Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIV, Number 21, 21 May 1925 — Page 5

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, MEI 21, 1925 ELIMA


	E HAAWIIA ANA I NA HAWAII NA APANA PA-HALE. Mai Hilo mai he lono e hoakaka ana i ka manawa a Rudolph M. Dun- can e hele pu ana me ka huakai a na solona o ka ahaolelo lahui a e makaikai ana i na aina hookuonoono ma Keaukaha ma ke kakahiaka o ka la 7, o ia ka Poaha o ka pule aku la i hala, ia manawa oia i hoike ae ai he 114 mau apana pa-hale hou o hookahi eka ka nui e wehe hou ia ana po ka haawi ana aku i ka poe makemake apana aina pa-hale, he 2000 eka ka nui o ka iliaina ma Keaukaha, a mailoko ae o ia mau eka he 114 e weheia ana no ke koho ana & ka poe makemake aina. Ma ka la 19 o Dekemaba i hala he 65 mau apana pa-hale i haawiia aku i na kanaka malalo o ka haa- wi aina hoolimalima o 99 makahiki a wahi a Mr. Duncan o ka hoike ana ae, o ke kila o ka aina e paaia ana no ke Teritore. O ka mana e hoopau aku ai i ka hoolimalima ua paaia e ke komisina, wahi a Mr. Duncan, oiai he kuleana ko ke ko- misina e hookoe ai i na apana pili kapakai no ka hoohana ana aku a ke komisina no ka pono o ka lehulehu KAA NA AHEWA NO KA MAKE ANA I KA MEA HOU-PAHI. Ma ka noho ana o ka aha koro nelo nieniele kumu make, o ia ka make ana o kekahi mau Pilipino elua, he hookahi kane a he hookahi wahine, malalo ae nei o Waimanalo ma ka pule aku la i hala, i hoopuka ae ai kela kiure i kana olelo hoo* holo, no ka ili ana aku o ke ko'iko' no ko laua make ana maluna o Mat- tias J. Dipano, ka mea nana i hou ia laua me ka pahi ma ka opu. Ma Kaneohe ae nei i noho ai ke kiure koronelo, e ninaninau i ke kumu o ka make ana o kela mau Pilipino elua, a o ka olelo hooholo ae la kela. Ua paa ka mea hou-pahi i ka ho- puia, mahope koke iho o ka hanaia ana o ke karaima, a laweia naai no ka hoopaa ana maloko o ka hale- paahao ma Honolulu nei. No ka wahine a kela Pilipino hou- pahi, aia no oia maloko o ka Hale- ma i Moiwahine kahi i noho ai, me na manaolana nae iloko o na kauka o kela halema'i, no ka hoopakeleia o kona ola mai ka make mai. O ke kumu o ke ala ana mai o kela hou-pahi, o ia no ka hoomoa- moaia ana o kekahi manao huhu a inaina kahiko, no na mahina ae nei i hala, no ka hoopipili o ka Pi- lipino i make, i ka wahine a ka mea hou-pahi. KOMO AIHUE IA KA HALELEKA MA PUULOA. Mai Puuloa mai kekahi lono mea- hou kuikawa o ka loaa ana ae i ka Advertiser ma ke kakahiaka o ka Poakahi iho nei e hoakaka ana no ke komoai ana o ka haleleka ma- laila e kekahi mau piko pau iole a lilo aku he $524 mailoko aku o ka ume o ke pakaukau i poina ka hookomoia ana iloke o ka pahuhao waiho dala. Ma kekahi manawa o ka po Sa- bati ke komoia ana no ka mea ma ka manawa i weheia mai ai ka puka o ka haleleka ma ke kakahiaka o ka Poakahi nei i ikeia ai ua wa- wahiia ka puka aniani mahope o ka haleleka, a i ka huliia ana aku e na ume, aohe na dala i waihoia ai maloko o ka ume. Fa waihoia ia mau dala e M. Ya- mamoto, ke kokua lunaleka, he mau dala i loaa aku iaia no ka hoouna ana i lapana a no na pooleka kekahi i kuaiia ai a he mau mea e ae ke- kahi i waihoia eia maloko o ka ume o ke pakaukau kakau aole i hoo- komoia iloko o ka pahuhao waiho dala, he hana hemahema i hanaia, me ka manao nei no paha aole e komoia ana ka haleleka o ka mea aihue, eia nae, ua lilo aku la.	