Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIV, Number 21, 21 May 1925 — Page 1

Page PDF (1.59 MB)

View this newspaper issue

Nupepa Kuoka

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

Ka Nupepa Pookela o ma
Nupepa Hawali

Hoopukaia i na Kakahiaka
Poaha Apau

BUKE LXIV—HELU 21 . NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, MEI 21, 1925 - NA HELU APAU 6361

Lalau na Lima o ke Kanawai i ka Poe Olohani

Paa na Pilipino ma Kapaa,

Kauai, i ka Hopuia e ka

Loio Kuhina

AHEWAIA AE LAKOU
IMUA O KA AHA APANA

Hoi Hou Kekahi Poe Pilipino

i na Hana o na Mahiko a

Hoole Kekahi Poe

Mahope iho o ka hoolilo aua o na Pilipino olohani o na mahiko o Kauai, i ka aina aupuni ma Kapaa, i wahi no lakou e noho ai, no na mahina lehulehu ae nei i hala, i lalau aku ai na lima o ke kanawai ia lakou, ma ka paa ana o na Pilipino apau e noho ana ma kela wahi, i ka hopuia, i kulike ai me kekahi meahou o ka hoounaia ana mai i Honolulu nei, mai Kauai mai.

I kinohi ka o ka hoea ana aku o na luna oihana o ke aupuni, no ka hopu ana i kela poe Pilipino, ua manao lakou, he liana pulapu wale no kela ma ka aoao o ke aupuni, aka nae, i ko lakou wa i hoopaaia ai maloko o ka halepaahao, a hooloheia hoi ko lakou mau hihia, akahi no lakou a manaoio, He hana kanaka makua, ka i lawelaweia aku e ke aupuni, no ke kaiehu ana i kela poe Pilipino mailuna aku o ka aina o ke aupuni.

Ua hoea kino aku ka Loio Kuhina Lymer, me kona hope he iwakalua ka nui, no na kauhale o na Pilipino, ma ka wanaao o ka Poalima aku la i hala, a ao ae ka Poaono, a hopu aku Ia he kanahiku-kumamahiku mau Pilipino kane.

Ma ka manawa i hooloheia ai ka hihia o kela poe Pilipino, i ae okoa aku ai lakou, no ka pili i ka hewa, a mamuli o ke noi a ka Loio Kuhina Lymer, na hoopaneeia ka hoopa'i, o ka poe i makemake e hoi hou i ka bana o na mahiko, a o ka poe i ku mau aku ma ka aoao olohani, na hoopa'iia lakou, he umi la pakahi e noho ai maloko o ka halepaahao.

I ka manawa i paa ai na Pilipino kane i ka hopuia, ua hoihoiia aku ko lakou mau ohana no ka malamaia ma ka mahiko o Lihue, ahiki i ka hele ana aku me kela poe Pilipino kane, ma ka Iakou mau wahi i manao ai.

No ka hoike ana aku i kela poe Pilipino, he hana kanaka makua, ka mea i hookoia aku, i hoakaka aku ai ka Loio Kuhina Lymer, i kela poe, e lalau mau aku ana na lima o ke kanawai ia lakou, ke manao kila poe, e hoi aku a noho hou ma kekahi mau wahi e ae, me ke kuleana ole.

Ma ka manaoio o ka Loio Kuhina Lymer, hookahi wale no alahele pono e laweia ae ma keia mua aku, ke paakiki loa kela poe Pilipino olohani, o ia no ke kipaku ana ia lakou mai ka mokupuni mai o Kauai.

E ukali aku ana mahope o na hana a ka Loio Kuhina ame kona mau hope, i hoea ae ai na kanaka o ka papa ola, no ka hoomaemae ana i kela wahi i noho ai o na Pilipino, no ke puhiia aku o na pupupuhale o Iakou i ke ahi.

KA AHAMELE AME TABALO A
KA AHAHUI NA'I AUPUNI

No ka nui o ka makemakeia o ka hoikeike ahamele ame tabalo mua e haawi hou ana ka Ahahui Na 'i Aupuni he Ahamele ame Hoikeike Tabalo maloko o ka Phoenix Hall ma ke ahiahi Poaono, Mei 23, 1925 a ma ia po e hoikeikeia mai ana ke kii o ka Na'i aupuni Kamehameha 1, na hana oo ihe, me Kaipoleimanu, me ka hula o Haalilio, a e hoikeike pu ia mai ana ka ipukukui o ke Awa o Honolulu. Ke mau nei kela makana o $10 i ka mea e loaa ai o ka inoa o ka ihe a Kamehameha. E loaa no na tikiki ma ka puka komo, a i ole ma na lima o na komite kuai tikiki. E aho ka naue ae i ike kumaka i ka nani o Aipo.

