Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIV, Number 28, 9 July 1925 — Page 3

Page PDF (1.58 MB)

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, IULAI 9, 1925 EKOLU
HE MOOLELO
No Ka
MEAHUNA POHIHIHI
a i ole
Ke Aka Maalo i ke Kulu Aumoe Ame na
Miliona Dala i Nalowale-ka Poe Haki
hala Kanawai Iloko o ka Umii.
Ae, penei no ia: I ka manawa i kaawale loa aku ai ka
waapa i kahi mamao ua lele aku la o Kapena Paka e hopu i
kela kaikamahine, eia nae ua noke ke kaikamahine i ke kupaka
me ke aumeume ana i wahi e lilo ole ai oia he pio, a i wahi
nona e noho malie ai, ua hoopili ae la kekahi o ko'u mau hoa
i kana pu panapana ma ka lae o kela kaikamahine ma ke ano
hoomaka'uka'u wale no, o ka mea apiki nae, ua kani hewa aku
:a ka pu panapana, a ku aku la kona poo i ka poka. I ko
makou ike ana ua make kela kaikamahine, ua kiolaia aku la
oia iloko o ka muliwai, i ole ai e kau mai kona koko hala ole
maluna o ko makou mau poo."
"Alaila ma ke ano ulia wale no anei i make ai kela kaikama-
hine, me ka hoolala mua ole ia o kekahi manao e pepehi iaia a
make?"
"Ae, ma ke ano ulia wale no, aole me ka manao maoli o Ka-
pena Paka e pepehi iaia. Ma ka manawa i ku ai kela kaikama-
hine i ka poka o ka pu panapana, ua piha maoli o Kapena Paka
e pepehi iaia. Ma ka manawa i ku ai kela kaikamahine i ka
poka o ka pu panapana, ua piha maoli o Kapena Paka me ka
inaina, a mai ki maoli ia no ke kanaka nana i hana i kela kara-
ima e ke kapena o makou, ina aole i ikeia aku ke kukui o ke-
kahi waapa e hookolo mai ana mahope; pela makou i noho
hamau loa ai, a huli hoi hou mai la nouka o ka aina nei."
No ka hoea koke ana aku o ke kaa i ke keena o ka oihana
makai, i pau ai na kuka'i kamailio ana mawaena o ka makai-
kiu ame kana lawehala. Mahope o ka haawi ana aku i ke kau-
oha i ke kalaiwa o ke kaa, e kakali malie ahiki i kona hoea
hou ana mai, ua lele aku la ka makaikiu ilalo, me ka lawe ana
aku i kana lawehala noloko o ke keena o ka oihana makai,
a ia laua e pii aku ana noluna o ke alapii i pane hou mai ai ka
Makaikiu Demona.
"Ina he oiaio kau mau mea apau i kamailio mai nei ia'u i
keia po, alaila e hoopakele no au ia oe mai ka owili pu ia ana
aku iloko o na hana hakihaki kanawai apau a kou puulu, a
mawaho ae olaila, e loaa no ia oe kekahi uku makana kiekie
loa. No keia manawa nae, e hoonoho aku ana au ia oe malo-
ko o kekahi wahi paa loa, e kaawale ai oe mai kou puulu mai."
Aia ke kaumaha ke nohoalii la maluna o ka helehelena o ka
lawehala, iaia i lohe aku ai i na olelo a ka makaikiu, aole no
nae oia i kamailio aku, nolaila ia laua o ka hoea ana aku imua
o ke poo o ka oihana makai, haawi aku la ka makaikiu i ke
kauoha iaia, e hoopaa i ka lawehala maloko o kekahi keena
paa loa, a mahope o ka nana ana i kona wahi i ku ai i ka poka
ma ka poohiwi, a maopopo iaia he wahi eha liilii wale no, haa-
lele iho la oia i ka halewai, a hele mai la no kahi o ke kaa e
kakali ana iaia.
Me ke kauoha i ke kalaiwa e lawe pololei iaia no ka helu
o ka hale i noho ai o Mode Linekona, kau hou aku Ia oia iluna
o ke kaa, a hoomaka aku la e holo elike me ka hikiwawe e hiki
ana i kela kaa ke lawe iaia.
