Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIV, Number 35, 27 August 1925 — Page 2

Page PDF (1.57 MB)

ELUA ______________ __________NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, AUGATE 27, 1925.
HOOLE KA AHA KIEKIE I KA
MANA O KE KANAWAI
HALE HULAHULA.
Ma ka hoopii hoohalahala i waiho-
ia ae imua o ka aha kiekie, e ku-e
ana i ka olelo hooholo, i hoopukaia
e ka Lunakanawai Apana Steiner,
maluna o ke kanawai hale hulahula,
i hoopuka mai ai kela aha i kana
olelo hooholo, ma ka Poakolu o ka
pule aku nei i hala, e hoole ana i
ka mana o ke kauoha kanawai i hoo-
holoia e ka papa o na lunakiai, o ke
Kulanakauhale a Kalana o Honolulu
nei, e pili ana i na hale hulahula.
Ma ka manao nui o ka olelo hoo-
holo a ka aha kiekie, ua ku i ka
mana ole ke kanawai i hooholoia
e ka papa o na lunakiai, e pili ana
no na hale hulahula, no ke kuma,
o haawi ana ia i fee kuleana i na
lunanana e «pono aku ai, a i ole e
hoole aku ai paha i ka hoopuka
ana i kekahi laikini, no ka aeia
o ka hulahula maloko o kekahi hale.
Ma kekahi manawa ae nei i hala,
ua hoopiiia o Carl Otani, ka ona
o ka hale hulahula Liberty, mauka
ae nei o ke alanui Liliha, no ka
malama ana i ka hulahula maloko
o kela hale, me ka loaa mua ole
iaia o ka laikini ae.
Ma ka hooloheia ana o kona hihia
iloko o ka aha apana, ua hoole ka
Lunakanawai Harry Steiner i na
noi kumu, ma ka aoao o ka mea i
hoopiiia no ka hoopau wale an» i
ka hihia; a i ka manawa nae i hoo-
halahala loa mai ai o Ontai imua
o ka aha kiekie, ua kakooia aku
kana hoohalahala, me ke kauohaia
ana aku o ka lunakanawai o ka aha
apana, e ae aku i na noi kumu,
no ka hookuuia o ka mea i hoopiiia,
malalo ae la o na kumu, o ia ka
mana ole o ke kanawai hale hula-
hula i hooholoia ai e ka papa o na
lunakiai.
0 ke kanawai e pono ai e hooholo-
ia, e ka papa o na lunakiai, wahi
hou o ka manao hoakaka ma ka
olelo hooholo a ka aha kiekie, e
kaohi ana ia, i ka mana apau loa
me ka papa, a o ka hana a na luna-
nana, he hooko wale aku no i ke
kanawai, aole hoi, o ke apono a apo-
no olo paha, i ka haawi ana aku i ka
laikini.
CAIRO, Egypt, Aug. 23— He ehi-
ku poe i ahewaia no ka pepehi ana
a make i ke Sa Lee Stack, he Ko-
misina Pelekane Kiekie mua ma Ai-
gupita, i liia i keia la.
APONO KA PAPA KOMISINA I
KE NOI A JOHN WISE.
Ma ka halawai a ka Papa Komisi-
na o na Home Hawali, ma ka Poaha
aku nei i hala, i aponoia ae ai ke
noi a Mr. John H. Wise, e haawiia
aku iaia malalo o ka aie, ka huina
o $905, no ke kuai ana i na papa
e kukulu aku ai i home nona ma ka
aina hoopulapula ma Molokai, a no
ke kuai pu ana kekahi i mau puaa
hoopulapula nana.
Mawaho ae o ke noi a Mr. Wise
ua ae pu mai kela komisina e haa-
wi ia Mrs. Muriel, he kaikamahine
a Wise, i ekolu haneri dala a ai,
no kekahi pa uwea, no ka hoopuni
ana i ko lana aina o elima haneri
eka ka nui.
E hoi ana o Mr. Wise ame hana
kaikamahine no Molokai, i ka -»;
puaa, na apono ke komisina e haa-
wi no laua i elima haneri ?; ka
nui; a no ka hoonee ana aku ka
hana hanai puaa imua, pela i o *
laua i noi ae ai i na kokua ^
mai ke komisina aku, ma na mea
pili dala.
HOOLAHA
Ahiki i ka hoolaha hou ia ana
aku, e halawai mau ana ke KOMI.
SINA HOOKUONOONO O WAIA-
KEA ma na kakahiaka Poakahi
apau ma ka hora 9:30, ma kona
keena, 301 Hale McCandless. Hono-
lulu, e hoomaka ana ma ka Poakahi,
Augate 10, 1925, no ka lawe ana
mai i na hoike a ka poe kuleana i
ke kulana o ka Aina Hookuonoono o
Waiakea.
