| | He Moolelo Hooniua Puuwai -NOKA UI NOHEA GELADIOLA Ka Ipo Aloha a na Mea Aloha Elua He hapalua hora ma ia hope iho hui hou aku la o Mrs Ba-
raunu me Felorika no ka Hokele Delemonika.
He mau wahi minuke pokole loa kona o ka ai ana me ka
awiwi mamua o ko laua hoi hou ana ae me Felorika i ka hale
hoikeike no na hana hoikeike o ia ahiahi iho. Na Mr Keoni
a o ka Haku Kalaweina hoi, i hookau ae ia laua iluna o ke
kaalio, a i aku la ia kua e ike hou aku ana oia ia laua mahope "Pehea kou manao no Mr. Keoni, aole anei ou manao he
kanaka maikai oia?" i ninau ae ai o Mrs. Baraunu ia Felorika
i ko laua manawa e hoi ana no ka hale hoikeike.
"Ke ike maopopo ole nei au la i ka'u mea e noonoo ai nona,"
wahi a ka Felorika pane. ''Aohe ka oe i hoomaopopo aku nei i kona mau ano ma kana
mau olelo a ma kona manao no hoi? Ma ka'u mea o ka ike
ana aku nei nona la ea, ua aloha oia ia oe. I hai aku au ia oe,
he kaikamahine laki loa oe ina e lilo ana ka makoi, ia oe."
Alaila, ninau iho la no hoi o Felorkia iloko iho ona, "Heaha
Ia kana e noonoo iho ai ina e hoike aku ana oia o Mr. Keoni
ana i ninau mai ai aole oia he kanaka okoa o ka Haku Kala-
weina no oia, a ua nonoi mai iaia e mare aku me ia?"
Ma kela alanui loihi a laua o ka hoi ana ua nui a lehulehu
ka ka wahine mau olelo pai no Mr. Keoni me kona manao
paha aole i maopopo mua o Felorika ia kanaka, a eia nae, iloko
o kana mau olelo, he liilii loa ka Felorika mau mea. o ke ka-
mailio ana aku. I ke kaalio a laua e kau ana i huli ae ai mai ke alanui Boro-
dawe a i ke alanui Alawai, hikilele ae la o Mrs. Baraunu i kona
manawa i huli aku ai e nana iwaho ma ka puka aniani o ke
kaa, a ike aku la i ka makaikiu Kalakakona e hele ae ana mai
kekahi aoao o ke alanui a i kekahi a a'e aku la maluna o ke
alanui kauaoao.
La ike mai anei ka makaikiu iaia? Ina pela, ua hoomaopopo
mai anei kana ike ana oia ia e kau ana maluna o ke kaalio?
Aole hiki iaia ke pane nona iho ia manawa. Malia paha o
kela ninau a ka makaikiu no ke kaikamahine, aohe no he ma-
hao nui iloko o ia ninau. Aka nae, o kana mea i ike ole ai
aole no ia he mea e eha ai nona, wahi ana iaia iho.
Aole e loaa iki ana ka maha iloko o kona noonoo ina ua
ike maopopo mai ka makaikiu iaia, a ua ike pu mai hoi oia
i ka lauoho ehuehu o ke kaikamahine e noho pu ana ma kona
aoao.
I ka manawa i ike mai ai ka makaikiu i ka maalo ana ae o
ke kaalio a hoomaopopo mai la i ka helehelena o Mrs. Bara-
unu, ku malio iki iho la oia me ka ninau iaia iho, "Owai la hoi
kela e holo pu la me Mrs. Baraunu, ke makemake nei au e ike?"
"Ma ko'u manao koho o ke kaikamahine kela a'u e huli nei,
he helehelena elike me kona. Alaila, ua hoopunipuni mai anei
kela wahine ia'u? Wahi ana o ka olelo ana mai aole oia i ike
i kahi o ke kaikamahine o ka hele ana, a ina he olelo oiaio ia
ana alaila ua hoopunipuni oia.
Hooholo koke iho la oia i kona manao no kana mea e hana
aku ai. O kona kahea aku la no ia i kekahi kalaiwa kaa e
holo mai, a i kona kau aua aku kauoha aku la e hahai me ka
nana loa mahope o ke kaalio o ka hala ana aku he mau mi-
nuke mamua.
