Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXV, Number 28, 15 July 1926 — Page 4

Page PDF (1.56 MB)

EHA N UPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, IULAI 15, 1926
Ke Aloha Ana i Imi Ai
A I OLE
He Kaao No Ora Buruka
Ka Nohea
Ka Hoapaonioni i ka Ipo Hookahi — Ka Halawai Ana me na
Hoao he nui— ke Kupaa i ke Aloha Hookahi — Ka
Lanakila Ana i ka Manawa Hope.
Lohe maila oia i ke alapii i ke kuuia ana aku ilalo, a oiai
ua maa iho la kona mau maka ia manawa i ka pouli, ike mai
Ia oia i ke aka o ke kanaka i ka lele ana iho ilalo mailuna iho
o ka pa a holo aku la i kahi ana e ku mai ana.
"E i ala, hele mai,' wahi a ke kanaka o ka hawanawana ana
aku," ua pakele mai la kaua i nei manawa, a iloko o na mi-
nuke elima i koe e palekana loa ana kaua. Koa maoli no oe,
aka nae ua puka e mai nei nae oe mamua o ka manawa."
"Owai oe?" wahi a ka ninau mai a Ora, "mai kuhihewa mai
oe ia'u o ka mea au paha e noonoo la."
Neenee loa mai la ke kanaka a kokoke i ua o Ora a haka
pono mai la kona mau maka i na maka o Ora no ka nana pono
ana mai ua kuhihewa io paha oia, a i mai la, "aole ka oe o
Emma. Alaila owai oe, e kena mea komohewa?"
"He kaikamahine au i laweia mai e kekahi kanaka lapuwale
i hoao e hoopoino ia'u, eia nae, aole i hookoia aku kona ma-
kemake mamuli o ko'u holo ana mai nei a pakele mai iaia
mai, a mailoko mai hoi o kela hale o ka poe pupule. He kai-
kaikamahine noonoo maikai no au elike me oe, a i ole elike me
Emma au i kuhihewa mai nei."
"Halepupule !" i nui mai ai ka leo o ua kanaka la. "E olelo
aai ana ane oe he hale kela no ka poe pupule e hoopaaia ai?"
"Pela ka mea oiaio, elike me ka'u i hoomaopopo ai.
"Aole ka keia he hale kula no na kaikamahine?" i ninau
mai ai oia.
"Pehea ka oe i maopopo ole ai o kou wahi hoi keia e noho
nei?"
"Ea, he keu aku a ka mea kupanaha, alaila ua kuhihewa au,
aka mai noonoo hou aku oe no ia mea, aole i aumoe loa i
nei manawa nou e hoi aku ai i kou hale. Hele pu mai me
a'u a na'u e hoopakele aku mai keia poe ino mai no ka mea ke
ike nei au me ka ike maopopo ole aku i kou helehelena he pio
oe na kekahi kanaka me ka manao kolohe e hoopoino ia oe."
He maikai keia mau olelo a ke kanaka a Ora e lohe mai
ana, eia nae, aole no i nele ka ulu o ka hoohuoi iloko ona, o
nei kanaka pu no paha auanei kekahi e pahele aku ana iaia a
komo hou aku no oia iloko o ka pilikia elike no me ka Kalaka
o ka hana ana mai iaia, a e ole wale no kona holo ana mai
iaia mai pakele ai oia mai kana umii mai.
"Nana Lani e hoopomaikai mai ia oe," i namunamu iho ai
o Ora me ka lohe ole mai o ke kanaka, oiai nae, ia manawa
like ke naka wale la no kona kino i ka ua o ka piha i ka ma-
kau no ka hopena aku ana i maopopo ole, ke puni hou oia i
ke pahele.
He kanaka opio keia e kamailio aku nei iaia pela kana hoo-
maopopo mai ma kona leo a ma ke ano no hoi o kana hana,
alaila alakai aku la oia ia Ora me ka hoopuka ole mai i mau
huaolelo hope, ahiki i kahi o ke kaalio i hunaia ai mahai o ke
alanui, a kokua mai la i ua o Ora ma ka pii ana aku a kau
iluna.