O ka hora umi kela manawa o ka po, ua hala loa ka wa ana
i hoike aku ai i ke kaikamahine opio, o kona manawa ia e hoea
hou aku ai; aole no nae ona nana no keia loa; hookahi mea nui
iloko o kona noonoo, o ka hui hou me kela kaikamahine.
I ka hoea ana aku o ke kaa mawaho o ka hale, nana aku
la oia, e a mai ana no na kukui maloko o ka hale malalo, me
na kainawawae mama, i awiwi aku ai oia i kana hele ana a
hoea no ka puka, kikeke aku la mawaho ; a iloko o ka manawa
pokole, i weheia mai ai ka puka e kekahi kaikamahine lawela-
lawe, a i ka ike ana mai i ke ku aku o ka makaikiu, ua hoopiha-
ia oia me ke kahaha, i ka manawa i ninau aku ai ka makaikiu
no Miss Mode Linekona.
Ua maopopo Ioa, aole i hoomaopopo mai ke kaikamahine la-
welawe, o ka makaikiu kela, a no ka manawa mua loa, akahi
no a noonoo ka makaikiu i kona paalole o ke kanaka luina mo-
ku e komo ana, a o ia kana o ka hoolalau ana aku i ke kamailio
ana:
"Ina aole kekahi hana ano nui loa, aole no au e hoea mai nei
i keia manawa o ka po, no ka hoouluhua ana aku ia Miss Li-
nekona."
"Ke kaumaha loa nei au no kona loaa ole, ana mai nei ia
oe maanei, ua hala aku oia no kekahi wahi i maopopo mua ole
ia'u, maluna o ke kaa he hookahi ae nei hora i hala."
"Pehea eia no anei ka haku o keia hale maloko nei i keia
manawa?"
"Ae, eia no oia maloko nui."
"Ina pela ke makemake nei au e ike iaia!"
Ma ke ano o ka leo o ke kamailioia ana aku, no ka make-
make o ka malihini e ike i ka haku nona ka hale, ike iho la ke
kaikamahine lawelawe, aole keia he kanaka luina moku, no
laila hookipaia aku la oia noloko o ke keena hooluana, me ke
kaha ana aku o ke kaikamahine hele no ke kii ana i ka wahine
i makemakeia.
Aole no i loihi loa kela kakali ana iho a ka makaikiu, oili
mai la kekahi wahine aoo pahaahaa, me ka haawi ana aku o ka
makaikiu i kana kunou haahaa ana imua ona, a pane aku la:
''Auhea oe e ka madame, he makaikiu ka'u oihana, a ke ma-
naoio loa nei au, mamuli o kekahi mau hana pulapu i konoia
mai ai o Miss Linekona e haalele iho i ka hale nei i keia po
Ke makemake nei au, ke ae mai oe, e loaa he manawa no'u e
nana ai ialoko o ka rumi o Miss Linekona," alaila uwehe ae la
ka makaikiu i kekahi aoao o kona kuka, ia wa i anapa ae ai ke
pihi makai, i pineia aku ma kona puliki.
Aohe kanalua ana iho a kela wahine no ke ano o ke kana-
ka e kamailio pu la me ia, nolaila alakai aku la oia i ka Makai
kiu Demona no ka papahele elua, a me kana ki ponoi, i wehe
aku ai i ka rumi o Miss Linekona.
I ka hamama ana ae o ka puka, ike aku la ka makaikiu e a
mai ana no ka ipukukui maluna o ke pakaukau, a e waiho ana
hoi kekahi apana pepa, kela palapala a kaua e ka makamaka
heluhelu i ike ae nei ma kekahi o na mokuna i hala, i hoounaia
mai ia Mode Linekona ma ke ano pulapu, me ke kakauia ana
o ka inoa o ka makaikiu malalo.
Kaholo wale iho la no ka heluhelu ana a ka Makaikiu Demo-
na i kela palapala, me ka hookomo ana iho maloko o ka pakeke
o kona puliki, noi aku la i ka ona o ka hale e kala mai iaia, no
ka hoopilikia wale ana aku no, ma kekahi hana ano ole, alaila
haawi ke aloha poeleele, o kona hemo mai la no ia iwaho, a
loi aku la no kahi o kona kaapio e kakali ana.