No na manao kanalua, no ka biki ia C. J. McCarthy ke lilo i hoa no ka papa komisina no ka waihona dala sua me wai, malalo o ke kanawai i hooholoia e ka ahaolelo i aku nei i hala, i hoakaka ae ai ke keena o ka loio kuhina, no ke kupono o ka hookohu ana a ke kiaaina ia McCarthy i hoa no kela ko-misina me ke ku-e ole i ke kanawai.

HAUNAELE PAHA AUANEI EWA I KA MAKANI MOAE

Ala na Manao Okaikai Iloko o ke Komite Ka-
lana Demokarata no ka Meia Wilson ma
ka Halawai i Malamaia e ke Komite

HOOLEIA NA KOKUA PILI
DALA NO KA BANA HAWAII

Hoi Nele ka Leo Uwalo o Mr. Low Imua o ka

Buro o na Malihini no ka Huakai a ka

Bana Puhiohe Hawaii no Los Angeles

Eia Mai Kekahi Mau Hana a na Hoa o ka Hale

Hoomaopopoia ka Nui o na Bila

a Kela ame Keia i Lilo i

Mau Kanawai

NUI NA BILA I PAU I

KA PEPEHIIA A MAKE

Hoi Nele he Man Hoa me ka
Lilo Ole Hookahi Bila a
Lakou i Kanawai

Iwaena o na hoa apau o ka hale o na lunamakaainana, i hookomo aku i ka lakou mau bila, o ka Mea Hanohano Manuel R. Pereira o Maui ka i aha'i i ka helu kiekie loa, ma ka nui o na bila i kakauinoaia e ke kiaaina, a lilo i kanawai.

He eono wale no ana mau bila i hookomo ae ai iloko o ka hale, eia nae ua lilo elima o kela mau bila i kanawai i keia la; he nui na bila a kekahi poe i hookomo ae ai, he kakaikahi walo no nae i lilo i kanawai, o ka nui, ua pepehiia a ua waihoia ma ka papa.

O ka Mea Hanohano John R. Smith, Jr., o Hawaii Komohana ka i aha'i ae i ka helu elua, ma ka nui o kana mau bila, i kakauinoaia e ke kiaaina, a lilo i kanawai. He elima wale no ana mau bila o ka hookomo ana aku iloko o ka hale, ua lilo nae he eha o kela mau bila i kanawai.

O ka Mea Hanohano M. G. Paschoal o Maui, ka i hookomo aku he 16 ana, mau bila, he 12 nae o kela mau bila i lilo i kanawai. Iwaena o kekahi mau hoa e ne, i nui ka lakou mau bila i lilo i kanawai, oia na Mea Hanohano Leslie W. Wishard o Hawaii Komohana, Wilmont Vrendburg o Hawaii Komohana no; Francis H. Ii Brown, W. W. Chamberlain, T. B. Petrie ame O. P. Soares o ka Apana Eha ame Mrs. Rosalie o Kauai.

He 61 mau bila a John C. Anderson i hookomo aku ai, eia nae he 15 wale no i kakauinonia e ke kiaaina. O ka Moa Hanohano Hussey o Kauai ka i hookomo aku he 41 mau bila, he eha wale no i lilo i kanawai. He 41 no mau bila a O. P. Soares i hookomo aku ai, eia nae he umi-kumamakahi ana mau bila i lilo i kanawai.

O na boa hoi o ka hale, i lilo ole kekahi o ka lakou mau bila i hookomo ae ai i mau kanawai, oia o Charles H. Holt, he eiwa ana mau bila i hookomo aku ai, elima i pepehiia e ka hale, a eha i pania e ke senate; George II. Holt, Jr., he elima ana bila i hookomo aku ai, ua pepehiia ekolu iloko o ka hale a elua i paaia e ke senate.

He 25 mau bila a ka Mea Hanohano William K. Kamau i hookomo ae ai, ua pepehiia e ka hale he 21, a paaia e ke senate eha.

He eha bila a ka Mea Hanohano H. L. Kawewehi o Hawaii Komohana i hookomo ae ai, ua pau wale no keia mau bila i ka pepehiia maloko o ka hale.

Iwaena nae o na hoa apau o ka hale, aole i pepehiia hookahi ana bila, ua kaa i ka Mea Hanohano John. R. Smith ka helu ekahi; no ka mea ua holo wale no kana mau bila elima i hookomo ae ai eha i lilo i kanawai, a paaia hookahi e ke senate.

kela wahi," wahi a ka Loio Kuhina Lymer o ka hoike ana ae.

"Ua kauohaia aku e a'u e kauia kekahi mau hoolaha maloko o kela walo a na Pilipino komohewa e noho mai la no ko lakou hookaawale ana ia lakou mai ia wahi aku, a ina aole lakou i nee i kuu manawa e hiki aku ai, e hoopiiia ana lakou e a'u me ka hoohakalia ole.

"O kela ano hana hoopilikia ma Kapaa he koikoi loa e hiki ole ai ke hoomanawanui hou aku," wahi

a Loio Kuhina Lymer.

