| | | KE ONI NEI KA HANA NOI DALA. Ma ka Poakahi iho nei, i hoomaka ai na hooikaika ana, ina ka aoao o na komite i kohoia, no ka uwalo ana aku imua o ka lehulehu, no na kokua pili dala, no ka waihona kukulu hale no ke Kula o Sana Lui, a ma keia Poaono e pau ai ka manawa i hookaawaleia no kela hana. Me na manao ohohia iloko o na mea apau, no keia noi i na kokua mai ka lehulehu aku, aole loa he mau hopohopo ana no ka hoea aku i ka lawa ana o ka waihona o elua haneri me iwakalua-kumamalima kaukani dala, no ka waihona kukulu halekula hou. Me na hooikaika ponoi ana a na poo o ke kula o Sana Lui me na haumana kahiko o kela kula, i hiki ai ke kuaiia a lilo mai ka aina mawaho ae nei o Kaimuki, ke kahua hou e ku aku ai o kela halekula; a no ka hoolilo ana aku i kela kula, i kula e hiki ai ke apo aku i kekahi heluna nui o na keiki opio o na lahui like ole, ka mea hiki ole ke hanaia pela mamua aku nei no ka uuku o ka halekula, pela iho la i konoia mai ai na poo o ke kula, e uwalo aku imua o na hoaloha apau o Sana Lui, no ka lakou mau kokua ana, i ka hapalua wale no o na hoolilo o ke kukulu ana ae i keia halekula hou, o kekahi hapalua, na lakou ponoi no ia e auamo. Oiai o keia ka manawa mua loa, i hoea aku ai ke noi no na kokua i keia kula; aole loa ia e hoi nele ana, no ka mea ke ku mai nei na kiahoomanao, no na mea a kela kula, i hana mai ai no na kanaka opio o Hawaii nei. Ma ka moolelo o keia kula, ua apoia aku na keiki o na lahui like ole e makemake ana e loaa ka hoonaauaoia maloko olaila, me ka nana ole ia ma ka lahui, a mau ano e ae paha, aka no ka «uku o ka halekula, pela kona kahua kahiko, e hiki ole ai ke hoomahuahua hou ia ae; pela iho la i imiia aku ai e loaa he kahua nui akea, kahi e hoonele ole ia ai kekahi opio, i ake e loaa ka naauao mai Sana Lui aku. Me ka heluna nui o na opio e pii mahuahua mau nei i kela ame keia makahiki, he hana naauao, a piha makee, no ko lakou pono, ka hoomahuahua ana ae i keia kula; elike me ia i akeia aku ai na kokua ana mai a ka lehulehu. Me ke kahua hou o keia kula e ku aku ana mawaho ae nei o Kaimuki, ma kekahi wahi kiekie, me ka nui o ke ea oluolu, e loaa ai ke ola kino maikai ame ka ikaika i na keiki; e hoauheeia aku auanei, kela mau ano maikai a kupono ole i ikeia ma ke kahua kahiko malalo ae nei o Sana Lui Kahiko. O na kokua a ka lehulehu e haawi ana no keia hana, he mau kokua poho ole ia, no ka mea o Iakou pu kekahi i komo aku, ma ke kokua ana e hapai ae i keia ula mai kona kulana haahaa ae. a i kekahi kulana oi ae o ke kiekie, a mailoko mai auanei olaila e oili mai ai na kanaka opio a Hawaii nei e haaheo ai no lakou ma keia mua aku. KE KALAIAINA MA NA HOOKOHU OIHANA. Me ka mana o ka hana kalaiaina iloko o na aoao kuloko o kakou aole i hunahuna iho ke komite kalana Demokarata i kona manao ku-e a makemake ole i ka Meia John H. Wilson, no kona maliu ole ana aku i ke komite kalana Demokarata o kona aoao iho, ma na mea e pili ana i na hookohu oihana; aka ua kaili ae oia i ka mana piha iloko o kona mau lima, a hookohu aku la i kana poe ponoi i makemake ai; a ma kekahi olelo ana ae hoi, ua kapaeia ai na noonoo ana no kela komite. Ua kulike no ke ano o na hana a na aoao kalaiaina a elua o kakou, ma keia ano hana nae, i maopopo loa ai i ka lehulehu, ka lilo ana o na luna oihana i kohoia, aole wale no i meapaahana na ka lehulehu o na mana koho baloka, aka i meapaahana pu, na na alakai o ko lakou mau aoao kalaiaina pakahi iho. Ina penei iho Ia ke kulana oiaio e ku aku ai o