Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXV, Number 12, 25 March 1926 — Page 1

Page PDF (1.65 MB)

View this newspaper issue

Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

Ka Nupepa Pookela o na
Nupepa Hawaii

Hoopukaia i na Kakahiaka
Poaha Apau

BUKE LXV HELU 12 NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, MARAKI 25, 1926. NA HELU APAU 6404

NALOWALE IA POE KEIKI

OPIO IUKA O KE KUAHIWI

Hoea Hou Nae Lakou no ko Lakou Mau Home

ma Kekahi la ae Mahope o ka Hiamoe

Ana i ke Kuahiwi me ka Pilikia Ole

HOPUIA HE HAOLE APUKA

MA KA POAKAHI IHO NO

No Eha Mahina Kona Nokeia Ana i ka Huli e

na Makai Ahiki i ka Loaa Ana no Kona

Hoopuka i na Kikoo Dala Apuka

HOOLE KA ILAMUKU COX NO KA HANAIA ANA HE AELIKE

Aole Oia i Kuka Mua me ka Akena Hookapu

Waiona Barrett ma Kona Hopu Ana i ka

Poe Puhi Kama ma na Wahi Like Ole

Ikeia he Mau
Hoone-i Ola'i
Ma Hawaii Nei

O ko Kaimuki Poe ka i Ike i

ka Ikaika Loa o ke Ola'i

Malaila

PII PU KE KAIHOEE
MA KEKAHI MAU WAHI

Aole he Mau Poino i Ikeia

Mamuli o Kela Hoo-

nauweuwe Ola'i

Mawaena o ka hora umi me kanakolu minuke, ame ka Wa umi ame kanakolu-kumamakolu minuke,

o ka po o ka Poalima aku nei i hala,

i ikeia ai ka hoone-i ola'i ma ke-
kahi mau wahi o keia kulauakau-
hale, me ka ike pu ia o ka hoone-i
ola'i ma Hawaii ame Maui, ma ia
po.

Me he mea la nae, o ka poe e noho ana ma ka apana o Kaimuki, ka i ike i ka ikaika maoli o ke ola'i malaila, a ma na mea i hoomaopopoia, he eono mau hoone-i ana a ke ola'i iloko o na sekona pokole loa kekahi mai kekahi mai.

Aole he mau pilikia i loaa mai mamuli o kela mau hoone-i ola'i.

Ua ike pu ia ka hoone-i ola'i ma ka hale kelekalapa uwea ole ma Wailupe, a ma ka hoakaka a kekahi mau mea elua e kiai ana i ke keena ma kela po, ua ukaliia mai kela hoone-i ola'i, e ke kaihoee, me ka pii ana o ke kai ma kahi o ka elima kapuai ke kiekie i ka manawa o kela hoone-i ana o ke ola'i.

O ke keena kelekalapa uwea ole kekahi ma Koko Head, i ike i kela hoonaueue ola'i, a no na minuke he umi, he nui ka ka nakeke, i loheia, ma ka manawa e naueue ai ke ola'i.

Ua ikeia kela hoone-i ola'i ma na wahi apuni o Hawaii, elike me na hoike i loaa mai i keia kulanakauhale ma kekahi la ae; a ma ka hoike a na polopeka akeakamai pili i ke ola'i, e noho mai la ma Hawaii, o ke kikowaena o ke ola'i, ma kahi no ia he kanawalu mile ma ka akau aku o Kahala ae nei, pela iho la i ikaika loa ai ka hoone-i ola'i ma Kaimuki, a hapa mai ka ikaika ma kekahi mau wahi e ae.

O ko Maui poe kahi i ike i kela hoone-i ola'i ana ma ka po o ka Poalima, he hookahi ka manawa ikaika, a hookahi manawa ikaika ole; a na ike pu ia no hoi ka hoone-i ola'i ma Hawaii, ma ke kakahiaka ana ae o ka Poaono.

O keia paha ka hoone-i ola'i, a Mr. Kaualoku Kauahikaua i kalahea ao ai ma kana wanana e hoea mai ana, aole paha, hookahi nae mea e maopopo ai, aolo keia o ua hoone-i ola'i nei, no ka mea aole i ukali pu mai ka hekili, ka uwila, ka ua ame ke kaihoee; malia aia no ia ino ke nee malie mai la e hoea mai ai no i kekahi manawa; i hewa hoi, i ka hoike ole ana mai o kona akua, i ua manawa la, ina ua hoomakaukau e na kanaka i keia manawa, no ka holo ana i kahi kiekie i ole ai e make.