E alawa ae e na lala o ka Ahahui Kokua ame Manawalea o na Poola, i ka hoolaha ku kiai ame hoolewa no kekahi lala i haalele mai i keia ola ana e puka aku nei ma kekahi wahi o keia pepa.

Ma ka hora elua o ka auwina la o keia Sabati iho, Hei 24, e malamaia ae ana he halawai e ka Ahahui Pa Ilina o Puuomao, Moanalua, maloko o ka halekula aupuni o Moanalua, a ua makemakeia ka poe apau i kuleana i kela pa ilina, e hoea ae ma ia halawai, no ka noonoo ana i kekahi man kumuhana ano nui i pili i ka La Kaupua ae nei.

HOOKAHI I MAKE MA KE KARAIMA PEPEHIKANAKA

Pakele Mai ke Ola o Kona Kokoolua ma ka
Apua Paa Nae he Eha Poe Koa i ka Ho-
puia Malalo o na Kumu Hoohuoi


	Ua hoea mai i ka manawa e kohu pono ai na olelo ma ke poo manao maluna ae, ke loaa ole ka lokahi, inawaena o ka Meia John H. Wilson ame ke komite kalana Demokarata, no keia nee ana aku o ka manawa; o keia ka mea i hoomaopopoia ma ka halawai o ka malamaia ana ae e ke komite kalana, ma ka auwina la o ke Sabati aku nei i hala, ma- loko o ka halekula o Kaiulani. Ua akoakoa ae ka hapanui o na lala o ke komite kalana Demoka- rata ma kela halawai, mo ka hoalaia ana mai o na manao ku-e i ka Meia Wilson, ahiki i ko kohoia and o ko- kahi komite, no ka helo ana mai e hui kino me ka meia, a kukakuka ma na alahele e hoomauia aku ai ka noho kuikahi ana o na aoao a elua. Hookahi kumu nui o ke ala ana ao o na manao ku-e iloko o na lala o ke komisina kalana Demokarata, o ia no ka maliu ole aku o ka Meia Wilson, i ka makemake o ke komi- te, ma kahi i pili i na hookohu oi- hana; ma kekahi olelo ana ae hoi, ua hana aku ka meia elike me kona makemake ponoi iho, me ka maliu ole aku i na kanaka, a ke komite i waiho mai ai imua ona, no ka hookohuia aku ma kekahi mau kula- na oihana. I kulike ai me na loina politika, i lawelawe mau ia e na aoao kalai- aina kuloko maanei nei, o ke komite kalana kekahi kuleana nui, ma na mea e pili ana i na kanaka i make- makeia e hookohu aku no kekahi mau kulana oihana o ke kulanakau- hale ma ka oleloia nae ua pale ae ka Meia Wilson i kela lo'. na ma ka UA HOOPAU WALE IA KA HIHIA O McNICOL OIA MAU NO NAE KONA KAPAEIA Me ka nana ole ae no ko Mc- Nicalls hookolokolo hou ole ia aku no ka hihia hoopae ma-lu i ka wai- wai i hoopiia ae ai o kona kulana hana nae ma ke ano he lunanana no ka halekukeawa i kapaeia oia mau no, e like me ia a ka lunaku- keawa wahine Mrs. Jeannette A. Hyde o ka hoike ana ae ma ka Po- aono o ka pule aku la i hala. Ma ia la ka hoike ana ae o ka Loio Amerika Parsons no ka loaa ana ae o kekahi lono uweaolelo iaia mai ka loio Kuhina Amerika mai John F. Sargent e no mai ana iaia e hoopau wale i ka hihia hoopae malu o McNicolls, he hihia e ku ana ia manawa me ka hoopau ole ia. O ka hoike wale no e kue ana ia McNicolls oia o Frank Robello Sr. ua make nae oia, mamuli o kona make ana aku aohe hoike e ae e kue ana ia McNicolls, no ia kumu i hoi keia aku i ka loio kuhina ka hiki ole e hoahewaia o McNicolls no ka mea, aohe hoike ma ka aoao o ke au- puni no ia kumu i ae mai ai ka Loio kuhina iaia e hoopau wale i keia hihia o McNicolls, e like me ia a ka loio Amerika Parsons o ka hoike ana ae. Maloko o ka palapala hoopii a ko kiure kiekie i hoihoi ae ai i ka aha federala a e holoiia ana hoi a mai ka papa kuhikuhi ae o na hihia, ua hoopiiia ae o McNicolls no ka hoo- pae malu ana mai i kekahi kimona kilika ame kekahi palekoki mana- darin mailuna mai o ka mokuahi President Cleveland a i Honolulu nei ma ka la 21 o Iune, 1923, me ka uku mua ole i ke kuke no ia mau waiwai. No ka hihia lawe o McNicolls i ke dala kipe ua hookuuia oia, no ke- kahi huina opiuma i hookomoia mai i keia awa ma kekahi manawa i hala. Ua hoopaneeia kona lawelawe hana ana ma ke ano he lunanana no ka oihana kukeawa e ka luna kukeawa nui Harry Murray, no ke kakali ana no ka hopena o kona mau hihia. "Aia kela hana e pili ana ia Mc- Nicolls iloko o na lima o ka puuku nolaila e kakali aku ana au no ka hana a ka aha. Aohe mea e hanaia ana ahiki i ka loaa ana o ka olelo hooholo a ka aha, a oiai e kakaliia ana no ia hopena e hoomauia aku ana no ko McNicolls kapaeia ana," wahi a Mrs. Hydeo ka hoike ana ae. Ahiki aku la i ka Poakahi nei, he kanakolu ka nui o na hoopii oki mare i hookomoia ae iloko o ka aia kaapuni i keia mahina.	