"E lawe oe ia'u me ka awiwi loa no ke keena o ka oihana
makai!" i haawi aku ai o Demona i ke kauoha i ke kalaiwa,
o ka lilo aku la no ia o ka lio, aia ke kaohi ana i ka halewai.
Mahope o ke kamailio pu ana me ke kakiana makai no ke-
kahi mau minuke pokole i alakaiia aku ai ka makaikiu noloko
o ke keena i hoopaaia ai ke kanaka lawehala ana o ka lawe
mua ana aku no ka halewai.
Ua hookahaha loa ia kela lawehala iaia i ike mai ai i ka
hoea hou ana aku o ka makaikiu, mamua nae o kona ninau
ana mai i ka hana o keia hoea ana aku o ka makaikiu imua ona,
ua kamailio aku la o Demona:
"I hoea hou mai la au, no kou kuhikuhi ana mai ia'u i kekahi
lale a Kapena Paka, i manao ai, e lawe aku i kekahi kaikama-
hine opio e hoopaa iaia maloko olaila. Ua makaukau au e uku
aku ia oe i kekahi huina dala mahuahua, ke kuhikuhi mai oe
i kela hale ia'u. Ke hoike mai oe i na mea oiaio wale no, a
kuhikuhi mai hoi i kahi i ku ai o kela hale, e haawi no au
ia oe i hookahi haneri dala."
Kulou iho la ke poo o ua kanaka nei ilalo, e noonoo ana pa-
ha no kona hooko mai, elike me ka makemake o ka makaikiu,
a i ole hoole mai paha, alaila aea ae la kona poo iluna a pane
mai la:
"Ke manao nei au, ua hiki loa ia'u ke kuhikuhi aku ia oe i
ka hale e loaa ai ke kaikamahine opio. He hale aia ma Hale-
ma, he hale kahiko loa kela, malaila o Kapena Paka i manao
ai e lawe aku i ke kaikamahine opio ana i makemake loa ai e
lilo aku i pio malalo ona, ma ka po nei."
"Pehea e hiki ana no anei ia oe ke kuhikuhi mai ia'u i kela
hale?"
"He hana maalahi loa ia na'u e hana aku ai!"
"Ina pela e kau pu mai oe me a'u maluna o ke kaa, a holo
aku kaua no kahi i ku ai o kela hale!"
Alakai aku la o Demona i kana lawehala no ke keena o ke
kakiana makai, a mahope iho o ko laua kukakuka pu ana no
kekahi manawa pokole, o kona alakai aku la no ia i ua kanaka
nei no kahi o ke kaapio, a kau like aku la laua iluna, a malalo
o na kuhikuhi ana a kela kanaka lawehala a ka makaikiu, i
hoomaka aku ai ke kalaiwa e hookele i kona kaa.
Oiai ke kaa e lawe la i kana mau ohua no kahi i manaoia,
ke noho hamau loa la ka Makaikiu Demona me ka hooniele hou
ole aku i kona kokoolua, aia nae iloko o kona noonoo, na mea
he nui e hana la iloko o kela manawa, me kona hooiaio ana
iho i ka pololei o kana mau mea i noonoo ai i kinohi, me ka
hiki ole no nae iaia ke mawehe ae i kekahi mau mea pohihihi:
O ka holo ia o ke kaapio ahiki i ka hoea ana aku no kekahi
uwapo loihi, a mahope o ka hoomau ana aku i ka holo ana no
ka hapalua mile, mahope o ka haalele ana mai i ka uwapo, :
kauoha aku ai ke kanaka lawehala i ke kalaiwa e kaohi mai
i kona lio, me ka pane ana ae i ka makaikiu:
"Ke manao nei au, he oi loa aku ka pono e kukulu i ke
kaa ma keia wahi, a e helewawae aku kakou, malia he kiu
kekahi i hoonohoia no ke kiai ana, e loaa e ana ka ike i kela
kiai no ko kakou kaa, o ka lele e no ia o ka manu mai ka t fi-
nana aku, mamua o ka paa ana i ka hopuia."
Ua apono aku la ka makaikiu i kela mau hoakaka a ka lawe-
hala me ko lakou lele ana aku apau ilalo, a hoomaka aku la
e helewawae. No kekahi mau haneri i-a kela hele ana aku,
ia wa i hooho ae ai ka Makaikiu Demona:
"Ea, he pauahi hoi kela, aole o kana mai ka malamalama o
ka lewa i ka ula o ke ahi !" a ike like aku la lakou apau i ka
punohu o ka uwahi, me ka ula o na ao kaalelewa o ka lani.
