Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIV, Number 26, 25 June 1925 — HE MOOLELO No Ka MEAHUNA POHIHIHI a i ole Ke Aka Maalo i ke Kulu Aumoe Ame na Miliona Dala i Nalowale-ka Poe Haki haki Kanawai Iloko o ka Umii. [ARTICLE]

HE MOOLELO No Ka MEAHUNA POHIHIHI a i ole Ke Aka Maalo i ke Kulu Aumoe Ame n a Miliona Dala i Nalowale-ka Poe Haki haki Kanawai Iloko o ka Umii.

"Ke hoomanao nei au no kuu hoike ana aku ia oe, i kekahi mau huahelu. Healia la hoi ua mau huahelu nei? E hoike niai e Jlode ia'u, i hiki ai ke hookoloia aku, ahiki i ka loaa ana 0 kela wahi i hunaia ai kuu mau dala. w "Heaha auanei ko'u pomaikai ke loaa kelā mau dala ina oe e make aku ana, pela hoi ka make pu ana o Akeneki? E hoopau loa kou noonoo nui ana no kela mau dala, hookahi wale no a"u mea nui e kau aku nei, o ka nana aku i kou helehelena, a honi aku hoi ma kou mau lehelehe e papa." Aole e hiki ia oe ke hookokoke mai ia'u e Mode, aka e hoike koke mai i kela mau huahelu," i kamailio hou mai ai ka leo maloko o ka pa-ku ma ke ano hookikina. "E wiki, heaha la hoi kela mau huahelu?" Ua loli loa ae keia ano o ka leo a Mode e lohe aku.la, mai ke ano mai o ka leo ana i lohe ai i kinohi. Mamua kamailio mai ana ka mea maluna o ka moe, me ka ame ke akahele loa, aka i keia manawa he ku i maoli i ka okalakala, a he nui hoi, elike me ke ano o ka leo o kekahi mea i loaa ole 1 ka ma'i. Me ka hoohakalia hou ole iho, hopu aku la o Mode i ka ipukukui e ku ana maluna o ke pakaukau, a hoomalamalama aku la i ka mea e moe ana iluna o ka nioe, a ike aku la oia me ka hoohewahewa ole, aole kela o kona makuakane, a no ka manawa mua loa, akahi no oia a ike iho, ua poholo oia iloko o ke pahele a ka puulu o ka poe kolohe, keja puulu paha i lilo aku ai kona makuakane he pio na lakou, a o ka puulu hookahi no hoi, na lakou i pepehi i kona hoahanau a make. I ka manawa hoi i loaa aku ai ka ike i ka mea iluna o ka moe, ua ahuwale kana hana kolohe, a aole hoi i hookoia kana 7 | mea i makemake ai e loaa aku na huahelu, a ka makuakane,! ma ke ano he ki e loaa āi kahi o na miliona dala i hunaia ai eiaJ ua hoopiha loa ia ua kanaka nei me ka inaina, me ka lele ino' ana mailuna mai o ka moe a ku ana iluna o ka papahele, a iloko no hoi o kela manawa hookahi, i hopu mai ai kela kanaka nana i alakai mai i ke kaikamahine opio, ma na lima Mode, me ka hoopuka ana i na olelo kuamuamu ino* no ka hoohokaia ana o na mea apau i ai, no ka holopono o kekahi hana kolohe. MOKUNA IV. E waiho iki aku kaua ia Mode Linekona, malalo o ka malu o kela puulu kolohe, a e hookolo ae hoi kaua mahope o ka Mākaikiu Demona, eia la oia ihea kahi i nalowale ai> i hoea koke ole mai ai oia no ka haawi ana i na kokua i kaikamahine. Ma kela haalele ana aku o ka Makaikiu Demona i kā home o Mode, kamoe pololei aku la kanā hele anā nō ke keena o ka oihana makai. O kana hana mua nia kela hoea ana aku, o ia no kona haawi ana ae i ke kauoha i ke poo o ka oihana makai, e hoihoiia ke kino make o ke kaikamahine i loaa aku ai iloko o ka muliwai; no kahi o ka mea malama kino make; me kona haalele ana iho i ka halewai, a