahi wahi nalo loa, hoi aku la
noluna o ka moe.
Elike me ka nee ana aku o ka po i ke aumoe loa pela no
ka oi aku o ke anu aole i kana mai, o kahi huluhulu moe ke-
hau ole iho o Milolii, aiwa loa ke anu.
"I pupue iho au e mehana,
Ku ana o Makaikiolea,
Aohe ou lihi kuleana ianei,
O kau miki'na mai noho ana."
I ka Felorika ike iho iaia ia manawa me he mea la e make
aku ana oia no ka nui maoli o ke anu, o kona huluhulu ua like
me ka wai ka huihui, pii mai la ka wela ma kona poo, a o na
wawae hoi keia me na lima ua like me ka hau ka huihui, a e
paakiki aku ana paha la me he hau la, a i wale iho la no iaia
iho:
"O, na na Lani e hoopakele mai ia'u mai ka make mai i
ke anu!"
Eia nae, ua piha oia i ka hauoli ma ka manawa o ka wehe-
wehe ana mai o ke alaula malamalama ma kekahi kakahiaka
nui ae, no ka mea e hele aku ana oia e holoholo ma o a maa-
nei, a ma ia ano e holo ana kona koko, a e iho aku ana no hoi
ilalo i ka rumi o na kauwa, kalii e hiki ai iaia ke hoopumehana
i kona koko maloko o kona mau aakoko. He manawa loihi ma-
hope aku a e hala ana no hoi kekahi mau hora lehulehu ma-
mua o ko Geladiola puoho ana mai a kahea mai iaia no kana
hana.
Iaia i ala ae ai ninau iho la iaia iho, he mea pono anei iaia ke
hoike aku ia Maira no kana mau mea i ike ai i ka po mamua
iho, a pane iho la no oia i ka haina no ia ninau, 'aole', malia
aole makemake o Miss Baraunu e ikeia kana mea i hana mai
ai nona.
I ke kakahiaka nui wale o kona ala ae Ia no ia, komo kona
mau wahi aahu, oili aku la iwaho no ka hele ana e kuai i-a
ame hapa kilika no ka hoopaa ana ma kalii o ka lole i kiko-
hukohu.
Iloko o kekahi halekuai i piha i ka poe kuai i komo aku ai
oia, me ia kakahiaka nui loa o ia la, a me ka hana nui a hooke-
ke oia i onioni aku ai ahiki i kahi o ko pakaukau kuai, kahi o
ke kilika e kuaiia ai.
Mahope o kona huli ana no kekahi manawa ua piha loa oia i
ka hauoli no ka loaa ana o ke kilika i kulike loa me ke kilika
o ka lole ana o ka humuhumu ana a i kohu ai, a ma ia kuai
ana me ka ma-lu loa e ike ole ia mai ai e kekahi poe, a i ka
loa ana o ka hoi pololei mai la no ia no kona hale a iaia ma ke
ala, he kuea wale no kona mamao mai ka halekuai mai haupu
ae la oia i kekahi mea keokeo pu ae la kona helehelena a ka-
palili ano e wale ae la no ke pana ana a kona puuwai.
Iaia i nana aku ai imua o kona ike aku la no ia ia Toma Ge-
rina e hele mai ana imua ona. Ua lilo loa ko Toma Gerina
noonoo no kekahi mea a ua hoomaopopo ole mai oia ia Felo-
rika i maalo ae ai ma kona aoao, a ia Felorika nae e nana mai
ana i ua o Toma me ke kahaha nui no ka ike ole ana aku iaia,
me kona puuwai aia i kona mau maka.
Me ka emoole loa huli hou mai la o Toma ihope ma kana
wahi no o ka hele ana aku. a ia manawa, akahi no oia a ike pono
mai ia Anoipua e nana pono aku ana iaia. Mamuli o ka hoi-
hoi o na maka o Toma ame ka hoihoi pu o kana mau olelo
o ke kamailio ana mai ia Miss Wela ua hiki loa i kekahi kai-
kamahine ke ike aku ua hauoli loa oia ia minuke no ka loaa
ana he manawa e halawai ai Iaua.