LILO HE MAU WAIWAI I KA
AIHUEIA E KEKAHI WAHINE

Mawaho ae nei o Waikiki, ma ka home o Kauka S. H. Worrell, e kokoke aku la i Daimana Hila, i lilo aku ai kekahi mau lole o na wahine i ka aihueia, e kekahi wahine, pela pu hoi na lako hoonani

o na wahine, i hiki aku ka waiwaiio
ma kahi o na haneri dala, ma ka
po o ka Poaono aku la i hala.

Aole ka kela o ka home wale no

i komo aihueia ma kela po, aka
he mau home hou ae no kekahi
ekolu; me ka lilo o kela hana ai-
hue, i mea na ka oihana makai,
e hookolo aku ai mahope o ka
meheu o ka mea aihue.

Ma ka hoakaka a Mrs. Worrell, o ke kaikamahine o ke komo aihue ana maloko o kona home, elike me kana i ike aku ai, i ka oili ana iwaho, mahope o ka puka o ka halekuke, he kaikamahine poupou pilalahi o kona kino, me kekahi papale uuku pili pono loa i kona poo.

O na lole ka i lilo aku ai i ka mea aihue, no Miss Ward ia, ka mea e noho ana maloko o kela home, ua hookomoia na lole apau iloko o kekahi paiki.

Mawaho ka o ke alanui, mamua pono aku o ka hale o Kauka Worrell, malaila kekahi kaa otomobile kahi i ku ai, me elua mau wahine iluna, a ua manaoia, o kela no kekahi mau wahine, i komo pu iloko o kela hana aihue.

Pulapuia e ka
Mea Kolohe ka
Poe Piliwaiwai

Puni Kela Puulu i ka Pelo a ka

Mea Epa me ka Uku Ana

Iaia i na Dala Ki-pe

KE HULI PONO IA MAI

NEI KELA HANA EPA

Hopuia Nae ka Poe Piliwai-
wai e na Makai me ka Nana
Olo ia o ka Hana Ki-pe

I kulike ai me kekahi moolelo i pahola ae i na la aku la i hala, no ka hopuia ana o kekahi poe Pake he umi-kumamawalu ka nui, maloko o kekahi hale malalo ae nei

o Aala, naa ka Poaono aku nei,
ua ukuia. aku ka kekahi huina dala
mahuahua ma kahi o ka ekolu ha-
neli me kanalima, i kekahi mea,

i manaoia, ua pili aku oia i ka
oihana makai, a i ke keena o ka
loio kalana, i wahi e hopu ole ia
ai ka poe piliwaiwai, o ka mea
apiki nae, ua komo aku no na
makai e hopuhopu ia lakou; ma
keia ano i ikeia ai, ua puehu aku
kela mau dala, i kekahi mea ko-
lohe,

Ua hoea aku ka kela mea imua o ka poe piliwaiwai, mamua aku o ka haawiia ana mai o na dala ki-pea olelo aku la, ina e ukuia mai ka huina o ekolu haneri me kanalima iaia, alaila aole e hopuhopuia ana ka poe piliwaiwai; no ka manaoio loa o kela poe, he oiaio na mea e kamailioia ana, nolaila ua hoakoakoa ae la kekahi puulu o ka poe piliwaiwai, a haawi wai la i ka huina dala i makemakeia, me ko lakou wehe ana i ka hana piliwaiwai, maloko o kekahi hale ma Aala, ma ke kakahiaka o ka Poaono iho nei.

Ua hoea aku la nae na makaikiu, ma kela kakahiaka, a hoopuehu i ka poe piliwaiwai, me ka paa ole o kekahi mea i ka hopuia, a ia wa i hoikeia mai ai ka lohe i ke Kapena Makaikiu Kellett, no ka ukuia ana mai o kekahi huina dala mahuahua, i wahi e komo ole aku ai na makaikiu e hopuhopu i ka piliwaiwai, ua hoike okoa aku la nae

o Kellett i kela poe piliwaiwai, ina
aole lakou e hoopau ia hana haki-
haki kanawai, alaila e paa ana la-
kou i ka hopuia.

Ma ka po ana iho o kela Poaono, ua wehe hou ia no na hana piliwaiwai maloko o kela hale, ia wa i hoea aku ai na makaikiu, a hopu aku la he umi-kumamawalu poe Pake, a lawe nui ia ae no ka halewai.