HE HOALOHALOHA NO KUU KA- IKUAANA HELELOA MRS. MAJOR MARY BAL. E Mr. Solomon Hanohano ka Lu- nahooponopono o ka Nupepa Kuo- koa: B oluolu mai hoi oe o hooko- mo aku i ka'u wahi ukana luuluu no kuu kaikuaana heleloa Mrs. Ma- jor Mary W. E. Bal. Ua hanauia mai o Mrs. Mary Bal mai ka puhaka mai o Mr. Edward E. Bailey ame Mrs. Emily H. Bai- ley, ma ka la 16 o Iulai o ka ma- kahiki 1861, nolaila ma kona ma- nawa i haalele mai ai i keia ola ana, ua piha iaia na makahiki he 64, o kona hanu ana i na ea hu 'ihu'i o keia ola ana. Ua hoonaauaoia o Mrs. Mary Bal, maloko o ka Mills Seminary ma Kaleponi, a i kona hoi ana mai no Hawaii nei, i beritaia ai oia iloko o ka mare me Josie Wilson. Ua loihi na makahiki o ko laua noho aloha ana, a na ka make ana o kana kane, i hookoo ae i ko laua aloha, kekahi no kekahi. He elua mau keikikane, i loaa mai, ma kela noho pu ana o laua, ua lawe mua aku no ka make i kekahi keiki, a koe mai hookahi. No na makahiki eiwa kona noho kane ole ana, alaila na mare hou oia no ka elua o ka manawa me ia kupa o ka aina me ka Major Willie Bal, a ua loaa mailoko mai o ko laua mau puhaka he ehiku mau keiki, he ekolu kaikamahine me eha keikikane; ua hala aku ka nui ma kela ao, a koo he ehiku e ola nei, me kona kaikaina hookahi, oia o Mrs. Eva Ulamealani Rhods, a owau no hoi ko laua hoahanau (cousin) ponoi. Aloha kana kane punahele iaia ame kana mau pua aala, kana mau keiki, a ia makou hoi apau e noho aku nei no ko makou mama kaikua- ana. He makuahine oluolu, he naauhaa- haa, he lokomaikai, he aloha i kana kane, me ka laua poe keiki ame na moopuna he nui. Ua pau ko makou ike hou ana iaia, a koe iho la ko makou kaikua, ana hookahi e ola nei, oia e Mrs. Eva Rhoads, aloha no! He mea nui ee e kuu kaikuaana na makou, he mea milimili na ka pua rose lani pine umauma, auwe no hoi kuu aloha i kaikuaana heleloa e. Aloha oe e Willie, ua pau kou ike hou ana i ko milimili ua hala i ke ala hoi hou ole mai. E ke Paniwai o Iao e, ua pau kou ike hou ana ia Mary Bal; ua pau kona ai hou aria i na opae mahiki- hiki o ke kahawai, ame na pali uli- uli ou e Iao. E Haleakala hoi, ua pau kona ike hou ana i kou hau hu'ihu'i; e Ka- hului, ke kai holuholu o ka aina, ua pau ka ai hou ana o ko makou kaikuaana i kou mau i'a ono, me ka lipoa aala o Makawelu. Ua haalele mai oia ia mau mea nani o ka aina, aka o ko'u aloha nou, he mea pau ole ia. Ke manao ae e holo aku e ike i ka aina, aole au e ike aku ana i kuu kaikuaana, o ka lepo ulaula ka'u e ike iho ana, aloha no! Aloha «a mamo o ka Hale o na Alii, Wehikaahuula, ka ahahui poo, ua pau ko oukou lohe hou ana i kona leo e hea mai ana ia oukou. Ke haawi aku nei makou i na mahalo ame na hoomaikai ana he nui, ia oukou, no ka oukou makana pua i hoohiwahiwa iho ai maluna o kona kino wailua, pela hoi makou e haawi pu aku nei i na hoomai- kai ana, i na ohana o kana kane, ame na hoaloha, no ka lakou mau makana pua, pela hoi ke komo pu ana mai me makou, iloko o ko ma- kou mau hora o ka ehaeha. Ke haawi pu aku nei makou i ka hoomaikai piha i na mamo o ka Hale o na Alii o Hawaii, Halau o Liliuokalani, o Wailuku, Maui, no ko lakou aloha piha ma ke ku kiai ana, i ke kino wailua o ko makou makuaaloha. E oluolu mai oukou apau, e lawe aku i keia manao hoomaikai mai- loko aku o ko'u puuwai, a maluna o ka Lunahooponopono, ame na keiki o ka papapa'i o ke Kuokoa ko'u aloha nui. Owau iho no iloko o ke kaumaha ame ka ehaeha no kuu kaikuaana heleloa. MRS. ANNIE K. M. KENNEDY, ame ka ohana.