"Hahai mahope o kela kaalio ahiki i ka loaa ana ina e hiki
ana. Ma kahi a ia kaalio e ku ai, ku pu iho me kau kaa, i mau
kapuai ka mamao mahope mai lohe aku la oe?"
Hoopa ae la ke kalaiwa i kona papale kapu, a mahope o ka
hahai ana aku no ka mile a oi, ku iho la ke kaalio mamua aku
o ka laua kaa ma kekahi hale mabala nui ma ke alanui Elima.
Ua hoohoka loa ia ka makaikiu i ka ike ana aku i ke kaalio
i ke ku ana iho mamua o ka hale o ka ohana Peneloke, he oha-
na waiwai loa i hiki aku ka waiwai i kahi o na miliona.
Iloko o na sekona pokole loa ua hauler aku la oia mailuna
aku o ke kaa a mahope o kona noi ana ae i ke kalaiwa e kakali
nona, hele aku la imua a ku ma ka aoao o ke kaalio mamua
aku o laua, i ka manawa maikai loa e ike aku ai oia i kekahi
lede aoo me kekahi wahine opio o ka lele ana mai ke kaa aku.
Aole keia o Mrs. Baraunu o ia ka mea maopopo loa. No
kona piha i ka inaina hoi hou ae la a kau iluna o ke kaalio, a
I aku la i ke kalaiwa, "he kaa okoa loa kau o ka hahai ana
mai nei aole ke kaa a'u i makemake ai. Aole au e uku aku
ana ia oe hookahi keneka."
"Ia oe aku ia, aole o oe ka mua Ioa o ke kanaka i hoohoka
Inai ia'u me ka hoao ana e holo wale me ka uku ole, ina aole
oe e hookaa mai ana, omua aku o ka aha hookolokolo kahi
nana e nana mai i ko'u pono," wahi a kahi kalaiwa me ka piha
Ioa i ka huhu.
"Haawi koke mai i ka hapalua ai ole pela e hookomo aku
Una au ia oe iloko o ka aha."
"Ua lehulehu na keonimana apakee elike me oe a'u i ike ai
mamua," wahi a ke kalaiwa me ka piha i ka huhu.
"He makaikiu au, i lohe oe," i pane aku ai ka makaikiu me
ka huhu. Aohe a'u nana ina he makaikiu paha oe a makaikiu
ole, o ka'u wale no e koi aku nei ia oe e pono oe e uku mai i
kou uku kaa, o hiki aku keia hana apakee au imua o ka aha.
He dala ka manawa la i lohe oe !"
I mea e hoopauia ai ko laua hoopaapaa ana nanao iho la ka
makaikiu i ka hapalua iloko o kona pakeke a haawi aku la i ke
kalaiwa. Aohe makemake maoli o ka makaikiu e hoohoka aku
i kahi kalaiwa i hele a kahu kaena ia mau minuke, aka no ka
hooko ole ia ana o kona makemake, o ia hoi ka loaa aku o ke
kaalio a Mrs. Demona ma e holo ana, i ukiuki iho ai oia
I ka loaa ana aku o ka uku i kahi kalaiwa, o ka pa aku la
no ia o ka huipa i ke kikala o ka lio, me ka namunamu ana
iho ona oiai oia e holo ana." He makaikiu ka kela a mai loaa
ole maoli ko'u uku, e ole wale no au e hoomaka'uka'u aku nei
e hoopii. No kekahi wa hou aku aole au e ae ana e hookau
hou mai iaia iluna nei o ka'u kaa."
O ka makaikiu Kalakakona pu kekahi i namunamu iho i ka
waiwai ole o ia hahai ana mai a laua mahope o ke kaalio a loaa
ole ka mea ana i makemake ai.
"O ka ninau o ia keia, owai la o maua ka i hewa o kela ka-
laiwa kaa anei a i ole owau paha, a ina owau, alaila, ua kuhi-
hewa anei ka ike a ko'u mau maka. "O kela kalaiwa anei ka i hewa mamuli o kona hahai ana
mahope o ke kaa okoa, a i ole ua kuhihewa no paha ka ike | a ko'u mau maka ? Aole o'u makemake e lohe aku kekahi
mea no keia hana hewa ana iho nei a'u i keia la, no ka mea
ua ikeia au ma Nu Ioka apuni o kekahi o na makaikiu akamai
loa, a ina e loheia aku ana keia hana hemahema a kuhihewa
loa a'u, e kapaia mai ana au o kekahi o na kanaka hupo loa.