No ka huli pono ana aku i na mea oiaio, o pili ana i ka haawi ia ana mai o na dala ki-pe i kekahi mea, i wahi e lanakila ai ka hana piliwaiwai, eia na poo o ka oihana makai, ame ke keena o ka loio kalana ke huli pono mai nei, me ko lakou manaoio loa, he hana kela na kekahi mea kolohe, i hookohukohu iaia iho, ma ke ano, he mea oia i pili aku i ka oihana makai, a i ke keena palia o ka loio kalana, a no ka puni ana o ka poe piliwaiwai

i na olelo hoonuinui a ka mea ko-
lohe, pela lakou i uku aku ai
iaia i kela mau dala, aole i ka
poe i kuleana maoli, ma ka hooko
ana i ke kanawai.

MAU KA HOOKOLO O COX

I KA POE PUHI RAMA

Me kela paa o ka manao, e kikoo aku i ke kumu e kahe mai nei ka waiona ma keia kulanakauhale, i hoea aku ai ka Ilamuku Amerika Oscar P. Cox, i ukalia e ke Kapena Makaikiu John Kellett ame kona mau kokua, no kekahi awawa ma kahi kokoke i Heeia, ma ka huli Koolau aku nei o ka aina, ma ka Poaha aku la i hala, a o ka hopena o ka lakou huakai, o ia no ka loaa ana aku o kekahi mau ipuhao puhi rama elua, no laua ka waiwaiio o hookahi haneri galani pakahi a pakele aku nae ka mea puhi rama, no ka mea aole oia ma kela wahi, i ka manawa o ka hoea ana aku o na kanaka o ke aupuni.

Ma ka oleloia, o kela kekahi o na wahi puhi rama nui loa, a ua hana maoli ia no ma ke ano paa, mamuli paha o ka manao o ka mea puhi rama, aohe kiu nana e hookolo ahiki i ka loaa ana o kela punana puhi rama.

Ma na hoailona o na mea i ikeia


	' . ke ahiahi o ke Sabati aku ; I'.3'.'i. i nalowale ai he ehiku ^--.". he poe keiki Kepani wale .kn o ke kuahiwi, me ko lakou -, '-o ana i ka nahelehele, ahiki . ao ana ae ma ka Poakahi nei, -.-ia aku la lakou i ka poe huli, ---. nui mai la no keia kulana- kauhale, me ka hoea ana ae no ko .; mau papa kula, ma kela ka- '. k a . "i ka auwina la o kela Sabati i n kela poe opio ehiku, he eha i kaikamahine ame ekolu poe i- ika ne nouka o ke kuahiwi, me manao e hele no ka huli Koo- : -.ku nei, eia nae ua hoea lakou kekahi wahi nihinihi, a mamuli -, uhi koke ana mai o ka poe- . -i hiki ole ia lakou ke ike ,: i maikai, no kela kumu, i , .^k'.a ia ai lakou, e noho no mh iwi, ahiki i ke ao ana ae ma 3hi la mai. i kakali hoi na ohana o kela opio ahiki i ka poeleele ana, , ko lakou huli hoi ole aku no k:.!! mau hame, ua hoike okoa -^i la ka lohe i ka oihana ma- i hoounaia he mau makaikiu kekahi poe paahao iuka o ke wi ma Manoa, no ka hookolo -i mahope o ka meheu o kela poe - nalowale, a mahope o ko la- : pono hele ana iuka o ke kua- i-i, ua loaa ia lakou ka meheu --'a poe opio, a ua lohe pu no . k i lakou mau leo kahea, aka	o ka hiki ana nae ke hana aku i kekahi mea no lakou e pono ai, a e hoopakele mai paha ia lakou, he hana hiki ole loa ia iloko o kela poeleele. Ua huli hoi mai la na makaikiu me na paahao no ke kulanakau- hale nei, a hoikeia aku la ka lohe i na ohana o kela poe keiki, no ko lakou hoomaopopoia ana, aia ma kekahi wahi nihinihi kahi i noho ai, me ka haawi pu ia aku o na ole- lo hoolana i kela mau ohana, e kaialii lakou ahiki i ke ao ana ae ma kekahi la mai, alaila hoopakele- ia kela poe keiki, mai kahi mai o ka poino. Mo na manaolana poho, no ko lakou hiki ke huli hoi mai no ko lakou mau home pakahi, ua hia- moe no kela poe keiki iuka o ke kuahiwi ma Manoa ae nei, me ka hoomanawanui ana i ka pololi ame ke anuanu; aka i ka malamalama ana ae ma ke kakahiaka o ka Poa- kahi nei, ua haalele aku la lakou i kela wahi a lakou i noho ai, a hoomaka mai la e iho me ka hoo- manawanui, e komo ana iloko o ka hihipe'a o na laau, a e pii ana iluna o na pohaku halo'alo'a, a ia lakou i hoea ai noluna, o ka pali kiekie, ua hiki aku la ka poe hoopakele, o ko lakou huli hoi mai la no ia no ke kulanakauhale nei. He poe haumana kela mau opio Kepani no ke Kula Makinale, no lakou na makahiki pakahi, mai ka umi-kumamawalu ahiki i ka iwa- kalua.