kela komite me ka meia, a mau luna oihana okoa ae paha, o ia ka nana ole ia aku o ke komite, alaila he hookahi no hopena maopopo loa e oili mai ana, o ia ka lilo ana o kela hana nanakee, a kekahi i kekahi, i kiko eleele, iloko o ka hoonee kalaiaina, o keia mua aku. NA KULA KAMEHAMEHA NO KEIA MUA AKU. Elike me ka oni ana o ke Kula Sana Lui, mai kona kulana mua mai, a i kona kulana hou, pela no na Kula o Kamehameha e oni aku ai, ma na anuu hou, e hooiia ae ai na kulana o kela mau kula ma keia mua aku. Me kela manao e hookau ae i na Kula o Kamehameha ma na anuu kiekie, aole wale ma kona kahua e ku ai, na halekula e hoopuni ana i kela kahua, aka i na haawina hoonaauao pu kekahi, i kauoha okoa ia aku ai kekahi mau kanaka loea kahakii mai Amerika mai, e na kahuwaiwai o ke kula. Me na kulana e hooiia ae ana o keia mau kula ma keia mua aku. aia he manaolana nui iloko o kakou, no ka hoea mai i ka wa e loaa ai na hoonaauao kiekie ia o ko kakou mau opio, e lilo aku ai lakou i poe kokua, ma na hana hooholomua iloko nei o ka aina. Ua lilo ka waiho ana aku o ke Kahukula Nui W. E. Givens i kona kulana oihana imua o ke kiaaina, ma ka Poakahi iho nei, ma ke ano he poo no ka oihana hoonaauao ma Hawaii nei, i mea minamina nui ia e kona mau hoaloha lehulehu, ame na makua o na haumana o na kula aupuni ma Hawaii nei; ua ahona aku nae ia mamua o ke kau mau o kekahi ao omamalu o na manao ku-e maluna ona mai kekahi mahele mai o na makaainana, elike me na oolo-ku ame na okaikai iloko o ka aha-senate i ka wa e noho ana o ka ahaolelo aku nei i hala. Hookahi nae mea a kakou e hoomaikai ae ai, i kona waiho ana i kela kulana, ua loaa hou no iaia he kulana o kela ano hookahi, ma kekahi wahi a kakou e manao aku ai, aole he mau ku-e ana mai a kolaila poe iaia. Ma keia puka ana aku o ke Kuokoa i keia pule ae, e hoopukaia aku ai na kanawai o ke kau ahaolelo aku la i hala; a i wahi e lilo ai ia mau kanawai i mau mea waiwai, he hana maikai, ka okioki ana i na nupepa i pa'iia ai na kanawai a kapili ma kekahi mau buke, pela e hiki ai ke kii aku a nana i ka manawa e makemakeia ae ai mahope aku, no ka hoopau ana i kekahi mau pohihihi, e ala mai ana, no kekahi mau hana. Ma ka hopuhopuia ana o na Pilipino olohani, i hoolilo i ka aina o ke aupuni ma Kapaa, Kauai, i wahi no lakou e noho ai me ka uku hoolimalima ole, ua haawiia aku kekahi haawina a'o kupono loa i kela poe, aole he hana maalahi, ka hoao ana mai e paani i ke aupuni, mamuli o ka ae ana aku i na alakai lalau a ka poe iloko o ka hana olohani. | | |
| | | | | | | | | | LAWAI'A MAHIAI AME KALEPA
HOOKAHI NO IA KINO. (Kakauia e J. K. Mokumaia.)
(Hoomauia mai) He nui na ano lawai 'a kukaula, o hanaia ai, aka e kuu makamaka heluhelu iloko o ia mau la, na nui na waapa ame waa maoli no hoi, i makaukau mau no ia ano lawai 'a, elike me ka mea i ha'i mua ia ae nei. Ko'u lohe mai, i ko'u wahi kahu hanai he kupanaha no ke kii ana 0 ke akule i ka hohonu, i ka manawa ka e kaa aku ai ka makau me ka maunu me kahi pohaku, a i ka hemo ana o ka pohaku, ke apo mai ke akule me kaawikiwiki ka, alaila ua piha olaio i ka 'a, ina he eono makau e iho, eono no i'a e pii mai ai, me ka eleu wale no e huki ai, a i ka manawa ka e lana ai ka i'a iluna o ka ilikai, ua like ke kai me he wai ahipele la i ka nui launa ole mai o ka i'a, ina e holo ke aki ana, alaila e loaa aua he mau kaau mamua o ke komo ana mai o ka i'a nui e powa, o ia no hoi ka ulua, a o ka nalowale no ia. Ma kana olelo mai, ina he nui na waapa e holo ai, e