Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIV, Number 26, 25 June 1925 — Page 6
| | |||||||||||||||||||||||||||||
| | Nupepa Kuokoa KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII | | |||||||||||||||||||||||||||
| | NA MOOLELO HOONANEA, NA NUHOU KALAIAINA ME NA NUHOU O KA MANAWA | | |||||||||||||||||||||||||||
| | AOAO NO NA MANAO PEPA SOLOMON HANOHANO, LUNAHOOPONOPONO | | |||||||||||||||||||||||||||
| | |||||||||||||||||||||||||||||
| | |||||||||||||||||||||||||||||
| | |||||||||||||||||||||||||||||
| | NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T, H. POAHA, IUNE 25, 1925 | ||||||||||||||||||||||||||||
| | |||||||||||||||||||||||||||||
| |
| | |||||||||||||||||||||||||||
| |
| James H. S Kaleo, Lowell K. Kupau, Umetaro Okumura, T. Sugimoto, Benjamin Pulaa, Paalua D. Kellett, Frank K. Archer, T. Samon-to, Joseph C. Corney, John K. Kauwalu, D. A. Kaaiahua, James Hoapili, Joseph G. Tyssowaki. Ka Mokupuni o Maui, Molokai Ame Lanai. Paia, Moses M. Kahiapo, Kahu, Rose Milikaa, Elele; Paia (Makawao) Uniona, Augustine Jones, Kahu, Mrs. Augustine Jones, Elele; Paia lapana, T. Kitamura, Haiolelo, Haiku, Moses Panui, Haiolelo, Annie Mitchell, Elele; Huelo, J. H. T. Kealoha, Haiolelo, Apikaila Kahiamoe, Elele; Keanae, John Plunkett, Elele; Hana, Alice Kahokuoluna, Kahu, Mileina Wailehua, Elele; Kaupo, Samson Kalohelani, Haiolelo, S. Kalohelani, Elele; Kipahulu, Alice Kahokuoluna, Komite; Keawalai, J. S. Poepoe, Komite, Haehae Kukahiko, Elele; Keokea, J. S. Poepoe Komite, Samuel Anuhu, Elele; Kihei, James Kahaawinui, Haiolelo, E. M. Pake, Elele; Puunene, L. B. Kaumeheiwa, Kahu, Lily Kuikahi, Elele; Kahului, L. B. Kaumeheiwa, Komite; Waikapu, L. B. Kaumeheiwa, Kahu, Annie Kaumeheiwa, Elele; Wailuku, Samuel K. Kamaiopili, Kahu, M. P. Waiwaiole, Elele; Wailuku Uniona, Augustine Jones, Kahu, Edith Par. sous, Elele; Wailuku Pake, Lo Yuet Fu, Kahu, Miss E. A. Cramer, Elele; Wailuku lapana, Tamasaku Watanabe, Kahu; Puunene lapana, G. T. Kunimoto, Haiolelo; Puunene Filipino, E. A. Centeno, Haiolelo; Waihee; Samuel K. Kamaiopili, Komite, Roert J. K. Nawahine, Elele; Kahakuloa, J. K. Hanuna, Haiolelo; Honokohau, J. M. Kukahiko, Haiolelo, D. Kapaku, Elele; Kaanapali, J. P. Inaina, Kahu, William E. Saffery, Elele; Lahaina, James Davis, Kahu, Lily Kalepa, Elele; Halawa & Wai. alua, Isaac D. laea. Kahu, J. K. Kau. lili, Elele; Kaluaaha, Joseph F. Welch, Kahu, Rachel W. Papalimu, Elele; Kaunakakai, Isaac D. laea, Kahu, J. N. Uahinui, Elele; Olowalu, Milaina Inaina, Haiolelo, J. K. Kauhi, Elele; Lanai, J. P, Inaina, Komite; Kalaupapa, D. P. Mahihila, Kahu. Na Haiolelo i Laikiniia. Lily Alu, John Hokoana, S. K. Makekau, Daisy Kalaaupa, James N. L. Faufata, Joseph Mitchell, Thomas K. Pa, D. Kahookele, Jr. Mokupuni o Hawaii. Haili, Hilo, S. L. Desha, Kahu, S, L. Desha Jr., Elele; Hilo Foreign, P. E. Huyler, Kahu; Hilo Portuguese, Ernesy G. da Silva, Kahu; Hilo, Chinese, Yuen To Pui, Kahu; Hilo Japanese, Kwan Higuchi, Kahu; Onomea, Daniel Lonoehu, Komite, Frank Kihei, Elele; Hakalau, Daniel Lonoehu, Komite, J. L. Zeremiah, Elele; Laupahoehoe, Stephen