	Mahope iho o ka hookolo aua o ka oihana makai, mahope o ka me. heu o kekahi mea apuka, nana i hoopilikia aku i na hale oihana o keia kulanakauhale no na mahina eha ae nei i hala, i paa ae ai i ka hopuia kekahi haole, i manaoia, he koa oia, a nona hoi ka inoa o Ri- chard M. LaMar, i ka hopuia e ke Kakiana Makaikiu Antone Louis, ma ka auwina la o ka Poakahi iho nei. Iloko o ka mahina o Dekemaba, o ka makahiki aku nei i hala, i hoi- ke mua ia ae ai ka lohe i ka oihana makai, no ka hoopuka ana o ke- kahi mea e komo ana i ka lole o kekahi aliikoa, i ke kikoo dala apu- ka, a mahope mai o kela manawa, i pahola aku ai ka hana hoopili- kia a kela mea maluna o kekahi mau hale oihana lehulehu o keia kulanakauhale, me ka loaa ole aku nae o ka ike i ka oihana makai, no kela mea, e paa ai oia i ka ho- puia. Ua hoikeia aku la ka lohe i na hale oihana apau, e makaala loa, no kekahi naea e komo ana i ka lole o ke aliikoa, no kona hoao e hoo- puka i kekahi kikoo aala apuka, mai ko poo mai keia o ka oihana koa, ma o ke kapena la o na ma- kai koa, ame ke Kapena Makaikiu John Kellett. Ma ka auwina la nae o ka Poa- kahi iho nei, ua loaa aku la he hoike ma. ke kelepona i ka halewai, mai ka halekuai laau aku o Hollis- ter, no ka hoao ana o kekahi mea, e wawahi i kekahi kikoo dala ma kela halekuai, a i ua mea la, ua ku- like loa kona mau ano apau, me na ano o ke kanaka i hoikeia aku ai, oia ka mea e huliia ana e na makai. Ua hoounaia na Makaikiu Ross, William Clark, Louis ame Kualii, no ka hoomakakiu ana i ka mea i hoohuoiia. O ka mea apiki nae, ia Lakou i hoea mai ai no ka hale- kuai o Hollister, ua hala aku ka mea a lakou e huli ana no kekahi wahi i maopopo ole, nolaila ua hoo- kaawale na makaikiu ia lakou iho ma na alanui like ole, me ka hakilo ana, o ka ike aku i kekahi mea, i kulike na ano me ke kanaka a lakou e huli ana. Oiai nae ma kola kulana hakilo	i ka poe e hele ana ma na alanui, ua ike aku la ke Kakiana Makai- kiu Louis i kekahi haole ana i hoo- huoi ai, a hookolo mai la oia ma- hope ona, ahiki i ke komo ana ilo. ko o ka halekuai o E. O. Hall & Son. Ua komo aku la no ka makaulia iloko O kela halekuai me ke ku kokoke loa ana aka ma ka aoao o ka mea ana i hoohuoi ai, o kana mea i hoomaopopo, o ia no ka haa- lulu o kela mea, me kona haalele koke ana iho ialoko o ka halekuai, a puka aku la iwaho, no ka hele ana i ka halekuai laau o Meyer. Ua hookolo aku la no ka makai- kiu iaia a hoea no kela halekuai, a i ka loaa ana aku o ka ike i kela haole, ua hoohuoiia oia, ua hooi loa ia ae ka haalulu o kona kino, a e makaukau aku ana oia e kele- pona i kekahi wahi, o ka manawa ia a ka makaikiu i hopu aku ai iaia, malalo o ke kumu hoohuoi; me ke kukahala-ke o kela haole no kona hopuia ana, aole nae he haa- wipio iki o ka makaikiu, aka lawe aku la oia i kana lawehala no ka halekuai o Hollister, a malaila i loaa mai ai na hooia ana, e ua ka- naka nei kela i hoao ai e wawahi i ka bila kikoo dala apuka. Oiai ka maloko o kela halekuai, na hoao kela haole e huna i kekahi eke dala malalo o ke pakaukau; eia nae ua ikeia mai kela hana e ka makaikiu, a lilo ke eke aala iaia. Ha ka manawa i laweia aka ai ka lawehala no ka halewai, i hoike ae ai oia i kona wahi e noho ana, a o kona mare koke ana iho nei no ia i kekahi wahine; nolaila ma ka hookolo ana aku a na makai no kona home, ua loaa aku la ke- kahi mau waiwai lehulehu ma hoo- kahi komolima daimana, o ka oi' hueia ana mai ka wahine mai a ka Lukanela Price o Leilehua. Ua loaa pu aku no hoi kekahi lole o ke aliikoa maloko o kela ho- me, kela lole i ikeia ni e komoia ana eia, ma na manawa ana i haawi aku ai i kekahi mau kikoo apuka i kekahi mau hale oihana i puni wale mai iaia. Ma ka oleloia, ua hiki aku ma kahi o ka $275 ka huina o na dala i ohiia e keia haole koa, ma o na kikoo apuka la ana i hoopuka ai.