Ma ke kauoha a ka Lunahoomalu:
B. C. STEWART.
Kakauolelo.
(6372— Aug. 6, 27.
HOOPAU ANA I KA HAWAIIAN
SOT CO., LTD.
Hoolaha i ka Poe Paa Aie.
Mamuli o ka hookohuia ana mai
o ka poe no lakou na inoa malalo
iho nei e ka Puuku o ke Teritore o
Hawaii ma ke ano he kahu no ka
poe paa mahele ame ka poe paa aie,
no ka hui Hawaii i hoopauia maluna
ae nei, ma keia ke haawiia aku nei
ka hoolaha i ka poe paa mahele
apau o ka hui i oleloia e waiho mai
i ka lakou mau koi i hooiaio pono
ia i na kahuwaiwai i oleloia ma ka
halekuai o K. Tanaka, kekahi o la-
kou Helu 417 Alanui Moi Akau,
Honolulu, Hawaii, iloko o Kanaiwa
(90) la mai ka hoopuka mua ia ana
aku o keia hoolaha. .
Honolulu, Augate 12, 1925.
K. TANAKA,
H. AKASHI,
K. MIYATA,
ame S. TAKAKUWA,
Na kahu i olelo mua ia ae nei.
6375— Aug. 27; Sept. 3, 10, 17, 24.
HAULE HE KAA I KA PALI A
PAKELE MAI KE OLA.
Oiai e holo ana maluna o kona
kaa otomobile hou, ma ka auwina
la o ke Sabati aku nei i hala, ma
kahi e kokoke ana i Kapukaki, i
haule, aku ai ke kaa otomobile o
Konela Will E. Fisher o ke alanui
Puunui, i ka pali, ma kahi o umi-
kumamalima kapuai ke kiekie, me
ke kuwalawala ana o hela kaa no
elua manawa, me ka pakele mahune-
hune ana mai nae o ke ola o Mr.
Fisher, mamuli o na. ulia pomai-
kai.
I kulike ai me ka moolelo no ka
loaa ana o kela ulia poino, e holo
mai ana ka o Fisher maluna o kona
kaa otomobile, no ke taona nei, a
i ka hoea ana ma Kapukaki, i oili
aku ai he kaa kalaka, nolaila ua
hoohuli ae la oia i kona kaa ma ka
aoao hema o ke alanui, i ole ai e
hooku'i na kaa a elua i kahi hoo-
kahi.
Me he mea Ia, na kuhihewa paha
oia i ke akea o ke alanui, a i ole,
ua hookeia mai paha e ke kaa ka-
laka, pela i haule aku ai kona kaa
ma ka aoao o ke alanui, aole he
mea i maopopo i ke kumu oiai ma-
oli o kela pilikia, hookahi nae mea
i ikeia, o ia no ka nui o na poino
i kau aku maluna o ke kaa otomo-
bile.
Ma ka po hoi o ka Poaono aku,
he eha poe i halawai me ka poino
kukonukonu, ma ka huli Koolau aku
nei, i ka manawa i haule ai ke kaa
otomobile a lakou e kau ana iloko
o kekahi auwaha ma ka aoao o ke
alanui holopuni, he elua mile ma
ka aoao o ke taona nei, mai Wai-
ahole mai.
O na inoa o kela poe i halawai
me na poino, oia o Dan Kawaihoa
o ke alanui Ala Moana, Frank Ke-
ola ame ka laua mau wahine elua;
ua eha like lakou apau loa.
I kulike ai me ka hoike i hoihoiia
ae i ka halewai e pili ana no kela
ulia poino, o Dan Kawaihoa ka mat
nana e hookele ana i ke kaa oto-
mobile, ma ke alanui Kamehameha,
ma ka bora umi o ka po o kela Poa-
ono, a i ka hoea ana o ke kaa ma
kahi uakee o ke alanui, ua hiki ole
iho la i ka huila hoopololei ke lawe-
lawe i kana bana, no ia kumu, ua
hu aku la ke kaa ma ka aoao o ke
alanui, a haule aku la iloko o kekahi
auwaha akea,
O L. S. McLane, ka mea nana i
hookau i kela poe i eha maluna o
kona kaa otomobile, a hoihoi loa
mai la ia lakou noloko o ka halema'i
o na poino ulia, a mailaila i hoihoi
loa ia aku ai noloko o ka Halema'i
Moiwahine.
He mau ulia kaa hou ae no kekahi
ma kela Sabati i hala, me ka nui
o na kaa i poino, a ua eha no hoi
kekahi poe, aole nae i kukonukonu
loa, e make ai, ua lawa no nae kela
mau poino, i mea e pii ai ka lia
maeele i ke kumu pepeiao.