loaa like an* no ka i'a, a i ke kakahiaka nui, e pili mai ana ma ka uwapo, me ka hauoli nui, a eia no kekahi o ia mau kae'ae'a ke ola uei. Nolaila ua kaulana o Kapuukolo ia mau la, a e ike aku ana no hoi oe i na waapa e lana mai ana, a pela no hoi me kahi waa kukahi e kau mai ana iluna o ka haka, ma kahi e ku nei ka uwapo Helu 15. Nolaila i ka hoihoi ana ae i ka hoomanao ana ia mau la, e loaa pono ana ka inoa o ia mau kae'ae'a ka mea i mahaloia Kaulahea, Na- halelaau, Enoka, oia nei ke kanaka kupaianaha nui wale, a o ka hoa wahapaa no hoi o ka meakakau nei, ina e nui ka i'a, alaila olelo aku la au iaia ame kona mau hoa o keia kulana laki i loaa ia oukou, na kahi wawae oia nei i lele iloko o ke kai, a pau ka i'a i ka pipili i ka makau a hu ae la ko lakou aka, no ka mea o kona wawae na peluia inai a huli ka poli o ka wawae iluna. Ma ka ike lawai 'a kukaula, ame ka ikaika pu, ame ka piha eu pu, a o kana man keiki ua ku no kekahi iaia, a ke ola nei no kekahi, a o Mr. Pahukula, Hamaia, Haaloku ame Kaimumoku e ola nei no, a e pakaukau i'a nei ma ka makeke, a he nui aku nei mau kae'ae'a, aka ua pau aku i ka hala ma kela noao. Nolaila he mea nui no keia ke hoomanao ae ia mau la, ame keia au e nee nei. 0 ka lawai 'a opelu ia mau la, o ia kekahi o na lawai 'a mikioi, a maemae ke nana aku, he hanaiia ka opelu ia mau la ma Waikiki, ame Waianae, a i ka manawa e ike ai ka lawai 'a ua nunui maikai, alaila hanaia ka upena opelu a makaukau, alaila holo aku la a ke ko'a kahi e hanai mau ia ai, alaila hookuu aku la i ka upena a kupono i kahi i makemakeia, alaila lu aku la i ka ai, o ia no hoi ka papaia, a i ole ke kalo pa'iai, i hanaia a maikai, a i ka hoi ana o ka i'a iwaena - konu, ua ike ka lawai'a hookahi no ia huki ana, he mau mauo, o ka hoi iho la no ia ua lawn iho la no ia luhi ana, aka i keia manawa ua nalowale ia ano lawai 'a, no ka mea he aihueia, aole e maluhia; ua nui ka poe e hele nei ma na kai, a ua ike no hoi i kalii noho mau o ka i'a, aka ke kamau nei no hoi ia mau Hawaii kae'ae'a o Waikiki i | ka malama ana ia ano lawai 'a.
Aolo loa e nalowale ke ano o ka
opelu mai Waikiki mai, puipui mai-
kai kahi kino mohala maikai kahi
kino ame ka maka, ke ai aku oe he
ono maikai, a pela no hoi me ko
Waianae; o la ano opelu ea, na ka
lima, Hawaii ia a ina na ke Kepani e lawai 'a a lona, ua hele ia la o
oilo, kohu lio heihei, keokeo ke nana, iho oe, ke ai aku oe, uaua ka i'o
ano hauna, ke honi iho, aka ua hala
ia mau la,
(Aole i pau.) HOOLAHA. Ke kuahauaia aku nei na Mamo Alii o ka Hale o na Alii o Hawaii. Ahahui Poo, no ka uku ana i ka Manawalea Helu 24 o ko kakou Hoa-hanau Mamo Alii Keluia Hoomana: ESTHER K. AINOA
Iku Wai
6361— Mei 21. HOOLAHA KUAI O KA LAIKINI
AINA AUPUNI. Ma keia ke haawiia aku nei ka
hoolaha akea ma ka hora 10:00 a.
m., Poakahi, Iune 22, 1925, ma ka
puka komo mamua o ka Hale Kapi-
tala, Honolulu, T. H., malaila e kuai
hoolilo ia aku ai ma ke kudala akea
i ka mea koho kiekie loa malalo o
na manao o ka Pauku 73 o ke Ka-
nawai Kumu o Hawaii a o na Ka-
nawai Hooponopono Hou ia o Ha-
waii o 1925, he Laikini no ka pono,
ke kuleana ame ka mana e komo
maluna, lawe, hookahe aku a hoo-
hana i na wai Aupuni maloko o na
mahele o na aina Aupuni o Keanae,
Wailua 1 ame 2 ame Kapehu, Apana
o Koolau, maloko o ka Ululaau i
Hookoeia o Koolau, Maui, mawaena
o ke Awawa o Nuaailua ma ka
palena o Honomanu-Keanae, ame ko
Awawa o Waiaaka; ma ka palena
o Nahiku-Kapehu, nona ka iliaina
o 15,387 eka, oi aku a emi mai paha.