Hookipaia ka Admirala Coontz e ko Maui poe me ka hailiiia ana o na pua ma ka uwapo o Mala, iaia i lele aku ai iuka o ka aina me kona mau ukali. Meleia na himeni e na kaikamahine o na kula, ma ka hookipa ana aku i na malihini.

KE HOOMAIKAI AKU NEI

O makou o ka ohana i huiia a ka Makuahine Mrs. Meli Kahiwa Makekau, i moe iho nei, ke haawi aku nei, i ko makou mahalo, a hoomaikai nui i na ohana na makamaka ame na hoaloha, o na lahui like ole, i kipa mai e ike i ke kino wailua, o ko makou makuahine, ame makou kana ohana, a ukali pu aku hoi ma kana huakai hope loa, no kona home honua.

Pela pu'hoi i ka Ahahui Kaahumanu, ke hoomaikai nui aku nei makou ka ohana, a ka makuahine i moe, no ko oukou komo pu ana mai me makou ma kana huakai hope loa.

Pela pu no i ka Ahahui Na Honoapiilani ka Ahahui hoi, a ka makuahine i moe i noho puuku ai no na makahiki he 19. Ke hoomaikai aku nei makou i ka hope peresidena, na luna nui, ame ka mana hooko na Iala pu hoi o ka ahahui, i ke ku kiai pu ana me makou, ame na hooponopono pookela a oukou i ka huakai hoolewa o ka makuahine o kakou, i moe aku la.

Ko haawi pu aku nei no makou i ko makou hoomaikai nui i ka ohana na makamaka ame na hoaloha o makou na lakou mai na makana bo-ke pua e hoopuni ana i na aoao o ko makou makuahine pela mo na lei e hoopuni ana i kona mau poohiwi ame na wehi e ae e luhiehu ana, ma na wahi apau o ke kino wailua o ko makou makuahine i aloha nui ia.

I ka hoonui ana ae i na mea apau
ke pule nei makou o ke Akua ke
kiai mawaena o kakou apau, oia!
kakou e noho kaawale ana, Amene.
Owau iho no me ke aloha,

KALAIOHAUOLA MAKEKAU,

KUAPUUIKEALOONALII MA-

KEKAU,

KAAKAUALII SAFFERY,

HOE MAKEKAU,

TAMAR PIEHU RECARD,
IAMAIMAUNULAIKAAHU-
MANU APO,

NAKAIELUA MAKEKAU,
Lahaina, Aperila 25, 1935,

MAUI TELEPHONE COMPANY
Hoolaha i ka Poe Paa Aie

Oiai na hoopukaia ae e ka Puuku o ke Teritore ho kauoha e hoopau ana i ka noho hui ana o ka Maui Telephone Company, he hui Hawaii i hoohuiia, a ua hookohuia mai ka mea nona ka inoa malalo nei i kahuwaiwai no kona poe paa aie ame ka poe paa kuleana me ka mana piha e hooponopono i kana mau hana, nolaila ke haawiia aku nei ka hoolaha ma keia i ka poe paa Aie apau o ka Maui Telephone Company i oleloia e waiho mai i ka lakou mau koi ma ke keena oihana o ka mea nona ka inoa malalo nei ma ke alanui Alakea Helu 1128 ma Honolulu, Kulanakauhale a Kalana o Honolulu, a i ole ma kona keena ma Wailuku, Kalana o Maui, maloko o na la he kanaiwa (90) mai ka hoopuka mua ia ana aku o keia hoolaha.

O na koi apau i waiho oleia mai pela e hoole mau ia aku ana.