KE PAILA MAI LA KE KALAI-
AINA MA HAWAII.
I kulike ai me na hoike e oiliili
mai nei iloko o keia mau la, aia ka
ipuhao kalaiaina ma ke Kalana o
Hawaii, ke paila mai Ia i keia ma-
nawa, e komo aku ai oa moho e
alualu ana i na kulana oihana iloko
o ke kalana iloko o na paio hahana
ana, ka mea i ike ole ia pela ma-
mua aku nei.
Hookahi ka kulana ano nui loa, e
kau aku la na maka o ko Hawaii
poe, no ka owelawela o na paio ana
i keia kau koho baloka ae, o ia
no ke kulana lunahoomalu o ka pa-
pa o na lunakiai, a ma ka manaoio
o kekahi mahele nui o na mana koho
iloko o keia mau la, he hana paa-
kiki ia Sam Mahuka Spencer, ke ka-
la 'i ana aku i ka mea e holo ku-e
mai ana iaia.
O ka moho e holo ku-e mai ana
ia Samuel M. Spencer, oia no o Har-
ry H. Allen, ka mea no i alualu i
kela kulana ma ke kau koho baloka
aku nei i hala, ma ka aoao Demo-
karata a haule.
Ma na wahi apau o ke Kalana o
Hawaii, o ka inoa hookahi wale no
ka o Harry H. Allen ke loheia i ka
ikaika, malalo iho la o kela kumu,
i nana aku ai na loea kalaiaina i ka
nee ana o ke au o ka manawa, no
ka hahana loa o na paio ana ma-
waena o kela mau moho, no ke ku-
lana lunahoomalu o ka papa o na
lunakiai.
E ukali aku ana i ke kulana luna-
hoomalu o ka papa o na lunakiai, o
ke kulana makai nui ka kekahi ku-
lana e loheloheia mai nei, i ke okai-
kai, eia nae aole he wahi hopohopo
iki o na hoaloha o Sam Pua, no
ka aha'i hou no o ka Makai Nui
Sam Pua, i ka lanakila ma keia kau
koho.
O Tom Pedro, Jr., ke alualu hou
mai ana i kela kulana makai nui;
aole he wahi hopohopo iki o na ho-
aloha a Sam Pua nona, no ka mea
ma ko lakou manaoio, e hooi loa ia
ae ana ka ikaika o Sam Pua, ma
keia kau, mamua o na manawa ae nei
i hala, e hookahahaia aku ai ka
manao o Pedro, no ke emi ana mai
o kona ikaika o na kau aku nei i
hala.
O ke kulana puuku kekahi kulana
e paonioniia ana, no ka mea e holo
ku-e hou mai ana no o Charles S.
Swain, i ka Puuku Shipman, e paa
mai nei i kela kulana i keia mana-
wa; a mawaho ae olaila, he nui na
kamailio, e pili ana i aa moho, no
ke kulana lunakiai, ma kela ame ke-
ia apana; o ia hoi, e hoao ana ke-
LOAA KA ADIMARALA ME KA
POE INU WAIONA.
Maloko o ka Hokele Ikesu, o ke
komoia ana e ka Hope Loio Ame-
rika Miss Carrick Buck, ka Hope
Ilamuku Heine, ame ka Luna Hoo-
ko i ke kanawai waiona Mrs. Par-
rott, ame ko lakou mau kanaka, ma
ka pule aku nei i hala, he adimarala
kekahi i loaa aku i kela mau luna
oihana, me ka nui ae o na malihini
e hoohauoli ana ia lakou iho, ma
ka inu ana i ka waiona, ame ka
nanea ana e hoolohe i na himeni
ame ka hulahula.
Nui ka poe ko'iko'i a hanohano
o ke kulanakauhale nei, i loaa pono
aku maloko o kela hokele, he poe
i manao ole ia aku ai, e komo pa
i ana lakou ma ka hakihaki ana i ke
kanawai hookapu waiona, eia nae ua
loaa aku lakou i kela mau luna oi
hana ae la maluna, e noke ana
ka inu waiona.
Ua lilo i hana pohihihi na ka Ake
na John Wise ame kona poe kanaka
ke komo ana e hopu i ka ona nona
kela hokele mamua aku, pela no
hoi ka hiki ole i ka oihana makai ke
hopu, aka nae ma ka aoao o keia
mau luna oihana wahine, he hana
maalahi loa ia, ma ko laua hoea
kino ana aku noloko o kela hokele,
a kuai aku la i ka waiona, me ka
hoohakalia ole iho o na Kepani ma-
loko olaila, i ka hoolilo ana mai
i ka waiona ia laua, elike me ko
laua hopohopo ole, i ka hoolako ana
aku i na malihini e ae me ka rama.