hele holoholo aku la no kapā 0 ka muliwai, ma na wahi e kokoke ana i kela wahi i loaa ai ke kino make, ma ka po mamua aku. Elike me ka ka Makaikiu Demona i hoike mua aku ai ia Mode. aia kekahi manao hoohuoi iloko ona, a e hooiaio aku ana oia no ka pololei a pololei ole paha o kela manao, pela ua makaikiu nei e holoholo la nia kapa o ka muli\vai, no ka huli aila 1 na moali o ka poe pepehikanaka. Mamua nae o kona hookolo ana aku mahope o ka meheu e ka puulu o ka pcfe pepehikanaka, ua noonoo nui loa oia no kana mea i kamailio aku ai ia Mode, no kona hoea hou aku imua ona, a i ole hoouna aku paha ī kekahi elele, ahiki ī kona hooholo ana iho, ua hiki no ke hoopaneeia ka hele ana aki; e ike hou i kela kaikamahine no kekahi manawa okoa aku. Me kela manao e hookolo aku maliope o ka poe pepehikanaka, i komo mai ai oia i ka lole o kekahi luiha moku, a maAvaena o ka hora ewalu ame eiwa o kela po, i haalele iho ai oia i kona hale no ka hooko ana aku i kana misio«a. Ua loli loa ke ano o ka Makaikiu Demona ke nana aku, ma kona mau lole e komo ana, pela ke ano o kona lauoho ame na umiumi, pela no hoi kona ili, aohe wahi lilo o na luina i hoohala nui i ko lakou mau la mā ka moana. Me kela kulana o ke kanaka luina moku, hoomaka aku la ua* makaikiu nei e hele ahiki i ka hoea ana āku mawaho o kekahi hale e ku ana ma kapa o ka muliwai, he hale i maa i na luina moku i ka hoohala ana i ko lakou manawa kaawale o ka po. ... . ... 4 Elike me kekahi kanaka i kahi'ohi'o i ka waiona, hihnai aku la ka Makaikiu Oeniona ma kekahi pou ipukukui, wehe ae la i kooa ipupaka, a hoopiha iho la i ka paki, a hoomaka ae la e puhi. f . .. t He nui na makai o ke kaalo ana ae ma kela wahi, me ka nana ana mai iaia nei, aole no nae ona nana aku no lakou, a aole no hoi he hana wale mai o kela poe makai ia.a, no!?'Ia ke lioomau la no oia i ka hilinai ma kahi o ka pou ipukuku., ahiki paha i ka piha ana o*a hora hookah.. Ke komo mau Ia na luina moku iloko o ka hale mamua nono aku ona, a e puka mai ana no hoi kekahi poe luina iwaho, kiaia no paha ka ike i kekahi mea hoohina wale iho Ia no o.a iaia iho ilalo, a kahea ae la me fca leo nui : •'Ē o'u mau hoa luina!" wahi a«a. "t-a huhewa koa moku, ua nalowale ke panana, a ua haki ka hoe, owai keia awakum°UaU?loheia mai keia mau olelo a ka makaikiu e kekahi luina moku e hoomakaukau ana e komo aku īloko o ka hale, hooWoke mai la oia no kahi a ka Maka.km Oemona e kaa-pa wale ana no ilalo o ke alanui, a e hoomaka aku ana ua makaiHu nei, e hoakaka- i kona pilikia, ua kaa e ma. la ma ka a °«o°nmo U para , ki Bedafpda, he iwakalua o'u

kemake no h. e kakali ana, o ka loaa o kotia hoa e komo ai iloko o kela hale, ku ino ae la oia iluna, a ukali aku la mahope 0 ka luina moku. Ia laua maloko o ke keena nui, o kela hafe, e nonoho mai ana na luina moku he lehulehu, kauoha aku la laua nei c laweia mai i mau kialia rama no laua; no ke kokoolua nae o ka niakaikiu, hakalia no a kau ke kiaha i ka waha, o ka wala aku la no ia, aia ka palena he pau no ka wai oloko, aka no ka makaikiu, ua ike mua oia i ke ano o ka waiona ma kela