Honolulu, T. H. May 15, 1925.
MUTUAL TELEPHONE
COMPANY,

Ma o W. C. AVERY,
Kona Puuku e Hana Ana.
6361—Mei 21, 28; Iune 4, 11.

HOOLAHA I KA POE PAA AIE

o ka
Hawaiian Banana Plantations, Ltd.

Ma keia ke haawiia aku nei Ua hoolaha i ka poe paa aie apau o ka Hawaiian Banana Plantations, Limited, e waiho mai i ka lakou mau koi ia Foster L. Davis, Kahu, ma ke keena o ka Henry Davis Audit Company, Ltd., Rumi O Hale Waity, iloko o kanaiwa (90) la mai ka hoopuka mua ia ana aku o keia hoolaha. O na koi apau i waiho ole ia mai pela e hoole mau loa ia aku no.

Hanaia, Honolulu, T. H. Mei
7, 1925.

FOSTER L, DAVIS,
Kahu no ka poe paa aie ame
ka poe paa mahele o ka
Hawaiian Banna Planta-
tions, Limited.
6359—Mei 7, 14, 21, 28.

Nupepa Kuokoa

No ka makahiki (one year)... .$2.50

O na Oala ame na Hoolaha apau e hoouna pololei mai i ka ADVERTISER PUBLISHING CO., LTD., wale no, P. O. Box 3110, Honolulu, T, H.

217 Alanui Moi, ma Waikiki o ke Alanui Alakea; ka Nupepa Advertiser.

Entered at the Post Office at Honolulu, T. H., as Second Class Matter.

SOLOMON HANOHANO, Luna-
hooponopono,

CHARLES S. CRANE, Luna Nui.