	No kekahi manao i hoopukaia ae, e olelo ana ua loaa kekahi aelike mawaena o ka Akena Hookapu Waiona John Barrett ame ka Ila- muku Amerika Oscar P. Cox, no ke ano e hookoia aku ai o ke ka- nawai hookapu waiona, ua hoole loa ae ka Ilamuku Amerika Cox, ma ka Poaono iho nei, no ka mao- popo ana iaia o kekahi mea o kela ano i hanaia. No ka hooko ana i ke kanawai hookapu waiona, aole ka ana kuka- kuka ana, a i ole hana paha i ke- kahi aelike me John Barrett, aole loa; aka ma ke ano o kana oihana, he mea hooko i ke kanawai federa- la, pela no oia i hele aku ai e hopuhopu i ka poe puhi rama. O ka hele ana o ka poe oloko o ko keena o ka akena hookapu waiona e hopuhopu i ka poe puhi rama, a kuai waiona paha, aole ona kuleana ma ka lakou mau hana; hookahi nae ona manaoio, he oi aku ka waiwai o ko kii ana a kalii o ke kumu e kahe mai ai ka waiona, malaila ka huhuki, e maloo auanei na wahi liilii, e hoolakoia ai ka waiona. Wahi a ka Ilamuku Amerika Cox, hookahi no kumu holomua loa, o kona hele ana e hopuhopu i ka poe puhi rama, me ka hoopoin^ama. i na ipuhao puhi rama, o iM^^K^ loa ana iaia o na ike, .^^^^B poe mai, ana i kamailio aku ai ^H	hana ku-e kanawai, ke puhi waiona. Ma kona ano he peresidena no na Kula Sabati o Oahu nei, e ka- mailio mau ana oia i ka poe iloko o na Kula Sabati, ina lakou e ike ana i ka poe puhi rama, e hoike aku iaia, no ka mea o kela kekahi hana hakihaki kanawai, ma kela ano iho la i loaa aku ai iaia ka ike, no na wahi puhi rama lehu- lehu. Maloko o kona keena oihana po- noi, malaila no e. hoea aku ai na kanaka mai na wahi like ole mai, a hoike aku la iaia, i ka lakou mau mea i ike ai, a no ka hooiaio ana i ka pololei o kela mau hoike, e hele ana no oia me ka malie loa me ka hookani ole i ka pu, i wahi e loheia mai ai, a e ikeia mai ai palia, e hele ana oia e hopu i ka poe puhi rama. No ka poe kuai waiona liilii, ka poo me na omole pakeke e hele mau ana i na manawa apau, ua hoole ae ka Ilamuku Cox, no kona ukali mahope o kela poe hakihaki kanawai, o ke kumu wahi ana, aole dala o kona keena, e hoolimalima ai i na kiu. Ma ko kumu no o ka waiona e kahe mai ai, kana e kii ai e pani, me kona manaoio loa, o ke alahele wale no ia e paakiki ai ka loaa ana o ka waiona, aole ma kela poe maka liilii, elike me ia a na kana- ka o ko keena hookapu waiona e hopuhopu mau ana.

MAKE KA LUAUI MA-
KUAKANE O KA PERE-

SIDENA COOLIDGE

Mahope iho o ka hakokoa ana

waena o ka make ame ke ola,

' 'ka hookokoke mau mai o kona

7^na i na minuke apau, o kona

- :-.! hora hope loa ma ka honua

i pauaho mai ai ka lnau'i ma-

'i ^l!nae o ka Peresidena Coolidge,

a o Konela John C. Coolidge, i

-----. ola ana, ma ka hora umi me

-^ a ii a -kumamakahi minuke o ka po

..i Poaha aku nei i hala, ma

Plymouth, Vt., i kulike ai me ka

-o kelekalapa o ka hoounaia ana

: :' no keia kulanakauhale ma ka

! --.ma aku la i hala.