nana ole aku i na kanaka a ke ko- mite kalana i waiho mai ai imua ona, aka hookohu aku la no i kana poe i makemake ai ina iloko o ka aoao kalaiaina hookahi me kona, a i ole he mea paha ma kekahi aoao kalaiaina okoa. 0 kekahi o na hookohu oihana a ka Meia Wilson i hana ai, a kela komite i ku-e loa ai, o ia no ka hookohuia ana o E. E. Bodge i hoa no ka papa o na lunakiai ma kahi o ka Lunakiai Bassett, i holo aku no Kaleponi, no ka mea he kanaka o Bodge, i kakoo ole ia e ke komite, a o ke kanaka a ke komite i waiho mai ai no ka hookohuia aku, oia ka Lunakanawai J. B. Poindexter, aole oia i maihiia aku; a ma kekahi olelo ana ae hoi, ua hi-o aku la ka uwahi ma-o, he makole koonei. Ma ka oleloia, ina aole e malu aku ana ka Meia Wilson i ke ko- mite kalana ma keia mua aku, no na mea pili i na hookohu oihana, alaila e lilo ana kela komite i mea ku-e ia- ia, ke hoea mai i ka wa koho baloka waena o ka meia ame kela komite wae moho, no na moho o ke aupuni kulanakauhale, a haawi aku kela ko- mite i na kakoo ame na hooikaika ana i kekahi moho okoa aku, he moho, e kauia aku i na manaolana no ka hooko mai i na makemake o kela komite. Ma ka hoakaka a kekahi mau alakai kalaiaina, aole no i hooka- hahaia aku ko lakou noonoo, no kela hana ma ka aoao o ke komite kalana, no ka mea ua hoomaopopo mua lakou i ke kulana paonioni ma- waena o ka meia ame kela omite, no kekahi manawa ae nei i hala. HAALELE KE KAKAUOLELO POO O KE KEENA O KA LUNA- HOOIA I KONA KULANA Ma ka Poaono aku la i hala ka hoike ana ae a M. G. Correa ma ke akea no kona waiho i kona ku- lana kaukauolelo poo no ke keena o ka lunahooia Kulanakauhale ame ka- lana Bicknell ma ka Poakahi nei, a e mana ana ia waiho oihana ma ka la 30 o Iune e hiki mai ana, a o F. J. Markham, kekahi o na kakauolelo oloko o ke keena auhau ke pani ae ana ma kona wahi. O ke kumu o. ko Correa waiho i kona kulana hana me ka lunahooia Bicknell ua hookohuia ae oia ma kekahi manawa aku nei i hala e ka peresidena o ka papa ola Dr. F. E. Trotter i lunahoohana noloko o ka halema'i Pupule, a ma ka Ia 1 o Iulai e mana ai ia hookohu. He oi- hana hou keia i hookumuia e ka aha- olelo i hala aku nei. No elua makahiki i hala aku ko Correa noho hana ana maloko o ke keena o ka lunahooia, a mai ka la 31 mai o Malaki kona lilo ana i ka- kauolelo poo no ia keena no ke pani ana aku ma kani o ke kakauolelo poo mua i waiho aku ia kulana M. T. Simon ton. Ma ka la 1 o Iune o Markham e hoomaka ai i kona hana ana maloko o ke keena o ka luna- hooia no ka hookamaaina ana iaia ine na hana oloko o ia keena mamua o ko Correa waiho ana mai. NANEA I KA AI I KA MANAKO I HOOKU'IIA MAI AI E KE KAA. No ka nanea loa o ka noonoo ame ka ono o Mrs. Hannah K. Manuia, o uka o Manoa i ka manako ua palaka loa ae la kona noonoo ana he kaa kekahi e holo mai ana e halawai ai oia me ka poino, oiai oia e hele ae ana mai kekahi aoao a i kekahi aoao o ke alanui Kula ma ka Poaha o ka pule aku la i hala. Ua makaala ole oia nona iho, na hoopalaleha i ka nana ana ae ma o a maanei o he alanui no ka poe e holo mai ana maluna o na kaa oto, o kana mea mua i ike oia kona hooku 'iia ana aku e ke kaa oto e kalaiwaia ana e Higashi Ta- mejiro, o ke alanui Moi, a hina i lalo, a no ia eha ana ona i laweia ae ai no ka Halema'i Moiwahine, a malaila i nana ia mai ai kona mau wahi i eha a ua manaoia aia maloko o kona kino kekahi wahi i eha mauwale. No ke kalaiwa nole oia i hopuia. He keiki Kepani uuku o eha ma- kahiki kekahi i hooku 'iia e ke kaa oto e kalaiwaia ana a M. Ledo ma ke alanui Maunakea ma ia la, i ka manawa ona e hele ae ana ma ke alanui Moiwahine.