Ma kahi o ka hele pololei ana aku ma ke alanui akea, oki
pokole ae la ka lakou hele ana, ma ke alahele e hoea koke
aku ai no kahi o ka pauahi, a iloko o ko lakou nanea i ka hele
i hooho ae ai ke kanaka lawehala:
"Ke ike nei au, o kela pauahi a kakou e nana aku nei, mai
ka hale mai no ia au i makemake loa ai e ike."
Awiwi loa aku la ka lakou nei hele ana ahiki mawaho o ua
hale nei, he ula pu wale no ka hale maluna i na ula-ahi, a e pu-
nohu mai ana ka uwahi ma na puka aniani, a mai na wahi
hakahaka mai apuni ka hale.
Oiai no lakou e nana aku ana, ia wa i loheia aku ai he leo
kapalili no kekahi wahine opio mailuna mai o ka hale pauahi
a ike pu ia aku Ia no hoi ke kino o kekahi wahine opio, e ku
mai ana ma ka puka aniani, o ka hale iluna loa.
Elike me ka anapa ana a ka uwila, loaa koke mai la ka haul
i ka makaikiu, malie o kela no ke kaikamahine ana e huli nei
nolaila holo awiwi aku la oia no kahi o ka puka, ma ka hale
malalo, ua paa nae i ka Iakaia, nolaila i wahi e hiki ai iaia ke
komo aku iloko o ka hale, wawahi okoa aku la ka makaikiu
ke olepelepe o ka puka aniani a pau i ka nahaha, a iloko o ka
manawa pokole loa, ua poholo aku la oia iloko o kekahi rum
nui.
Ma ka malamalama o ke ahi, e a mai la ka hale maluna i loaa
ai i ka makaikiu ka ike, he wahi hoahu kela no ka papa ame
na ano waiwai like ole. Iloko o kona manao pihoihoi, alaalawa
ae la kana nana ana mao a maanei ahiki i kona ike ana aku
kekahi kaula loihi, o kona hopu aku la no ia, a hoomaka aku la
e holo no kahi o ke alapii e waiho mai ana.
Iaia i hoea aku ai no ka papahele elua, ua puni oia i ka uwa-
hi, me ke ahi pu e oiliili mai na wahi like ole mai o ka hale
aole no nae ia he kumu nona e kuemi mai ai ihope, aka hoo-
mau aku la oia i ka pii ana ahiki i kona kau ana i ka papahele
ekolu.
Ke hoaa wale la no oia i ka rumi o ke kaikamahine ana
ike mai ai i ke ku ma ka puka aniani, me kona nana ole ae nae
o ka rumi hea la ia, hoao aku la oia e wehe i ka rumi mua
loa o ka loaa ana aku iaia, ua paa i ke kiia, nolaila me kona
ikaika a pau, i wawahi aku ai oia i kela puka ahiki i ka nahaha
ana a iaia i kiei aku ai iloko, e waiho mai ana ke kino o kekahi
wahine opio, maluna o ka papahele ma kahi o ka puka aniani.
Aohe manawa no ka nana pono ana aku i ka helehelena o
kela kaikamahine aka Holo aku la ka makaikiu imua, a hapa
mai la i ka mea maule iloko o kona mau lima, a e makaukau
ana oia e hoi mai no kahi o ke alapii, no ka iho ana aku no ka
hale malalo, ua hanee e aku la ke alapii, a pau ae la na ma
naolana no ka palekana.
O ka make wale no ka mea e kau mai la imua o ka maka
aia ka wela o ke ahi ke hookokoke loa mai la nie ka hahana e
aneane hiki ole iho ai ke hoomanawanui.