Ke waiho nei ke kii o ka Laikini
e hoopukaia aku ana mamuli o keia
kuai e pili ana i na kulana malalo
olaila e hoohana ai ka mea e lilo
ai i wahi e hookoia ai na manao
i hooliloia aku ai keia laikini ma
kahi waiho o na palapala, maloko o
ke Keena o ko Komisina, o na Aina
Aupuni, Hale Kapitala, Honolulu, a
ma keia ke uiia nei ia mea a ko
hooliloia neri hapa no keia Hoolaha
o ke Kuai. Ke waiho nei no hoi
he kope o ke kii o ka Laikini i ole-
loia ma kahi waiho o na palapala
maloko o ke Keena o ka Hope-akena,
Mr. F. K. Kalua, Wailuku, Maui.
E kaa keia kuai malalo o na .
kulana mahope ae nei:
1. Manawa o ka Hoolimalima, 21
makahiki mai Iune 22, 1925
aku.
2. Uku koina haahaa, $30,000.00
o ka makahiki, e uku hapa ma- kahiki mua in no-na makahiki
mua he umi o ka manawa; uku
koina makahiki no ke koena
aku o ka manawa e kauia o
ekolu (3) poe koho waiwaiio,
hookahi o waeia e ke Teritore
o Hawaii, hookahi e ka mea e
lilo ai, a o ka ekolu e hookohuia
e na mea elua i kohoia.
3. E uku ka mea e lilo ai ma ka
haule ana o ka hamare, i ka
uku koina o na mahina mua
eono (6), hui pu mo na hoolilo
apau o ka hoolaha ana ame na
kaki e ae apau e pili ana me
k» hoomakaukau ana amo ka
hoopuka ana o ka Laikini i
oleloia.
No ka hoakaka aku i koe o
ninau ae ma ke Keena o ka Hope-
akena, Mr. P. K. Kalua, Wailuku,
Maui, a i ole ma ke Keena o ke
Komisina o na Aina Aupuni, Hale
Kapitala, Honolulu, kahi o ke kii
palapala nina o na aina e apoia ana
e keia Laikini ame ke kii o ka Lai-
kini i oleloia i uiia ai maloko nei
e waiho nei a e ikeia ai.
Hanaia ma Honolulu, maloko o ko
Keena o ke Komisina o na Aina
Aupuni, i keia la 15 o Mei, A. D.
1925 .
C. T. BAILEY,
Komisina o na Aina Aupuni.
6361— Mei 21, 28. | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | Nuhou
Kuwaho PEKING, Mei 15.— He kanaonokumamalima poe i make i ke olai maloko o na wahi e kokoke mai ana i Taifu, okana aina o Yunnan, ma ka la 16 o Maraki, elike me ka hoakaka a ka lono mua a na luna aupuni o ka loaa ana mai ianei i ke komisina kokua i ka poe i pilikia i ka wi. No na hora lehulehu ka hoonaueue ana a ke olai a aneane e pau loa na hale i ka hoohioloia. Hookahi kanaka mailoko ae o umi-kumamawalu poe maloko o ka iliaina o ewalu mile i make. Na ke ahi i hoopau pono aku i ka luku ana i na hale. Maloko o ke kulanakauhale o Taifu ponoi iho he 100,000 a oi aku poe i hooneleia i na home, elike me ka hoakaka a na lono i loaa hope mai. MANILA, Mei 15.— He lono i ka Buro Ea Amerika maanei ke hoakaka ana he umi poe i make iloko o ka manawa a ke olai e hoonaueue ana no kekahi mau manawa maloko o ka Okana aina Negros ma ka la 5 nehinei. O na hale konakalika i hana ole ia me ka haokila ua pau i ka hiolo a he lehulehu wale na halelaau i hiolo iloko o ka manawa e ikaika ana ka hoonaueue ana a ke olai. Lehulehu na hale o ka hui Mahiko Muscazado i ho-owaia a hookahi o na wili a ka hui mahiko Central i panikuia. KIKAKO, Mei 16.— Ua lilo ke koikoi o na kuaua, ka ikaika o ka pa ,ana o ka makani, ka huahekili ame ka holopapa ana a ke ahi ma kekahi mau wahi o ka mokuaina waena-komohana i keia la i kumu nui o ke poho ma na waiwai i koho wale ia ua hiki aku ma kahi o na haneri kaukani dala. O ka Mokuai na o Misouri ka oi aku o kahi i ikaika loa ka pa ana a ka ino, a ua nui ka poino i hanaia i na meakanu. NU IOKA, Mei. 17.