3 haalele iho ka Peresidena Cal-
A - Coolidge i ka Hale Keokeo,

- - . -i o kana huakai pupuahulu, me
i - manao e loaa aku ana iaia ka

--.--.: hope loa o kona makuakane,

i '-ki ole nae, no ka mea ua kii

ka make a kaili aku i ka hanu

-" ^ kona makuakane, oiai no ke

- Li o kana keiki, e holo aku ana
-; ke alahele e hoea aku ai no

-i home.

Ma kela manawa o ka make ana o makuakane o ka Peresidena Coo-

lidge ua hoike koke ia mai ka : ka Hale Keokeo ma ke kele-: .i, a mailaila aku i hoikeia -.: i Nu Ioka, e loaa ai ka ike -.n hopena o ka makuakane i Peresidena, i ka wa e oili aku .- kaaahi kuikawa ma kela ku-

lanakauhale.

. na pule lehulehu ae nei i

. i hoomaopopoia ai, ke kulana

waliwali o Konela John Cooli-

dge aole nae hoi i manaoia, e hoea

? mai ana kona hopena, aka

muli o ka hoea hou ana mai o

eha ma ka puuwai ma kela

.a, ia wa i hoike ae ai kona

'-.i pilikino, aole he manaolana

o nona, he oiaio ua hoea mai

hopena, me ka ike ole o kana

ka Peresidena o Amerika Hui-

' ii --.ie ke kaaahi o ka Pere-

sidena Coolidge, i hoea aku ai no

kulanakauhale o New Heaven,

oikeia mai la iaia ka lohe, no

-^unho ana mai o kona makua-

. 7i.e ka hoomau ana aku o ke

-hi ma kona alahele e hoea aku

Plymouth.

'.ona o na peresidena apau o

-ika Huipuia, o ka Peresidena

"^ Coolidge hookahi, ka mea

ae ma ka noho alakai ana i

aupuni, me ke ola o kona ma-

Kan^, a ma ka moolelo no hoi

"a Peresidena apau, o ka moolelo

Peresidena Coolidge, kekahi o

moolelo mua loa i ikeia, no ke

ana na kona makuakane ponoi

lawelawe i ka hoohiki pili oihana,

kona lawe ana ae i ke kulana

peresidena no Amerika Huipuia, ma-

" o ka make ana aku o ka Pe-

residena Harding.

'"i huli hoi aku ka Peresidena

Coolidge, no ka hoohala ana i ke-

kahi mau la pokole me kona ohana

KAAKOO KA AHA I KE DI-

MARA A KA LUNAHOOIA

O ka hoopii a Edward P. Irwin ma o kona loio la John A. Matthew-man, e ku-e ana i ka Lunahooia Thomas Treadway, a e papa ana iaia, i ka uku ana aku i na hoolilo kaahele o na lala o ke komisina o na hanau no Wakinekona, no ke ku ole o ka hookohuia ana o kela komisina i ke kanawai, oiai he mau hoa na lala o kela komisina no ka ahaolelo; na hoopuka mai ka Lunakanawai Kaapuni Frank Andrade i kana olelo hooholo, e kakoo ana i ke noi dimara a ka Lunahooia Treadway, ma o kona loio la, ka Loio Kuhina W. B. Lymer.

O ka manao nui o ka olelo hooholo a ka aha, e ahewa ana ia i ka mea hoopii, no ka hoohakalia wale ana i ka manawa e hookomo ae ai i kana hoopii, ahiki i ka hala ana o na maluna ekolu, mai ka manawa mai, i hookohuia ai na hoa o ke komisina hanau.

Ma ka la eono o ka mahina aku nei o Ianuari i hala, i hookomoia ae ai ka hoopii imua o ka aha e papa ana i ka Lunahooia Treadway mai kona uku ana aku i na hoolilo o ke komisina hanau, o ka holo ana aku no Wakinekona, i kulike ai me ka misiona a kela komisina, i hoamanaia e ka ahaolelo.

Ua hoopuka ka aha i kekahi kauoha ma ka la 11 o kela mahina no o Ianuari, i ka lunahooia, e waiho mai oia i kana pane, i wahi e kapaeia ae ai ka hoopii i hookomoia ae e ku-e ana iaia.