O ka hapanui o na kanaka ke halawai me keia pilikia, hoo
kahi no hopena o ka pau o ke aho, a o ka make aku no ka
ukali mahope, aole nae pela ke kulana i loaa i ka Makaikiu
Demona; ua hiki loa iaia ke hoomanawanui, a ua makaukau
mau hoi oia me na hana e hoopakeleia ai ke ola; nolaila iaia
i ike ai i ke okiia ana ae o ke alahele hookahi wale no e pa
kele ai kona ola ame ke ola o ke kaikamahine opio, hookuu
hou iho la oia i kela kaikamahine ilalo, a me ka piko o ke kau-
a e kau ana ma kona poohiwi, i hoopaa aku, ai ma ka aoao o
ka puka aniani, aia no hoi kekahi piko ke paa la iloko o kona
lima, o kona lalau iho la no ia i ke kaikamahine opio a hapai
ae la, me ka oili ana aku iwaho o ka puka aniani, a hoomaka
aku la e iho ilalo me ka hookuukuu malie ana ma kela kaula.
Ua aneane maoli e pau ka ikaika o ka Makaikiu Demona,
ua hele a pau kona aho, a me ka hoomanawanui wale no oia
e iho la me kana ukana makamae, no ka hoopakele ana i ke
ola o ka wahine opio.
Ua hele no hoi a aneane e hala mai ka ekolu hapaha o ke
kiekie o kela hale, alaila hoea aku oia no ka honua paa, lohe
ana oia i kekahi leo e noke mai ana i ke kamailio mailuna
aku o ka hale.
No ke ake e ike i ka mea nona kela leo, nana ae la oia iluna,
a ike aku la i kekahi wahine aoo, e kiei mai ana ke poo mawa-
10 o ka puka aniani, ua hele no hoi ua wahine nei a kunahihi
na maka, mamuli paha o ka ike ana iho i kona kulana poino,
aia hoi iloko o ka lima o na wahine nei, e paa ana kekahi pahi
loihi, a e hooweliweli mai ana i ka makaikiu, no ka hoao ana
e hoopakele i ke kaikamahine pio.
MOKUNA VIII.
Ma kela manawa a ka Makaikiu Demona i ike ai i ka pahi
iloko o ka lima o ka wahine aoo, e hookokoke ae ana i kahi
o ke kaula i hoopaaia ai i ke kikina o ka puka aniani, ua aneane
e pau kona manaolana no ka palekana o kona ola ame ke ola
o ke kaikamahine, no ka mea ina e okiia ana ke kaula e haule
ana laua a elua ilalo, he hookahi no hopena o ia ko laua make
ana.
Elike nae me ka olapa ana a ka uwila pela iho la no i komo
mai ai kekahi noonoo iloko o ka makaikiu, e imi oia i kekahi
alahele no laua e pakele ai, mamua o ke okiia ana mai o ke
kaula.
O ka noonoo mua o ka oili ana ae iloko ona, o ia no ka hoao
ana e poholo oia ame kana ukana makamae maloko o kekahi
puka aniani o ka hale malalo, ma ke keehi ana o kona mau wa-
wae me ka ikaika i ka paia o ka hale pauahi, i lewa ai ko laua
mau kino iwaho, a i ka wa e hoi hou mai ai, o kona manawa
ia e hoao ai elike me ka hiki iaia ke hana, i wahi e poholo a
ma ka puka aniani, a haalele aku i ke kaula.
Mamua nae o kona hooko ana aku i kela manao, ua haule
mai la he pohaku uinihapa mai kaupoku mai o ka hale, a pa
pono ka lima o ka wahine aoo e paa ana i ka pahi, o ka haule
no ia o ka pahi mai iaia aku, o kahi nae o ka laki, he eono wale
no iniha ka mamao aku o kela pahi ame ka pohaku uinihapa
mai ka makaikiu aku, nolaila ua palekana ae la ke ola o ka
makaikiu ame kana ukana e hoopakele ana.
Ma kela haule ana aku o ka pahi mai ka lima mai o ka wa
hine aoo, pau loa ae la ka manao hopohopo iloko o ka Ma
kaikiu Demona no kona poino, nolaila hoomau aku la no oia
i ka iho malie ana ma ke kaula, ahiki i ka haule ana aku iluna
o ka honua paa, a me kona hoohakalia ole iho, ka'ika'i aku la
oia i ke kaikamahine opio no kahi a kona mau hoa elua o ka
holo ana mai maluna o ke kaa, e ku mai ana ma kahi he mau
haneri i-a ka mamao mai ka hale pauahi aku.