Ke hoahewa loa nei au ia'u iho.
"Aohe hana e ae o ka huli wale aku no me ka hoomanawa-
nui i mea e ahuwale ae ai keia mea pohihihi , me ka hoolilo ole
i nei hana i mea hooniua i ka puniu. E hele ana au e ike ia
Mrs. Baraunu a ninau aku iua ua holokaa oia ma keia auwina
la maloko o kekahi kaa hale i paa loa i ka uhiia.
"Ua maopopo ia'u ke hoao nei kela wahine e huna i na ala-
hele a pau e loaa aku ai kela kaikamahine ia'u, a ke maopopo
ole nei ia'u ke kumu o kona manao ana e hana pela, koe wale
no paha keia, ua. maka'u paha oia o haulehia au i ke aloha
no kela kaikamahine, oiai no nae kela luahine e makemake
pu mai ana oia ka'u wahine e mare aku al Aole io "paha ko'u
makemake aku iaia.
"Aole au e hiki ke hoole aku, he u'i io no kela wahine, a he
u'i no hoi au i ka'u ike iho, a ma ka olelo nae a kekahi poe he
hale kipa mau ia ka kela e kekahi poe, ina he mea oiaio loa ia,
ke konakona mai la ka hoi au iaia. E hele aku ana au iloko
o kela hale hoikeike i nei po a ia manawa au e ike ai no ka'u
mea e hana aku ai. He kanaka au i maa ole i ka hoopalaleha
wale i ka'u mau hana, aohe no au i maa i ka hana a hapa pu
aole o'u makemake e lanakila kekahi hana a'u, aka owau ke
lanakila mau maluna o ia hana i na wa a pau e pono ai."
I ke ahiahi ana iho ua hiki ole iaia ke hooko i kana mea i
noonoo ai o ia hoi oia pu kekahi maloko o ka hale hoikeike,
no ka mea he hana okoa kana i kauohaia mai ai.
"Aole i hana ia ke ao nei a paa i ka Ia hookahi," wahi ana.
"He mau hora kakaikahi hou aku a emi mai paha aole no ia
he mea e hoopoinoia ai au," wahi hou ana.
Ma kela manawa ua hoea aku la o Mrs. Baraunu me kona
hoa i ka hale hoikeike mahope o ka hoomau ana o ke kaalio
a laua i kau ai i ka holo ahiki i ka pahuhopu. Ma kela ma-
nawa a Keoni, a i ole ka Haku Kaleweina i hooee aku ai ia
laua noluna o ke kaa lio, ua hawanawana pu aku la oia ma
ko Mrs. Baraunu pepeiao i keia mau huaolelo:
"E lawe aku oe iaia (Felorika) i ka hale hoikeike i nei po,
ina e manao ana oe he oi ae ia o ka maikai, aka mai ae aku
nae oe e komo hou oia ma kona mau puka."
"No keaha hoi?" i ninau aku ai o Mrs. Baraunu.
"Mahope aku ia ninau e hooponopono ai aole i nei mana-
wa," wahi a Keoni maalea.
Mamua o ke ku ana iho o ke kaalio a Felorika ma e kau
ana mamua o ka puka o ka hale, huli ae la ka wahine e nana
ia Felorika ma e kau ana mamua o ka puka io ka hale, a ninau
ae la:
"He nanaina kou a'u e ike aku nei aia iloko ou kekahi noo-
noo nui, no kekahi mea, heaha ia mea au. e noonoo nui la?"
"E noonoo ana hoi au ina e hiki ana ia'u ke kelekalapa aku
i kuu kaikunane ia Pili."
Hikilele ae la ka wahine no nei olelo a Felorika a pane mai
la:
Ua manao au ua kamailio mai oe ia'u ma kekahi manawa i
hala aku nei, aohe ou mau pilikoko i koe roa keia ao, a iua
aole alaila iawai la ka oe e kelekalapa aku ai?"
"Ae, ua olelo io aku au ia oe pela, no kuu poina loa, he kai-
kunane no ka hoi ko'u la e ola mai nei," i pane mai ai ke kai-
kamahine.