"E Miss Wela, oia no anei oe?" wahi ana. "Hauoli maoli
au i ka ike hou ana ia oe! Nou no ka'u mea o ka noonoo ana
me ko'u manaoio ole nae e hui hou ana kaua, eia ka e hui ana."
Emi hou mai la oia ihope me ka hikiwawe loa o ka haikea
ana ae la o kona helehelena no kona kamailio ana mai ia Felo-
rika ma kela ano, no ka mea ma keia manawa aohe ona kanalua
iki o ka ipo aloha o Felorika a kona kaikuaana kauka a Lolena.
Mahope o ke kukai olelo ana a laua no kekahi manawa pokole
ma kekahi mau kumuhana like ole hapai iki ae la oia i kona
papale iluna a haalele mai la ia Felorika, a me ka mama loa
o kona mau kaina wawae i hele aku ai oia a nalowale iloko
o ka manawa pokole loa, oiai no ko Felorika mau maka e haka
pono mau aku ana mahope ona e hele la.
Hoi malie loa aku la o Felorika ahiki i ka hoea ana i kona
hale, me ka nalu nui iloko ona no ke ano e o ka Toma Gerina
launa ana mai ma ke ano puanuanu, aole hoi kela ano hoihoi
a mahamaha ona o na la mamua aku :
"Anoe maoli ka hoi o Mr. Gerina i ka'u nana aku, aohe kela
ano ohohia mai ona o na la aku i hala me ke ano paarula mau
ona; ua pa lihi paha oi a la, akahi ka hoi ka hooiuhiu," wahi
ana iaia iho.
Hoi pololei aku Ia oia a hoea i kona wahi rumi maluna loa
e pili ana i kaupaku o ka hale me ka naau kaumaha, a maloko
o ia wahi rumi i haninini aku ai oia i kona mau waimaka me he
mea la ua naha kona puuwai i ke aloha, a i wale iho Ia no
iaia iho :
"O, ina no hoi e hiki ana ia'u ke hoopoina loa aku iaia mai
ko'u waihona noonoo aku, nani maoli, hookahi no nae puu
hoomaha no'u oia no ka hoopoina aku iaia, ke hiki, a e hoo-
papau loa au i ko'u manawa maluna o ka hana."
Iaia i hoopuka ae ai ia mau olelo hopu aku la oia i ka lole o
Geladiola iaia e hele aku. O kona ku koke ae la no ia a holo
aku la me ka awiwi no kahi o ke kauoha. No ka mama loa o
kana hehi ana i ka moena weleweka e uhi ana i ka papahele
aole i lohe iki mai o Geladiola a pela hoi me ka makuahine
i kona komo ana aku, a i kona ku aku a lohe e ono aku la oia
i ka hoopuka ana ae o Geladiola i keia mau huaolelo:
"Aole au e hele aku ana e ike iaia" me ka leo huhu o Geladi-
ola o ia hoopuka ana ae me ka hehi ana iho me ka ikaika i ka
papahele. "Aohe kuleana o kekahi keonimana e kipa ma, ai e
ike i kekahi lede iloko o na hora kakahiaka loa elike me keia
mamua o ka hiki ana i kakahi lede ke hoomaikai iho iaia no
ka ike ana aku iaia! "Aohe ka i komo ko'u mau aahu kupono
hoea ana no oia!"
"Eia hoi paha o kau kane hoopalau ia. He kuleana ko ka
Haku Kalaweina e hele mai ai e ike ia oe mamuli o kona lilo
ana he kane hoopalau nau. Hele koke aku e kahi i kou lauoho
pukalaki a koino awiwi mai i kou mau aahu ka aahu e komo ai
no ke kikahiaka a e u'i ana no kou nanaina ke pau mai ia
mau hemahema ou i ka hana ia ae a nani ke nana aku," wahi
a ka makuahine o ka nui ana mai o kona leo.