Î ka ike ana hoi o ka wahine aoo ua haule ka pahi mai kona
lima aku, a ua ko ole kela manao iloko ona e oki i ke kaula
no ka hoohoka ana i ka makaikiu ua noke ae la ua wahine ne
i ke kuwo me ka leo nui, a oiai aia ke ahi ke hookokoke mau
mai la iaia i kela ame keia minuke, haalele iho Ia ua wahine
nei i kona ku ana ma kahi o ka puka aniani, a komo aku la
iloko o ka hale, no ka imi ana paha i wahi nona e pakele ai.
I ka hoea ana aku o ka Makaikiu Demona imua o na kanaka
elua e ku mai ana, waiho iho la oia i ke kaikamahine opio ilalo
alaila wehe ae la i kana pu panapana, a haawi aku la i ke ka
laiwa o ke kaapio nana pia i lawe mai me ka pane ana aku:
"E noho malie oe ma keia wahi e kiai i keia kaikamahine
ahiki i kuu hoea hou ana mai, a mai hoao oe e haalele iaia, ma
lalo o kekahi kumu. Ina e hoao mai ana kekahi mea e hoopa
i kona lima maluna o keia kaikamahine, e ki oe iaia i ka pu
ina no ia he mea nona e make ai !"
I ka lohe ana o ke kalaiwakaa i kela kauoha, ua hele oia a
piha loa me ka maka'u, no ka mea aole he hana maalahi k
ku kiai ana no ke kaikamahine opio, a no kona piha Ioa m
ke kahaha, kamailio okoa mai la oia:
"E hele hou aku ana oe ihea?"
"E hele hou aku ana au iloko o kela hale pauahi, no ka hoo
pakele ana i ke ola o ka wahine aoo, a oiai au e kaawale aku
ana mai ia oe mai, e hoomanao oe no ke kauoha a'u i haaw
aku nei."
Aia iloko o kela kalaiwakaa kekahi manao e kamailio ma
i ka makaikiu no ka waiho malie no i ka wahine aoo maloko
o ka hale, me ka hookuu aku i ke ahi e hoolilo mai i kona kino
i puulehu, a no kona piha loa nae i ka pihoihoi, ua hiki ole iaia
ke hoopuka aku i kona manao; mamua o ka haalele ana iho
o ka makaikiu, a iloko o na minuke helu wale no, aia ka Ma
kaikiu Demona ke ku la mamua pono o ka puka o ka hale.
Oiai oia e nana la ma na aoao apau o kela hale, ua aneane
loa e puni ka hale holookoa i ke ahi, a he ku no hoi i ka weli
weli na hiona ke nana aku, e aneane hiki ole ai i kekahi mea
ke mauna aku i kona ola iho, ma ke komo ana iloko o ka hale
Aole ka Makaikiu Demona he kanaka maka'u wale, a oia
oia e ku la, hookahi mea nui iloko o kona noonoo, o ia no k
hoopakele ana i ke ola o ka wahine aoo, iha he mana kekahi
loaa iaia, e hiki ai ke hooko aku i kela hana.
Me kela kaula no ana i iho mai ai ilalo, e lewalewa mai an
ma ka aoao o ka hale, aole i loaa mai i ke ahi, hopu aku la oia
a hoomaka aku la e pii no kahi o ka puka aniani, ana i ike aku
ai i ke poo o ka wahine aoo, o ke kiai ana mai i na minuke
mamua aku.
Me ka awiwi oia e pii la ahiki i ka hapalua like o kela kaula
hoomaha iho la oia, oiai ua hele a pau kona aho, a i ka loa
iki ana o ka maha, hoomau hou aku la oia i ka pii ana ahiki
i kahi o ka puka aniani e hamama mai ana, i ka hoea ana ilaila
komo aku la oia iloko, o ka mea mua loa o ka halawai an
mai me ka ike a kona mau maka, o ia no ke kino o ka wahine
aoo, e waiho mai ana iluna o ka papahele.
Aohe he manawa no ka hoohakalia ana iho, hopu aku la ka
Makaikiu Demona i ke kino o kela wahine, a hapai mai la
me ua wahine nei e hii ana ma kekahi aoao, lalau aku la oia
ke kaula e lewalewa ana ma ka puka aniani, a hoomaka aku 1
e iho nolalo.