Oiai ka Hope Loio Amerika Miss
Carrick Buck ame Mrs. Parrott e
noho ana ma ka aoao o ko laua
pakaukau, me ka waiona a laua i
kauoha aku ai, e ku ana imua o ko
laua alo, o ka manawa ia a ka Hope
Ilamuku Heine, i hooko aku ai i ke
kanawai, mamuli o kona komo ana
mai iloko o ka hokele, a hopu i na
Kepani na lakou e hoolako ana i ka
waiona i na malihini.
HOOMAKAKIUIA KA HOPE LO-
IO AMERIKA HEINE.
No ka hoea pinepine ana aku o ke-
kahi Pake opio o Harry S. Wong
ka inoa no kahi e kokoke ana i ka
homo o ka Hope Loio Amerika Hei-
ne, no na po ekolu, o ka pule aku
Ia i hala, i hopuia ae ai oia e ka
Hope Ilamuku Heine, malalo o ke
kumu hoopii, no ka hoopunipuni, he
kiu oia e noho hana ana malalo o
ke aupuni.
Ma ka Poaha aku nei nae i hala, i
hoopau wale ae ai o Heine i kana
hoopii e ku-e ana ia Wong, aka ma
ia wahi, i hookomoia ae ai he hoopii
e Wong iloko o ka aha e ku-e ana
iaia, no ka hoeha.
Ua hopuia o Harry S. Wong e
Heine ma ka po o ka Poakolu ma-
mua aku no ke kapa ana iaia iho,
he kiu e noho hana ana malalo o ke
aupuni, oiai nae aole he hiki iaia
ke hoikeike ae i kona komisina.
No na po ekolu ka, e hoea mau
aku ana kela Pake me kona kaa
otomobile, a kukulu i kona kaa ma
kahi kokoke i ka home o Heine, a i
ka manawa i kauohaia aku ai oia
e ku a hele mai kela wahi aku, ua
hoopuka aku la oia i kekahi mau
olelo kupono ole.
Oiai ka e laweia mai ana no ka
halewai, maluna o ke kaa makai, ua
hoao o Wong e holo mahuka, aka
ua paa hou ia oia e Heine ahiki i
ka hoea ana no ka halewai; a ma
kekahi la ae, mahope o ka ninaninau
pono ana o ka Loio Amerika Parsons
i ka hihia o Wong, i kauoha ae ai
oia e hookuuia kela Pake a o kana
mea i hana mai ai, o ia no ka hoo
hiki ana ae i kekahi palapala hopu
no ka hopu ana mai o na makai ia
Heine ma kela Poaha.
KOMO AIHUE IA ELUA HALE
MA WAIANAE.
Ma ka po o ka Poalua o ka pule
aku nei i hala, he elua mau home
ma Waianae i komoia ae e kekahi
mau haole koa elua, o ka mea apiki
nae, aole e hiki i kekahi Kepani
i ike i ke komo ana aku o kela
mau koa maloko o kona home, ke ike
i ua mau koa nei, ma ka manawa
i ku laina ia ai na koa apau, ma
kokahi la ae. ,
Mawaena o ka hora eiwa ame ka
hora umi, ma kela po, i komoia ai
ai ka home o S. Hano, oiai na ona o
kela home, e pa'uhia ana i ka hia-
moe maloko o kekahi rumi, he mau
uwaki ka i lilo i ka aihue ia, me
ke ala ole mai o ka poe maloko o
kela hale.
O ka lua aku o na hale i komo
aihue ia ma kela po hookahi no, o
ia ka hale o Nakamoto, e ala mai
ana no nae ka ona nona kela hale,
i ka wa i komo aku ai na piko pau
iole iloko, me ka hooweliweli ana
aku o kela mau koa i ke Kepani,
no kona pepehiia aku a make, ina
e hoao ana oia e uwa, i wahi e lohe
aku ai ka nui o ka poe ma kela wahi.
Ma ke kakahiaka ana ae o kekahi
la mai, ua hoikeia aku la ka lohe
i ke alii koa, nana e hoomalu ana
na koa ma Waianae, a ua kauohaia
mai o Nakamoto, e hele aku oia e
nana i na koa elua ana i ike ai ma
ka po aku mamua, o ke komo ana
iloko o kona hale, aole nae e hiki
iaia ke hoomaopopo i ua mau koa
nei, mai ka nui ae o na haole koa,
nolaila ua pakele kela mau kolohe,
me ka paa ole i ka hopuia.
kahi poe hou, e holo ku-e i ka poe e paa mai nei i kela mau kulana i keia wa.