— No ka ike ana i ka hoohana ole ia o ke ola ma ke ano e waiwai ai mai ka manawa mai o ka lele kaapuni ana i ka honua ma ka lewa e hoao ana ka Lukanela Leigh Wade, kekahi o na pailaka, ame Linton Wells, he kanaka kakau meahou no ka nupepa, e lele ma keia mahina ae mai Nu Ioka a i ke kapakai Pakipika me ka hoomaha, ole maluna o ko laua mokuea. Ua hoolala pu laua e hoolako i ko laua mokuea me na lako apau ame ka ai me ka hoomaha ole ma ke alahele. MANILA, (Ma ka ekeleka.)— Ua kanu ola ia o Antonio Quitaguon, nona na makahiki he 47, ame Cayat, he keikikane Igorot o ewalu makahiki, ma ka manawa o ka pao mahai o ka muliwai, kahi a laua e hoomaha ana i hiolo mai ai ma ka la 4 o Mei, ma San Gabriel La Union, elike me ka hoakaka maloko o ke kelekalapa a ka pualikoa makai. Ua loaa aku ko laua mau kino i ka papa ola o ke kulanakauhale aole mau hoailona i ikeia ua pepehi maoli ia laua. Ma ka hoakaka a na pilikoko o na mea i make, ua hele laua i ka lawai 'a ma ka muliwai, a me he mea la ua hiamoe laua ma kahi kokoke i kapa muliwai oiai e kakali ana o ka ai mai o ka i'a. GENOA, Italia. Mei 16— Ma ka huliia ana aku oloko o ka hale hoahu buke kahiko o Genoa nei ma kekahi manawa kokoke aku nei i hala i ikeia ai o na lilo holookoa o ke aumoku a Columbus, na moku i loaa ai ka Ainapuni ole o Amerika, he 14,000 lira (dala Italia) o aneane he $2800 Amerika. O na hoolilo no ka huakai ua hiki aku ka huina nui i ka 22,000 lira a oi aku, ua like ia me $7,200 ka huina nui o na hoolilo. 0 ka uku makahiki o Columbus he 1,600 lira, aneane i ka $320 Amerika. O ka uku i loaa aku i ke kapena he hapalua o keia huina a o ka uku mahina o na luina he $2.50. NA LUNANUI HOU O KA AHA-
HUI KAMEHAMEHA. 0 keia malalo iho nei na lunanui hou o ka Ahahui Kamehameha i kohoia, no keia nee ana aku: Joseph K. Keliikoa, kaukaualii; Samuel Kakelaka, laualii ; George Maile, kakauolelo; William Chun Hoon, Jr., kuauhau; John Goo Kim, nipuupuu; Joseph Kaahea, kahuna; George Kealohapauole, pukaua-nui; Robert Pauole, pukaua-iki; Alexander Smith, kiailoko; R. K. Burgess, kiaiwaho. | HOONANEA NO KA MANAWA.
HE MOOLELO NO KAPUNOHU
KE KOA KAULANA O KA
MOKU O KOHALA. (Kakauia e Z. P. K. Kawaikaumai-
ikamakaokaopua.) No Kukuipahu i Kohala o Kapunohu, o Kukuipahu ke kaikoeke, o Kanikaa he akua o Hoomaoe ka lawai 'a. He kanaka lawai 'a oia no Kohala waho nei. Iaia e iho ai i ka lawai 'a a hoi mai me na i'a he umi, halawai laua me ke akua, o Kanikaa ka inoa. Ninau aku o Kanikaa ia Hoomaoe: "Kani ka hoe? Ai wale i ka i'a, loaa aku la ka i'a." I aku o Hoomaoe: "He i'a no." "Ehia i'a." Wili i a Kanikaa. He umi no i'a. "Na'u kekahi i'a . " Haawi mai la o Hoomaoe. Pela no ke noi ana a Kanikaa ia Hoomaoe apau na i'a he umi. Ma keia nonoi ana a Kanikaa ia Hoomaoe, ua maopopo iaia he kanaka lokomaikai o Hoomaoe, nolaila, olelo aku la o Kanikaa iaia: "I kii mai nei au ia oe e ai, a no ko lokomaikai launa ole mai ia'u, nolaila ola oe ia'u, a lilo no hoi au i akua nou." Mahope o ka pau ana o na kamailio a Kanikaa ke akua me Hoomaoe, hele aku la o Kanikaa i ka pahee me kana ihe o Kanikawi. Iaia e pahee ana, a holo ka ihe i ke kahua pahee, ia wa o Kapunohu i lalau ai i ka ihe a holo, me ka mama loa. A ike o Kanikaa ua lilo kana ihe ia Kapunohu, alualu aku la oia me ka manao a loaa oia (Kapunohu) pepehi a make o Kapunohu. Ma keia alualu ana a Kanikaa ia Kapunohu, hiki laua iuka o Kawaihae-uka, a komo o Kapunohu iloko o ka lua, komo o Kanikaa iloko o ka lua, puka o Kapunohu iwaho, pela ko laua hana ana a loihi ka apa ana, alaila, u hoaikane iho la laua. Nolaila, ma keia hana ana pela, ua kapaia ia wahi o Kaholoiwai