Alaila pii ae la ua kanaka la a kau ma ko Ora aoao a hopu
aku la i na kaulakaohi, a hoomaka aku la no hoi na lio e holo
me he mea la ua hauoli no ka hele koke ana mahope o ke
kakali ana no kekahi hora a oi, a ia laua e holo la ke lohe mai
la laua i ke kahea aku a kekahi mau leo o ka poe kiai o ua
hale la, ua mamao loa nae laua ia manawa.
"O ka mea hiki wale no i kela poe i nei manawa o ka hokio
mai ia oe," i akaaka mai ai ke kanaka opio.
"O, pehea Ia e hiki ai ia'u ke hoakaka aku i ko'u mahalo
nui ia oe, a no ka mea, ina aole oe he pio au noloko o kela
hale i nei manawa me ka maopopo loa?
"Ma kou kamailio hou ole ana aku i kekahi mea no ia pili-
kia oiai ua lanakila mai la oe, a i ole, ina he makemake kou
e hoomaikai mai ia'u no ka'u mea i hana aku ai nou, e hoike
mai oe ia mahalo ou ma o kou kokua ana mai ia'u ma kekahi
hana. Pehea la ia?"
"Ina he hana hiki ia'u ke kokua aku ia oe ua makaukau au
no ka hooko ana aka, ina e ike aku ana au he hana ia e hoo-
komo hou aku ai ia'u iloko o ka pilikia elike me keia i hala
aku Ia, aole au e ae aku ana," i pane ae ai o Ora.
He akaaka ka pane ma ko ke kanaka aoao no ia mau olelo
a Ora, me he mea la o ka manao iloko ona no kana mea e
hana aku ana ka mea nana i hoopiha iho la iaia i ka hauoli.
"Malia paha ua loaa no ka manao koho iloko ou he hana hoo-
mahuka i kekahi kaikamahine nona ka inoa o Emma a'u i
hoike mua aku nei ia oe, a he koho pololei loa ia au, ma kahi
nae o ko'u komo aku i ke kahua o ka halekula o na kaikama-
hine ua komo hewa aku nei au i kela hale au i olelo mai nei
he hale no ka poe pupule, no ka like loa hoi o kela hale me
ka halekula o na kaikamahine ko'u mea o ke kuhihewa ana,
eia ka aia ma kekahi wahi o ke alanui a kaua e holo aku nei
ia halekula.
"Alaila. heaha kau hana i manao ai la na'u e hana aku nou?"
i ninau ae ai o Ora.
"He hana maalahi Ioa. Ua nui ko'u makemake no kela kai-
kamahine no Emma, a no ka nui o ko'u makemake ua hooulu-
hua mau ia mai ko'u noonoo a ua loaa ka manao ia'u e kii a
e hoomahuka malu aku iaia.
"Ua makemake au e mare me ia a ua hele aku no hoi au
imua o kona mau makua a nonoi aku la no ko laua ae mai e
mareia maua, eia nae, ua hoole mai na makua, no ko laua
ike mai he kanaka ilihune au, a he kaikamahine waiwai hoi
kela, nolaila i kuu noonoo ana he mea makehewa ke kali ana
a aeia mai pela au i manao ai, e kii maoli no a kaili iaia mai-
loko mai o ke kula ina e hiki ana. Ua manao na makua o
Emma no ke dala wale no ko'u kumu o ka makemake ana e
mare me Emma oiai nae, aole no ia dala ko'u kumu o ka
makemake ana iaia, no kona u'i a no kuu a oha wale no iaia."
"Alaila oia anei kau hana i manao ai na'u e hana aku nou
o ke kii ia Emma a hoowalewale iaia ma kekahi ano i mea nou
e hui ai me ia?"
"Ae, ke ae hoi paha oe,' wahi a ke kanaka. "Ua hui au me
Emma maloko o ka hale o kona hoaloha ma ka po aku la i
hala, a ma ia manawa a maua i hui ai i hoolaia ai maua no
kela holo mahuka ona i nei po. E hele mai ana oia ahiki i
ka pa o ka halekula a malaila oia e loaa aku ai ia'u, alaila lawe
aku iaia noluna o kekahi moku a'u o ka hoolimalima ana mai
kekahi o kuu mau hoaloha, a maluna o ia moku maua e holo
aku ai ahiki i kekahi wahi, a malaila ae a ke kulanakauhale
kahi e mareia mai ai maua."
"A, ke maopopo aku la kou manao ia'u," wahi a Ora.
