Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIV, Number 31, 30 July 1925 — MAKE EKOLU I HALAWAI ME NA ULIA MOKULELE Make Elua i Ka wa i Haule ai ko Mau Mokulele a Hookahi Mahope Mai Mamuli o ke Kukonukonu o na Poino i Loaa Iaia [ARTICLE]

MAKE EKOLU I HALAWAI ME NA ULIA MOKULELE

Make Elua i Ka wa i Haule ai ko Mau Mokulele a Hookahi Mahope Mai Mamuli o ke Kukonukonu o na Poino i Loaa Iaia

Aohe manawa e ae ma ka moolelo 0 ka oihana kaua mokulele i ka lewa ma Hawaii nei i ikeia ai ekolu mau ulia mokulele i ka'la hoo* kahi, kekahi mahope o kekahi, elike me ia i ikeia ma ka Poaha o ka pule aku la i hala, ma ka manaw.% 1 hooku'i ai kekahi mau mokulele ma ka lewa a haule ka pailaka o kekahi mokulele i ka honua a make loa, a hooku'i hoi kekahi mau mokulele me ka uwea ma ke Awawa o Kipapa a haule na mokuea i ka honua a make loa ka pailaka, a o ke kokoolua o ia pailaka aia maloko o ka lialema'i o na koa ma Kahauiki i make loa ai, o ke kolu o na mokuea i lele aku ai « nana i kahi i waiho ai o ka mokulele me ke pailaka iloko o ke (Avrawa ua hooku 'i pu aku la ia mokulele me ka uwea i hooku'i ai ka mokulele mua a haule ilalo, a eha loa ke pailaka me kona kokoolua. He pule wale aku nei no i hala make loa ke pailaka o kekahi mokulele o L. C. Catlett ka inoa, he lūtanela, a o ka elua iho la keia 0 na ulia ana he pule trale no ke kowa. O ka mokuea mua i haule ai i ka honua mahope o ka hooku 'i ia ana mai e kekahi mokuea okoa aku oia ka mokuea e pailakaia ana e ka Lutanela C. L. Morsc, o ka Lutanela Morse kekahi o na kanaka i mahalo nui ia e kona mau poo maluna ae; ma ke kakahiaka o kela Poaha ua haalele iho la oia i ke kahua o na mokulele ma Puuloa ma ka hora 8:30 a hoomaka ae la ka lele ana maluna o kekuhi, mokulele tt6ho, elimft' mq,u poka pa-hu iluna o ia mōkulele. 100 Kapual ke Kiekle i ka Lewa | O kona haalele ana iho' no ka ia i ka honua a he aneam, 100 kapuai ke kiekie o kana mokulele i ka lewa ia manawa i lele ae ai kekahi 1 mokulele a na mokukaua mai kekahi aoao inai o ke kahua ia manawa like la hooku'i mai la me ka mokulele e pailakaia ana e Morse, i ka manawa a Morse i hoohuli ae ai i kana mokulele no ka hema i ole e hoo* ku'iia mai, oiai ia manawa ua ike aku la oia i ka mokuea a ka mokukaua i ka huli ana mai no kana wahi e lele ana, a e pailakaia ana hoi e Frosio, aohe nae i mamao mai kona mokulele, ua hooku'iia mai ! la mahope a anai iho la maluna o |na eheu. Ia manawa ua hiki ole Jia Morse ke hookele i kona mokuea o ka iho aku la no ia o koaa ihu ilalo a hooku'i me ka honua a nahaha, a paa loa o Morse malalo. No ka mokulele hoi a ka mokukaua i hooku'i mai ai he wahi poino liilii loa kona a ua kuu iho ia I i ka honua he mau minuke kakaikahi mahope iho me ka palekana.

Ua hikiwawe loa ko Mors% make ana, mamua o ka hoea ana ae o ka poe no ka hoopakele ana iaia ua lele mua kona aho, a oial ua nahaha inoino loa kona mokulele, eia nae, 0 kahi nae i laki ai aole i pa-hu na poka elima e paa ana no iluna o ia mokulele. « Aole i liuliu loa ma ia hope iho ua loaa ae la he hoike mai ka halewili ko ae ma Waipahu no ka haule ana o kekahi mokulele maloko o ka apana ko ma ke kahawai o Kipapa. No ka Ua ka Hewa Mahope iho o ka ninaninau ana 1 loaa ae ai kekahi ike aneane ma ka hora 9 o ia kakahiaka no ua lele ae ka Lutanela Ekahi Wyatt me kana kanaka kilo ke Kakiana Prosper ter Meullen, maluna o kekahi mokulele Be Haviland mai ke kahua ae o na mokulele, a ua loaa laua i kekahi kuaua koikoi ma ka manawa e lele ae ana maluna o ke Awawa o Kipapa. I ole ai e pulu i ka ua, ua koho wale ia ua hoemi iho o Wyatt i kana mokulele ilalo a ua hooku'i m« kekahi uwea e moe kea ana maluna ae o ke awawa ma kahi kokoke mai i ka halewili o Waipahu. Ua moku ka uwea a ua pau ka hana ana a ka mikini o ka mokulele a ua haule iho Ia ilalo iloko o ka mala-ko. Ua kiolaia,o Lukanela Wyatt am« ke Kakia'na, Meullen mai ka mokulele aku a mamao loa o Wyatt ka i make o laua, a no Meullen ua loaa aku oia e waiho ana ma kahi kokoke mai ia Wyatt.