" He kaikunane?" i nui iho ai ka hanu o ka wahine.
"Ae; he kanaka opio nona na makahiki he umi-kumamaono
i nei manawa. Aole au i lohe iki mai i kahi mea e pili ana
nona no na pule lehulehu i hala aku nei a ke haohao loa nei
au nona me ka hiki ole e loaa ia'u ka maha, no ia kumu au i
hoopilihua loa ia ai. He hopohopo ko'u ua loaa paha oia i ka
ma'i ma kekahi wahi, a ua makemake mai oia no kekahi kokua
mai a'u aku."
"He mea oiaio ia. he mea maa inau ra no ia i na mea apau.
Ina hoi ha pela e kakau oe i kelekalapa, a na'u ia e nana aku
no ka hoouna pololei ia aku o ia leka au."
"O, lokomaikai maoli oe ia'u, a pehea la e hiki ai ia'u ke uku
hou aku ia oe no kou lokomaikai?" wahi a Felorika.
I hakalia wale no i ko laua komo aku iloko o ka hale, i ka
loaa ana o na lako kakau ia Felorika, noho iho la oia a ka-
kau iho la, a i ka paa ana i maila ka wahine kolohe, "E hele
ae au e kahea i ka elele a nana e lawe aku me ka hoohakalia
ole," a oili aku la ka wahine iwaho.
Mahope o kona hele awiwi ana aku ahiki ma kekahi kuono,
kalu ana i ike ai oia wale no malaila, hoomaka iho la oia e
heluhelu malu i na manao i kakauia o ia keia malalo nei:
"Ia Humepere Wela, o ka Haleaina Kalahona, kokoke i na
lua lanahu Mauch Chunk, Penikelevenia.
"E kunane Pili (Free), he ma'i anei oe a i ole he maikai no
paha kou ola kino? E hoike mai. Ke kakali nei au no kau
pane mai me ka pilihua nui o ko'u noonoo nou, no ka loaa ole
mai o kekahi hoike mai ia oe mai. "Felorika."
"Ha!" i namunamu iho ai o Mrs. Baraunu. "Alaila, e ma-
kemake ana ka oia e lohe i kekahi mea mai kona kaikunane
mai! Ina e ao aku ana au iaia e hoonoho aku no i ke kaiku-
nane ona ma kahi ana e noho mai la aole hiki iaia ke kauoha
aku e hoi mai oia ianei e noho ai. E pono e o-u mua ia keia
hana mamua o ka hookoia ana aku."
Oiai no oia e namunamu ana hahae ae la oia i ke kelekalama
a Felorika i kakau ai a kiola aku la i na apana liilii i ka lewa a
puhiia aku la e ka makani.
"Ua hoounaia aku la ko kelekalama, aohe pilikia, a aia ia
ma ke alahele e hoea aku ai i ko kaikunane," wahi a ka wahine
hoopunipuni manaoino o ka pane ana mai.
"Me ka mahalo a nui ia oe," i pane aku ai o Felorika, me
ka manao nei he pono, eia ka ua pau i ka haehaeia. "Ua poina
au i ka ninau aku nei ia oe heaha la ka uku."
"O, mai hookaumaha oe i kou noonoo no ia mea,na'u ia e
nana. He wahi lilo liilii loa wale no ia, he kanaono keneka,"
wahi a ka wahine hoopunipuni. He maikai ka olelo, ma ka
hana nae he ino.
"Aia a loaa mai ko'u wahi uku ea, hookaa aku au ia oe no ia
kanaono keneka au o ka lilo ana aku la," wahi a Felorika o ka
i ana aku.
"Mai hoopoho wale oe i kou hiamoe ame kau noonoo ana no
ia mea," i pane mai ai ka wahine.
Ua hoopau loa ia ae la ko laua noonoo ana no ia mea, o ka
hana ma ia hope iho oia no ko Felorika komo ana i kona mau
lole no na hana hoikeike o ia po iho.
He hana koikoi nana ke komo ana i na aahu i koino mua
ia ai e ke kaikamahine Casiana no na hoikeike o ia ahiahi, a
i kana nana iho nona aneane e hiki ole iaia ke lawelawe aku
i ka mahele hana ma kona aoao.