	Mahope koke iho o ka hora umi- kumamalua o ka po o ka Poalua iho nei, i hanaia ae ai he karaima pepe- hikanaka, ma ke alanui Ala Moana, me ka make ana o Walter F. Adams, me ka pakele mahunehune ana mai hoi o ke ola o William Andrade, mo ka nui nae o na pala-pu maluna o kona kino ame ka helehelena mai na moku pahi aku. No kela hana pepehikanaka nae, ua paa ae he eha poe i ka hopuia e na makai mahope o ka hoikeia ana ae o ka lohe i ka halewai, e Mrs. Adams, ka mea i ake maka, i ka pepehiia ana o kana kane, ame ka hoehaia ana o Andrade. 0 ka poe eha i paa ae i ka hopu- ia e na makai, ua manaoia, he poe koa o ko lakou mau inoa o B. L. Stevens, E. Maston, G. D. Sowell ame Robert W. La no. I kulike ai me ka moolelo no kela hana pepehikanaka i lawelawe- ia, elike me ia a Mrs. Adams i hoi- ke ae ai i na makai, ua hoea aku he elma poe no ko lakou home, he hale kiekie iluna a ilalo, mahope koke iho o ka hora umi-kumamakahi o kela po, a noke aku la i ke ku'- iku'i i ka puka. No kela hana a na kanaka elima ua ala mai la o Mrs. Adams, kana kane o Walter Adams ame William Andrade. Kiei aku la ka o Mr. Adams ma ka puka aniani, me ka ninau ana aku i kela poe elima, i ka lakou mea i makemake ai, ia wa i hoike aku ai ua poe nei, ua makemake lakou ia Pierce; a i ka manawa a Adams i kamailio aku ai, aole kela men ma- loko o ka hale, hoomau mai la no la- kou i ka palukuluku ana i ka puka. Ua hele okoa aku la o William Andrade no kahi o ka puka aniani, a kauoha aku la i kela poe kanaka e hele mai ka hale aku, aole nae o lakou hoolohe mai, ua oi Ioa mai Io ka lakou palukuluku ana i ka puka, ahiki i ka iho okoa aha aku o HOOPAU WALEIA KA HIHIA O KE KAUKA ALSUP E KA PAPA OLA. O ka hihia o ke Kauka F. F. Alsupua hoopau wale ia e ka papa ola teritore ma ka auwina Ia o ka Poalua o ka pule a.ku la i hala, mahope iho o ka waihoia ana ae o ka manao kanawai o ka Loio Kuhia William B. Lymer e hoakaka ana aole i lawa na oleloike e hiki ai ke hoopauiia ka laikini lapaau o ke Kauka Alsup maloko o ke teritore o Hawaii. Maluna wale no o ka ninau kanawai ka hoakaka manao o ka loio kuhina aole maluna o ka ike ame ka makaukau lapaau o ke kauka a i ole na pilikino paha. "Me ke akahele loa keia keena i huli a i ninaninau ai me ka noii i na mea apau, a i na oleloike apau o ku-e ana i ke Kauka Alsup, komo pu na mea i noiiia e ke komite hooko a ka ahahui a na kauka o Hawaii i hookahua ai ma ka manawa a lakou i lawe mai ai i ka hoopii e ku-e ana ia Kauka Alsup, a na ninaninau ponoi no hoi au ma na mea e pili ana i keia hana, a ke a'o aku nei nu aole i lawa na ike e hookahua ai no ke ku-eia o na kanawai o ke teritore e pili ana i ka haawi ana i ka laau a i ole ke kaha ana paha maloko o ke Teritore o Ha wa ii. " E hoakaka Lou ana ka loio kuhina aole i komo aku ia keena a noii aku ma na mea pilikino, aka ua haawi wale no ia i kona noonoo maluna o ka manao o ke kanawai. O ka halawai a ka papa ola o ka noho ana ma kela auwina la o ka hope loa ia mamua o ko ka Peresidena Trotter holo ana aku no Amerika ma ka Poakolu mai, pela hoi me na manawa hoomaha o na limahana. O ka mea ano nui ma ka hana e pili ana i na hookohu oia ko Ralph L. Cook hookohuia ana aku no ka manawa o eono mahina no ke pani ana ma kahi o Jack McVeigh e hoomahaia ana mai ka hana aku me ka uku hoomauia, o Cooke wale no ka mea noi no kela hana ma Kalaupapa. Ma ka hora elua o ka auwina la o keia Sabati iho, e malama hou ia ae ana ka halawai a ke komite kaima Demokarata maloko o ka halekula o Kaiulani, no ka noonoo ana i kekahi mau kumuhana; ua makemakeia na lala o kela komite e hoea ae ma ia halawai.	