AHAI KE C. E. O WAIAKEA I KA
MAKANA HOOKUKU.
Ma ka hookuku himeni o ka ma-
lamaia ana mai nei. e na papa hi-
meni o na C. E. o Hawaii, maloko
o ka hale kiionioni o Papaaloa, Ha-
waii, ma ke Sabati, Augate 16, i
aha'i ae ai ka papa himeni o ke
C. E., o Waiakea i ka lanakila o
kela hookuku, me ka lilo ana o ka
makana helu ekahi i kela papa hi-
meni, o ia hoi he $50.00.
He elima ka nui o na papa himeni
i komo ma kela hookuku ana, o
ia na papa himeni o Laupahoehoe,
Olaa, Opihikao, Kohala ame ko Wai-
akea. Ua kaa ka helu elua ma kela
hookuku ana i ka papa himeni o
Laupahoehoe, me ka makana o ka-
nakolu dala, a i ka papa himeni o
Olaa ka helu ekolu, me ka makana
o iwakalua dala.
O ke alakai o ka papa himeni o
Waiakea, oia o J. Kalima, a he
iwakalua-kumamawalu ka nui o ka
poe i komo maloko o kela papa.
Me kekahi kaaahi kuikawa, o ka
haalele ana iho ia Hilo, ma ka
hora 8:00 o ke kakahiaka o kela
Sabati, Aug. 16, i holo aku ai ko
Hilo poe, ame ka papa himeni o
ke C. E. o Waiakea no Laupahoe-
hoe, kahi e malamaia ana o na
hana o ka aha mokupuni.
He hoolaa luakini, ka hana, i ma-
lama mua ia, a mahope aku ke Kula
Sabati, mahope o ka hoike ua hoi na
mea apau e paina i ka aina awa-
kea, a noho hou mai ka halawai
a na G. E. ma ka auwina la, a ma-
hope o ka aina ahiahi, i liuliu hoo-
makaukau ai na mea apau, no ke
kau hou ana maluna o ke kaaahi
no Papaaloa.
Ua hoea na mea apau ma ka hale
kiionioni o Papaaloa, he elua mile
a oi mai Laupahoehoe mai, a mala-
ila kahi i malamaia ai o na hana
hookuku, a mahope o kela hana i
huli hoi hou aku ai ke kaaahi no
Hilo, me ka piha o na mea apau me
na manao hauoli, no na mea a la-
kou i ike ai, a i lohe ai ma kela la.
NO HAWAII NEI KE KELEPA A
NA MOKULELE.
E hoakaka ana ka lono mai Kapa-
lakiko mai o na mokuea apau ekolu
e hoao ana e lele mai me ka hoo-
maha ole ahiki no Hawaii nei, i
keia pule, ua hoea ae a pau i ke
kahua o na mokulele Crissy ma ka
la Sabati iho nei. O ka mokulele
Boening PN-1 i haalele aku ai ia
Seattle ma ke kakahiaka Poaono ua
kuu iho ma ke Kaikuono Neha ma
ka hora 12:55. 0 ka Mokulele
PN-9 Helu 3 iloko o kana lele ana
me ka hoomaha ole mai San Diego
mai ma ka hora 3 p. m., ke kuu ana
iho. O ke kolu o na mokulele, ka
PN-9 Helu 1, i haalele aku ai ia
San Diego a lele ae no Kapalakiko
me ka hoomaha olo ua ku iho ia
ilalo ma San Pedro mamuli o ke kulu
o ka aila, aole i hoea ae i Kapalakiko
ahiki i ka hora 5:50 o ke ahiahi Sa-
bati aei. O na mokulele a pau eko-
lu ua hoolako ia me na kanaka na
lakou e lawe mai ana i na mokulele
i Hawaii nei.
Ua hoolahaia ae ma Kapalakiko
ma ke Sabati iho nei elike me ka
hoike ma ka lono, o ka lele ana ae
o na mokulele mai San Diego a Ka-
palakiko me ka hoomaha ole ua hoo-
paneeia mai ka Poaono mai a ke
Sabati mai no ka holopono ole o ka
noonoo o ke Kokua Pailaka Connell,
o ka mokulele lawe hae me ke ano
o ka hanaia ana o na mea hoonui
i ka malamalama o na mokulele, a
ua ikeia ka holopono ole ma ka ma-
nawa o ka lele hoao ia ana ma ka
Poaha aku.
Ma na wahi e ae apau o na mo-
kulele ua ikeia ke akamai o ka
poe na Iakou i hana na mokulele
hookahi wale no kumu e hiki ole
mai ai na mokulele i Hawaii nei o
ka halawai o na kanaka o na moku-
lele me na ulia pakalaki.
