| | HE MOOLELO no KAMILA a i ole
Na Ola Elua i Owiliia Iloko o na Wiliau o
na Popilikia Mamuli o na Hana
Pupuahulu Aia o Kalala ke ku kokoke la ia Teda, a i kona loe hana aku
i na olelo i kamailioia ae e Mr. Buke, hopu ino aku la oia i
ka lima o Teda, me ka hele hoi o kela kaikamahine a haikea
pu, me ka naka haalulu o kona kino, a Teda e ike mai la, aole
e hiki ia Kalala ke ku hookahi oia wale no, ke ole kekahi
mea e paa aku iaia, o hina iho auanei ilalo.
Hoonoho okoa aku la o Teda ia Kalala maluna o kekahi
-.-ho, me ka paa ana aku i kekahi lima, alaila leha aku la
kana nana ana ia Mr. Buke, me he mea la e kono okoa aku
ana i kona hoaloha, e hoakaka hou mai i kana mau mea i ike
ai e pili ana i ka aihue i hanaia.
"Ma kela po i lawelaweia ai ka aihue maloko nei o keia
hale. e ku ana au ma ke kahua anuunuu mawaho aku nei o
ka hale, a iloko o ko'u nanea ua lohe mai la au i ka nakeke
o kekahi mea, i ko'u huli ana mai nae e nana, aole o'u wahi
mea a ike mai, a no ko'u manao, o kela no paha kekahi o na
kauwa lawelawe, aole au i noonoo hou aku no kela mea."
"O kela wale ae la no anei ka mea hiki ia oe ke hoakaka
mai, aole he mau mea e ae?" i ninau mai ai ka Makaikiu
Kalawe.
"Aohe a'u mea hou ae i ike. Ma kela manawa a'u o ka lohe
ana aku i ka nakeke, e noonoo nui ana au no kekahi mea,
a malia paha ua kuhihewa no ka'u mea i lohe ai, aole paha,
no kahi o ka nakeke a'u o ka lohe ana."
"He moali no kena au e hoakaka mai nei, no ke ano o ka
aihue i hanaia, aka he wahi moali liilii loa nae," hoakaka mai
ai ka Makaikiu Kalawe i kona manao. "Ina he moali i'o keia
no ka aihue i hanaia, alaila maiwaho mai ka piko pauiole o
ke komo ana mai noloko nei o ka hale."
"E lilo ana anei keia hoakaka a kuu hoaloha, i mea kokua
aku ia oe e Mr. Kalawe?" i ninau mai ai o Teda me ke kana-
lua no iloko ona, no ka hiki i kela makaikiu, ke hookolo ahiki
i ka loaa pono ana o ka aihue.
"Malia paha e lilo i'o ana kela hoakaka i mea kokua mai
i ka'u hana, aole nae e hiki pono Ia'u ke kamailio ae i keia
manawa," wahi a ka Makaikiu Kalawe, a mamua o ka loaa
ana he manawa ia Teda e kamailio hou aku ai, ua ku koke
ae la o Kalala iluna a nee aka la imua hookahi kaina wawae
me ka pane ana ae me ka leo nui moakaka:
"Ua lilo na pohaku makamae i, ka aihueia, me ka hiki ole
i keia kanaka e kokua ma ka huli ana i na pohaku daimana,
ahiki i ko lakou loaa hou ana, a oki loa aku hoi ka paa ana
o ka mea aihue i ka hopuia, nolaila e kipaku aku iaia e hele.
E kipaku iaia e hele!"
"Ua opulepuleia anei oe e kuu Kalala aloha?" i pane koke
mai ai ka Lede Elikona, me ka puliki ana mai i ka lima o kana
kaikamahine hookama.
"Auhea oe e kuu makuahine," i pane hou mai ai o. Kalala
me ka hoike okoa ana mai i ka hele o kona helehelena kuna-
hihi, "e ae mai oe e hooko i ko'u makemake ma keia mea
hookahi wale no, a mai hoole mai oe.
"E hoopoina loa ko kakou noonoo ana no na pohaku (lai-
mana, a mai hoomanao hou aku no ia mau mea; no ke kumu
ua hoike mai oe i kou manao i nehinei, o wau hookahi wale
no ka mea i poho, ma ka nalowale ana o kela mau pohaku
daimana, ina o ka mea oiaio loa ia ea, alaila aole o'u noonoo
no ia poho. Iloko o na la aku la i hala, ua oi aku na mea
i kaawale mai a'u aku mamua o kela mau daimana.