Adams ame Andrade no ka bale ma- lalo, a kauoha aku la i kela poe ka- naka e ku a hele mai kela hale aku, aohe nae he hooloheia mai, aka lele mai la lakou maluna o Adams, me ka hou ft'ia i ka pahi ma ka opu, a ma kona kino, a no ke kukonu- konu loa o ka poino i kau aku ma- luna ona, ua make oia he manawa pokole mahope mai, mamua o ka hiki ana ke lawelaweia aku na la- paau ana maluna ona. No William Andrade hoi, ua ha- kaka oia me kekahi o kela poe ka- naka, ahiki i ka holo ana o kela mea, eia nae ua nui no na moku pahi i loaa i ke kino o Andrade, a no ka holo ana o kona hoa hakaka, i puhee aku ai ka nui o kela poe. Ma kela manawa i loaa aku ai ka hoike i ka halewa mai ia Mrs. Adams aku, no ka hanaia ana o ka pepehi- kanaka, ua hoIo koke mai Ia ka Makaikiu Edward Boyd ame na Ma- kai John Sperry ame Solomon Maka- lena, no kahi o na kanaka poino, a hoihoi aku la i na kanaka poino no ka halema'i o na ulia poino. I ka. waiho ana aku i kela mau mea maloko o ka halema'i, i hoo- maka ai na makai e huli i ka poe na lakou kela hana pepehikanaka, he oiaio, iloko o ka manawa pokole, i loaa aku ai ia lakou he eha mau koa, ma kahi kokoke i ka Papu Li- maikaika, e hoi ana noloko o ka pau, a paa nui i ka hopuia me ka Iaweia ana ae e hoopaa maloko o ka halewai. Ma ka ninaninauia ana o kela poe koa e na makai, no ka lakou wahi i hele ai ma kela po, mamua aku o ka lawelaweia ana o ka hana pepehikanaka, aole he kuikahi o ka lakou mau hoakaka, no kela kumu i hoopaa okoa ia ai he ekolu o lakou maloko o ka halepaahao o ke kalana, a hoopaaia hookahi maloko o ka halewai, no ka noke hou aku o na makai, i ka niole, no ka Iakou mau mea i hana ai ma kela po. KE PII MAU AKU NEI KA HE- LUNA LAHUI MALOKO O HONOLULU. I kulike me ka hoike papahelu a ka buro o ka papa ola teritore o ka hoopukaia ana ae no ka ma- hina o Aperila ke pii mau aku nei ka heluna lahui maloko o Hono- lulu. Iloko o ka mahina o Aperila i hala, he 428 ka nui o na hanau a na lahui like ole. No ka mahina o Aperila o ka 1924, he 141 ka nui o na make he 179 ka nui o na paa- mare a he 424 ka nui o na hanau. Ko. Aperila o keia makahiki he 428 ka nui o na hanau, 124 man make a 124 mau paamare, he 304 ka oi aku o na hanau i ko na make. No na make o 124 i ka mahina i hala he 73 mau kane a he 51 mau wahine, a he 18 mau keiki i. hanau mai a make, aole i komo pu keia 18 iloko o ka heluna o na hanau. He kanalima-kumamawalu poe i ma- ke maloko o na halema'i a mau hale e ae o ia ano. Ma na lahui eia na make no Ape- rila: Na Hawaii komo pu me 20 mau hapa-Hawaii, he 40; na Kepani, he 39; na Pilipino, he 13; na Pake he 10; Pukiki he 8, na Amerika 7, Pelekane, 2; Poko Riko 1; na lahui e ae i maopopo ole 1. No na make ho 49 he mau keiki malalo o elima makahiki, a e 35 o keia heluna he mau keiki malalo o ka hookahi makahiki. HOLO AKU KA LOIO KUHINA NO KE KIPAKU ANA I NA PILIPINO. He manawa aku nei i hala ua kau- ia he mau hoolaha ma Kapaa e kauoha aku ana i na Pilipino olo- hani komohewa e nee lakou mailuna aku o kahi a lakou i noho ai ma Kapaa, Kauai, a ina aole lakou e nee mai kahi aku a lakou i noho ai e hopuia ana lakou no ke ko- mohewa i ka manawa e hoea aku ai o ka Loio Kuhina ma ka Poa- lima aku la i hala. Ua hoikeia ae keia manao e ka Loio Kuhina Lymer mamua o kona holo ana aku no Kapaa, Kauai, ma ke ahiahi o ka Poakolu aku la i hala. "Ua hoikeia mai ia'u e ka papa ola e lilo aua kela wahi a na Pili- pino e hoomoana mai la ma Kapaa, Kanai, i kahua hoolaha ma'i fiva taifoida, e hiki ole ai e hoomauia aku ka noho ana o kela poe ma