"Ui hoi ha! Ua ike no oe aole e maikai ana ko'u nanaina ke
ole e hiliia ko'u lauoho, ina he makemake oe e hookuuia no ia
lauoho me ke kuuwelu, elike me ia i nei manawa nou ia make-
make, aka e ike ana no nae oe i ka hopena. No'u iho, aohe
hiki ia'u ke hilinai a ke manaoio ia'u iho no ka hoomaemae
ana i ko'u kino ame ko'u mau aahu ke ole e kuhikuhiia mai
e kekahi mea," wahi a Geladiola me ke kukahalake.
"Ua iho aku no hoi oe e ike i ko kane no na manawa lehulehu
i hala aku nei me ko lauoho i kahi ole ia a maikai, o ia mau
no ka luhe mahope o ko kua, ma na manawa aku nei i hala ana
e hele mai ai e ike ia oe, i nei manawa iho la nae hoi aia no
a owiliwiliia ka kou lauoho, a komo oe i mau aahu nani," i
hoakaka aku ai ka makuahine.
"No ka nui no paha o kona makemake mai ia'u ke kumu o
kona hoohalahala a nema ole mai ia'u ia mau manawa aku la
i hala," i pane aku ai o Geladiola me ka puu o ka nuku.
"He mea oiaio ia au i olelo mai la ua nui io no ke aloha ame
ka makemake o ka Haku Kalaweina ia oe, ina aole pela aolo
oia e nonoi mai ana ia oe e mare me ia," wahi hou a ka ma-
kuahine.
No ko Felorika piha kahaha loa no kana mau mea o ka lohe
ana aku, a i kumu hoi e ike mai ai o Mrs. Demona aia oia
malaila ia manawa, kunu iho la oia, me ke kikeke malie loa
aku ma ka puka e hamama hapa mai ana.
"Uwoki kou kamailio ana mai, e Geladiola!" wahi a ka ma-
kuahine i ka lohe ana mai i ke kikeke. "Aia o Felorika ma"
waho," alaila hookiekie loa ae la i kona leo a kauoha mai la
ia Felorika e komo aku. Ke noho la hoi o Geladiola ia ma-
nawa me ka hamau loa mamua o ke kapuahi hoopumehana
me ka helehelena huhu, a e haka pono aku ana hoi i ka aa mai
a ke ahi lanahu iloko o ke kapuahi.
"Ua hoea mai la ka oe!" i hoomaka mai ai o Mrs. Demona
i ke kamailio ana.
"Pehea la ka'u mea e hana aku ai ia oe, e haawi paha au
i kekahi pai mahanahana loa ma ko mau pepeiao, a i ole e
kipaku aku paha ia oe e hele kuewa, no ko hoi malu ana iloko
o kou rumi ma ka po nei, me kou hele ole mai e hana i ko'u
lauoho mamua o kou holo ma-lu ana."
"Ua poina loa ia au no ia hana," wahi a Felorika o ka pane
ana mai. "No ko'u maluhiluhi loa ame ka nalulu no hoi o ko'u
poo ko'u kumu o ka hoi koke ana iloko o ko'u rumi.
"Heaha ke kuleana o kekahi kaikamahine ilihune elike me
oe e maluhiluhi iho ai?" i nui mai ai ko Geladiola leo. "E
iho aku oe i ka rumi malalo a olelo aku i ke keonimana a noho
mai la kakali ua hala au i ka holokaa he hapalua hora aku nei
i hala, a e hoi mai ana paha maloko o hookahi hora aole
paha, pela oe e alapahi aku ai.
"Ninau aku oe iaia ina he mea hiki iaia ke hoi hou mai ianei
ia manawa, a eia hou, hoolohe pono mai; mai olelo aku oe i
kekahi olelo kakana, a mai hoike aku ma kou helehelena he
hoopunipuni iloko o kau mau olelo, a mai hoike aku no hoi i
kou ano kuaaina. Mai pane mai — hele koke aku i kau mea
i kauohaia aku la e hooko."