a hiki i keia la. Eia ke ano; he wahi hakaka o ka makani maoli me ka Naulu, e hiki ai ka makani hikina ke pa mai ahiki ilaila," aole e hiki iaia ke nee aku i ke komohana; a pela no hoi ka naulu aole e hiki ke pa aku ma ka hikina. Aiwaiwa no hoi ka hana a keia mau kae'ae'a; aole hoi o Kapunohu, he kanaka maoli. Nolaila, ua kaulana loa ia wahi mai kahiko mai ahiki i keia la a mau loa aku no. Ma keia launa ana o Ka- nikaa me Kapunohu, ua lilo ia Kapunoho ka ihe a Kanikaa o Kanikawi, a ua lilo no hoi o Kanikaa i akua no Kapunohu. Hoi aku la o Kapunohu a noho me kona kaikuahine, ka wahine a Kukuipahu, ke 'lii o Kohala, noho iho la, ahiki i ka wa ai o ke kakahiaka, i mai la ke kaikuahine o Kapunohu, o hele mamua e ai ai me ko kaikoeke, no ka mea, he ai kapu no ia manawa. A hiki o Kapunohu imua, lalau aku la oia i ke po'i wai holoi lima a holoi iho Ia i na lima. Ia Kapunohu e holoi ana ina lima ninau aku la o Kukuipahu: "Holoi ka lima, heaha koalaala o ka -ai ana?" I aku o Kapunohu: "I hea ia ae nei hoi." Ia wa, ninau ae la o Kukuipahu ialoko o ka hale, mai kela aoao, a keia aoao: "E! kela kala, o keia kala, e kahuwai i kaheaia aku nei e hele manawa la i kaheaia aku nei oia nei e hele mai e ai?" Hoole mai la oloko o ka hale: "Aole, hilahila wale." Aole paha i maopopo ia oukou e ka poe heluhelu kela mamalaolelo a ka poe kahiko e pili ana ialoko o ka hale. Kahawai. O keia kahi mawaena konu. o ka hale e kaawale ana mai kela hakala, ame keia hakala. Ua kapaia ia wahi, kahuwai. Pa iho la keia olelo ia Kapunohu, hilahila loa, hoi aku la o Kapunohu a ke kaikuahine olelo, apau ia hele aku la o Kapunohu me ka huhu a manao ino i ke kaikoeke. Pii aku la o Kapunohu ahiki iuka o ia aina, e ku ana ka lalani wiliwili,- he laau nunui ia me he kukui la kona kino, ke nui ame ke kiekie, he laau oluolu no nae, aole paakiki Ioa elike me ke kukui. Ia wa, hoao o Kapu - holoholo aku la oia me kana ihe
holoholo aku la ia me kana ihe
a pahu aku la komo aku la kana
ihe iloko o na wiliwili apau loa, ua
oleloia, elua Iau wiliwili e ku ana
ma ka lalani ana i pahu ai, a o ia
mau wiliwili ka i pukapuka ia Ka-
punohu, i ka hou hookahi ana i ka
ihe. A pau keia hana a Kapunohu,
pii aku la oia a loaa elua mau ele-
makule e mahiai ana, olelo aku la
o Kapunohu ia laua e hele mai laua
imua ona.
U haele mai la ua mau elemakule
nei imua oia nei. O Nahuluaina
ka inoa o ka aina a laua e mahiai
ana. Olelo aku o Kapunohu i ua | | | | | | | | | | | | | | | mau elemakule nei: "E na elemakule, e holo olua me na lepa elua, me ko olua mama loa, a kahi a olua e kukulu ai, o ka palenaia o ko olua aina." O na inoa o ua mau elemakule nei, o Pioholowai kekahi, a o Kukuikiikii kekahi, hopu iho la laua i na lepa a holo aku la me ka mama loa. Ma keia holo ana o laua, pau e ko Pioholowai aho, a kukulu koke i kana lepa, nolaila, pokole kona wahi, a ua kapaia ka inoa o ka mokuna o ia aina, o Pioholowai ahiki i keia la, mamuli o kona inoa. O Kukuikiikii, kela loa kona mama imua, a nui kona aina, kukuluia iho la kana lepa, a «a kapaia ia wahi o Kukuikiikii ahiki i keia la, mamuli o ka inoa o ka elemakule aha'i lepa. Nolaila, ma keia niau hana a Kapunohu i mumuku ai na aina apau e pili ana me Kukuipahu. Hualoa 1, Hualoa 2, Kealahewa 1, Kealahewa 2, Kealahewa 3, Hukiaa 1, Hukiaa 2, Kokoiki 1, Kokoiki 2, Puuepa 1, Puuepa 2, Kapakai, Upolu, Honoipu, Puakea 1, Puakea 2, Puakea 3, Kamilo. Pela ke ano o keia mau aina ahiki i keia la, aole i hiki loa i