"Eia nae ua nui ko Emma makau no kekahi pilikia e kau
mai ana maluna ona, a ua hoole mai oia i kona hele pu ana
me a'u aia a he wahine opio pu kekahi e hele pu me ia alaila
oia ae, i loaa ka kona hoa oluna o ka moku e holo pu ai. Ke
ike mai la anei oe i ka hana a'u i makemake ai la nau e hana
mai no'u?"
"Ae, ke ike aku la au, a ua pono oia ma ia manao ana ona."
"Ke hauoli nei au no kou manao ana pela, no ka mea, he
manao ia ou e koi aku ana ia oe e kokua mai ia'u ma keia hana
hoomahuka," i pane ae ai ke kauka. "No na hana
pono ua makaukau mau au e haawi aku i ka'u kokua aka ina
he hana hewa e hookomoia aku ai au iloko o ka pilikia maa-
nei no au hoole mua aku ia oe."
"Aohe a'u mea e ae e nonoi aku ai ia oe, o keia wale no; no
ka hiki ole ia'u ke koi aku i kuu kaikuahine e hele pu mai
me a'u, a oiai ua loaa iho nei hoi oe, a oiai hoi ua maka'u pu
au o hoole mai auanei o Emma i ka hele ana me a'u me ke-
kahi lede ole e hele pu ai me ia, pela au e noi haahaa aku
nei ia oe e kokua mai ia'u no keia hana i mea e holopono ai
kuu makemake. He makemake au ia oe e hana ma kahi o kuu
kaikuahine. E ae ana anei oe?"
Hookaulua iho la o Ora i kana pane ana mai, a no kona
pane koke ole ae, hoomau aku la no ke kanaka i kana olelo
ana i ka i ana ae:
"Aohe keia he hana nou e pilikia ai, e manao pu iho oe,
he uku panai maikai loa ia au e hana mai ai no'u no ka hana
maikai hoi a'u i hana aku ai nou ahiki i kou hookuuia ana
mai la mai kela hale mai."
"No keaha ka hoopunipuni aku iaia? No keaha no hoi ka
mea hoike pololei ole aku iaia no ke ano o ko kaua hui ana a
hele pu aku ai kaua?'
"Alaila o kou manao anei o ka hoike aku no ia Emma no
na mea apau i hana ia a o ke kumu hoi o ko kaua hui ana?
O, aole paha oe e moeuhane iho ana no kekahi mea o ia ano
ina e ike iho ana oe i kona mau ano he kaikamahine lili loa
oia. He kaikamahine oia i ike ole i na hana o keia ao a he
makau wale me ka hopepe kona elike me kamalii, a no ka nui
o ka lili ina oia e ike iho ana aole oe he kaikuahine no'u, e
piha koke ana oia i ka huhu a e hoole koke mai ana oia i kuu
makemake. E oluolu oe e ae mai a e manao mau iho oe he
kaikuahine oe no'u, a o Polola kou inoa."
Aohe maopopo ia Ora kana mea e kamailio aku ai, e ae
aku paha, a i ole e hoopunipuni paha, aka o ka maikai loa e
hoole loa aku. Iaia e noonoo la ke nalu nui la oia iloko iho
ona he hana maikai a ku ole i ke aloha kona hoole ana aku i
ke noi a ke kanaka i haawi mai la i kana kokua iaia a pakele
ana oia mailoko mai o ka hale pupule, oiai nae, he hana maa-
lahi wale no hoi keia e hana aku ai no ka pono o keia kanaka.
He hana wale no ia no ka manawa pokole, pela kona noo-
noo iho, nolaila ae iho la oia e, alakaiia e ka mea hoopunipuni
me ka nana ole aku i na hopena e oili mai ana ana i maopopo
ole aku.
"Ina pela ua pono," wahi a Ora, mahope o kona nalu ana
iho no kekahi manawa. "Owau ke lawe ma ko Polola wahi no
kekahi manawa pokole, me ko'u ike iho no nae he hana hoo-
punipuni ino loa ia, a i ko olua manawa e pau ai i ka mareia,
ea, alaila haalele aku au ia olua a hele aku no kahi a'u e ma-
kemake ai."