He nui na kumu ma ke noi dimara, i hookomoia ae e ka Loio Kuhina Lymer, ma ka aoao o ka Lunahooia Treadway, e koi ana e kiola wale ia ka hoopii, a he elua nae mau kumu ano nui, i laweia e noonoo e ka eha, a i hookauia ai ka olelo hooholo, o ia no ka loaa ole o ke kahua kupono, no ka hookomo ana ae i ka hoopii.

O ka Loio Kuhina Lymer ame Miss Asford ma ka aoao o ka Lunahooia Treadway, a o John A. Matthewman, ka Ioio kuhina mua o ko teritore ka loio ma ka aoao o E. P. Irwin.

oia ma ke ano Inuia, oia kekahi i kohoia ma ka aono Demokarata ia makahiki.

He hope makai nui oia no ka apana o Kau, mai ka 1905 mai a ka 1918, a he hope luna auhau no kekahi manawa. He Kahu Kula Sabati Nui oia no ka apana o Kau, a he lunakahiko no ka Eka-lesia Hawaii o ka Ua Haao, a he peresidena hoi no ka papa kahuwaiwai o ia ekalesia.

Ua mare oia i kana wahine mua, Mrs. Kekahaloa Hao, ma Naalehu i ka 1880, a ua make ia wahine ma Waiohinu ana i ka 1918. I ka 1920 mai ua mare hou oia i ka wahine ia Mrs. Waipuilani, a ua make aku oia ma Naalehu, ma ka la 1 o Feberuari o keia makahiki.

Ia John K. Kekaula i make aku la, ua haalele iho oia ma keia ao e u mau aku nona he mau kaikuahine elua, oia o Mrs. Mele Isles o Waiohinu, ame Mrs. Maio Arneson o Puuloa, me ekolu mau keiki hookama, Mrs. Fred Hayselden, o Kauai, Mrs. William Taylor o Honolulu, ame Kupa Hayselden o Honolulu, a he kaikamahine hanauna Mrs. Julian Monsarratt o Hilo, o na keiki a pau eha ma ka aoao lakou o kona moe ahiki i kona hanu hope loa.

Ma ka manawa o ka malamaia ana o kona anaina hoolewa na ka ahahui a na Keiki Oiwi o Hawaii i ku kiai i kona kino a pela hoi ma kona hoolewa ia ana, a mamua o ka malamaia ana o ke anaina hai. pule he mau mele oli, na hana i maa i na Hawaii mamua ka i kaukau mua ia ae.

Ma ka manawa o ka malamaia ana o kona anaina haipule uuku ma Punaluu e ka Rev. Moses Moku aohe waimaka paa, a pela hoi me kekahi mau olelo hoalohaloha mai ka Lunakanawai Thomas Haae mai o Kona, a mahope o ka pau ana o ia anaina haipule i laweia aku ai kona kino a hoomoeia aku ma. loko o ka ilina ma Punaluu no ka wa mau loa.

Eia no ka hihia o Jonah Kumalae ame Kim Ak Ching, imua o ka aha i keia manawa, me ka manaoia nae, e puka mai ana ka olelo hooholo a ka aha no ko laua hihia, ma keia pule, a i ole ma keia pule ae.

HALA IA KAMAAINA O KA UA
HAAO.

Mahope o ke kaama'i ana o John K. Kekaula no kekahi manawa, mai ka manawa mai o ka make ana aku

o kana wahine elua ma ka la 1 o
Feberuari, ua hoomailo loa mai ia
ma'i ona maluna o kona kino ahiki

i ka lele loa ana ae o kona aho
hope loa ma ke ahiahi o ka Poa-
kolu, Maraki 17, 1926.

Ua hanauia oia ma Punaluu, Kau ma ka la 18 o Okatoba, 1856, a ma Waiohinu oia i haalele mai ai i keia ola honua ana, kalii ana i nee aku ai i ka 1905, a mailoko mai oia o kekahi ohana kiekie a koikoi i puka mai ai.

I ke kau e noho kumupoo a peresidena ana o Bihopa no ke Kula Nui o Lahainaluna ko Kekaula komo ana, a i ka pau ana o Bihopa a loli o Lahainaluna he kula Olelo Beritania, ua hoomau mai no oia ahiki i kona puka ana i ka 1807.

Ma na hana kalaiaina, ua ikeia

aku e na kanaka o ke aupuni, ua hoohanaia kela mau ipuhao puhi rama, no kekahi manawa loihi, a ua kuonoono maoli ka lua o Kuhaimoana, oiai ua nui na lako ame na makaukau puhi rama, e waiho ana.