"Nolaila e ae mai oe e kuu makuahine e hookuu mai ia'u
e hele mailoko aku o keia keena, mamua o kuu hoopuka ana
ae i kekahi huaolelo, e mihi loa ai au me ka walania ahiki
i ko'u mau la hope ma ka honua nei."
Ua hoopiha loa ia ka poe apau maloko o kela keena, me
na manao kahaha, i ko lakou manawa i lohe mai ai i na hoa-
kaka a ke kaikamahine opio, a o ia ka Mr. Buke, i haawi aku
ai i kekahi hoailona i ka makaikiu e haalele iho ialoko o kela keena.
Ua haalele i'o mai la ka Makaikiu Kalawe ialoko o kela
keena, a i ka wa i paniia aku ai ka puka a paa, ua hekau iho
Ia ka meha me ka eehia maluna o na mea apau, me ka haka
pono ana aku o ka lakou nana ana maluna o Kalala Fiki, e
ku mai ana iwaenakonu o ka rumi.
No ka piha loa o Kalala i ka pihoihoi, aole e hiki iaia ke
ku me ka pololei iluna, ke oni wale la no oia, a mai hina paha
ua kaikamahine nei iluna o ka papahele, heaha la ia hapapa
wale ana ae no o kona lima, paa aku la iahope o kekahi noho
akahi no ahiki iaia ke ku maikai me ka hikaka ole.
Nana aku la o Mr. Felakona ma ka helehelena o Kalala me
ka manao aloha, me ka pane ana aku i keia mau olelo:
"Auhea oe e kuu keiki aloha, e oluolu ana anei oe e hoa
kaka mai imua o makou, i kau mau mea apau i ike ai e pili
ana no ka nalowale ana o na pohaku daimana? E ae ana
anei oe e hoike mai i ka manao, o kela mau olelo mua au
kamailio mai nei e pili ana no Mr. Buke?"
"Malia paha he mea ano nui i'o ma ko'u aoao ka hoakaka
ana aku imua o oukou i ko'u ano, aole nae a'u mea e hoike
aku ana imua o oukou. O keia wale no ka mea hiki ia'u ke
olelo ae, aole loa e hiki i ka Makaikiu Kalawe ke kokua mai
ma ka huli ana ahiki i ka loaa ana o na pohaku daimana, a
oki loa hoi ka hiki ana iaia, a i kekahi paha o oukou, ke ko
aku ia Mr. Buke, e hoakaka mai, no kana mau mea i ike e
pili ana i na pohaku daimana."
"Ua hookahaha mai oe e Kalala i ko'u manao, a oi aku
mamua o ka mea hiki ia'u, ke hoakaka ae ma na huaolelo
moakaka loa. Heaha ka manao o kau mau huaolelo o ke ka-
mailio ana mai, ke makemake nei au e hoakaka pono mai oe
i pau ai ko'u pohihihi,"
"Aohe a'u mea i ike, a aole no o'u wahi lihi kuleana iki e
kamailio ai no keia kumuhana, koe wale no keia, aole e hiki
ia'u ke alo ae mai ka hooko ana aku i ke kono mau ae o ko'u
lunaikehala. Ke olelo hou aku nei au imua o oukou, e hoo- | pau loa i ka noonoo ana e huli aku i kela mau pohaku daima-
na, no ka mea pehea, ka nui o ka oukou mau hooikaika ana,
aole loa ia e loaa ana. O e kuu makuahine !" alaila holo okoa
mai la oia imua o ka Lede Elikona a kukuli iho la ma kona
aoao, alaila uwalo aku la imua ona:
"O e kuu makuahine, e hoike aku oe imua o ko kaua poe,
e hoopau loa ana oe i kou noonoo, e huli aku no kela mau po-
haku daimana. Ina he aloha kekahi iloko ou no'u, alaila e
oluolu oe e maliu mai i keia leo uwalo aku nei imua ou," ala-
ila ku ae la oia iluna, a hoi hou aku la nowaena o ka rumi,
me ke kamailio ana aku ia Mr. Felakona:
"Ke nonoi aku nei au ia oe e Mr. Felakona, e hoopau loa
kou noonoo ana no na pohaku daimana. O e Silvia, e ko-
kua mai oe ia'u, ma ka uwalo ana aku imua o kou makuakane
e hoopau loa kona noonoo ana no keia mea ano nui!"