L. Desha, Komite, Emma Laeha, Elele; Hamakua Hikina, C. M. Kamakawiwoole, Kahu, Daisy Kamakawiwoole, Elele; Hamakua Komohana, L. K. Kakani, Kahu, Mrs. Rebecca Kauakahi, Elele; Kohala Hema Huiia, Wm. M. Kalaiwaa, Kahu, J. K. Kanehaku, Elele; Kohala Akau, Jos. K. Woodward, Kahu, Moses Mahelona, Elele; Kohala Uniona, Theo. C Williams, Kahu; Kohala Chinese, U. Cho Ping, Haiolelo; Kohala Japanese, Tadami Kono, Kahu; Kekaha, James Upchurch, Kahu, Mrs. Jas. Upchurch, Elele; Mokuaikaua & Helani, James Upchurch, Komite, Francis Akana, Elele; Kealakekua & Lanakila, Edward Kahale, Kahu, Wm. Emo, Elele; Central Kona Foreign, Allen H. Gates, Kahu; Pukaana, John Keala Kahu; Thos. N. Kaae, Elele; Kaohe & Milolii, Edward Kahale, Komite; Waiohinu, Moses Moku, Kahu, J. L. Kekaula, Elele Kapaliuku, Moses Moku, Komite, Mrs. Kanihokula Akiu, Elele; I Kalapana, S. L. Desha, Komite, J. L. Ahia, Elele; Opihikao, S. L. Desha, Komite, Sarah Campbell, Elele; Puula, S. L. Desha, Komite, L. K. Kalawe, Elele; Olaa, S. L. Desha, Komite, Sam Makua, Elele; Olaa Japanese, C. Sagawa, Kahu; Olaa Filipino, Flaviano Santo Ana, Haiolelo; Honomu Japanese, Shiro Sokabe, Kahu; Papaikou Japanese, T. Sakai, Haiolelo; Papaikou Filipino, J. Alba, Haiolelo, Sancho Fortunado, Elele; Kealakekua Japanese, S. Aoki, Haiolelo; Holualoa, Kona Japanese, T. Miyasaki, Kahu; Kohala Filipino, R. T. Bansuels, Elele. Na Haiolelo i Laikiniia. Sam Makua, Thos. N. Haae, K. Bansuelo, Francis Akana, J. Z . Je- remiah, James Kamakaiwi. Ma Kailua Hawaii, ka halawai a ka ahahui paeaina no keia makahiki ae, me ka malama hou ia ao o ka hookuku himeni, o na papa himeni mai na mokupuni like ole mai ma ia manawa. Mamuli o ke kanawai i hooholoia ma ke kau aku la o ka ahaolelo kuloko i hala, e makaala loa e ka poe e hele ana e lawai'a, i ka lawe ana i na i'a i emi iho malalo o na hoakaka ana a kela kanawai i ko lakou nui, e kupono ai e laweia mai, o pilikia auanei. | | ||||||||||||||||||||||||||
| | KA HOOPAU LIMAHANA O KE AUPUNI KULANAKAUHALE. Ma ka mea maopopo loa, i hoomaopopoia iloko o na la aku la i hala, na la e malamaia ana na kukakuka mawaena o na hoa o ka papa o na lunakiai ame na poo o na keena oihana lehulehu, no ka hoopakele ana ae i ke aupuni kulanakauhale, mai ke komo ana iloko o ka pilikia, no keia mau mahina eono e nee aku nei, e hoopauia aku ana he heluna nui o na limahana, nui ka Iakou mau hana aku e paa nei i keia manawa; ma kekahi olelo okoa ana ae hoi, e hooneleia ana lakou i na hana n6 ke koena aku i koe o keia makahiki. He puupuu ikaika Ioa keia e halawai aku ana me na limahana e hooneleia mai ana me na hana; no ka mea aole no Iakou ka hemahema i komo ai ke aupuni iloko o ke kulana kupilikii; maluna nae o lakou ame ko lakou mau ohana ka auamo ana i na haawina ko'iko'i o ka nele ame ka hoaa, no keia nee ana aku. O ka manao iloko o na hoa o ka papa o na lunakiai ame na poo o na keena oihana lehulehu, e hoemi mai i na hoolilo o kela ame keia keena i iwakalua-kumamalima pakeneka, he manao pololei kela, no ka hoemi ana mai i na hoolilo o ke kulanakauhale; ma kahi nae o ka hoomau aku i ka noho hana ana o kekahi