ANEANE I KA MILIONA KA UKU KAULELE O NA BONA O na bona a ke aupuni kulana- kauhale o $797,182.6(3 na ka Banako a Bihopa ame ka Pacific Trust Co., i koho a ua aponoia e ka papa o na lunakiai. O na bona i kohoia e na hui olua i hoikeia ae la no na hana hou o ka Apana Helu 10 ma Kaimuki. O keia malalo nei ka hoakaka a ka puuku kulanakauhale a kalana David L. Kalauokalani Conkling ma- loko o kana Ieka o ka hoouna ana aku i ka papa o na lunakiai: "No ka hooko ana aku i ka ma- nao o ka lehulehu no ka poe koho no ke kuai ana i na bona o $797,- 182.66 ka waiwaiio no na hana hou o ka Apana Helu Helu 10 ma Kai- muki o keia malalo nei na koho i loaa mai: . No ka huina holookoa a i ole no kekahi hapa paha i oi aku maluna o ka $5000, he $806,313.- 92, ke koho a ka Banako Bihopa, ka ka Pacific Trust Co., hoi, no ka $25,000, he $25,262.50 "O ke koho hope ka oi ae o ke kiekie a ke noi aku nei au e apono- ia ke koho a ka Pacific Trust Co., no ka $25,000 elike me kana koho a o ke koena iho o $772,182.66 e haawiia i ka Banako Bihopa ma ka- na kumukuai i koho ai, a e aponoia na koho a elua me na ukupanee i hoomahuahuaia ae. " "Ma keia kuai ana he $8137.76 ka uku kaulele e loaa ana i ke au- puni kulanakauhale," wahi a ka puuku Conkling ma ka hapa hope o kona leka. Mamuli o ke noi a ka Lunakiai Hollinger a i kokuaia ua aponoia o ka papa ka haawi ana aku i na bona i na mea i koho i hoikeia ae la maluna. HE 11 MAU HIHIA OKIMARE I APONOIA I KA LA HOOKAHI Maloko o ka aha a ka Lunakana- wai John E. Desha ma ka Poalua o ka pule aku la i hala, he umi-ku- mamakahi mau hihia okimare i apo- noia ka hookaawale ana, he mau hihia wale no a pau i paio ole ia mai, oia koia malalo noi: Adeline mai a Vermon Edward	Newland mai, no ka pepehi mau ke kumuhoopii, o na keiki elua a laua ua haawiia i ka wahine a ua kauo- haia ae o Newland e ka aha e uku ae i $40 o ka mahina no ka malama ana i ke ola o ka wahine ame na keiki, me kona kauoha pu ia aku e uku ae i $75 no ka uku loio o kana wahine. Malie mai a Alfred dos Santos mai, no ka malama ole i ke ola, ua hoihoi hou ia ae ka inoa makua Stone i ka wahine; Isabella mai a Ponciano Fernandez mai no ka ma- lama ole i ke ola; Inga A. mai a William H. Udell mai no ka malama ole i ke ola; Julia mai a Fred A. Jenke mai no ka malama ole i ke ola; o ka inoa makua Makahi ua hoihoi hou ia ae ia Julia; Victoria Elizabeth mai a Thomas J. Zimmer- man mai, no ka haalele wahi moe, ua hoopau walo ia ka hoopii a ke kane e ku-e ana i ka wahine. Margaret mai a Walter H. Corey mai no i ka malama ole. i ko ola; Theresa S. mai a Clarence K. Bar- ron mai, no ka malama ole i ke ola; Antonia S. mai a Frank James Parvin mai no ka malama ole i ke ola; Ernest mai a Helen Kong mai, no ka lalau a haalele i kahi moe, ame Eva mai a Louis Ah Sing mai, no ka malama ole i ke ola. KA LA HOPE NO KA AUHAU LOAA MAKAHIKI, O ka Poalima i hala aku la ka la hope loa no ka uku ana i ka auhau loaa makahiki a i ole ka hapa hookaa liilii mua o ia auhau me ka uku ole i ka 10 pakeneka hoopa 'i hui pu me ka uku kuala o hookahi keneka o ka mahina a i ole kekahi hapa paha e kauia mai ana, elike me ia a ka hopo luna auhau Paul J. Jarrett o ka hoike ana ae ma ka Poalima i hala aku la. No na mea hoike e pili ana i na auhau waiwai ua pau i ka hoomakaukauia wahi a Jarrett, a he manao kona maloko o kekahi manawa pokole e hoikeia mai ana na pakeneka auhau maluna o na waiwaipaa, ame waiwailewa. O na auhau mamua o na waiwaipaa a maluna o na waiwailewa, pela hoi me na auhau kino, alanui ame kula, e lilo mau i mau auhau haule hope mahope	aku o ka la 20 o Iune. O ka hoo pa'i e kauia ana maluna o ia mau auhau elike ana no ia mo ko no auhau loaa makahiki. E hoopuka mai ana na bila auhau mawaena o ka la 1 ame 5 o Iune no ka pomaikai a i ole no ka hoomaalahi ana mai i ka hana ma ka aoao o ka poe hookaa auhau oiai nao, aole i koiia ma ke kanawai ka hoopuka ana mai a na keena auhau i na bila auhau. O ka poe o loaa ole ae ana ka lakou mau bila auhau e pono e makaala ae ma o ka hele kino ana ae i ke keena auhau ma ke kihi o na alanui Kalepa ame Betela ma kela haleleka kahiko e hemo ana na puka o ia keena mai ka hora 8:30 a, m., a ka hora 4:30 p.m., koe na Poaono, ma ka awakea e paa ai. NOIIA AE I HALE HULAHULA AKEA NO KA LEHULEHU, Mamuli o ka manao ana aole lawa na hale hulahula maloko Honolulu e hoohauoli ai i ha luina mailuna mai o na mokukaua no ka nele i na hoahulahula, i hooholo ai ke komisina o na hale hulahula, ma kana halawai o ka malama ana, e hui ae me ka Meia Wilson e noi ae ka Meia i ke komite hooki pa o na mokukaua, e kukulu i hale hulahula ma kekahi wahi akea kahi a na luina ame ko lakou mau hoaloha e hele ae ai e hulahula me ka uku ole. Aohe wahi maopopo i kohoia a i ikeia ke kupono no ke kukulu ana ia hale hulahula, aka nae ua ike maopopoia ko ke komisina apono ana ia manao a maloko o ke kahua o ka Hale Mana Hooko e kukulu ia ai, ke ae ae nae ka luna hoohana o ke aupuni. Ma ka manao o ke komisina ina e loaa ana i wahi e ku ai kekahi hale hulahula a weheia no ka lehu lehu e nui ana ka poe e akoakoa ne ana a e loaa ana hoi i mau hoa hulahula no na luina me ka maa lahi loa, no ka mea o ka lehulehu mawaho ae o na luina kekahi poe makemake i ka hulahula. Aohe i noonooia e ke komisina o na hale hulahula ke noi a ke Kalapu o na Kaikamahine Pilipino