Aia kela wahi puhi rama, ma kahi he umikumamaono mile ka mamao mai ke alanui aupuni aku, a maloko o na. laau ame ka nahelehele e hele aku ai ahiki i kahi o na halo'alo'a pohaku nunui, a malaila aku, i hele ai na makai ahiki i ko lakou hoea ana no kahi o na ipuhao puhi rama e waiho ana.

Ua makaukau kela mau ipuhao no ke puhiia aku, e ku ana na pahu barela nunui i piha me ke ti, ua awaawa, a i makaukau no ke puhi ana aku, i ka wa e hoea aku ai ka wiliki.

Ma kahi o ke 3222 galani o ke li i awaawa i nininiia e na kanaka o ke aupuni, a he 38 hoi mau galani okolehao maikai, i loua aku ia lakou, me ka nui o na omole i pau i ka wawahiia, He iliwai kekahi nona ka loa o elima haneri kapuai i loaa aku i na makai.

Ma ka hapalua o ka hora ekolu o ka auwina la o kela Poaha, i komoia ai kela wahi puhi rama e na kanaka o ke aupuni.


	E hoakaka ana kekahi nupepa o Long Beach, Kaleponi, i ka lilo o ka Miss Louise Pohina himeni ana, mamua koke aku nei, i mea hia- laai nui ia e na haole, i hoea ao no ka hoolohe ana iaia, e komo pu ana iloko o ka poe i hele okoa mai e haawi i ko lakou mahalo me ka hoomaikai ana iaia, na puu- kani himeni ame na wahine loea ma ka hulahula. He ahamele ka i haawiia ae ma kela kulauakauhale e ko Kalapu Ebell, me ka himeni ana o Miss Pohina i kekahi mau himeni, me ka hookaniia ana o ka piano e Li- lian Edwards o Pasadena; ma kela ahamele, i noke ai ke anaina i ka pa'ipa'i i na mele apau a Miss Po- hina i himeni ai, a o kekahi mau mele o ia ke Kamehameha Waltz. Ua hoi palua hou o Miss Pohina i kela ame keia manawa, mahope o kana himeni ana, a mamuli o ke noi maoli ia ana mai, i ka wa i pau ai ka himeni ma ka papa kuhi- kuhi, ua mele aku oia i kekahi hi-	meni Palani, me ka nui o ka ma- haloia. Ma ka mauawa i pau ai kela aha himeni, nui wale o na puukani o Long Beach ame kekahi poo wa- hine ko'iko'i e ae, a iwaena o la- kou o Miss Maude Allan kekahi, he wahine hulahula kaulana, i hele aku e ike ia Miss Pohina, a haawi aku i ko lakou mahalo me ka hoo- maikai no ka nani o kona leo i ka himeni. No ka pau ole no o ka hoohihi o ka poe o kela wahi i ka nani o i ka leo o Miss Pohina, ua mele hou oia ma kekahi ahamele, i weheia mahope mai, maloko o ka hale Omar Hubbard, me kona kokuaia aku, e kela puulu mua no aua i himeni ai ma ke Kalapu Ebell, me ka hooka- niia o ka piano e ka Madame Lilian Edwards. O Miss Louise Pohina kekahi o na kaikamahine leo maikai i ka himeni, no ia kumu, i waeia ae ai oia maiwaena mai o ka nui o na kaikamahine Hawaii o keia kulana- kauhale, a hoounaia. aku no Ameri- ka, no ka paka ana mai i kona

ma ko lakou home ma Plymouth Veremona, oiai oia i pii ae ai ma ke kulana Hope-Peresidena, a iaia ma kela home, i hoikeia aku ai ka lohe iaia, no ka make ana o ka Peresidena Harding.

Ma ke ano he noteri no kela kulanakauhale, ua lawe ae o John Coolidge, i ka hanohano o ka hoohiki ana i kana keiki no kekahi kulana hanohano loa i hookauia mai mahina ona; a ua lawelaweia ia hana me ka eehia, imua o ka ohana ponoi, me kahi malamalama palaweka o ka ipukukui aila, o kela au kahiko i hala, aole me ka malamalama o na kukui uwila; no ka mea aia ka home o ka Peresidena, ma kahi o na mile lehulehu, mai ke kulanakauhale aku.

leo, malalo o na kumu i hele a le-
hia ma ka hana himeni.

Me kela nui ohohiaia o ka Miss Pohina himeni ana, he mea maopopo loa, aia oia ma ke alahele e hoea aku ai i kona nohoalii ana maluna o na loina paakiki a pohihihi ma ka himeni, e huli hoi mai ai oia no Hawaii nei ma keia mua koke iho.