Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIV, Number 29, 16 July 1925 — Page 7

HE HOALOHALOHA KO KO MAKOU HOAPAAHANA I HALA MA KE ALA HOI OLE MAI, OIA HOI O ME KANIKAIWI

Mr. Sol, Hanohano ka Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, Alo-ha oe:— E oluolu oe e kalahea aku, ma na paia o ke aupuni Hawaii, mai ka la hiki ma ka hikina a ke komohana. Hoike ae oe i kou nani i ike mai ai na kini, na hoaloha ame ka lehulehu, no ko makou hoaloha i haalele mai i keia ola honua ana. Ua haalele mai hoi oia be wahine kanemake, me ka ohana mahope nei. Nolaila, o makou o na lunanui ame na komite, o kona ahahui i kukulu ai, ke komo pu aku nei makou apau, e auamo i na kaumaha ame na luuluu me ka makuahine i hooneleia i kana me aaloha he kane; no ka mea, ua ko ka olelo a ka Buke Nui, o ke kanaka i hanauia e ka wahine he hapa kona mau la. Ke nonoi nei makou, i ka lokomaikai o ka Makua Lani e lawe aku i kana nea aloha be kane; no ka makuahine i hooneleia i kana mea aloha he kane. Ke haawi nei ka Ahahui ame makou pu apau na lunanui o ka Ahahui i ko makou aloha pumehana i ka makuahine kane make ame ka ohana. Me oe, e ka Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa ko makou aloha nui. Makou iho no, me ka oiaio. Peresidena, Mrs. Mary Ann J. Jessie; Lunahoohana, Mrs. Priscilla Paia, Puuku, Mr, Samuel K. Jessie; Lunahooia, Jno. Kupahu; Kakauolelo, Jos. Kapono.

HAINA NANE.

Mr. Lunahooponopono o ka Nu-pepa Kuokoa:— E oluolu oe e hookomo iho ma kekahi kolamu kaawale o ka hiwahiwa a kaua i ka haina o ka nana a ke keiki kaeaea o na Kona, e i ana penei: He elua mahele o kona inoa. Mahele 1. He manu keia e noho nei ma na aina i nohoia e na kanaka, nona hoi keia wahi kanaenae penei: Io e, e i-o hoi, Mai aihue wale oe i ka hai moa. Mahele 2. Lani-Hale; I iho la ua kaeaea nei penei: E loaa oia ia kakou i ka paa iluna, paa io ao, a e Ioaa ana no oia i ka paa ilalo nei. Elua keia mau paa a ke keiki o Kona. Auwe no ka hoi ka paa e. O ka paa iluna o ia no ka lani, he mea ua paa mua mai kinohi mai. O kolalo nei paa hoi, o ia no ka paa i hanaia e na keiki a kanaka, o ia hoi ka hale. I ka hoohui ana ae, loaa ka inoa o ua keiki kaeaea nei o ka Palikapu o Keoua mao iho; o ia hoi o IOLANI HALE. Pau loa io ao ka ike ana o na Mekupuni o Hawaii, Maui ahiki loa aku i Niihau, a pela no hoi na au-puni apuni ke ao nei. Aia wale no i ka Mokupuni o Oahu, ia e loaa ai. Ua hiki no ia oe e Oahu ke hoonuu i kau nioi pinika wela, no ka mea ua

makau paha na mokupuni e ae o lilo i ka hiohio o ka lehelehe, a kiki io no ka wai o ka maka. Me oe e Mr. Lunahooponopono ame na keiki o ka papapa'i ka welina ame ka mahalo. KEIKI O KA WAIKANI O KOHALA Kohala, Hawaii

Lihi launa ole mai Ia kau haina i ka hu 'a o ka palekoki o Hiiaka i ka poli o Pele. Iliki hou ia mail — L. H.

HAINA NANE.