No ke kaumaha loa o ke kino o kela wahine, a hui pu iho
no hoi me ka pau o kona aho, ua hele maoli a wela ka lima
ka puliki i ke kaula e hooholo ai iaia iho ilalo ; o ka hele no
hoi ia a he umi wale no kapuai i koe, alaila ku iho ilalo o k
honua, ua moku mai la ke kaula, mamuli o ka loaa ana ae
ka ula o ke ahi.
(Aole i pau.)
He Moolelo Hooniua Puuwai
NO
KA UI NOHEA
GELADIOLA
Ka Ipo Aloha a na Mea Aloha Elua
Ulu koke ae la no ka noonoo iloko ona a ninau iho la iaia
ho, ihea la ke kalaiwa e lawe aku ana ia'u? Hopu koke aku
a oia i ke kaula o ka bele a hookani aku la me ka ikaika ai
pau i loaa iaia ia manawa.
Ku koke iho la ke kaa. Ninau aku Ia o Felorika "Ihea oe
e lawe nei ia'u? Hookuu koke iho oe ia'u maanei!"
"Ina ua pono ia i kou manao alaila ua hiki," wahi a ke ka-
laiwa o ka pane ana mai. "Me ka hauoli au e hookuu iho ai
a oe maanei, ina o kou makemake ia. Ua ike au i ka manao
o ka wahine nana i uku mai nei kou ukukaa aohe ona nana i
kou wahi e kiolaia iho ai, hookahi wale no ana mea nana o
kou kaawale mai kona mau maka mai. O ke kihi keia o ke
alanui Alawai ame ka Borodawe. Ina he makemake oe e lele
maanei, o ia lele ae!"
I ke kalaiwa i kamailio mai ai i keia mau huaolelo wehe pu
mai la oia i ke pani o ka puka o ke kaa ia manawa. Me ka
malie loa o Felorika o ka iho ana aku a haule ilalo o ke alanui,
he nana wale mai no hoi ka ke kalaiwa me ia ike mai no i ko-
na nawaliwali a haalulu, a iaia i hele aku ai a elua paha kaina
wawae ua hina iho la oia a wiho ana iluna o ke alanui no ka
nawaliwali ame ka aneane maule, a ua lilo ia haule ana iho
ona i mea hoopioloke ae la i ka noonoo o ke kalaiwa.
"Auwe" i namunamu iho ai ke kalaiwa. "E komo ana hoi
au iloko o ka pilikia, eia ka he ohua hoopilikia mai hoi keia
a'u o ka lawe aha mai nei, aohe alo ana ae i keia, he pilikia
maopopo loa keia no'u," wahi hou ana.
Iaia no e ku wale iho ana no nana i ko Felorika waiho iluna
o ke alanui, hele mai ana kekahi wahine a ninau mai la:
"Ea, e ke kanaka, heaha ka hana a nei kaikamahine maanei?"
"Ina ua kamaaina oe i nei kaikamahine ea, e lawe aku hoi
ha oe e malama iaia. Ua pau ae la no ka'u hana," a mamua
o ka hala ana ae o na manao kahaha o ka wahine ua holo aku
la ke kanaka a huli ae la ma ke kihi alanui kokoke loa mai ma-
laila.
"Auwe, ua loaa nei kaikamahine i ka maule!" i hooho ae
ai ka wahine, i kona manawa i nana pono iho ai ia Felorika.
Aka aole nae pela. Ua. ala ae la no o Felorika a noho iluna
me ka hiki pono ole nae no ka nawaliwali o kona kino ia ma-
nawa, a pane ae la :
"Aohe au i maule," wahi ana. "No ka nawaliwali loa o ko'u
kino, no ia kumu au i hina iho nei."
Ma keia manawa, no ka ike ana mai i ko Felorika noho ila-
lo a no ke ku hoi o ka wahine o ka hele ana mai a ku malaila
ua hele mai la kekahi poe a kuku ana. Ma kela mau alanui o
ke kulanakauhale o Nu loka he mau kaukani a na kanaka o
maalo mau ana ma na alanui i kela ame keia manawa, nolaila
i ko lakou hele ana ae ma ke alanui a ike mai la i keia noho
o Felorika i ke alanui, ua loaa koke no ka hoohuoi ia lakou
he pilikia kekahi i hanaia malaila maluna ona a he manawa po-
kole loa ua piha mai la ia wahi i na kanaka.