hale,. aole i kupōno no ka inuia, nolaila ua hoomakaukau mua; oia i kekahi u-pi, aia iloko o ka pulima o kona lole, ua nininiia ka rama o kona kiaha iloko o kela u-pi. Aole i loihi loa ko laua nanea ana maloko o kela keena, ia! wa i pane mai ai ke kanaka bakipa: j "E komo aku e na keonimana maloko o kela rumi, akahi no a hoomaka na hana hulahula!" No kela kono a ka bakipa, pale ae la laua nei i kekahi puka 1 lianaia mc ka uwea liilii, a komo aku la iloko o kekahi keenU okoa, ma kahi o kanakolu kapuai ke akea, a he umi-kumama-lirtia kapuai ka loa, a ua hoonohonohoia no hoi na pakaukau liilii, a e nonoho ana na kane ame na wahine e noke ana i ka inu. E hoomalamalamaia ana oloko o kela 'wmi, e na kukui mai ka paia mai, a mai kekahi kukui lewalewa iwaenakonu o ke kilina, a e noho ana hbi ka mea hookani pila me kona noho maluna o kekahi pakaukau, e hoohalikelike ana i ke kani o na aha o kana'vaiolina. "Pehea, he makemake no nae paha oe e pau ka mauluulu o kou mau wawae eaV* i ninau mai ai ke kokoolua oka makakiu. "Aole i keia manawa, e hookuu aku kaua i ka nui ae o ka poe maloko nei, na lakbu e kaa mua ike kahua hulahula, E pa wahi kiaha hou kaua!" i pane aku āi ka Makaikiu Demona. Ua maikai keia i ka manao o ke kokoolua o ka makaikiu, nolaila hele aku la laua a noho iho la ma kekahi pakaukau kaa- | wale, me ke kauoha ana aku o ka makaikiu, e laweia mai i rama no iaua, a mahope o ka ukuia ana aku 110 na kiaha elua, noho iho-la ua mau kanaka nei e inu. 0 keia pakaukau a na kanaka elua e noho nei, ua kukuluia ma kahi e huli ai ko laua kua i kahi o ka poe hulahula. 1 ko laua manawa i hopu aku ai i na kiaha no ka inu ana ae, mahope o na olelo kalokalo, lalau aku la ka makaikiu i kona kiaha me kona lima hema, aia hoi ma kona Hma akau e paa ana kana pu p*napana, a mamua o ka hapai ana ae o kona kokoolua i kona kiaha iluna, ua pa-e koke aku la ka leo o ka makaikiu i ka i ana aku: | "Ina oe e nee ana hookahi iniha mai kou wahi e noho nei, j_ a hoao paha oe e hoopuka ae i hookahi huaolelo, he kanaka oe iloko oka imo ana aka maka e Bila Balaki. E lohe oe i keia manawa ea, o Demona ko'u inoa, aole au he kanaka maa i ka hooko ole i ka'u mea e hoopuka ai." Hakalia no a pau na olelo a ka makaikiu i kamailio aku ai imua o koua kokoolua, o ka manawa no ia i pio iho ai na kukui e kau ana ma ka paia ma ke ano pohihihi loa, a koe wale no ke ktiktii lewalewa iwaena o ka rumi, eia nae ua holo mai la kekahi kanaka no ke kinai ana;, a mamua nae o kona kinai ana aku i kela kukui, ua hoohuli akti la ka makaikiu i kana pu panapana imua ona, me ka i ana aku: "Mai hoao oe e hoopa i kela kukui, me kou manao e kinai, o ike auanei oe, o kou kino make ke waiho maluna o keia papahele!" No kela mau olelo i kamailioia aku me ke kuoo loa, ku honua wale iho la no ua kanaka nei i kalii hoakahi, a no ka nui aku hoi o ka poe maloko o kela rumi, ua hoakoakoa ae la lakou i kahi hookahi, me he mea la ua hele a piha i ka maka'u a ke halii la hoi ka meha ame ke anoano maloko o kela rumi. "E holo no ko oukou mau ola," i kahea ae ai ke kokoolua o ka makaikiu me ka