Pakolu na Kiai ma ka Mokulele
No ka hooiaio ana no ka palekana
o na mokulele ua pakoluia na kiai
e na kanaka o ke keena kaua moana
no na mokuea e lele mai ana. Ko
ka hoopakele ana i na kanaka o na
mokuea e lele mai ana elike me ia
i hoolala mua ia ai he umi-kuma-
makahi mau moku e hoonohoia ana
ma ka moana Pakipika ma ka laina
a na mokulele e lele mai ana, a ma
ke kauoha hope loa ka i hoopukaia
mai ke keena kaua moana mai he
iwakalua a oi aku mau moku holo-
mama Ioa me na mokuloko ame na
mokuea (Seaplanes) e hoonohoia ana
ma ka moana ma ka manawa o na
mokulele e lele mai ai maluna o ka
lewa mai Kapalakiko mai no Hawaii
nei.
He umi-kumamalua mau mokuluu o
hoonoho ia ana ma ka moana ma
ke 30 mile ke kowa o kekahi mai
kekahi mai; ma kahi kokoke mai i
Honolulu nei, me kekahi moku kolo
e bana ana ma ke ano ukali no ia
mau mokulele.
E hoonohoia ana hookahi moku
holomama loa ma ke kowa o Holo-
kai, Hawaii, a e hoonoho ia aku
ana kekahi mokukolo ma kahi ko-
koke i Hilo. He mau mokukolo
a mau moku holo mama loa ke hoo-
nohoia aku ana ma na wahi like ole
mahope aku mx ka laina pololei a
na mokuea e lele mai ana mawaho
ae o na moku i hoonohonohoia aku i
nei manawa.
LAWE IA HAOLE I KONA OLA
IHO ME KA PU PANAPANA.
Mamuli o na kumu i koho wale
ia aku, o ia ka pilikia o kona noo-
noo, no na mea pili dala, pela hoi
ka maikai ole o kona ola kino, i lawe
okoa ae ai he kakauolelo no ka oiha-
na leka, e noho ana ma Leilehua,
i kona ola ma ka auwina la o ka
Poakahi iho nei, ma ke ki ana no
iaia me ka pu panapana, ma ka
puuwai, a make oia iloko o ka ma-
nawa pokole loa mahope mai, o kela
hana ki-pu.
O ka inoa o kela kakauolelo o ka
oihana leka ma Leilehua, oia o James
B. Nichols, he kanaka kino ikaika
oia ke nana aku mawaho, eia nae
iaia o ka hoea ana ae no ka haleleka
lala ma Leilehua, ma ka hora umi
me ka hapa o ke kakahiaka o kela
Poakahi, ine he mea la, oia kekahi
o na kanaka ma'i maoli, i ke kau-
maha o kona helehelena a kona mau
hoaloha e nana mai ana iaia.
Fa noho kela kakauolelo maloko
o ke keena o ka oihana leka, ahiki
i ka pau loa ana o ka poe hana o
ka haleleka, i ka hele e ai i ko
lakou aina awakea, a koe wale no
oia me kekahi limahana e aku, 0
kona manawa ia i kii aku ai i kekahi
o na pu panapana, e waiho ana ma-
loko o ke keena o ka oihana leka,
a lawe pu aku la me ia, iaia o ka
haalele ana iho i kela keena, he
hora mahope mai.
Ma ke koena aku o kela auwina
la Poakahi, aole i hoi hou aku o
Nichols i kana hana, aka ua hoi loa
no oia no kona wahi, a e nanea ana
oia me ke kumu puhiohe, ma ka
manawa a ka lunanui o ke keena
leka, i hele aku ai no ka hui pu
ana me ia, ma ka hora elima o ke
ahiahi.
Oiai ka kela lunanui, e hookokoke
aku ana i ka hale e noho ana o kela
kakauolelo, ua lawe mua ae la o Ni-
chols i kona ola iho, ma ke ki ana
iaia i ka pu ma kona puuwai.
Mahope iho o ka Iawe ana ae o
kela kakauolelo i kona ola iho, i
hoike koke ia mai ai ka lohe i ka
Lunaleka Nui MacAdam, ma Hono-
lulu nei.
He ekolu ae nei pule i hala, i na-
1 naia ai na buke moohelu waiwai a
kela kakauolelo, a ua ikeia ka po-
lolei, eia nae, ma ka oleloia, ua
hoike okoa ae o Nichols imua o
kona mau hoaloha ma kela kakahi-
aka, ua hoopilikia loa ia kona noo-
noo, no na mea pili dala, ma ke
ano hea nae i hoopilikiaia aku ai ka
noonoo o kela kakauolelo, aole i mao-
popo i na luna oihana o ke keena
leka ma kela la.