"Ea, e Felorika, e hooikaika ae oe ia oe iho, aole ka hoopihoi-
hoi mau i kou noonoo!" wahi a Mrs. Baraunu.
E hiki pono ana anei ia Felorika ke hoikeike aku iaia imua | o ke anaina e haka pono mai ana na kaukani maka iaia? Aole
anei he hana pono nana ka hoopokole ana ae ia hana a e haa-
wipio koke aku iaia i wahine-mare na ka Haku Kalaweina?
Aole loa e hiki iki ana iaia ke aloha aku i kela kahaka no ka
piha mua o kona naau i ka hoowahawaha iaia, wahi ana iaia
iho. Ina he nui kona waiwai, heaha ka mea hiki ole iaia ke
kokua aku i kona kaikunane e hana mai la me ka ikaika malo-
ko o na lua lanahu?
Aloha no o Pili! Heaha la kana e hana mai la ia minuke?"
i ninau iho a oia iaia iho. Pehea ana la e hiki ai iaia ke kakali
ahiki mai ka pane a kona kaikunane. Ina hoi he dala kana ia
manawa, heaha ka mea hiki iaia ke hana no kona kaikunane.
"Hoaahu aku iaia me na lole maikai, a hoihoi aku iaia ma-
loko o ke kula nui, ina e ae ana oia e hoi; kuai i kaa baikika-
la nona a i lio holo loa, me kahi mau mea e ae a na keikikane
e makemake ai o kona mau makahiki.
Ua poino kona ola ia manawa elike me ka moku i ili i kuaau
a nahaha. Aole anei e hiki iaia ke mohai aku iaia iho. ame ke
koena o kona mau la no ka pono o Pili kona kaikunane?
Ua ike oia ina no kona noho pu me ke kaikunane, e noi mai
ana ke kaikunane iaia e Iawe i keia mau keehina hana, 0 ko
Pili mau pono apau o ia mua aku aia iloko o kona mau lima
ka hana ana e pono ai a e poino ai.
"Elike me kona kulana i nei manawa," wahi ana, "e lilo mau
ana oia i kanaka ilihune me ka hana ikaika mau no kona pono
o ke ola ana. Aohe poe e ae ana e halawai mau aku ana o na
kanaka hana lanahu wale no, ame na kaikamahine kuaaina.
E aloha aku ana oia i kekahi o ia mau kaikamahine a e
mare aku ana iaia. Iloko o kekahi manawa pokole e nui ana
na keiki e loaa iaia, a e lalama mai ana lakou iluna o kona
u-ha, a e hooikaika mau loa aku ana oia i ka hana i mea e
pono ai ia ohana nui ona, i piha mau ai ko lakou mau cpu i
ka ai, a i ole pela, e lilo ana lakou i poe makilo.
Ma kekahi olelo ana ae hoi, ina he nui kana dala, me ka loaa
pu o na pomaikai he nui, me ka nui pu o na hana e pomaikai
ai, e lanakila ana oia maluna o ka hune, a owai ke ike aku ana
noka hanohano ame ka waiwai nui e loaa ana iaia, malia paha
e mare aku ana oia i kekahi o na kaikamahine hooilina waiwai
loa, a e ola aku ana oia me k hauoli mau ma "ia hope aku.