Lunahooponopono o ke Kuokoa, Aloha oe:— Malihini keia, e makaikai ae nei ia Kakuhihewa i keia mau Ia, halawai ka ike a ke kiionohi me Hoonaueue i ka pali kapu o Keoua, hoomanao ae la ua hui a halawai pu no me na lululima boo. launa ana ma ka A. D. 1921. Nolaila, nai puiwa ke ike iho, aole pinika na hua nioi o ka pali kapu o Keoua; oiai, he paina kakahiaka wale no ia na kamalu o ko makou aina paki lilii ka wai o ke kuaka. Ina no Pakaalana ka nioi mikomiko. Hoomakaukau iho i kini kole, o ka'u no ia i kauoha aku Ia i ke kahu kaua, a penei: Owai ko inoa i ka mahele 1, ma ka kino o kekahi holoholona ma na aina e nohoia ana e na kanaka. Ke ike nei au i ka maalo ana ae la he wahi holoholona kino palanaiki wale no hoomanao wale ae la K mau lalani mele: Ka makani wehe kapa o ke Koolau Me he hu 'a la no ka uepa, Ka pohapoha i ke kumu o ka pali, Lele mai la ka hauli, o ka mahele mua o ko inoa, hookuku, hoonana, aku la i na ko'a mokumoku oHeeia-uli, hu wale mai >.. no ke aloha, o ia uka ae la, he uka ia i puia i ke ala onaona o kuu lei awa puhi, ua kupa a kamaaina ia uka waokele ilalo na kanaka e noho ai huli ae nana i ka nani o na kuahi i e kau mai ana ka mahele 1 o ko inoa. Haina IOLE. Ku aku ia paha i ka pana a Pikoiakaalala, no ka mea o Alala ka makuakane, o Ko 'uko 'u ka makuahine, hanau mai ko Ilikini a Lepeula o ka uka lae laau. Mahele 2. Loaa i ka paa iluna, ka paa ilalo. Hoohui o 1 me 2, nele Hawaii ka moku nui. Poele Niihau, ua kapae ka alaala, i Oahu, oki loa aku ke ap holookoa, e kala hoi ke oki, aia no i Honolulu ko Pohaku ke kikowaena, o na manu, e lele nakeke nei i ka lew . Nolaila, o ka mahele elua o ko inoa. Haina. KAA. Aole anei keia o ke kaaahi o Elia me na lio ahi i iho mai ai nai ka paa iluna a holo ana i ka paa ilalo nei ua wahi kaaahi nei, kani ke o i Moanalua, umoki haki i Kahauiki, ia hoohui ana o 1 me 2. Loaa ko inoa piha, IOLE KAA, ma na pali hauliuli o ke Koolau. Pololei o Oahu ka mokupuni, no Ewa keia iole wawae ulaula o ka

hele ana ae a keia kuahiwi o Haiku a kakaa mai i ka pali, heaia ai ia kualapa, ahiki i keia la o lolekaa. Hoomakaukau ke kini kole no ka Y. W. C. A. Paina kakahiaka o Puniaiki.

Aole e loaa ke kini kole, he lawa-i'a paoa ua hea kua ia mahope; kapeke loa mai la ka pilina i na nihoniho, ua hapaku-e ka nome ana a ka huila. Huli hou ia mai! — L. H. HAINA NINAU BAIBALA

Mr. Lunahooponopono, Aloha oe: — E oluolu oe e hookomo iho ma kahi kaawale o ka hiwahiwa a ka lahui i kahi poomanao e kau ae la peni: Ninau 1. Heaha ke ano maoli o ua mea la e maopopo ai o ia io ka ka Euanelio. Haina, o ua mea la e maopopo ai o ia ke ano maoli o ka Euanelio o ia keia: He olelo maikai ke ano, a o ia ka olelo maikai a ke Akua i hoike mai i na kanaka hewa ma o Iesu Kristo ko kakou Hoola. Olelo mai ka Baibala, "Euanelio o ke aupuni," Mat. 24:14, "ka ouanelio o ka lokomaikai o ke Akua," Oio. 20:24, "no Kristo," Rom. 1:16. He " Euanelio nani," a ke Akua. 1 Tim. 1:11, Hoik. 14:6. Ninau 2. No keaha. No ka noho ana o Iesu ko kakou Haka ma ke ao nei, a ma kona a'o ana, ma kona make ana, kona ala hou ana, ame kona pii ana i ka lani, a ha'i aku oia i kana poe haumana i keia Euanelio i na aina apau. Mar. 16:. 14.15. Me ka mahalo, Owau iho no, KA LEI KAUNOA O LANAI,

Pili paewa loa mat Ia kau mau haina me na wehewehe ana. Huli hou ia mai!— L. H.

HAINA NINAU BAIBALA.

Mr. Lunahooponopono ; Aloha oe: —E oluolu oe e hookomo iho ma kahi kaawale o ka hiwahiwa a ka lahui i kahi poomanao e kau ae te, pe* nei no ia Ninau Heaha ke ano maoli o ua mea la e maopopo ai o ia ka Euanelio. Haina. KE KUAUHAU O IESU, AME KONA HANAU ANA. Ninau 2. No keaha. Haina. NO KA POMAIKAI NO O KA LAHUI KANAKA. E loaa no kela mau wehewehe ana ma Mataio, Mareko, Luka ame Ioane. He eha wale no o keia mau buke, a na lakou i kakau i ka Euanelio, o ia hoi ka mookuauhau o Kristo. Me ka mahalo ia oe e Mr. L. H. Owau iho no me ka haahaa,

M. K. F.

Aole mai la ia o ke ano o ka euanelio, eia iho no ke waiho ae Ia imiia o na huluhulu pukaihu. Huli hou ia mail— L. H.