"No'u iho e kuu milimili, ke ae nei au me kuu naau apau,
hoopau loa ka noonooia ana o kela mau pohaku daimana,"
pane mai ai ka Lede Elikona, no ka hooko ana mai i ka
makemake o kana kaikamahine. I
"Auhea oe e ka Lede Elikona, he hana hiki ole loa ia'u
ka ae ana aku, e hoopau ka noonoo ana no kela mau pohaku
daimana, no ka mea i ka nalowale ana maloko nei, o kuu home,
ia mau na hoohuoi maluna o ka poe apau e noho ana maa-
nei nei, a hookahi wale no kumu, e hoauheeia aku ai kela ma-
nao hoohuoi, aia a paa maoli ka mea aihue i ka hopuia, a hoi-
hoi hou ia mai hoi na daimana i ka ona nona kela waiwai," i
hoakaka ae ai o Mr. Felakona i kona manao.
I ka lohe pono ana mai o Kalala i kela manao hoakaka o
Mr. Felakona, ua hina okoa aku la oia a pili i ka paia, me ka
hoike okoa ana mai o kona helehelena i ka piha maka'u me
ka weliweli, ka mea nana i kono aku ia Teda ame Sivilia e
nana mai iaia me na manao kahaha.
"Aole e hiki ia oe e kuu kaikamahine ke hoahewa wale mai
ia makou," i hoomaka hou mai ai o Mr. Felakona e kamailio.
"He hana ano nui loa keia me ka ehaeha no o ka manao,
aole nae ia he kumu, e hoopilikia loa ia aku ai oe; a ina nei
no ka loaa pono o ka mea aihue, aole oe e konoia mai ana e
hoea aku imua o ka aha hookolokolo, ke hoea mai i ka ma-
nawa e hooloheia ai ka hihia."
Palulu okoa ae la o Kalala i kona mau lima ma na maka, a
i ka hala ana o kekahi mau minuke, hookuu iho la kona mau
lima ilalo, a mahope o ka nana pono ana mai ia Mr. Felakona
no kekahi manawa, haawi mai la i kona lima akau imua ona,
me ke kamailio pu ana mai :
"Ua maopopo ia'u ka mea nana i aihue na pohaku daimana!"
wahi ana me ka leo nui moakaka e lohe ponoia ai na hua-
olelo apau, alaila holo mai la ua o Kalala no kahi e noho aku
ana ka Lede Elikona, me ke kukuli ana aku imua o kona alo,
aia hoi kekahi lima, ke puliki la ma ka a-i o ka Lede Elikona,
me ka hele o na wahine a elua a piha i ka haalulu.
No kela kulana kaumaha maoli i hekau iho maluna o ka ma-
kuahine ame kana kaikamahine, ua kono okoa ia aku ka poe
maloko o kela keena, e puka aku iwaho, a koe kokoolua wale
iho la no ka Lede Elikona me Kalala. MOKUNA XIV. He mau hora mahope mai, i ka manawa i hele mai ai o Mr.
Felakona e hui pu me ka Lede Elikona, no ka ninau ana, i na
mea a Kaiala i hoike aku ai iaia, kamailio aku la ua lede nei:
"Aohe mea e ae a Kalala i kamailio mai ai ia'u mawaho ae
o kana mau mea i hoike mua mai ai ia kakou; a ua hele no
hoi kela kaikamahine a piha me na haawina hookaumaha noo-
noo, e hiki ole ai iaia ke kamailio nui mai, a i ole pane mai
paha i kekahi mau ninau, ke waihoia aku imua ona; nolaila
ke makemake nei au e noi aku ia oe, e hoopau i ka noonoo hou
ana no kela mau daimana, a mai hoao aku e hookolo ma-
hope o ka meheu o ka poe aihue; no ka mea ke hopohopo loa
nei au, no ka lilo o keia hana, i kumu e hoomailoia ai ke kino
o kuu kaikamahine, e hoea aku ai oia i kona make ana me
ka hikiwawe loa."