''Ae, o ko Pili mau pono o keia mua aku eia ke koikoi o ia
maluna o'u. Liilii maoli ko Pili ike no kona pono ma keia
po aohe mea nana e hoakaka a e kokua aku. He hana ia ma-
ko'u aoao ka mare ana aku i ka Haku Kalaweina. Ae, e mare
aku ana au iaia, me ka nana ole aku i ka hopena e hiki mai
ana. E olelo ae au, 'Ae' me ka minoaka, aka nae. maloko o
ko'u naau ua like ka mulea o ia manao me ka make.'' MOKUNA XV. Ia Felorika e noonoo ino ana no kona kaikunane, he manawa ia no Pili e hele ana ma o a maanei maloko iho o ke kulanakauhale nui o Nu Ioka no ka makaikai ana. Ua kuai oia i kona kuka hoopumehana, a me na dala i loaa mai iaia no ia kuka i hiki ai iaia ke uku i kona uku kaaahi o ka holo ana mai, me ka manao e hele mai a hoopuiwa i ke kaikuahine ma o kona hiki kino ana mai. Palena ole kona kahaha nie ka manaoino pu i kona manawa i ike ai a i lohe aku ai hoi aole o Felorika me na Demona. Able i ike na Demona i kona wahi i hele aku ai a e noho ana ia manawa, o ka mea hilu loa, aole i nonoi mai na Demona iaia e komo aku iloko o ka hale. Mai na kauwa aku keia mau olelo i hoikeia mai ai iaia. "O, pilikia maoli ka au!" wahi a Pili iaia iho. "Manao mai nei e loaa ana o Felorika ia'u ianei, eia ka ua hele, a o ka mea pilikia loa, aia la ihea oia e noho mai nei, a ihea la au e lalau aku ai? O, heaha ana la ka'u mea pono e hana aku ai?" Iloko o keia pilikia hui ona haupu ae Ia oia no Toma Gerina, ka mea nana i hoopakele iaia mai ka make mai maloko o ka lua lanahu. Eia nae, ua make loa kona manaolana no kona loaa aku ma ka manawa i lohe mai ai aole o Toma maloko o ii kulanakauhale, a aohe no hoi he mea i maopopo i kona manawa e hoi mai ai. "He hopena maopopo ole ke loaa ana ia'u!" wahi ana iaia iho. "Ua paee o Felorika me ka ohana Demona, he kanalua ole ia ke noonoo iho, a ua kipakuia oia a ua hele aku, a eia la ihea oia e noho ma inei? He hale nani maoli keia o kela ohana Demona, Ua kuhihewa au e makemake loa aha la oia i keia wahi eia nae, ua haalele iho la. Ina no kona loaa aku ia'u e hoouluhua aku ana iaia i me anona e hoi hou mai ai e noho maanei, i hiki ai ia'u ke hoi mai a noho pu maanei. "Nowai la kela mau lio maikai e ku mai la ma-o? Ina no ka ohana Demona makemake au e holo maluna o laua, a na'u e malama maikai ia laua. O, he mea nani no ke waiwai! He kulana hanohano maoli no ko kela mau Demona. Makemake iho la ka hoi au e mare koke aku o Felorika i kekahi kanaka waiwai me ka nui o kana dala, he kanaka he mau lio nani kona a i ole he halekuai kaa baikikala." E nana mai kaua, e ka makamaka heluhelu i na manao kuko like ole o nei keiki. Ma keia manawa akahi no oia a ike iho i kona pololi mai la, a ua hele mai la na meaai ono loa a kau imua o kona mau maka me ke akenui loa e loaa, i hoopihaia iho ai kona houpo lewalewa. O na wahi dala ekolu e waiho ana iloko o kona pakeke ia manawa ua nui ia i kona manao ana, a no kekahi manawa ua like ia mau wahi hua pi me he miliona la i kona manao. O kahi paiki lole aha e lawe pu ana ke oi mau iho la ke kaumaha i kela me keia minuke, oiai nae he hapa wale no o kahi paiki i piha, aka no ka pololi ame ka maluhiluhi ke kumu o kona manao ke kaumaha loa" iho la. "E hele au e huli i kahi e loaa aku ai kekahi mau wahi meaai ia'u," wahi ana o ka namunamu aha iho. Iaia i alaalawa ae ai ma o a maanei ike aku la oia ma ka papa e kau mai ana o ke analui Paoa ia. Ua nui kana mea i lohe wale ai no keia alanui, aole nae oia i hehi maluna o ia alanui mamua, aohe no he manawa i loaa iaia e hiki ai iaia ke hele mai a hoea ia alanui iloko o ra hora pokole ana o ka hoea ana mai i Nu Ioka. Ua lehulehu kona lohe mai na kanaka eli lanahu mai a lakou i hana pu ai, ina lakou e holo mai i Nu Ioka o ke alanui Paoa ka lakou wahi mua e hele ai e makaikai. Ia Pili nae e nana aku ana ma o a maanei aohe mau mea ano hou a kamahao hoi e lilo nui aku ai ka noonoo ana a ke ike aku, a ua. hoohokaia iho la oia, me kona olelo ana iho he poe kanaka hoopunipuni kela i olelo mai ai iaia. Iaia no nae e ku ana a e nana ana hoi ma o a maanei me ke ake e ike aku i kekahi mea ano hou a ka maka ame ka naau e hoihoi ai, pai ana kekahi keikikane opio ma kona poohiwi, huli ino mai la oia e nana, a ike mai la he kanaka opio u'i ke ke ku aku ana me kona aahu piha hou loa mai ke poo a na wawae. (Aole i pau.) | HE MOOLELO
No Ka MEAHUNA POHIHIHI -— a i ole — Ke Aka Maalo i ke Kulu Aumoe Ame na
Miliona Dala i Nalowale-ka Poe Haki
haki Kanawai Iloko o ka Umii. Ua holopono loa keia hana ma ka aoao o ka makaikiu, iloko
o ka manawa pokole loa, no ke kumu, ua hopohopo na kana-
ka e kieei iho ana mai ka papahele elua mai, i ke ki ana i ka
lakou mau pu panapana, o ku hewa mai auanei ko lakou mau
hoa, aka nae ia lakou o ka ike ana mai, ua pau kela poe kanaka
ekolu i ka make, a i ole ua aneane paha kekahi poe o lakou
e make, o ka manawa ia i hoomaka mai ia ua poe kanaka nei,
i ke ki i ka lakou mau pu.