LOAA OLE KA MANA E HOOMALU I KA WAIWAI

Ma ka manao kanawai o ka Hope Loio Kalana E. K. Masses, a i aponoia e ka Loio Kalana Heen, e hoole ana ia i ka loaa ana o ke kuleana ame ka mana i ia Makai Nui Trask e paa ai, a i ole e hoomalu ai, i kekahi waiwai maloko nei o kela teritore, malalo o ka malama ana a kekahi kahuwaiwai, no ka hooko ana aku i ke kauoha a ka aha kiekie o Kaleponi, aaa kekahi hoopii koi aie, i hookomoia aku iloko o kela aha. He hoopii koi aie ka i hookomoia aku iloko o ka aha hookolokolo ma Kaleponi, e B. F. Williams e ku-e ana ia Karl Reitbrock, no ka huina o $1,933.80, me ka hoopuka ana o ka aha i ka olelo hooholo, no ka pono o ka mea hoopii. Mamuli o kela olelo hooholo, i hoounaia mai ai ke kauoha i ka Makai Nui Trask e kela aba hookolokolo, e paa aku oia i ka waiwai o ka mea i hoopiiia, e malamaia ana ma Honolulu nei, e na Hoahanau Magoon; ma keia manao kanawai nae, ua hiki ole i ka Makai Nui Trask ke hooko aku i ke kauoha. Penei ke ano nui o kela manao kanawai: "Aole e hiki i ka aha hookolokolo o kekahi mokuaina ke hoopuka i kekahi palapala i ka makai nui o kekahi mokuaina okoa aku; he mea oiaio loa ia e hiki ole ai ke kanalua ia; a ina nei no ka hookoia aku o kela kauoha, aole ia i ku i ka mana, no ke kumu ua nele ka makai nui i ka mana e hooko aku ai, me ka nana ole ae i ka aha

MAKAUKAU KA PAPA UKU HOOMAU O KE TERITORE

Ma ka noho ana ae o ka halawai maa loa o ka papa komisina uku hoomau o ke teritore, ka papa ko-misina, i hookahuaia malalo o ke kanawai a ka ahaolelo aku nei i hala, o ka hooholo ana, i kohoia ae ai o James T. Phillips, ka lunanui a puuku o ka Royal Hawaiian Sales Co., i lunahoomalu no kela komisina, me ke koho pu ia ana o Henry P. O 'Sullivan i kakauolelo. O na hoa e ae o keia papa komisina oia o Henry C. Hapai, ka puuku o ke Teritore, George Waterhouse, Thomas Treadway, ka lunahooia o ke Teritore, a o ka hoa i koe o kela papa, na na limahana o ke au-

puni, i kuleana i ka uku hoomau e koho iaia. Ma kela halawai, i haawiia aku ai ke kauoha i ke Kakauolelo O'Sullivan, e hui pu aku oia me Lyman H. Bigelow, no ke kukakuka ana i wahi e loaa ai he keena ao ka papa komisina, e lawelawe ai i kana mau hana, Ua haawi pu ia aku no hoi ke kauoha i kela kakauolelo, u hoomakaukau oia i na mea ano nui apau e pili ana i ke kahawai ukuhoomau ,a waiho mai imua o ka papa; aia a makaukau kela hoike, alaila noho hou ka halawai a ke ko-misina. Malalo o ke kanawai uku hoomau hou, ma ka la 1 o Ianuari o ka 1926, e hoomaka aku ai ia Iawelaweia ana o na mea apau i pili ka uku hoomau o na limahana o ke aupuni.

KAPAEIA O OXILLES MAI KA HANA AE NO 30 LA.