Mamuli o keia leo uwalo o ka Lede Elikona, ua hiki hou
ole iho ia Mr. Felakona ke hoopaakiki, nolaila haawi okoa
aku la oia i kona ae, no ka hoopau ana i ka manao huli aku
i na pohaku daimana, me kona piha kuaki no nae; nolaila
haehae okoa ae la oia i kana leka i kakau ai na ke komisina
makai o Ladana, a kiola aku la iloko o ke ie opala.
I ka pahola ana ae o ka lohe iwaena o ka ohana, no ka
hoopau loa ana o Mr. Felakona, i ka noonoo e hookolo aku
mahope o ka meheu o ka poe aihue, ua lilo ia i mea kamailio
nui ia iwaena o kekahi poe, aka no ka Makaikiu Kalawe nae
ua hele oia a piha i ka hoonaukiuki, me kona noonoo okoa
ana iho, hookahi kumu o ke koi ikaika loa o ke kaikamahine
opio e hoopauia ka huli ana i na pohaku daimana, malia na
kekahi no o na kaikamahine opio i aihue, a i ole, na kekahi
paha o ka lakou mau ipo aloha.
O ka Lede Elikona hookahi wale no ka mea i hoomama loa
ia kona noonoo no ka hoopauia ana o ka manao huli i na po-
haku daimana, aole nae oia i hoikeike ae ma kona helehelena
no kona hauoli; aka hookahi ana mea kamailio nui, o ia no
ka huli hoi aku no kona home, ua lawa iho la no kelau noho
ana me na hoaloha.
Ma kekahi la ae, ua hoolalaia kekahi huakai makaikai no
ka Ululaau Arunadela, he ululaau nui keia, ma kahi he umi
mile ka mamao mai Felakona Hale aku, he wahi makaika
mau ia e na malihini.
No ka pono o kela huakai makaikai, ua hoolalaia, maluna
o na lio na kanaka opio ame na wahine opio, aka no ka poe oo
maluna lakou o na kaa, me ko lakou holo mua ana no Augate
Kakela, no ka ai ana i kekahi mau meaai mama mamua o ka
huli hoi loa ana mai no ka hale.
Mamuli o ka maikai ole o ko Kalala ano, ua au'a ka Lede
Elikona iaia, aole e hele ma kela huakai, aole no ia i lilo i mea
no ka poe opiopio e minamina ai, oiai aole no o lakou hoihoi
i kekahi mea e hele ma kela huakai, ina aia kekahi manao kau-
maha iloko ona.
I ka haalele ana iho o kela huakai makaikai, ku aku la o
Kalala e nana i kona mau hoa maloko aku o ka puka aniani
o kona rumi, aia hoi iloko o ua kaikamahine opio nei, ka olioi
kahi i noho ai, no ka loaa ana iaia he mau hora kaawale, e
hoohala ai oia hookahi wale iho no, me ka hoopilikia ole ia
mai e kekahi poe.
Aole o Teda kekahi me ka nui ae o na kanaka opio, i hele
ma kela huakai a oiai aia no kela kanaka opio maloko o ke
keena waiho buke o kona makuakane kahi i kakau ai he mau
leka lehulehu, aole no a Kalala mea e hopohopo ai, no ka hele
aku o kela kanaka opio e hoouluhua iaia.
Ma kela hala ana aku o ka poe makaikai, hoi malie mal la
o Kalala, noloko o ke keena kula, me ka loaa ana aku iaia o
Miss Makini, ke kumukula a na keiki liilii, o kula ana no i
kana mau haumana, nolaila noho iho la oia ma ka aoao o | kekahi keiki oopa o ehiku makahiki, a hoomaka aku la e
haha'i iaia i kekahi moolelo no na kupua, me ka nanea loa o
kela keiki i ka hoolohe i ka moolelo.
No hookahi hora paha kela nanea ana o Kalala me ke keiki
oopa maloko o ke keena kula, a i ka manawa i kani mai ai
ka bele kahea no ka inu li ana o na kamalii, akahi no ua o
Kalala a haalele iho i kela rumi, o kona iho mai la no ia no-
loko o ke keena hookipa ma ka hale malalo, kela keena i maa
ia Ela ame Silvia ma, i ka hoonanea ana ma ka hapanui o
ko lakou manawa e noho ai ma ka home.