"Heaha mai nei ka oukou o ka miki ana mai la a kuku ana
maanei?" i ninau aku ai ka wahine e ku ana ma ka aoao o Fe-
lorka. "Aohe pilikia nui o nei kaikamahine, ua loaa wale no
oia i ke poniuniu a hina iho nei. Hookaawale aku oukou ma
kahi e i loaa mai ka makani i nei kaikamahine! Mai paniku
oukou i ke alanui!"
O ka Makaikiu Kalaka kekahi o ia poe i hele mai ai a kupuni
ae la a no keia kauoha a ka wahine, kaha aku la oia hele, oiai
nae, o ka mea neia nona ka hihia a Toma i haawi mai ai iaia
e huli.
He liilii loa o ko Felorika helehelena kana o ka ike ana mai
mamua o ko ka wahine huki ana iho i ka uhimaka o Felorika.
Eia nae, ua maopopo iaia ka wahine i huki iho ai i ka uhi
maka o Felorika, oia ka ona o kekahi hale o na mea kahiko
elike me ka hale hoikeike o na mea kahiko ma ke Kula Kao
mehameha.
"O ka'u e manaolana nei aole kela wahine e hoolilo ana i keia
kaikamahine i mea huli dala nana maloko o kana hale hoike-
ike," wahi a ka Makaikiu Kalaka i namunamu liilii iho ai, a
kaha aku Ia oia hele. Iloko o kekahi mau minuke kakaikahi
ma ia hope iho poina loa ae la oia no ka mea e pili ana i ko
kaikamahine a mai hoala hou ole ia ae no palia ka noonoo iloko
ona ina aole oia i halawai koke aku me Toma Gerina ma ke
ano lilia ma ia hope iho.
Ma na ano a pau o ke kaikamahine ame ka moolelo i hoike
ia aku ai iaia ua kulike loa ia me kana i ike ai, he mau la ma-
mua aku. Iloko o ia manawa mahope mai o kona ike ana ua
laweia aku o Felorika o ka wahine i kona home.
I ka manawa e lawe ana ka wahine ia Felorika i kona hale i
ae la oia: "E ka wahine opio, i ko'u nana aku ia oe aohe ou
hoomanao no'u. Ua poina loa paha oe i ka'u nana aku, no-
laila e hoala aku au i kekahi mea i ulu ae kekahi hoomanao
ana iloko o kou noonoo. Owau no hoi o Mrs. Baraunu, ka
wahine i haawi aku ai i ka umi dala ia oe no ka hoopau ana
aku i kou pilikia, a i ka manawa e loaa ai kau dala alaila how
hoi mai oe i ka'u he manawa pokole i hala aku nei. Heaha
keia pilikia hou ou? Ua komo hou no anei oe iloko o ka
pilikia?"
"Akahi no au a hoomanao ae la nou, eia ka o Mrs. Baraunu]
lokomaikai no oe la i haawi mai ai i kekahi kokua ia'u iloko o
ko'u wa. nele loa, ke hoomanao nei au o oe no kuu hoaloha,"
i pane aku ai o Felorika. "Oi ua like oe me kekahi anela kia!
kino e hele ana me ka halo ma o a maanei ma ka manawa o ka
pilikia ili wale mai e hookokoke mai ai ia'u, ia'u ka hoi e ike
iho ai ua komohia au i kekahi pilikia, hoea koke ana no oe
a haawi mai Ia no i kekahi kokua.
"He inoa maikai maoli no kela au i hoike mai Ia he anela
kiai kino, a ke mahalo aku la au ia oe no ia olelo maikai au;
e hele aku kaua, a ia kaua no hoi e hele ana ea, ia manawa
oe e hoike mai ai ia'u i kou pilikia, malia, he pilikia hiki no
hoi paha ia i ke kokuaia aku."
Hopu mai la oia i ka lima o Felorika a hoomaka mai la e
ninaninau no ke kumu o ko Felorika halawai ana me ka pili-
kia, alaila hoakaka aku la no hoi o Felorika mai ka mua a ka
hope e pili ana i kona opea wale ia ana ua aihue oia i ke pine
omau daimana o Geladiola, ahiki i kona kaiaia ana e ka hiamoe,
elike me ia i pau mua ae nei i ka ikeia.
Aohe oia i ike i ka mea i hanaia nona ahiki i kona laweia