Ua ike mua nae ka makaikiu i kana mea e hana ai no ka
mea hakalia no a pau na kanaka ekolu i ka hina ilalo, o ka
lele aoao ae Ia no ia o ka makaikiu, a pili ma kekahi paia, oiai
ua maopopo Ioa iaia, e lele makawalu iho ana na poka a na
kanaka hakihaki kanawai, ma ke kumu o ke alapii: he oiaio,
ua holopono kela manao ana o ka makaikiu e hana pela, no ka
mea aole hookahi o na poka i kiia aku iaia i ku aku ma kekahi
wahi o kona kino.
Me kela kulana eleu mau no, me ka makaala i kona pono iho,
holo aku la ka makaikiu no kahi o ka puka, a o kahi o ka laki,
aole i paa i ke kiia, a iloko o na sekona helu wale no, aia oia
iwaho o ke alanui kahi i ku ai, mamua o ka hoea ana aku o
kela poe kanaka no kahi o ka puka.
Ma kela hoea ana iwaho o ke alanui, hoomaka aku la ka
Makaikiu Demona e kuupau i ka holo, a hoea no hoi oia no ke
kihi o ke alanui, e komo ae ai ma kekahi alanui okoa o ka
manawa ia o kela poe kanaka i kiei aku ai iwaho, me ko la-
kou ike ole nae i ka makaikiu.
Me ka hoomaha ole no kekahi mau minuke, hoomau aku
Ia no ka makaikiu i kona holo ana, ahiki i ka hala ana mai he
mau kuea lehulehu iaia, noho iho la hoomaha, oiai ua hele
a pau kona aho, a i kona maha ana, i holo aku ai oia no ko
keena kokoke loa o ka oihana makai, a malaila i waiho aku ai
i kana hoike imua o ke kapena o ka oihana makai, a iloko
o ka hapalua hora wale no aia ka Makaikiu Demona, ma ke
poo o kekahi puali makai he iwakalua ka nui, ke alakai la no
ka hale ana i ike aku ai, he punana ia no na kanaka hakihaki
kanawai.
Ma ka manawa nae a ka Makaikiu Demona ame na makai
he iwakalua i hoea eku ai no ka hale i noho ai ka puulu o na
kanaka hakihaki kanawai, ua hoea mua ae kekahi poe makai
he umi-kumamalua ka nui no kela hale a ua hele hoi owaho
o ke alanui, a piha i na kanaka, e noke ana kekahi poe i ke
kukahala-ke, me ka hoopuka ana i na olelo kuamuamu, a e no-
ke aku ana hoi na makai i ka hoomalu, me ka hoolohe ole ia
mai nae o ka lakou mau mea e kamailio aku ai.
I ka hoea ana aku nae o keia poe makai hou, ua akakuu mai
la ka uluao'a o na kanaka, aole no nae he nana aku o Demona
ia lakou, aka komo aku la no oia iloko o ka hale, me ka ukali
ana aku no o ka puali makai mahope ona, me ka makaukau
mau e hooko aku i kana mau kauoha.