ILI HE WAAPA MOKUAHI PA-
KELE NAE NA OHUA.
E ole ke koa ame ka maka'u ole
o kekahi wahine opio nona ka inoa
o Mary Watson, o ia kona au ana
mailuna aku o kekahi waapa moku-
ahi i ili, ma kalu kokoke i ka nuku
o ke awa ae nei o Kou, ma ka po
o ka Poaono aku la i hala, pela iho
la i hoopakeleia mai ai ke ola o
kekahi poe ekolu mai ka make mai.
I kulike ai me ka moolelo e pili
ana i ka hoopakeleia ana o kela poe
mai ka waapa mokuahi mai; penei
no ia:
Ma ka po o kela Poaono, ma ka
hokele Tropic ka o Robert Purdy
kahi i nanea ai me kekahi mau ho-
aloha lehulehu, a oiai he wiliki kana
hana noluna o kekahi o na waapa
mokuahi o na Hoahanau Young, ua
kono aku la ka oia i kekahi poe,
e hele lakou i ka holoholo waapa
ma kela po.
Ua kahi 'ohi 'o ka oia i ka waiona
ma kela manawa, nolaila ua ae mai
la kona mau hoaloha e hele i'o la-
kou i ka holo waapa, o ka poe i
hele mai me ia, oia o Y. Yum, Mary
Watson ame Mrs. Nishi.
Iho mai la lakou apau no ka uwapo
12, malaila i kau nui aku ai ma-
luna o kekahi o na waapa mokuahi,
a hoomaka mai la e holo no ka nuku
o ke awa.
He hora ka a oi, mahope iho o
kela haalele ana aku i ka uwapo,
ua kapalulu aku Ia ke kila o ua
waapa nei, iluna o ka holopapa, ma
ka aoao maluna o ka nuku o ke awa,
a no ka hoopakele ana i ke ola o
ka poe apau maluna o kela waapa,
ua au okoa mai la o Mary Watson,
nouka nei o ka aina, a pae mai oia
ma ka Papu Limaikaika, a hoike
aku la i ko Iakou moolelo poino.
I ka lohe ana aku o na aliikoa
i kana moolelo, ua hoohuliia mai la
ke kukui uwila no kahi o ka waapa
ili, a iloko no hoi o ia manawa
hookahi, i hoikeia ae ai ka lohe i
ka oihana makai, a iloko o ka ma-
nawa pokole, i hoounaia mai ai
kekahi poe, no ka hoopakele ana
i ka poe poino, he oiaio, ua hoopa-
keleia kela poe apau.
Ua hopuia o Robert Purdy e ke
Kakiana Makai Louis, a laweia ae
e hoopaa ma ka halewai, ma kela po,
no ka noii poao ana aku o ka oihana
makai, i ke ano o ka hana nana i
alako aku iaia iloko o ka pilikia.
Ma ka olelo a na makai, ma ko
lakou manaoio, ina aole i ili maoli
ka waapa mokuahi, ina ua hoomau
ka holo ana o kela waapa, ahiki
i ke piholo ana iloko o ka moana
Mamuli o kekahi mau hemahema i
ikeia, i hoopaneeia ai ka manawa e
haalele aku ai na mokulele ekolu
ia Kapalakiko mai ka Poaono ae
nei, a i ka Poakahi o keia pule ae.
KA NINAU i'A ma HAWAII NEI
(Mai Ka Aoao Ekahi Mai)
mau hua. a ina aole Iakou e hookuuia aku ana e hana pela, aohe
kumu e hookapuia ai lakou.
Ka Elua, o na mahina hooilo o Dekemaba, Ianuari ame Feberuari, he mau mahina ino ia, e hiki ole ai i na waapa lawai'a ke holo ma ka moana, a i ole hapa mai paha ka loaa ana o na amaama. Iloko o keia kikina i kauka'iia aku ai na amaama loko no ka hoolawa ana mai i ka i'a. Nolaila iho la i aeia at ke kuaiia o na amaama loko. Na Manao Hoakaka Pili no ka Aaeia Ana o na Amaama Loko
Ua manaoia paha aole e hiki ke ikeia ka like ole o ka amaama loko mai ka amaama kai mai, nolaila o ka ae ana aku e kuaiia ka amaama loko e wehe hamama ia ae ana ka ipuka no ke kuai pu ana i ka amaama kai.
O ka pane no keia mea, o ia keia, ua koiia mai e na kanaka loe : ike lawai'a ua hiki ia lakou ke ike i ka like ole mawaena o ka amaama loko ame ka amaama kai. nolaila ua auhee wale aku la keia kumu ku-e.