leo nui. "O Demona ka makaikiu, e wik i"r • ( Aole i pau pono kela mau olelo i ke kamailioia āe, hoihoi ae la ka makaikiu'i kana pu panapana iloko o ka lima hema, a ku'i aku la k<*na lima akau ma ke kumu pepeiao o ke kanaka kumakaia, a hina aku la iluna o ka papahele, nie ka moe malie 0 ia no oe o kekahi pauku laau, alaila huli mai la oia imua o ke anaina kanaka a hoomaka aku Ia e kamailio: "Ae, owaU i'o no keia o ka Makaikiu Demona, heaha ka oukou mea i manao ai e hana mai no'u?" Hakalia no apau kela mau olelo i ke kamailioia aku e ka makaikiu, o ka wa no ia i hemo like ae ai na pahi, ame na pu panapana a kela poe kanaka, a lele makawalu mai la ua poe nei maluna o ka makaikiu, me ko lakou manao, he hana maalahi loa na lakou ka hoolilo ana i kela makaikiu i pio na lakou. Aole nae i maopopo i kela poe kanaka oki-puu a hakihāki kanawai, ke ano maoli o k aMakaikiu Demona; tio ka mea ia lakou i hoomaka mai ai e nee imua mai ko lakou mau wahi e ku ana, aole i lilo ko lakou nui ame ka lakou mau lako kaua, 1 kumu nona e kuha'u ai, aia no oia ke ku la i kahi hookahi, me ke kau pono ana aku i kana pu panapana imua o kela puulw kanaka.

MOKUNA V. Pela iki mai no kaua e ka makamaka heluhelu e hoomanawanui ai, e hoi hou ae kaua ihope, a nana aku ia Mode Linekona, maloko o kela hale i alakaiia aku ai oia ma ke anō pahele, no kahi ana i kuhihewa leia ai, aia malaila kona makuakane kahi i waiho ai iloko o kekahi kulana ma'i kupilikii loa. Ma kela manawa a ke kanaka nana i alakai aku ia Mode Linekona no kela hale i lele mai ai e puliki i ka li'ma o ke kaikamahine opio, o ka manawa hookahi no ia a ka mea e moe ana iluna o kahi moe, i ala ae ai iluna a kamailio ae la: "E hookuu ae oe i ke kaikamahine opip, ua hele maoli oia a piha me na manao pioloke no keia hana lioopuiwaiwa a kakou iaia," ia wa i haalele aku ai ka mea e puliki ana i na lima o Mode. "E nonoi aku ana au ia oe e ke kaikamahine opio, e huikala mai ia'u," i hoomaka m.ai ai ke kanaka maluna o kahi moe e kamailio, "no keia hana i 'alakaiia mai ai oe noloko nei o keia hale. Aole he hewa maoli i hanaia, a ina oe e oluolu mai ana, alaila e hoakaka aku no au imua ou, i oiaio." Ke haka pono la na maka o Mode maluna o kela kanaka, me ke kahaha, no ka loli hikiwawe ana ae o ua kanaka nei, mai kela ano ana i kuhihewa aku ai, he kanāka elemakule, a i keia ano okoal Ma kana hoomaopopo aku, he kanaka kela aia mawaena o ke kahaha ame ke kanalima makahiki, he kanaka hoi i loaa rta hoonaauao kiekie ia, a ua maa oia i ka launa ana me ka poe hanohano, a ua hoopuniia hoi kona ola ana me na mea maikai he nui. O kona mau maka he maka no kekahi kanaka kolohe, aia hoi ma kekahi o "kona mau manamanalima e anapk ana he komolima daimana. "E oluolu oe e ke kajkamahine opio e&oho Uio ilalo," i hoo-