"O, me ka mahalo, mahalo a nui ia oe!" wahi o ka pane
a ke kanaka me ka hauoli, "nolaila, i nei manawa he mea pono
ia oe e ike aku i kuu inoa o Reginala Geresona au, e kapa
mai no nae oe ia'u o Regi, ma ka hoopokole ana i kuu inoa,
a e kahea mau aku no hoi au ia oe o Polola, aole au e noi aku
ana ia oe e hoike mai i kou inoa pololei o hana auanei au i' ke-
kahi hana kuhihewa ma ka hea lalau ana i kou inoa."
No ka maikai loa o na olelo pelo a ke kanaka, kona hoike
mai no hoi i kona mau ano oluolu apau, ke noho la o Ora me
ka nanea, me ka ulu ole ae o kekahi manao makau iloko ona
no ka hopena, a ke akaaka o Riginala a hookahi kona akaaka
pu ana aku me ia.
"Ua pono kau i olelo mai la, e kahea mau aku au ia oe o
Riginala no kekahi mau hora kakaikahi wale no nae ahiki i
ka pau ana o ko olua mare," i pane aku ai ua o Ora.
"A oe no hoi o Polola," a nee ae Ia ke kanaka i ka akaaka.
"He mau hoapaani like kaua mai ko kaua manawa kamalii loa
mai. Alia, he iwakalua-kumamakolu o'u makahiki i nei ma-
nawa la, a ma kou leo a'u e lohe aku nei aole i hiki aku kou
mau makahiki ilaila, pela ko'u manao."
"He umi-kumamahiku no o'u mau makahiki," i akaaka aku
ai o Ora.
"Pela no ko'u manao. Eia nae, he leo kamahao maoli no
kou i ka'u hoolohe aku, he aneane like loa me ko kekahi pila,
a he mea hauoli no hoi ia no'u ka loaa ana i ko'u kaikuahine
hookama ka leo maikai loa. Ma ko'u manao aole i like ka ui
o kou helehelena me ka ui o kou leo."
"No keaha kou mea o ka manao ana pela?"
"O, e lili koke iho ana no o Emma, me kona nana ole mai
i kou lilo ana he kaikuahine no'u a kaikuahine ole paha."
I ko Ora lohe ana aku i keia naka e wale ae la no kona wahi
kino. Ua ike oia me ka maopopo nona iho he ui a he milolii
a miomio io no kona leo. Aole hiki iaia ke alo ae i ka hoomao-
popo ana iho no la mea imua o na maka o ke kanaka e nana
mai ana iaia, a ke makau mua iho la oia no keia hana a ka
hoaloha hou ona.
"Mai oi loa aku ka pono ina aole au i loaa i nei kanaka, a
ina hoi aole au i ae mua aku nei i kona manao. Ke ike mua
aku nei au i ka pilikia o keia hana. Ke lawe pu nei au i ka
pilikia me a'u."
"E oluolu oe e hookuu mai ia'u e hele ma ke alahele a'u e
koho ai. Nonoi aku oe ia Emma e hui ae me a'u ma kekahi
manawa okoa aku, i kou manawa e lawe ae ai i ko kaikuahine
oiaio ia Polola me oe."
He akaaka ka pane a ke kanaka no ia mau olelo ana, no ka
mea ike koke iho Ia no ke kanaka i ko Ora piha i ka makau
oia kona kumu o ke noi ana ae.
"Aole, aole," wahi ana, "aole au e hookuu aku ana ia oe
elike me kau noi, ua ae mua mai nei oe me kou manao oiaio;
a eia hou ua hiki mai la hoi kaua i kahi o ka halekula, o ke
kii wale aku no ka hana i koe a hookau mai ia Emma iluna
nei o ke kaai"
"A ina oia e ike mai ana ia'u a komo iho ka lili iloko ona,
a no kona huhu e hoole mai ana oia i kou makemake, pehea
iho la?" wahi a Ora o ka ninau ana ae. "E hoomanao oe ma-
luna o keia mea nui ke kaukai ana i kou hauoli ame kou hoo-
hokaia."
Nee hou ae la ke kanaka i ka akaaka no nei mau olelo a
Ora, a ke ike iho la no hoi o Ora i ke kumu, a i mai la:
"Mai makau oe; a no ka mea, aole i oi aku kou ui mamua o
Emma e lili mai ai oia ia oe no kou ui mamua ona; aole no
hoi oia e mahao iho he ipo oe na'u mahope o ko'u hoike ana
aku iaia he kaikuahine oe no'u, a o Polola kou inoa."