ke kuahiwi, elike me na aina e ae o Kohala. Pau keia mau hana a Kapunohu, hele aku la o Kapunohu ahiki i Waiaoopu ma Halaula, he wahine ia, noho iho la me ia ekolu la; malaila aku ahiki i Puuwaiole ma Aamakao, he wahine ia elua la me ia, malaila aku ahiki i Niulii, he alii ia no ia aoao o Kohala, mai ka pali o Awini a ka pali o Wainai'a, kona wahi, a mai Wainai'a a Kaima ko Kukuipahu wahi ia, oia kolaila alii. Ua nui kahi o Kohala ia Kukuipahu, a ua uuku hoi kahi ia Niulii. Nolaila, he kaua iwaena o laua i na la apau loa. A o ia ke kumu o ko Kapunohu hele ma ko Niulii aoao, i make o Kukuipahu iaia, no ka ukiuki i ka hoohilahila ana iaia. A hiki aku la o Kapunohu i ka wa ahiahi koena liula, iho aku la oia ma Opuowao, e pili Ia me Makapala a pii aku o Kohepalapala ia kahawai, e pili la me Niulii, he wahi oawa o Kaha, ka inoa. Hiki aku la o Kapunohu ilaila, e auau ana na kaikamahine a Niulii ilaila. 0 Nene ka mua, o Keawehala ka muli nana aku la o Kapunohu ia laua, nana mai la laua ia Kapunohu, he kanaka maikai o Kapunohu ma kona kino apuni, aohe kina, a pela no hoi na wahine. Nolaila, ninau mai la na wahine: "Mahea mai oe? "Maanei mai nei no." "Aole oonei kanaka elike me oe, mahea mai oe?" "Mawaho mai nei au ma na ilina mai." Ae, he oiaio ia, a o ko olelo maanei mai nei, nole. A e hele ana oe i hea. "E hele ana an o makaikai maanei aku." "Ae, hele oe a hea moe." "A kalii no e makahiamoe ai na maka, alaila hiamoe." Wahi a na kaikamahine. "Aole e. piapia ko maka ianei e moe ai." "I kealia hoi, iha ua pono ia i ko olua manao ana," Ua pono no, e hoi kakou. A hiki lakou i ka hale, e hoho ana o Niulii me kana wahi-ne o Kawaikapu, he wahine maikai ia ma ka nana aku. (Aole i pau.) HAINA NINAU BAIBALA. Mr. Solomon Hanohano; Aloha oe: — E oluolu oe e lawe aku i ka'u haina o na ninau Baibala, a Chas. C. Kealoha i ike mai ai hoi ua makamake la. Kukulu iho la ua loea la penei: "No ka mea, aole au e hilahila i ka ha'i ana aku i ka Euanelio no Kristo, no ka mea o ko ke Akua mana ia e ola ai; no kela, ame keia mea manaoio no ka Iudaio mua a no ka Helene hoi." O ka ninau; ina io paha o ka mana o ke Akua o ia ia mea he Euanelio Heaha ke ano maoli o ua mea la i maopopo ai o ia io no ka ka Euanelio? 2. No keaha? Ninau mua ; Heaha ke ana maoli o ua mea la, i maopopo ai o ia io no ka. ka Euanelio. Hoakaka. 0 ka makemake o ka mea nana ka ninau, e ike maoli aku no i ke kino ame ka helehelena o ua mea la. Haina. O IESU KRISTO KA MESIA. Wehewehe o Iesu Kristo ka Mesia; he kanalia Isaraela maoli no Oia; he kino kanaka, a he uhane kanaka; ma kona ano, he alii o Iesu no na kanaka. AAole e hiki i na huaolelo ke hoakaka i ke ano o ka hui pu ana iloko ona, ka ikaika, ame ke akahai, ka hanohano, ame ka haahaa, ka hoihoi, ame ke akahele, ka naauao, ame ke aka mai, ka hemolele ame ka lokomaikai, ka hoopono, anae ke aloha, ka manao ana i ko ka lani, ame ko ka honua, ke aloha ana i ke Akua ame na kanaka, aole mea oi aku, aole mea emi mai. Aole kanaka e ae elike me Ia ma ka honua nei, aole hoi ma ka noonoo ana o ka-naka. Iua e hoakoakoaia ko ka honua nei apau, o na hanauna apau, na nina apau, na olelo apau, a ike lakou ia Iesu elike me kona ano maoli; a e hoohalike Iaia me ko ka honua nei mau kanaka, hookahi wale no | Nuhou