no kekahi laikini no ka hale halawai o na Poola ma Holokohana, koo wale no ka hoike ana aku i ka poe noi laikini he elua mau alahele e hiki ai i ke kalapu ke aeia, o ia hoi, ma ka haawi ana aku i laikini hulahula paa mau no ka makahiki a i ole ka hoopuka ana aku i ka laikini no hookahi po wale no mai ke kakauolelo aku o ke aupuni kulanakauhale.

He leka mai kekahi limahana ka, hiko ae o ka hale hulahula Armada ma ke alanui Alakea ka i heluheluia ae maloko o ka halawai a ke komisina. Maloko o ia leka e hoopii ae ana no ka lawe pu o na luina i na omole palahalaha ma ko lakou mau pakeke lolewawae i hoea aku ma ia hale, a ua hoole ka lunahoohana o ia hale i ko kipaku ana aku ia lakou. Aohe mea i hooholoia e ke komisina maluna o keia hoopii.

KOIKOI KA HOOPA'I I KAU AKU

MALUNA O LUM CHIP.

O kekahi o na hoopa'i koikoi loa i kauia aku maluna o kekahi mea ku-e kanawai opiuma o ia ka i kauia aku maluna o Lum Chip ma ka Poaha aku la o ka pule i hala e ka Lunakanawai Federala Rawlins he ekolu makahiki ame hapa e paa ai maloko o ka halepaahao no ke kumuhoopii hookahi, he elua mau kumuhoopii like no nei Pake, a e kai

like ana ka hoopa'i maluna o ia mau kumuhoopii a elua.

O keia ka Pake i hopu like ia ai me Yee Wo, kekahi o na Pake waiwai o keia kulanakauhale no ke ku-e i na kanawai opiuma, o Yee Wo ka i hookuuia e ke kiure ma ka Poa. kolu aku mahope o ka paa ana o ka papa kiure no na hora eono.

Ma ka manawa i ninauia ai o Lum Chip ma ka Poakahi aku ua ae ae oia i kona hewa mamua o ka aha, a ma ia manawa o ka Loio Patter-son kekahi i ukali pu ae iaia ahiki mamua o ka aha, a ua hoike ae ka Loio Patterson imua o ka aha i kona a'o ana ia Lum Chip e ae oia i kona hewa.

Ma ka manawa a Lum i hoea ae ai imua o ka aha federala ma ka Poaha aku nei i hala oia wale no ka i hiki ae aole o Patterson kekahi.

"Auhea ka hoi ko loio." i ninau
ae ai ke kahu o ka aha iaia.
Aohe o'u loio," wahi a Lum.
"Aole ka. o Patterson kou loio,"
i ninau aku ai ka Lunakanawai
Rawlins.

"Aole, no Yee Wo ia loio." Na na makai hopuhopu opiuma malalo o J. A. Manning i hopu i keia mau Pake Yee Wo ame Lum Chip, e lawe e kuai ma o a maanei i ka poe makemake mai ia laau make hookanoenoe,

Ma ka manawa o ka hooloheia ana o keia hihia ua lawe o Lum Chip i ke koikoi o na ahewa ana apau maluna iho o kona poohiwi. Wahi ana ma kana hoike imua o ka aha, o na auneki opiuma i hopuia ai ame na lako e ae i loaa aku ai maloko o ka hale o Yee Wo, aole na Yee Wo ia mau mea, aka nana. Wahi ana nana i huna ia mau mea maloko o ka hale o Yee Wo me ka ike ole o Yee Wo ia mau mea ana o ka huna ana. O ke kumu ia o Yee Wo i hookuuia ai e ke kiure.

"He mea hoopilikia oe i ka lehu-
ehu," wahi a ka Lunakanawai
Rawlins ma ka manawa ana i kau
aku ai i ka hoopai maluna o Lum.
Ma ka oleloia no na manawa lehu-
lehu ka ka hopuia ana o nei Pake
no ke ku-e kanawai opiuma no ma-
mua aku nei a mea ka kau ia hopu
pinepineia ana a maka'u iho.