"A, pehea ia ua ike mua no anei oia ia Polola ? I kona ike
ana mai ia'u aole au o Polola e oleloia mai ana oe ame a'u
pu i ka hoopunipuni?" .
"Aohe oia i ike mua ia Polola; ua kapa mau ia o Emma oia
ke kaikamahine ui loa iloko o ko lakou ohana.'
"E hana aku oe elike me kona makemake," i namunamu
liilii iho ai o Ora. "Ua aumoe loa keia manawa e haalele iho
ai au ia oe, koe wale no a ae mai oe e hele aku au."
"Hamau!" i hawanawana mai ai ke kanaka. "Ke lohe aku
nei au i kona leo. "Owau no keia e Emma! Hupo maoli au
i kuu haalele ana aku nei i ke alapii i kela wahi o ka hale pu-
pule e pili la me ka pa, i lawe pu ia mai nei ka pono loa, aka,
ua hiki hope Ioa keia noonoo ana iho la. E hui aku ana au
me oe iloko o na minuke pokole loa. Eia pu me a'u o Polola.
Kamailio aku hoi oe e Polola ia Emma!"
Lohe aku la o Ora i ka akaaka o Regi me ka hauoli e uumi
wale la no, hookahi hoi ko Ora akaaka pu ana aku a i aku la:
"Eia au iluna nei o ke kaalio kahi i noho ai e kali aku ana
ia oe e Emma o kou hele mai," i kahea aku ai ua o Ora.
MOKUNA XIX— Ke Aloha no ke Kuaiia Ana Mai.
"O, ke hauoli loa nei au!'' i lohe aku ai o Ora i kekahi leo
kaikamahine o ka i ana mai. "Ua loihi loa ko'u manawa o ke
kakali ana iho nei nou e Regi, a ua ku a uluhua maoli iho nei,
a ua manao iho nei au e hoi iloko o ka hale. Ihea oe kahi i
lohi loa ai? Manao anei oe e Polola he hana pono ia na'u e
hana ai o ko'u hoi aku me ke kakali ole, e Polola?"
Mamua o ka hiki ana ia Ora ke pane aku, ua pinana mua
aku la o Reginala maluna o ka pa.
"Aha!" wahi a Ora i noonoo iho ai. "No keaha no la hoi
au i komo ole aku ai iloko o na lima o ke kanaka a'u i aloha
ai? O, e Kuu Horeki hoi, no keaha la oe i kumakaia ai ia'u?
Owai kekahi kaikamahine i oi aku ke aloha ia oe mamua o'u?
Uhu!
He liilii loa ko ua o Ora manawa i uwe iho ai me ia noonoo,
no ka mea ua loaa aku la ia Reginala kekahi mea e hiki ai ke
kokua ia Emma ahiki i kona hemo ana mai mawaho o ka pa. .
Me ka hoohewahewa ole ua piha o Emma i ka haalulu ia
manawa no ka piha i ka makau no kona loaa pono mai e ma
huka ana, a i ka hiki ana mai o ua o Emma ma kahi o ke
kaalio e ku ana haawi aku la o Ora i kona mau lima iaia no
ke kokua ana iaia ma ka pii ana mai iluna o ke kaa, me
kona apo ana mai iaia iloko o kona mau lima, a kamailio iho
la me na olelo hoomalielie i kona noonoo.
Mahope ko Reginala pii ana mai a kau iluna o ke kaa, a he
minuke ma ia hope iho aohe manawa kupono hou no Emma
e hiki ai ke hoi hou aku iloko o ka halekula ke hao la ka Miki-
oi lilo i Lehua, a ke puliki la hoi kona mau lima ia Ora, me
ka ha'uha'u uwe me he kaikamahine la i piha loa i ka makau.
O ka makau wale ana iho no hoi paha la ua pakele mai la hoi
a ke lawe la ke kaa iaia no kahi o ka moku.
Ke kuupau la ka lio i ka holo iloko o kela pouli no kekahi
manawa ahiki i ke kaohi ana mai o Reginala, i kona manawa
i ike aku ai ia Toma, a kahea aku la :
"Halo, Toma! E hele ana oe ihea?"