poe, a hoopau aku i kekahi poe, aole kela he hana pono a pololei. O ka mea pololei maoli, ina he manao makee ko na hoa o ka papa ame na poo o na keena oihana, o ia no ka hoomau ana aku i na limahana apau e noho hana nei i keia manawa, a ma kahi o ka hoopau ana aku ia lakou, o na ukuhana ke pokepokeia. mai, e lawa ai ka iwakalua-kumamalima pakeneka hoemi o na hoolilo, mai ka mea nunui o ka uku o ka mahina, ahiki i ka mea uuku o kona ukuhana. Elike me ka keia pepa i kuhikuhi aku ai i kahi o ka pilikia ana o ke aupuni kulanakauhale, ma kona manao pepa o ka pule aku la i hala, maluna no ia o na hoa o ka papa lunakiai; aole e hiki i kela papa ke alo ae, mai na ahewa e hookauia aku ana e na mana koho baloka o keia kulanakauhale, no ka hooili ana aku i na ko'iko'i o ka lakou mau hana hawawa i lawelawe ai maluna o na limahana, ma ka hoopau ana aku i ko lakou noho hana ana no ke kulanakauhale. Ua nui maoli na hana hoomaunauna, ke hoomaopopoia aku ine ke akahele; i hanaia, no ka lilo paha o ia mau hana hoomaunauna, i mea pili loa aku ia lakou, a i ko lakou mau hoaloha, aohe he nanaia ae, o kekahi kumu ia o ka pilikia; i na limahana nae e kauia aku nei, na manaolana no ko lakou hooneleia aku i na hana, alaila koe nui iho he waihona dala me ke kulanakauhale. Ma ke ano hoohalike, o kekahi o na hana hoomaunauna, ma- loko no ia o ke keena o ka oihana wai. Ma ka manawa e noho ana o W. A. Walll he poo no kela keena, he ekolu haneri dala e ukuia ana iaia no ka mahina; i ka hookohuia aha ae nae o Charles J. McCarthy ma ia kulana, ua haawiia aku iaia he elima haneri dala kona uku no ka mahina, me ka hoonohoia ana ae o Mr. Wall, ma kekahi kulana oihana hou, me ka uku i hoomahuahuaia ae, mai kona uku mua mai. E pokepoke mai i na ukuhana nunui, i haawiia i kekahi heluna nui o na limahana maloko o kela ame keia keena oihana ina no e komo pu ana me na ukuhana o ka poe uuku o ko lakou uku; he oi aku ia, mamua o ka hoonele ana i na limahana. He politika ke kulana o ka lawelaweia ana o ka hookele aupuni kulanakauhale mai kinohi mai e na luna oihana apau e ke kulanakauhale; iloko nae o keia manawa o ka pilikia, e kau mai nei imua o na maka, he paani politika naauao, ka hookoe ana i na limahana apau, a ma ka ukuhana ka poke-poke, e maalili auanei na manao uilani iloko o ka. poe e hoopilikiaia aku ana, mamuli o na alahele i noonooia e hoohana aku e ka papa o na lunakiai; a e nohoalii mai hoi ka manao kaulike iloko o na mana koho baloka, e hoopauia aku ai na manao maikai ole no ka poe na lakou e hookele nei i ke aupuni i keia wa. E PONO E WAIHO I KA OIHANA. Mamuli o ke kanawai i hooholoia e ka ahaolelo aku la i hala, te papa loa ana i kekahi luna oihana kohoia, mai ka lawelawe ana aku i kekahi hana, i pili i kana oihana ponoi iho, a i kuleana ai paha oia iloko o ia oihana, me ke aupuni kulanakauhale, i konoia ai ka Lunakiai E. W. Quinn, e waiho aku i kona noho ana he hoa no ka papa lunakiai. Ua hoike mai ka Lunakiai Quinn, i kona kulana kanaka makua, a makee i ka pololei, ma ka waiho ana aku i ka hana o ke aupuni; ma keia ano hookahi no hoi e pono ai i na lunakiai e ae, he mau oihana