Maluna o kekahi ko-ki i haale aku ai ua o Kalala hiamoe,
aole nae he hiki iaia ke moe me ka oluolu, a i kona ike ana
aku i ka hamama o ka piano, o kona ala ae la no ia iluna, a
hele aku la no kahi o ka piano, e kau ana no ka buke, himeni,
lolelole iho la oia i kela buke, ahiki i ka loaa ana o kekahi
himeni, o kona hoomaka aku la no ia e hookani i ka piano, me
ka himeni pu ana ia manawa hookahi.
O kona himeni hoi ia ahiki i ka pau ana o na pauku, o kela
mele, ku ae la oia iluna, me ka manao e oili mai iwaho, ua
hookahaha loa ia nae oia i ka ike ana aku ia Mr. Buke e ku
mai ana ma ka puka ; nolaila kunewa aku la oia a paa ae la
kekahi lima i ka aoao o ka piano, aohe he wa a hina aku ilalo
o ka papahele.
No ka manawa i aneane paha e piha ka minuke hookahi,
i nana aku ai kekahi maluna o kekahi, me ka hele hoi o ko
laua mau helehelena pakahi a haikea, a o Kalala Piki nae, ka
mea i loaa ka manao koa e kamailio mua ae ai i ka i ana mai :
"He mea anei kekahi au i makemake ai e Mr. Buke?" wahi
ana me ka leo o ka mea i piha me na manao hoowahawaha I
a hoihoi ole. 1
I No kela kamailio ana aku o Kalala iaia, auhee loa aku la
ka manao hopohopo mailoko aku o Mr. Buke, no Kalala, o
kona haalele aku la no ia i kona wahi e ku ana ma ka puka,
a komo mai la iloko o ka rumi, eia nae ua pipika wale mai la
no o Kalala me ka hoikeike ana aku i kela ano hoihoi ole
ona ia Mr. Buke; a me kona haawi ole aku i manawa no ke
kanaka opio e kamailio mai ai iaia, ua pane hou aku la no o
Kalala i ka i ana aku:
"E manao ana ka hoi au, o oe pu la kekahi i hele aku nei
me ka nui o ko kakou poe ma ka huakai makaikai i ka Ulu-
laau Arunadela i keia la !" wahi ana me kela leo no o ka mea i
loaa ole ka hoihoi iloko ona no kela kanaka opio.
"Owau i'o no kekahi i hele pu aku nei me lakou, aka no
ko'u hoihoi ole nae i ka hele ana ma kela huakai loihi, pela
au i huli hoi hou mai nei, a hookuu aku no ia lakou e hele
ma kela huakai makaikai, pela iho la oe e ike mai la ia'u."
"Pela i'o ka hoi, a heaha ke kumu o kou hoi hou ana mai
nei, aole he hele pu aku me kela poe?"
"Eia no ka pane pololei loa, no kuu makemake, e kamailio
pu me oe, aohe he kumu e ae."
Aole loa he pololei iki o kou manao ana pela, no ka mea
ua nui no na manawa kaawale mamua aku nei, aole nae ou
wahi mea a hele iki mai e hui pu me a'u, no ke kamailio ana
mai i kau mau mea i makemake ai, waiho oe a owau hookahi
wale no ko ka hale nei, ia wa oe e manao ai e kamailio pu me
a'u no ko ike paha, aole e hiki ia'u ke kahea ae i ko'u mau
hoaloha, no ke kipaku ana ia oe mai kuu alo aku."
Pii ae la ka ula ma na papalina o ke kanaka opio i ka wa
i lohe mai ai i kela mau olelo ku i ka hoohilahila iaia, a me ka
hoomanawanui wale no oia i uumi ai la hilahila, ahiki i kona
pane ana mai:
"Ua kuhihewa loa oe e Miss Fiki ma ka hooili ana mai i
kau mau olelo hoahewa maluna o'u. Malia paha ua konoia
mai au e hele mai e hui pu me oe loko o keia manawa ma-
muli o ko'u ike, o keia wale no ka wa maikai e hokai ole ia
ai ka kaua kamailio ana, aka o kou noonoo ana iho, aia ke-
kahi manao epa iloko o'u, ma ka hoao ana e hele mai e hui
pu me oe ; aole loa he wahi noonoo iki iloko o'u e hana aku
pela, no ka mea ua ike no oe he nui na kauwa e noho nei ma
keia home, a ua hiki ia oe ke kahea aku ia lakou e haawi mai
i ka lakou mau kokua ana no kou pono, a o kekahi no hoi,
aia no o Teda maloko o ke keena waiho buke o kona ma-
kuakane ke kakali mai la ia'u."