Ma ka halawai hope a ke komisina o na hana kivila o ka noho ana no ka mahina ma ka Poakahi nei i kauohaia aku ai ka Makai Nui David K. Trask eia kino e kapae ae ia Juan Oxilles, ka makaikiu mai ka hana ae no kanakolu mau la, no kana hana hewa i hana ai. Ua hoopiiia ae ka makaikiu Oxilles e ke kiure kiekie teritore ma ka la 8 o Iulai no ka hewa hoike wahahee, mamuli o ka hoopii a Alfred F. Ocampo, no ka hoomaka 'u-ka'u ana e hopu iaia ma ka la U o Iune ina e hele aku ana oia i kahi o na Pilipino e noho ana ma Iwilei, ina no aole oia e ku-e ana i ke kanawai, Ma ka Ia 15 o Iune ua kipa ae Ia o Ocampo ame ka Hope Loio Kulanakauhale a Kalana Edwin F . Farmer e ike i ka Makai Nui Trask, wahi ana, no ka hoike ana ae i kekahi mau olelo i hoikeia ae ai iaia e Oxilles a na hoike ae ka makai nui, " aole oia e manaoio ana i kekahi Pilipino malalo o na olelo hoohiki." Ua hoakaka ae o Ocampo no kona hiki ana ae mamua o ke kiure kiekie no ka mea e pili ana me ko Oxilles hoopiiia ana ae. He maheleolelo oia no na Pilipino mamua o ka aha kaapuni. Ua hoike ae ke komisina me ka maopopo aole ia kino e noonoo ana no ka hoopii ae e ku-e ana ia Oxilles i mea nona e kapaeia ai mai ka hana ae. Ua hoakaka ae ka Makai Nui Trask he hana hiki ole iaia ka hoopau ana aku ia Oxilles mai ka oihana makai aku, aka no ke kapaeia ae ona o ia ka mea hiki ke hanaia ina he make-make ke komisina e hana pela. O Jacob K. Ordenstein, kekahi hoa o ke komisina ninaninau hana, na holo aku oia me Hona ohana ame kekahi o kena mau hoaloha no kona hoomaha ekolu pule no Hawaii. Ma keia ahiahi e holo aku ana o Edward S. Boyd, kekahi hoa o ke komisina, me kana kaikamahine Mrs. James Wodehouse no Kohala, Ha-waii ma ka mokuahi Mauna Kea. He ekolu pule ana e hoohala ana ma Hawaii no kona hoomaha, No Ambrose J. Wirtz, ka lunahoomalu o ke komisina aia oia i Kapalakiko no ka hoea ana ae imua o ka aha no ka hihia e pili ana i ka waiwai o Hakapila.

AOLE E NANA ANA O CLARK I KE KALAIAINA

No ka hoike okoa ana ae i kona kulana oiaio, ma na hana apau e lawelaweia ana e ka pap o u lunakiai o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, i hokakaka ae ai o Albion F. Clarke, ka lunakiai hou i hookohui amai e ka Meia Wilson, ma kahi o ka Lunakiai E. W. Quinn, i waiho mai i kona kulana oihana, e kapae ana oia i ka aoao kalaiaina mahope, a ma na ninau apau ana e ike ai, he mea ia e holomua ai ke aupuni kulanakauhale a e pono ai hoi na makaainana, e haawi ana oia i kana kakoo ana, ina no na na hoa Demokarata o ka papa i waiho ae, a na na hoa Repubalika paha. • No ke kumu o kona koho ana, me na hoa Demokarata o ka papa, e apono ana i ka bila haawina no na ukuhana o na limahana o ke kulana kauhale no na mahina ekolu, wahi ana, mamuli o kona manaoio aha, e hoopakele ae i ke aupuni mai ka pilikia mai. Ma kana hoakaka ua nui maoli na hana hoonui lilo, i Iawelaweia e k apapa o na lunakiai, no ka makahiki a oi i hala ae nei, a i wahi e hookauia ae ai ke aupuni, ma ke kulana hoomakaulii, he mea pono e hoemiia nai na hoolilo, ma ka hoemi ana mai i na limahana, elike me ia maloko o ka bila haawina ana i kokua aku ai, ma ke koho pu ana me na hoa Demokarata o ka papa. He Repubalika ko Clark aoao kalaiaina, aole nae oia e nana ana no ia mea, aka ma ke kaulike wale no kana nana; o ka pilikia iloko o na bana i lawelaweia e ka papa, wahi hou ana, o ia no ka paaniia o ke kalaiaina e na aoao a elua, a hoopoinia, na hana i pili loa aku i ka pono ame ka pomaikai o ka lehulehu.

HOOLAHA A KE KOMISINA PA-LENA AINA MAHELE MAKAI O KE AHUPUAA O PAALAA

Mamuli o ka waiho pono ia ana mai o ka palapala noi i hanaia i ka mea nona ka inoa malalo iho nei e ka Waialua Agricultural Company, Limited, no ka hooponopono ana i