ponoi ka lakou, a i noho hana aku paha malalo o kekahi mau hui oihana ana me ke aupuni kulanakauhale, e hahai aku mahope o kela hana a ka Lunakiai Quinn, no ka hookaawale ana ia lakou iho, nui ka hookauia ana aku o na ahewa ana nu kekahi ano. O na Lunakiai Bodge, McClallan, Hollinger ame Petrie, he poe wale no lakou apau i komo iloko o kekahi mau oihana ma keia kulanakauhale; i wahi e hiki ai i ko lakou mau hui lawelawe oihana, ke lawelawe hana me ke aupuni kulanakauhale, he pono ia lakou ke waiho i ka noho lunakiai ana. Ke hookahaha loa ia nei ka manao o na kanaka kalepa wai-wai o keia kulanakauhale, Ao ka holomoku o ko Hawaii nei poe, i ke kauoha i ka lakou mau waiwai, i na halekuai nunui, ame na hui nui ma Amerika; ke komo mau mai nei na Waiwai i kela ame keia manawa maloko o ka haleleka, aole keia malalo o kekahi mau kumu e ae, aka no ka nunui loa o na kumukuai a kekahi poe kalepa waiwai e kaki ai i ko lakou mau waiwai. E hoemi mai i na kumukuai o na waiwai apau me kekahi puka kupono, e e ike auanei kakou, e konoia aku ana ka lehulehu e kuai i ka Iakou mau mea apau e makemake ai maanei nei, aole e hoouna i ka lakou mau dala nu na aina mamao. Ma ka hookuku himeni i malamaia at ai e na papa himeni o na mokupuni like ole o ka ahahui paeaina, i lohe maoli ia ai ka nani o ke mele ana a na Hawaii i ka himeni hookuku, ka mea a na makamaka haole i lohe ole ai mamua. No kela nani no o ka leo o ka himeni ana, ke kumu i aha'i ai ka papa himeni o Kauai i ka helu ekahi; he mea a'o mai keia i na puukani himeni apau, nu keia mua aku, aohe nanaia o ka leo hoohaalulu iloko o na haiia hookuku apau, i ka wa e alualu ai i kekahi makana. Nui ke ohohia o ko ke kulanakauhale nei poe, i na haiolelo hoeueu ha'i euanelio a Kauka Oliver, o ka malama ana ma keia kulanakauhale, no ka pololei o ka hamare ana i kana mau olele, maluna o ke poo o ke kui. Pehea la ka loihi o ka mau | ||||||||||||||||||||||||||||
| Nuhou Kuloko Ma ka mokuahi Haleakala e ka haalele ana iho ia Honolulu nei, ma ka Poalua nei, i holo aku ai ka Loio Kalana A. G. Kaulukou, ame ka Lunakiai James K. Kula no ka mokupuni o Hawaii, e hala ai kekahi mau la kakaikahi ia laua ma kela mokupuni, mamua o ka huli hoi hou ana mai no ke kulanakauhale nei, a huli hoi loa aku no ko laua mau home ma Kauai. Mahope o ka hoohala ana i kekahi mau Ia ma Honolulu nei no na hana o ka ahahui paeaina, i huli hoi aku ai o Mr. Joseph N. Uahinui no kona home ma Kaunakakai, Molokai, ma ka mokuahi Likelike o ke ahiahi o ka Poakahi nei. E hoomaka ana mai ka mahina o Iulai ae nei, elike me na mea i hooholoia e ka papa o na lunakiai o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, e hoopii hou ia ae ana ka auhau wai no na mahina eono e pau ana i ka la hope o ka mahina o Dekemaba o keia makahiki. Eia no ke waiho hakahaka mai nei ka makalua ma kahi o ka Lunakiai E. W. Quinn i waiho mai i kona kulana ma ka pule aku la i hala, Ke ka loaa ole o kekahi mea kupono e hookohuia aku e ka Meia Wilson. Ma ka mokuahi Kilauea o ka po o ka Poakahi iho nei i huli hoi aku ai ka papa himeni hookuku o Kauai, me ka hoopihaia ana o ka lehulehu o ka poe