IT nae o ka poe wale no e paa ana he laikini kuikawa ke kuai i ka amaama loko iloko o ke kikina kapu, ka poe i aeia aku e hana pela, a ua manaoia aku no hoi e makaala loa ana keia poe i laikiniia, no ka hokai ole ia o ko lakou kuleana kaokoa.
Eia hou, ua ili aku ke ko'iko'i o ka hooiaio ana maluna o ka mea e kuai ana i ka amaama i ke kikina kapu, ma ka hoike ana mai he amaama loko kana e kuai ana aole he amaama kai. O ka mea mua loa, he kakaikahi wale no na lokoi'a, nolaila he hana maalahi loa ka huli ana aku i ka oiaio, no ke kuaiia o ka amaawa loko, ma ka ninau ana iwaena o na ona o na loko I'a kuloko a poe paa hoolimalima paha, ina mailoko mai o kela nau loko ka amaama i kuaiia. Ina aole no kela mau loko mai, alaila be amaama kai kela.
Eia hou, o ka hookoe ana e ae ana i na amaama loko e kuaiia iloko o ke kikina kapu, no ka pono pili loa ia i na ona ame ka poe paa hoolimalima o ka loko, nolaila aole lakou e kokua aku ana i kekahi mea okoa aku e ku-e ana i ke kanawai ma ke kuai ana i ka amaama ma ke ano paonioni me ka lakou amaama loko. Hoopakele Ke Kanawai i Na Pua Amaama
Ma kekahi manao o ke kanawai e hookapu ana ia i ke kuaiia o ka amaama i ko lakou wa opiopio a uuku no ka aiia mamuli o ka liilii.
Ua hookapu ke kanawai i ke kuaiia o ka amaama i emi iho malalo o ehiku iniha ka loa, a o ka loaa ana aku malalo o ka malu o ka poe kalewa i'a ame ka poe kuai i'a, ua ku-e ia i ke kanawai.
E hoomanaoia ua hookapu ke kanawai i ke kuaiia o ka amaana malalo o ehiku iniha ka loa; aka ua kaupalena wale ia no ka hookapuia no ka loaa ana aku malalo o ka malu, i ka poe kalewa i'a ame ka poe kuai i'a.
Ma kekahi olelo ana ae, aole i ku-e i ke kanawai no kekahi mea aka no ka mea kalewa i'a a mea kuai i'a wale no, ka lawe ana mai malalo o kona malu i ka amaama malalo o ehiku iniha ka loa.
Ua hiki i kekahi mea i loaa iaia ke kuleana maoli e kaee ai i
ka pua amaama ke Iawe mai a ai ia mea aole e kuai.
Ku-e i Ke Kanawai e Pili Ana i ka Pua Amaama
Aole i pili ka hookapu ana i na pua amaama i na kanaka lawai'a kalepa a ona paha o na loko, a poe hana paha e kaee ana i na pua amaama, no ka hoopiha ana i na lokoi'a.
Aole no hoi i pili ka hookapu ana i na maka nahenahe o na upena i ke kaee ana i na pua amaama, no ka hoopiha ana i na lokoi'a.
Aole i Hemolele ka Hoopakele Ana, Aka e Aho Ia Mamua
o ke Kanawai Ole
O na hookaokoa ana i ke kanawai i hoikeia ae la maluna,
malia e hoopohihihiia aku ana no ia a mamuli o na hookaokoa i
ana, e pakele ai kekahi poe hakihaki o ke kanawai; aka ke
olelo nei au, he oi ae ka maikai o ke kanawai elike me ia e
ku nei, e hoopakele ana i ka amaama iloko o ke kikina hanau
hua a e hoopakele hapa ana i na pua amaama mamua o ka
nele loa i kekahi mea hoopakele.
Ua haawi mai ke kanawai i kekahi hoopakele ana no kekahi o ko kakou i'a maikai loa a kamaaina no hoi, oiai nae aole he kanawai hoopakele i ikeia mamua aku nei.
Ke olelo ae nei au he liilii loa ka hoopilikia ana o ke kana- i
wai hou e pili ana i ka amaama ma kona hoohanaia ana. a ilo-
ko no hoi o ia manawa ua hoohanaia me ka maopopo loa no
ka pono o ka lehulehu.
E alakai ana ke kanawai hou no ka hoomahuahua ana i ka
amaama o keia mua aku ma ka heluna ame ka nui o ke kino.
O ka hopena maoli o ia no ka hoemiia mai o ke kumukuai.
Nolaila aia ke kanawai mahope o ka pono o ka lehulehu, e
pono ai e kakooia e na mea apau.
(No keia pule ae e puka hou aku ai.)