	O na hooikaika ana a ka Moa Hanohano Eben P. Low, e loaa na kokua ana mai a ka Buro o na Ma- lihini, i kekahi haawina o umi kau- kani dala, no na hoolilo o ka Bana Puhiohe Hawaii, ,e holo pu ai me ka Ahahui Kamehameha no Los An- geles, ma ka huakai makaikai a ke- la ahahui i keia mahina ae, ua poho wale ia, mamuli o ka hooleia ana mai o ke kokua pili dala i manaoia aku ai, ma ka manawa i noho ae ai ka halawai a kela buro, ma ka Poa- kahi iho nei. Aole wale no, o na kokua pili dala no ka pono o na hoa o ka Bana Ha- waii, ka kela buro i hoole mai ai, aka ua hoole pu ia mai, ke noi a Mr. Low i koi aku ai i ekolu kau- kani me elima haneri dala, na na hoolilo o ka puali himeni, e holo pu ana ma kela huakai makaikai a ka Ahahui Kamehameha. Ua hoea kino aku ka Mea Hano- hano Low, imua o ka halawai a ka buro o ka malamaia ana ma kela Poakahi, a hoakaka aku la i kona manao, no ka hookaawale ana o ka ahaolelo aku la i hala, i ka haawi- na o umi kaukani dala, aole no ke- kahi kumu e ae, 1 hiki ai ke ukuia na hoolilo o na keiki o ka Bana Hawaii, ma ka huakai a kela bana no Los Angeles. Wahi ana, oia ponoi no ka mea nana i hooikaika iloke o ka aha- olelo e hookaawaleia kela huina da- la no ka Buro o na Malihini, me ka maiino nae, e hooliloia aku kela mau dala no ka Bana, aka iloko nae o ka aha senate i kapaeia ai na mea i hoakakaia, e pili ana i na kokua i ka bana, a oiai aole he manawa hou i koe, e hooponopono hou ai, i ka manao nui e hooliloia ai kela mau dala, nolaila ua waiho malie oia, ahiki i kona hoea kino okoa ana aku imua o ka buro, ala- ila noi aku, i na kokua ana mai a ka buro, no keia huakai a ka bana. I ko ka Mea Hanohano Low hoa- kaka ana aku imua o ka buro, no ka waiwai ame ka pomaikai, e loaa KAKAUIA KE KOMITE AOLE NAE I HIKI AE. Mahope o ko ka Meia Wilson kakali ana a po ka Poakahi nei no ka hoea ae o ke komite kalana Demokarata i hookohuia AC ai e kekahi halawai Demokarata o ka noho ana ma ka auwina la Sabati nei no ka hele ana ae e hui me ka Meia a hoike ae iaia ina aole oia e hoolohe ana i na a'o ana a ke komite kalana kuwaena Demokarata ma ka hookohu ana aku i kekahi poe Demokarata i mau luna aupuni alaila he moho okoa ka ia kino e kakoo ana no ke kulana meia ma ke koho baloka o ka 1926 e hiki mai ana, elike me ia a ka Meia Wilson o ka hoike ana ae ma ka poo o ka Poakahi iho nei. Ua lohe hou ae nae oia e hiki ae ana ke komite imua ona ma ke kakahiaka o ka Poalua nei. Ma ka halawai i noho ai ke komite kalana Demokarata ma ka auwina la o ko Sabati iho nei na hoikeia ae na manao kuhalahala no ka meia no kona hookohu ana aku i kekahi poe i kupono ole i ka manao o ke komite kalana Demokarata no na manawa lehulehu me ka hoolohe ole o ka meia i ke a'o a ke komite o kana mau, kanaka wale no e hooia ae ai i ke kupono no kekahi oihana ko hookohuia. O ka hewa nui o ka Meia ma ka oleloia o in ka hookohu ana ae ona ia E. E. Bodge i lunakiai, ma kahi o W. K. Bassett i hakahaka, oiai nae o ka Lunakanawai J. B. Poindexter ka inoa i aponoia e ke komite kalana, ma ia wahi. Ua ala mai keia nune mamuli o ka manao o ka Lunakiai E. E. Bodge e waiho ae i kona kulana lunakiai mamuli o na akeakea a ke kanawai i hooholoia ai e ka ahaolelo i hala aku nei mamali o kona lilo ana he mea kuleana iloko o kekahi man hui lehulehu e hiki ole ai iaia ke lawelawe i kekahi mau hana mawaena o ke kulanakauhale a kalana me na hui i kuleana ai oia. Mauka ae nei o ke alanui Pali, i halawai ai he elua man wahine me na poino mamuli o kekahi ulia kaa otomobile, me ka nui o na poino i loaa i ko laua kaa e kau ana.	mai ana ia Hawaii nei ma keia hua- kai i manaoia no ka Bana Hawaii, wahi ana, ua