i hoea ao ma ka uwapo me ka hauoli, no ka lohe ana i na himeni nani mai kela papa himeni mai, mamua o ka haalele ana iho o ka mokuahi i ka uwapo. No ka hoomakaukau ana iaia iho, no ka oihana kahunapule, o hoohala ana o Henry Waiau, ke alakai o ka papa himeni o Kauai, i kekahi mau pule ma ke kula a'o kahunapule mauka ae nei o Manoa, mamua o ka huli hoi ana aku no Kauai. No kekahi ulia, o ia ka piiia ana e na huila o ke kaa otomobile, maloko o ka pa o kona home, ma ke ahiahi o ke Sabati aku la i hala, i make ai he wahine Kepani nona ka inoa o Mrs. Haro Tashki, ma ka hapalua o ka hora ewalu o ka po o ka Poakahi iho nei maloko o ka Halema'i Moiwahine. Ma ka po o ka Poakahi iho nei, i hooloheia ae ai na kumu hoohalahala e ku-e ana i ka Makaikiu Juan Oxilles, imua o ka papa komisina makai, me ka hoopaneeia ana mai nae o ka olelo hooholo a kela komisina, a ka manawa kupono. MAKE HOOKAHI MA KA ULIA MOKULELE. Malalo ae nei o Ewa, ma kahi he hookahi kaukani kapuai ke kiekie mai ka honua ae, i hooku'i ai he elua mau mokulele ma ke kakahiaka o ka Poalua iho nei iluna o ka lewa, a o ka hopena o kela hooku'i aua, o ia no ka haule ana o kekahi mokulele ilalo o ka honua a pau i ka nahaha, pela hoi ka haule ana o ka Lukanela Nathan Brown Chase, ka mea nana e hookele ana i kela mokulele mailuna aku o kona moku a make loa. He ekolu mau mokulele e hoomaamaa kana ana ma kela kakahiaka, me ka uhai ana o ka mokulele o kela haole i make ai, ame kekahi mokulele okoa aku, i ka ekolu o na mokulele; ma kekahi ulia nae, ua loaa aku la ka hoe o ka moku o ka haole i nake ai, i ke epaepa o ka elua o na mokulele, ia manawa i hiki hou ole ai ka mokulele nona ka hoe i haki, ke lele me ka pololei, ua haule mai la ia, ilalo me ke ope'ape'a. ana i ka lewa. Oiai kela mokulele e haule mai ana noluna o ka honua, ua ike pu ia aku ka haole ana mai o ka Lukanela Chase, a i ka wa i loaa aku ai o kona kino, ma kahi he elima haneri kapuai ka mamao mai kena mokulele mai. Aohe mea hiki ke hana aku no kela haole, ua make mua oia mamua ae o ka hoea ana aku o ka poe hoopakele, ua hakihaki liilii kona kino. No aa mokulele e ae, ua hoea me ka palekana ma ke kahua o na mokulele ma Puuloa. O ka mea ku i ke aloha, aia ka wahine ame na keiki elua a keia aliikoa maluna o ka mokuahi Los Angles e holo mai la ma ka moana no Honolulu nei, me ka hui pu aaa me ia, iloko o keia mau la, mamua o ka holo ana aku o ke aumokukaua no Auseteralia; nolaila ma kahi o ka hauoli no keia hui hou ana, o ke kaumaha ame ka ehaeha ka ukana nui e halawai aku ana me kela makuahine ame na keiki. | |||||||||||||||||||||||||||||
| | |||||||||||||||||||||||||||||
| | |||||||||||||||||||||||||||||
| | ana,o kela ohohia iloko o ka poe i lohe i kana mau haiolelo, a i hoopaia aku ko lakou uhane, i kona wa e kaawale aku ai no kahi mamao, na keia mua aku ia e hoike mai. Hookahi nae mea oiaio loa, o ka hua i helelei ma kahi lepo maikai, e kupu ae ana no ia a lilo i kumulaau nui. | | |||||||||||||||||||||||||||
| | |||||||||||||||||||||||||||||
| | |||||||||||||||||||||||||||||
| | |||||||||||||||||||||||||||||
| | |||||||||||||||||||||||||||||