mau hou mai ai ua kanaka aei i kana kamailio ana, me .ka lalau ana mai i ka ipokukui c paa ana iloko o ka lima o Mode, a uwai mai la hoi 1 kekahi noho. "Ua hooleahaha lōa ia aku kou manao e ke kaikamahine opio, no kou halawai ana me kekahi hiona au i noohoo mua ole ai; ua hana nae au i keia mea no kou palekana iho, ame ka palekana o kou makuakane. He pio olua a -elua na ka puulu o ka poe hana kolohe, a ua konoia mai au e lawelawe i kekahi hana e hoea mai ai i ka hoohokaia ana o ko lakou mau manao kolohe," alaila huli ae la oia imua o ke kanaka e ku kokoke mai ana ma. ka aoao o ke kaikamahine opio, me'ka i ana aku: "E haalele mai oe ialoko nei o keia keena e Kalakona i keia manawa, aia au a kahea aku ia oe, alaila ōe kōmo hou mai iloko nei!" No ka hoolohe ana i kela kauoha, haalele iho la o Kalakona i kela keena a oili aku la iwaho, a i ke koe kokoolua ana iho 0 Mode me ke kanaka ana i kuhihewa loa ai, o kona makua-i kane ia, hoomaka mai la ua kanaka nei e kamailio: "Ua hoopunipuni ino loi ia oe e kuu hoaloha, a no ka hoopakele ana ae ia oe, mai ke kaa ana aku iloko o ka umii a kela poe, pela au e makemake nei e hoike aku i ka mea oiaio loa. "O kela kanaka o ka hoea ana aku e ike ia oe ma nehiiiei, me ka aahu o ke kahunapule, a i kapa iaia iho o ka, Makaikiu Demona, he mau hana pulapu wale no kela; o ka mea oiaio loa, owau ka Makaikiu Demona/' Ma kela mau olelo a keia kanaka e noke mai la i ke fcamailio īlnua o Mode Linekona, aōle he wahi mea liiki iaia k£ hoomaopopo i ka oiaio maoli, he mau mea kana i .makemake ai e pane aku, aole nae.he liiki i kona walia ke owaka ae, nolaila ke noho hamau loa la no oia, a o ia ka kela; kanaka i pane hou mai ai: "O kela kanaka o ka hoea ana aku imua ou i nehinei, oia kekahi o na kanaka ino loa, he kiwaiwa oia ma na hana hakihaki kanawai apaii, ua māopopo ke ano o kana mau hāna i ka oihana makai, a ke hookola nei lakou mahope o kona meheu. "O kela ponoi no ke kanaka nana i pepehi i kou hoa%anau a make. Ma ka mānawa i loaa aku ai ka ike i kela kānaka, no ka hoolilo ana o kou makuakane i kona mau waiwai apau ma ke dala maoli, a huna ma kekahi wahi nalo loa; ua hooholo ihō la oia ame kona puulu, e pahele i ka noonoo o kou makua- , kane, ma ke ālakai ana iaia mai kona home mai, no kekalii wahi mehameha loa, me ka manao, e kaa aku kana mau dala malalo o ko lakou malu." 1 . Ma kela wahi o na mea i kamailioia mai iniua o Mode, akahi no ua kaikamahine nei, a hoomaopopo i na mea eiaio e pili ana i kona makuakane, nolaila ku ino ae la oia iluha, a no ka manawa mua lo?, pane aku la i ka i ana: "Alaila ke ola nei no anei kuu makuakane, aole oia i make?* "Ae, ke ola mai nei no ōia, eia tiae ma nili o nā mea i hanaia aku maluna ona, ua olalau maōfi kona nōonoo, aole elike me kona an« mamua. No na mahini eonō, ke kaa ana o kon makuakane he pio, na ke kanaka a'u i olelo ae nei, oia kekahi o na kanaka ino loa, a i hoea aku ai ittiua ou ma ka inoia hoo punipu.ii f he makaikiu ōia