hooliloia aku he huina dala mahuahua, ma na hana hoola- ha, ma kekahi mau hana e ae, e hoo- iia ae ai ka ikeia mai o Hawaii nei e na malihini, eia nae, aole he po- maikai nui i lona mai ma ia mau hana, a o ia kana o ka olelo ana aku i kela buro, ina nei no ka holo o ka Bana Hawaii i Los Angeles, e loan maoli aku ana ka ike i ko Amerika poe, no na ano .maoli e na Hawaii ame Hawaii nei; aohe nao he maihiia mai o kana mau uwalo ana. I kinohi o ke ala ana mai o na manao ku-e ma ka aoao o na ho o kela buro, no ka haawi ana mai i kekahi kokua i ka Bana Hawaii, ua hoakaka ae la kekahi i kona manao, no ka poe iloko o ka hana, o ia hoi nia he poo Pilipino, e he poe Pukiki, e hiki ole ai i ko Ame- rika poe ke ike mai, he poe Hawali lakou; ia manawa i hoakaka hoa aku ai o Mr. Low, he ekolu wala no mau Pilipino i manaoia e hoIo ma kela huakai, a oiai na kulike loa ko lakou ano me ko na Hawaii, aole e manaoia mai ana he Pilipino lakou, aka e nanaia mai ana na mea apau ma ke ano he poe Hawaii wale no Iakou apau. Me ke kanalua ole iho, i hoike okoa aku ai o Mr. Low i kona ma- nao apono ole, no ke ano o na hana hoolaha a kela buro i Iawe- lawe ai, me ke kuhikuhi ana aku, i ko lakou hoolilo ana he elima kau- kani dala ma ke ano waiwai ole, no ka holo ana mai o Mr. Padraie Colum no" fc*fcu1tiu ana \ aa OMO lelo kahiko, aole nae he pomaikai i lona mai, ma kela hana. Mahope iho o ka haalele ana aku o ka Mea Hanohano Low, i kela halawai, i hooholo ae ai ka buro, • hookaawale i ka huina o umi kau- kani dala no na hoolilo o na hana hoolaha, no na mahina o Iulai, Au- gate ame Sepatemaba, e komo pa ana iloko o kela ahuina, na hoolilo o na hana pa'i ame pooleka, ame kekahi mau hoolilo liilii e ae. HOOKOHU HOU IA AE O PAL- MYRA REIS I KUMUPOO. Ma ka Poalima aku la o ka pule i hala i hookohu hou ia aku ai • Miss Palmyra Reis, ka peresidena o ka Ahahui a na kumukula o Ha- waii, i kumukula no ke Kula Kaa- humanu e ka papa hoonaauao, ma- hope o ka pania ana o kona hookohu a loaa aku nae na hookohu o na kumukula e ae, o ke kumu o ka paaia ana ua apono ole ka papa hoo- naauao i ka Miss Reis mau hoakaka e hoahewa ana i ka bila haawina hoolilo no na kula mamua o ke ko- mite waiwai a ke senate i ka ma- nawa e noho ana o ka ahaolelo i hala iho la. Ua lilo kana mau hoakaka i mea hoopihoihoi i ka manao o na hoa o ka papa hoonaauao ma kela manawa a ka ahaolelo e noho ana a o ke kumu hoi i kaheaia ai o kekahi ha- lawai kuikawa a ka ahahui a na kumukula maloko o ka Hale Hoaha Buke o ke aupuni ma ka auwina Ia Poaha, a ma ia manawa i loaa ai kekahi mau kuka ana mawaena o ke Kahukula Nui Givens ame elua man komisina kula ame na hoa o ka ahahui a na kumukula a ninauia ka manao o na lala ina ua kulike ka manao o ka ahahui me ko Miss Reis, a ino o ka Miss Reis mau mea i hoakaka ai mamua o ke komite a ke senate ua apono ka ahahui ia manao ame ia hana ana ame ka ole. Ua kakoo na Iala o ka ahahui i ko Miss Reis manao a na lilo hoi o Miss Reis i wahaolelo no na lala o ke komite a ua hookohuia oia e huli a e noii i na mea apau e pili ana i ka bila haawina hoolilo no na kala. Ua hoike ae ka ahahui i kona manao aia no maloko o kona mana ka hoike ana ae i kona apono ole i kekahi mau Itamu maloko o ka bila haawina o na kula, aka ho olelo hooholo ka 1 aponoia e ka aha- hui e ahewa ana no ka hana me ka noonoo ole i ke kahukula nui Givens mamuli o ke kuka mua ole ana ka ahahui iaia iho no ia hewa an aka ahahui iaia iho no ia hewa ana i hana ai. Nui ka makemakeia o ka haiolelo a Kauka French Oliver ma ke ahi- ahi Sabati aku la i hala ma Kau- makapili a he ehiku mau opio i hoohuliia a i haawi ae ia lakou no Kristo.