"Heaha ke kumu o ko Teda hele like ole ana mai nei me
oe?"
"No kuu makemake owau hookahi wale no ke kamailio me
oe, pela oia i hele pu ole mai nei me a'u, aka nae ina ua make-
make oe oia pu kekahi e hoolohe mai i ka kaua mau olelo, ala-
ila ua hiki ia'u ke kii ae iaia a hele mai no kiea keena."
"Aole o'u makemake iaia e hele mai, no ka mea aole au i
manao he mea maikai nona ka noho ana mai e hoolohe i ka'u
mau olelo ikaika e kamailio aku ana no ke ku-e ana i kona
hoaloha."
"Ua lohe mua aku nei no oe i ka'u pane, aole ma ke ano
komohewa i hoea mai ai au i keia la, no ke ake e kamailio
pu me oe, aka no ke koi okoa ana aku no ia i kau mau hoa-
kaka ana mai, no ke ano o kau mau hana ano-e loa ia'u ; aka nae ina e lilo ana keia koi ana aku ia oe e hoike mai i ke kumu oiaio loa, i mea hookaumaha aku i kou noonoo, alaila ua ma-
kaukau aa e hoopau i kela manao mua o'u, a haalele iho ia oe,
me ka hooko ole ia o kuu iini.
Me kela mau olelo mai ia Mr. Buke mai, huli aku la ke
kanaka opio no kahi o ka puka, me ka anehe ana aku e hele,
o ka manawa nae ia i wikiwiki aku ai o Kalala i ke kamailio
ana:
"Heaha kau mea i makemake ai e kamailio mai ia'u?" wahi
ana me ka leo pikanana.
"He nui ka'u mau mea i makemake ai e kamailio pu me
oe, aka o ka mea mua loa, e ninau aku ana au he hookahi
mea, a e pane mai oe me ka oiaio loa, i kou noonoo e Kalala :
"Pehea la oe i hoololi ai i kou mau ano mahope mai nei,
mai kela ano mai ou i kinohi loa, o ko kaua hookamaaina ana
kekahi me kekahi?" me ka nana pono loa ana mai o Mr. Buke
ma na maka o Kalala, ka mea nana i kono aku i ua kaika-
mahine nei, e nana ilalo o ka papahele, no ka hele a wiwo
maoli.
Aole e hiki ia Kalala ke pane koke aku, me he mea la aole
oia i maopopo i ka mea i ninauia aku iaia, no ka ulolohi loa
o kana pane, ua palua mai la ka Mr. Buke ninau ana:
"Ke makemake nei au e lohe maopopo loa i kau pane no ke
kumu o kou hoikeike ana mai i kou huhu ia'u?"
"Pehea la oe i aa ai e ninau mai ia'u i kena mea au e ma-
kemake mai nei e lohe?" wahi a Kalala me kona hele a piha
loa i na manao hoowahawaha.
"Heaha auanei ke kumu e hiki ole ai ia'u ke ninau aku ia
oe ia mea, oiai he kuleana nu! ko'u, e koi aku ai i ko'u ku-
leana, no ka mea owau ka i hoehaeha loa ia mai o ko'u ma-
nao mamuli o kau hana?"
Huli aku la ka Kalala nana ana i kahi e loa, me ka pane
ole mai i hookahi huaolelo. | Ua lilo kela noho hamau loa o Kalala me ka pane ole mai,
mea hoehaeha aku i ka noonoo o ke kanaka opio; a ua ku
maoli no hoi kela hana, i ka hoohaahaa iaia, me ka hele o
Mr. Buke a ulupuni Ioa me ka manao inaina, aka nae, mahope
o kona hoomanawanui ana, i hiki ai iaia ke hoauhee aku i kela
manao inaina, a o ia kana o ka ninau hou ana mai, no ka ekolu
o ka manawa:
"Ea, ke makemake nei au e Kalala e pane mai oe i ka mea
oiaio loa, heaha ka'u mea i hana aku ai ia oe, i hoopiha loa ia
ai oe i ka huhu ame ka hoowahawaha ia'u?"