Ua nokeia aku la oloko o ka hale i ka huli ma na wahi apau,
aole he hookahi kanaka i loaa aku, no ka mea ua pau mua ua
poe nei i ka holo, no ko lakou hopohopo no, e hoea aku ana
na makai, a huli ialoko o kela hale; aka ua nui nae na keena
huna maloko o kela hale i loaa aku ia lakou, pela hoi ka puka
e komo aku ai iloko o ke paipu lawe meaino.
No ka manao nae o Demona, malia paha ua holo kela poe
kanaka e pee maloko o be paipu lawe i na meaino, ua hoouna
okoa ia kekahi poe makai e huli maloko o ke paipu, a i ka hala
ana o na hora elua, aole he wahi hoailona iki, no ka ikeia aku
o kekahi o kela poe kanaka kolohe, nolaila ua huli hoi okoa
aku la ka Makaikiu Demona no kona home, no ka hoololiloli
ana i kona mau lole, me ka waiho ana iho i kela hale, malalo
o ke kiai ana a na makai oi ke aupuni.
Ma kela manawa i pakele ai ka Makaikiu Demona mailoko
aku o kela hale, he hapalua hora wale no koe, alaila kani ka
hora eha o ke kakahiaka, a i ka pau ana o ka lakou huli ana
ialoko o kela hale, me ka loaa ole o ka poe hakihaki kanawai,
ua kupono ka la i ka lolo, a iaia i hoea hou ai no ka hale o ka
oihana makai, aia i na hora o ka auwina la.
I ka Makaikiu Demona i komo aku ai noloko o ka halewai,
ike aku Ia oia i kekahi wahi kaikamahine uuku, e noho mai ana
maluna o kekahi noho loihi, me ka haka pono ana o kana nana
ana i na makai e hoopuni ana iaia, aia hoi ka nanaina maka'u
a hopohopo maluna o ua kaikamahine nei.
Ua ike mai la nae ke kakiana makai, i kela komo ana aku e
ka makaikiu iloko, me ka i ana mai:
"He palapala ka keia kaikamahine uuku, o ka lawe ana mai
nei nau ; ua noke aku nei no hoi makou i ke koi iaia e haawi
mai, i kekahi o makou, aole ona wahi mea a ae iki."
I ka lohe ana o ka Makaikiu Demona i kela mau olelo, huli
aku la oia imua o ke kaikamahine uuku, a kamailio aku la me
ka leo oluolu loa:
"He palapala anei kekahi au o ka lawe ana mai nei na'u?"
Nana mai la ke kaikamahine uuku, me na manao hoohuoi,
o kela paha ke kanaka nana ka palapala ana i lawe mai ai,
a i ka hala ana o kekahi mau minuke, ninau nui la:
"O UttKttiu nae paha kou inoa ea?"
"Ae, o ko'u inoa ia," wahi a ka Makaikiu Demona me ka leo
oluolu. "Ina he kanalua kekahi iloko ou, alaila ua hiki loa
ia oe ke ninau ae i kekahi o keia mau keonimana no ka oiaio o
keia mau olelo apau a'u e kamailio aku nei imua ou."
No kela mau hoakaka a ka makaikiu, akahi no kahi kaika-
mahine uku a manaoio o kela ke kanaka ana i makemake ai
e ike, o ka lalau iho la no ia o kekahi lima, maloko o ka pa-
keke o kona wahi lola kala kalakoa, a unuhi ae la he leka, me ka
haawi ana mai i ka makaikiu.
Nana iho la ka Makaikiu Demona i ka lima kakau mawaho
o ka wa-hi leka, he lima kakau no kekahi wahine, nolaila uhae
ae la oia i ka wa-hi, me ka wehe ana ae i ka leka maloko, a
heluhelu iho la elike me keia:
"Ua makemake loa ke kaikamahine nana i hoopakele i kou
ola ma ka po i hala e kamailio pu me oe hookahi wale no. He
hana ano nui loaa ka mea i makemakeia ai e hui kamailio pu
kana, he hana i pili i ke ola ame ka make, a ke lana nei kuu
manao aole oe e hoole mai ana i keia leo poloai. Ke waiho
aku nei au, nau e koho i ka manawa ame kahi e hui pu ai | |