TJa nahaha ka mokulele, eia nae aole i aia e ke ahi, a ua hiki hoi i na kanaka hana o ka halewili ke lawe ae i na kino o ia mau kanaka me ka pilikia ole, ua lawe kokeia

ae laua no ka halema'i ma Waipahn a maJaila i hoikeia ae ai ua make loa o "Wyait a no Meullen he kulana maopopo ole kona. Maohpe iho i hoihoiia mai ai oia no ka Halema'i ma Kahauiki, a nwlaila i make ai. Hooku'i Hou me ka Uwea Ma ka. mr.nawa o keia lono pilikia o ka hoea ana mai i ke kahua 0 na mokuea ma Puuloa, ua hoomaka aku la o Lukanela Meßlain ame ko« na kokooiua e lole maluna o kekahi mokulele De Haviland no ka huli ana i kahi o ke kino o Wyatt i waiho ai. I ka ike ana iho oka Lutanela Mcßlain i ka waiho o ka mokuea ilalo o ka Owawa iloko o ka mala-ko, ua hoemi iho Ia oia i ka lele ana o kana mokuea, a ma ia hoemi ana iho ua hooku'i aku la kona mokulele me ka uwea, o ka iho iho la no ia o ia mokulele i ka honua a waiho ana iLilo he mau haneri i-a wale no ka mamao mni kahi aku o ka Wyatt mokulele i haule ai a e waiho ana. Ua nahaha loa ia mokulele, o kahi i laki ai o na kanaka e kau ana iluna aole i mako, ua haki nae ka papa auwe me ka hakihaki eha mau niho oinua o ka Lukanela Mcßlain, a no kona kokoolua hoi, ma ke kino a ma ke poo kona mau wahi i kukonukonu ka eha. Ua lawe muaia ae keia maa kanaka no ka Halema'i ma Waipahu, a malaila i haawi mua ia iho ai ke kokua ia Inua, a mahope iho 1 hoihoiia mai ai i ka halema'i ma Kahauiki.

Mahope iho o ka hauwawala a.nfc ae o keia ufla ua holopuni ae la h« lono ua haule leekahi mokuea ma kekahi wahi, ma Kapakai eia ime, ua hooloia ae' ka oiaio o ia lono. No ka Lukanela Morse ua hoea mai oia i Hawali nei a hoonohoia a« jrtokulM\ ma Puuloa. Ua hatffole iho oi« h« wahine, he keikikano ekolu makahiki, ame kekalii bebe kaikamahine o hookahi makahiki, o kona onelia* nau aia ma Beach Walk Colbreok, Nu Hamesire. ,No ka Lukanela Wyatt hoi, he 32 ona mau makahiki & o Hampton, kona onehanau, a ma ka la 1 o lulai 1920 kona hookohuia ana i Lv« kanela a ma ka mahina o Novoma- x ba o ka 1923 i hoea mai ai i Hawaii nei, a ua hoonohoia aku oia ma ke kahua o na mokulele ma Leilehua a malaila oia i noho hana ai alūki i ka make ana aku la. Ua haalele iho oia he wahine ame kekahi kaikamahine uuku aiA no ma ke kahua. o na mokulel« ma ka Whecler FieM. He pule wale aku nei no i hala o ka Lukanela L. C. Catlett ka i haule me kona mokulele mawaho aku o kuaau o ka Papu Kamehameha * make hikiwawe loa. O Vereginia kona mokuaina home a iaia i make ai ua haalele iho oia he wahine ame kekahi kaikamahine uuku • ekolu makahiki. 0 MorBe i make ai ma ka Poaha o ka pule aku la i hala ka mea nana e hookele ana ka Catlett puali mahopie o ka make ana o Catlett. He papa kuikawa ka i hookohuia ina ke kahua Luke Field a ma k« Kahua Wheeler i papa nieniele no ke kumu o ka niake ana o keia mau kanaka ae la ekolu ame ke kuou o ka loaa ana o kela mau ulia. O na kino make o aa kanaka I make ai ua laweia mai i ka. hal«kupapau o Borthwick, a n o ko ]•- kou hoolewaia aku he hanaia e hoo* ponoponoia mai an/i mahope.