"Pehea oe e palua hou mai nei i ka ninau ana ia'u no keia
mea hookahi no?" wahi a Kalala me ka mau no o kela ano
hoowahawaha iloko ona no Mr. Buke.
"Aole he kumu e ae o ko'u ninau ana aku la ia oe i keia
mea, koe wale no keia, aia maluna o ke ano o kau pane e loaa
ai ia'u ka hauoli ame ke kaumaha paha."
Ina o ke kumu i'o kena ea, alaila eia wale no ka'u mea e
pane aku ai ia oe, aole.'"
"Ina aole, alaila pehea ka hoi oe i hoikeike mai ai ia'u i na
mea e komo ai ka hoohuoi iloko o'u, aia ka hoowahawaha pi-
ha iloko ou no'u nei?"
"Aole loa he huhu iloko o'u nou e Mr. Buke, no ka mea ua
kaa aku oe malalo o kela huhu, aka o ka mea i loaa ia'u nou,
o ia no ka hoowahawaha!"
Haka pono loa aku la ka nana ana a Mr. Buke ia Kalala,
me ka hiki ole iaia ke pane mai i hookahi huaolelo, i kau a
mea o kona piha loa i ke kahaha ; aia nae iloko o kona noonoo,
ke nalu wale la no oia, malia paha ua opulepuleia kela kai-
kamahine opio, a ua hoopuka aku oia i na olelo mamua ae nei,
me ka maopopo ole iaia.
"Ke makemake nei au e hoakaka pono mai oe i ka manao o
kau mau mea o ke kamailio ana mai nei?" i koi ikaika aku
ai o Mr. Buke ia Kalala, e kamailio mai i na mea e hoauheeia
aku ai na pohihihi apau mai ke kanaka opio aku.
"Ina he kanaka okoa loa aku oe, ua makukau au e hooko
koke aku i kau koi, aka nou, aole anei e hiki i kou lunaikehala
ke ike iho i ke kupono ole loa o ka mea au e ninau mai nei
ia'u?"
Ua lilo kela mau olelo ikaika a Kalala i pane aku ai, i ku-
mu e hoalaia mai ai ka inaina iloko o Mr. Buke, a o ia kana
o ka pane ana mai: "Ma kuu hanohano, ma ke ano he keoni-
mana, pela ka makee no kuu inoa maikai, ke makemake nei
au e hoakaka pono mai oe i ka manao o kela mau olelo mua
au i kamailio mai nei!"
"He keonimana anei oe, a ua makee anei oe no kou hano-
hano ame kou inoa maikai?" wahi a Kalala me ka noke okoa
ana ae i ka akaaka me ka leo nui.
"Malia paha he keonimana i'o no oe, a no ia kulana oo, e
ukali i'o aku ana ka hanohano ame ka inoa maikai."
Aole e hiki ia Mr. Buke ke pane aku, aka holoholo iho la
oia maloko o ka rumi, no kekahi mau minuke, a iaia i hoi mai
ai a ka iho la ma kahi mua ana o ke ku ana, nana aku la oia
i ka pua rose e waiho ana iluna o ka moena veleveka, ma kahi
kokoke i na wawae o Kalala; aia hoi ua kaikamahine nei, ke
noho la iluna o kekahi noho, me ka noke ana i ka uwe.
Nana wale aku la no o Mr. Buke ia Kalala, me kona hoo-
uluhua ole aku i kela kaikamahine, a i ke akakuu ana mai o
ka uwe ana o Kalala, aea ae la ke poo o ua kaikamahine nei
iluna, nana mai la hoi ia Buke, me na waimaka no e haale ana
ma kona mau lihilihi, alaila pane mai la:
"Pehea la i hiki ole ai ia oe ke waiho malie mai ia'u? Aole
anei ou ike mai, ua hoohaahaa maoli ia no au e noho aku nei ?