Kuloko Ma ka Poakahi iho nei, i haalele aku ai ke aumokukaua Amerika ia Lahaina, Maui, no ka holo hoomaamaa hou ana ma ka moana, mamua o ke ku hou ana mai no Honolulu nei. No ka hopuhopu ana i ka poe hakihaki i ke kanawai hookapu waiona ma ka Mokupuni o Hawaii, i holo aku ai o John H. Wise ame kona mau kokua no kela mokupuni ma ka Poakahi iho nei, no ka loaa ana mai o ka lohe i keia kulanakauhale i ka nui o ka waiona ma Hilo. Mawaho ae nei o ka Paka o Waikiki, e malama hou ia ai ka hoikeike tabalo o Pele me Lohiau ma ka po o keia Poaono iho, e ke kalapu e holo pu aku ana me ka Ahahui Kamehameha no Los Angeles i keia mahina ae. I kulike ai me ka papa hoonohonoho o ka manawa o ku mai ai o ke aumokukaua Amerika no Honolulu nei, mahope o ka hala ana o kekahi mau la hoomaamaa ma ka moana, ma ka la 29 ia o keia mahina. Ma ka la apopo, ka la 22 o keia mahina, i piha ai ka makahiki Hookahi, o ke ku aua o ka nane manu a ke keiki o Kahuku; akahi no nae a pau na hulu i ka unuunuia e ke keiki o ka ua Lililehua o Palolo. Ko keia pule ae e hoopukaia aku ana na kanawai o ka ahaolelo aku la i hala maloko nei o ke Kuokoa. Ma Kapaa, Kauai, ma ka Poalima aku nei i hala, i paa ae ai i ka hopuia e na akena hookapu waiona o Louis Agard, mamuli o ka loaa ana aku he 72 mau kalani okolehao malalo o kona malu, i kulike ai me kekahi meahou o ka loaa ana mai i Honolulu nei, ma ka pule aku la i hala. Nui na manao ohohia i ikeia iwaena o na makaainana o keia kulanakauhale ma ka manawa a na komite noi dala, no ka waihona kukulu halekula o ke Kula o Sana Lui, i hoomaka ai i ka lakou mau hooikaika ana ma ka Poakahi iho nei; o ia haawina like ka mea i ikeia ma na mokupuni apau, elike me na hoike i lona mai i Honolulu nei. Ma ka hoakaka a Kiaaina Wallace E. Farrington no na mea e pili ana i ka huakai makaikai aku nei no Hawaii ame Maui, me na hoa o ka ahaolelo lahui, aole ona kanalua iki, no ka loaa mai o na hooponopono ahaolelo, no kekahi mau hana maanei nei mai ka ahaolelo lahui mai. Me ho mea la. e hoopauia ana ke ku ana o ka ahahui a na wahine o ka home mamuli o ke ohohia ole o ka hapanui o na lala a in ahahui i na hana e holomua ai a e mau ai ke ku ana, mahope o ke ku ana no kekahi mau makahiki elima i hala ae nei. Pa-hula he Kepani, o Yoshioka ka inoa, e ke kiana pauda, ana o ka hookomo ana iloko o kekahi lua pohaku ana o ka pao ana a i poina nae ma ka manawa o ke kila ana e pao ana i pa aku ai ka pauda a mokumoku ka papalina ame ka lima, ma ka Poakahi nei, ma kahi kokoke mai i kona hale. olelo a lakou he ano e ka maikai o Iesu. O Iesu Kristo ke keiki a ke Akua ka Mesia, ame ka Hoola o ke ao nei, ka manaolana, ame ke ola o ko na aina e, ka nani, ka pomaikai, ame ka hooluolu o ka poe Kristiano. Ma keia wehewehe ana na maopopo loa he kanaka Isaraela maoli no ke ano o ua mea la. I mea hoi e pau ai ke pohihihi e Iawe mai kaua i ka ninau elua. No keaha. No ka mea ua paa i ka palapalaia e Mataio Mareko, Luka, ame Ioane, ka lilo ana i kanaka, na oleloa'o, na hana mana, ma ka laau ke 'a, ka make ana, ke ola hou ana, ka pii ana, ame kona hoouna ana mai i kokua no kana mau haumana. Me keia mau wehewehe e heluhelu i keia mau pauku o ka Baibala. 1. No ka mea, elike me ka Makua he ola kona iloko ona iho; pela hoi ia i haawi mai ai i ke Keiki i ola nona iloko ona iho. 2. A ua haawi mai hoi iaia i ka mana e hoopai aku ai, no ka mea oia ke Keiki a ke kanaka. loane .5:26-27. E hoomaha iki kaua e Mr. Kealoha, a hui hou aku; me na keiki o ke Kuokoa ko'u adiu. KIHEI, Papaikou, Hilo, Hawaii. Aole i kulike mai la kau mau haina me na haina a ka mea nana ka ninau e waiho nei ma keia keena, huli hou ia mai!— L. H. | | | | | | | | |