Me na maka i pohina i ka waimaka i oili aku ai o Felorika
no na olelo makona a Geladiola, a iho malie aku la ma ke
alapii ahiki i ka haule loa ana aku ilalo a iloko hoi o ka rumi
hookipa nui.
Iaia i pane ae ai i ka pale puka he keonimana kana o ka ike
ana aku e ku mai ana ma kahi o ka puka aniani a e nana ana
i ke alanui, o kona kua ua huli mai iaia, a he hapa wale no o
kona helehelena kana e ike aku ana, a ua ano pouliuli no hoi
aohe ike pono ia aku no ka paa i ka paku puka aniani lihilihi
manoanoa.
Me ke ano hoopepe a hilahila wale o Felorika i hookokoke
aku ai i ke keonimana, a hoike aku la i na mea a pau a Gela-
diola o ke kauoha ana mai iaia me ke kulou o kona mau maka
ilalo, ke ano o na kaikamahine kuaaina, a ke hoahewa la no nae
oloko iho ona i kona hoike aku i ke keonimana i na olelo hoo-
punipuni, me kona noonoo pu e huikala mai na Lani ia hewa
hoopunipuni ona ia manawa.
I ka huaolelo mua no ana o ke kamailio ana aku, huli mai
la ke keonimana e nana iaia mai ka puka aniani mai, a i ka
pau pono ana aku o kona mau olelo aohe pane a ke kanaka,
aka, hokiokio ae la.
Ia manawa i nana ae ai o Felorika iluna me na maka hila-
hila. Aia mamua pono mai ona he kanaka e ku mai ana me
ka helehelena hauoli, he kanaka ui, a niape me ka minoaka
ma kona mau papalina, a o ke kanaka no hoi i hakaka lua ai
me Toma Gerina maloko o ka ululaau. O ka ike ana o kekahi
i kekahi ia minuke aole hiki ke hoohewahewaia e laua pakahi
"Ha, oiai au e ola ana me ke ola maikai me ka ikaika o ka
noonoo aole au i kuhihewa, o oe no ke kaikamahine i hoea ae
ai me ka hikiwawe loa maloko o ka ululaau a i hana mai
ai i kekahi hana maalea loa, a i lilo ai hoi ia hana au i mea
e hoopakeleia ai kuu enemi, a i eha ai hoi kuu wawae " i nui
ae ai ka leo o ka Haku Kalaweina.
Eia ka oe maanei, heaha kau hana ma keia wahi? I hele
mai nae paha oe ia nei e huli hana nau ea, pela kou manao?"
wahi hou a ka haku Pelekane i piha me ka huhu
Mai nui hou mai paha kana mau olelo hoonuinui ia Felorika
o ka hoea koke ana aku o Mrs. Demona a pale ae la i ka uhi
o ka puka e lewalewa aha, a i ninau aku la •
"E hoike mai, e kuu haku, ua ola loa ae anei ko eha o ko
wawae i ku ai ma ke ano ulia i ka poka?"
"Ua oluolu, aole nae Ula loa," wahi a ka pane. "Ua ka-
haha kekahi poe no ka hikiwawe o ke ola ana o kuu wawae
aka aohe waiwai o ko'u kamailio nui ana aku ia oe no ia mea
mahope aku ia e kamailio hou aku ai, o ka mea nui wale no
ia'u o ka lilo koke mai o kuu wahine hoopalau ia'u. O, e kuu
lede maikai ua heluia e a'u na hora i hala, a ua lilo i mea hoo-
uluhua i ka noonoo."
"He kaikamahine hauoli ma maoli o Geladiola ke lilo keia ka-
naka i kane aloha nana," i namunamu iho ai o Mrs Demona
iaia iho.
"E lilo ana au he kane malama a hiipoi mau aku iaia e ka
madame maikai, ina no kona lilo na'u." wahi a ka Haku Pe-
lekane o ka pai ana mai iaia iho i punihei aku ai ka mea kai-
kamahine
(Aole i pau.)