He mea pono e loaa ia oe ka hoomaopopo ana no ko'u kulana
oiaio ; a ma ke ano nui o ka'u mea e makemake nei ea, e ku
koke oe a hele mai kuu alo aku l"
"Ma ka inoa o ka oiaio ame ke kaulike, aole loa he mea i
maopopo ia'u," i pane aku ai o Mr. Buke me ka manao kui'o.
"No ka nui o ko'u makee ia oe, me ko'u nana ole no'u iho, ke
koi aku nei au ia oe e Kalala, e hoike mai i kou manao maoli l"
Lalau aku la o Mr. Buke i kekahi noho a uwai mai la a pili
me ka noho o Kalala, aole he wahi mea a kipaku mai o Kalala
iaia, a i kona hopu ana aku i ka lima o ke kaikamahine opio,
aole he kaili aku, eia nae ke ike la o Mr. Buke, i ka hele o
ka lima o Kalala a hu'ihu'i pu.
Ke kakali malie la o Mr. Buke ahiki i kona ike ana aku,
ua akakuu mai ka uwe ana o Kalala, hoomaka aku la oia e
kamailio me ka leo malie o ke ano hoomalimali, i ka pane ana
aku:
"E hoike mai oe ia'u e Kalala i na mea apau, manao anei
I oe e kuu aloha aole i hoehaehaia mai kuu puuwai, i ka ike
aku ia oe iloko o kena kulana ou i piha i ka ehaeha ame ke
kaumaha? Oiai ke kau aku nei ko'u mau manaolana maluna
ou, no ka loaa ia'u he noho hauoli ana ma keia mua aku, ua
konoia mai au, e hoike ae i ko'u manao maoli, he mea pono,
e hoike mai oe i na mea apau imua o'u, pela hoi au e hoike
aku ai i ko'u manao imua ou."
1 Huki malie aku la o Kalala i kona lima a kaawale mai ka
puliki ana a Mr. Buke, nana mai la maluna o ke kanaka opio
a i mai la:
"Heaha kau i kapa mai nei ia'u?" wahi ana me ka leo ma-
lie loa. "Ua kapa mai nei anei oe ia'u, he aloha nou ?"
Ma kahi o ko Mr. Buke hooia ana aku, me na huaolelo mao-
popo loa, kukuli okoa mai la oia imua o Kalala, apo ae la ke-
kahi lima ma ka puhaka, a pane ae la:
"Auhea oe e Kalala, ua hookahahaia aku anei kou noonoo,
no ko'u hoike okoa ana aku nei imua ou, i ka meahuna a kuu
puuwai i hiipoi ai iloko o keia mau la o ko kakou noho like
ana ma keia home? Ina aole he mea i maopopo ia oe mamua,
no ko'u haulehia ana i ke aloha ia oe ; alaila he mea pono ia'u
ke hoike ae me ka hookamani ole, ua hele au a eha e noho aku
nei, i ka eha lima ole a ke aloha. Nau maoli no e Kalala i
haawi mai ia'u i kekahi manawa maikai loa, no ke aloha ana
aku ia oe, aole na ka mea okoa aku."
"Ua haulehia anei oe i ke aloha ia'u?" wahi a Kalala me
ka hoike okoa ana mai o kona mau maka i ke kahaha.
"Elike me ke ola e holo nei iloko o kuu kino, pela iho la
ka oiaio loa no ko'u haulehia ana i ke aloha ia oe e Kalala,"
alaila hopu mai la o Mr. Buke i ke kaikamahine opio, a hoo-
pili aku la iloko o kona umauma, aohe wahi mea a kaihi ae
o ua kaikamahine nei, aka ke noho malie loa la oia, aohe wahi
mea a pienaena iki, elike me ia mamua aku.
No ka manawa pokole wale no nae kela ae ana aku o Ka-
lala e paaia mai oia e Mr. Buke, a me he anapa ana la na
ka uwila, ku ino ae la oia iluna, me ke pa-hu ana aku ia Mr.
Buke i kahi e, alaila hooho ae la i keia mau olelo:
"Ua aloha mai anei oe ia'u?" wahi ana, me ka hele o kona
mau maka a hulili, alaila noho hou iho la ilalo, me he mea
la, ke hoomaopopo la oia i kekahi mea ana i hana aku ai i
kaokoa loa mai kona noonoo ae:
(Aole i pau.) | |