"O A-au ka mea nana i hocpak«le I ken «aknakane mai ka mana mai o kela kanaka, a ke n6he &ki fO&kuakatte la ou, maloko o ka halepupule, malalo o ktT lapa*u ana a rta kauka akamai loa, me -ka hiki ole no nae kt 4boih»l hon ia niai kona noonoo maikai. "Hookahi mea paa loa iloko o kona nooty>o, a o ke kumn no lioi ia o ka lbaa koke ole o ka oluolu iaia, Q ua mea la, ua palaka pu ofa i kekahi mau huahelu anaiho&e aku ai ia oe ame kou hoahanau; ma ka manaoio o ha kauka, ina e hoikeia aku ana keia mau huahelu iaia # o ke auhee aku no ia o ka poino mai iaia aku, a hoi hou mai .leela ano kahiko ona, au j i kamaaina ai i koU j "No keia hana nui, pela au i kakau iho ai i ka palapala a| elele i lawe aku ai a haawi ia oe, ke kumu hoi o kou hoea ana mai la imua o'u. Malia paha ua kuhihewa loa ka'u mau mea i hoolala ai, n<b na alahele e loaa mai ai na huahelu i makemake loa ia e kou makuakane, e hūikala mai no nae oe ia'u no ia mea, hookahi wale no kumu nui o kuu ake ana e hoea mai oe, o ia no ka loaa o ke ola maikai i kou makua-j kane." J Me ka maalea kela mau olelo e kamailioia mai la, i wahi e punihei aku ai o Mode Linekona; aka i ua kaikamahine nei nae e hoolohe la i kela mau olelo, ke kanalua loa la oia, 1 ka oiaio ame ka pololei o kana mau mea i lohe ai,' a i wahi nae e hoopauia ae ai kona pohiliihi, pane aku la oia: "Ina hoi ha, eia no ktiu ke ola mai nei, alaila e lawe pololei akū ia ; u imua oua, a na'u pōnoi no e hoike aku iaia i na huahelu, i palaka loa i kona nooīioo." I No keia pane ma k» aoao o ke kaikamahine opio, pii a«j la ka ula ma na papalina o. kela kanaka, me ka hoike pu ana mai o kona helehelena i kona piha hoonaukiuki, no ka hooho-| kaia ana o kona mau manaolana, eia nae o na hooikaika ana e uumi i na manao inaina ame ka hoonukiuki, ua auhee aku la na hiona maikai ole mai iaia aku, alaila pane mai la, me kela piha maalea no elike me ia ana i pahele mai ai i kal noonoo o Mode i kinohi. j "No kou pono e kuu hoaloha, Ua konoia mai au e hoole aku i kau noi, no ke kumu, e lilo ana ke kulana o kou makuakane ke ike aku oe, i mea hoehaeha mai i koū manao; a aole'no hoi e hiki ia oe ke hoomanawanui, ke hoea mai i ka wa e hoea mai ai ka ulupuni maluna ona. ! "Ke hooia aku nei au imua ou f ma ka manawa mua loa a'u e ;ke ai, ua hoi pono mai ka noonoo maikai iloko o kou makuakane, owau ponoi no ka mea nana e alakai aku ia oe imūa ona, e hiki ai iaia ke apo mai i kana kaikamahine me ka manao aloha." No ka ae ole mai o' kela kanaka,.e hooko ina mea a Mode Linekona i koi aku ai, akahi no tia kaikamahine nei a hooiaio iho, o na olelo apau a kela kanaka 1 kamailio niai ai iaia, he hoopunipuni wale no, a ma kahi o ka lilo ana o keia kanaka i hoaloha nona, o keia kekahi o kona mau enemi ino loa, a ua piha maoli oia me ka manao inaina, iaia i hoomanao ae ai no ka make ana o kona hoahahau, pela hoi ka auanio ana o kona makuakane i na haawina hoehaeha; eia nae pane aku la oia: : '"O ka mea au e noi mai nei, o kekahi kela ona koi hiki ole ia'u ke ae aku, no ka mea "jia haawi aku au i ka'u hoohiki paa, ma ka manawa a kuu makuakane} i hōike mai ai i kela mau huahelu; aole toa au e hoike ae ia mea imua o kekahi kino kanaka okoa, aka imua wale no ona hookahi. Pahola hou ae la ka ula ma na papalina" o kela kanaka, no ka hoohokaia ana o kana noi, alaila wikiwiki mai la i ka ninau ana: "Pehea ke malama nei no anei oe 1 kela hoohiki, me kou kamailio ole i kekahi mea okoa aku, e pili ana i na hualielu a kou makuakane i hoike mai ai?" (Aole i pau.)