"I ka auwana ana ma ka honua," i pane mai ai o Toma.
"Ke ku mai la no anei ka moku e kakali?"
"Ae, e holo iki aku oukou i mau i-a i koe ma ka hema a e
ike aku ana no oe i ke ku mai."
Kukulu iho la o Reginala i ke kaa malaila a kii mai la ia
Emma ame Ora a hookuu aku la ia laua ilalo, a helewawae nui
aku la no kahi o ka waapa e ku mai ana make poo o kahi
uwapo uuku.
O kona kokua aku la no ia i na lede opio ahiki i ke. kau ana
aku iluna o ka waapa, a i kahi waapa e puhiia aku ana e ka
makani mahope maloko o ke awa, a e hoe pu ia ana hoi e ke-
kahi mau kanaka elua, lohe mai la laua i ka holo o ka lio me
kahi kaa a lakou i kau mai ai.
"E Polola, pehea la kou manao, he maikai no anei keia hana
a'u e hana nei ?' i ninau ae ai o Emma.
"Pehea, he aloha no anei oe i Reginala nei me ka oiaio?"
i ninau aku ai o Ora me kahi leo liilii.
"Ae, ua aloha au iaia, ina aole ia haawina i loaa ia'u aole
Ioa au e ae ana e holo malu mai kela kula mai. Ina he mea
oiaio ia, o ia hoi, aohe i like kona aloha ia'u e like me ko'u
aloha iaia, alaila heaha aku ka'u hana hope ?"
"No keaha kou mea i kanalua ai i kona aloha ia oe? Nana
ponoi no hoi oe i kii aku la a lawe mai, he hoailona ia no
kona aloha," i hawanawana aku ai o Ora e lohe ole mai ai o
Reginala.
"Eia hoi paha ma ka olelo mai a kekahi poe he muhee ka
oia, he ia holo-lua, ua ike oe i ka manao o ia olelo, he loli
wale, i keia la he makemake a he aloha, a i ka manaka ana iho
i ka apulu kahiko, e piikoi hou aku ana ka mahao i kekahi
mea oi ae o ka ui, aka nau ia e ike nou iho no ka mea o oe
ka mea pili mau me ia iloko o na la a pau o kona ola ana.
"Pehea la. oia i kau nana aku, he kanaka kupaa a oiaio no
anei oia o ka manao? Ua haulehia mua no anei oia i ke
aloha i kekahi poe kaikamahine ae mamua o'u a aole paha?
No'u iho, aohe wahi ao eleele nana i alai ae mawaena ona ame
a'u, o ia hoi ke aka o kekahi wahine okoa aku. O, e make
ana kekahi wahine okoa aku ia'u ke ike maopopo aku au ua
kaili aku oia i ko Reginala aloha mai a'u aku."
"No ke ano pouliuli i nei manawa aohe hiki pono ia'u ke
ike aku i kou helehelena, a eia nae, ua olelo mai no o Rigi-
nala ia'u he ui loa ka kou helehelena, ina pela, o ka popo le-
hua iho la no ia e pili ai na manu, o ke aloha oiaio ke kepau
e paa ai, i ka'u hoolohe aku i kaha olelo mai ua make loa oia
i ke aloha haanipo ia oe," i pane aku ai o Ola.
"Ae, ua ike no au ia aloha ona ia'u, aka, no nei manawa
wale no paha, aia nae ko'u hooiaio iho a ike aku au i kona mau
lima e hoopuni mai ana ia'u a hoopili aku i kona poli. Eia
nae ua hoomaka'uka'uia mai au e na moolelo a ka poe i ka-
mailio mai ai ia'u e pili ana nona, a eia hou, he kaikamahine
uuku a ano naaupo no hoi au me ka nawali o kahi kino. Ina
he like ko'u ikaika me ka hilinai i ko'u pono iho elike me oe,
he mea okoa Ioa ia. Aole au i maopopo i kou helehelena,
aka, ina he kane au e noi koke mai ana au ia oe i wahine."
"O, mai kamailio mai oe i kekahi mea o ia ano, e noonoo iho
oe nou iho ame kou noho ana o nei mua aku, a na'u no hoi
ia e hookele aku i ko'u wahi waa, a maila o loaa no he ^
Iulu a poholo au ilaila a loaa ka palekana," i pane aku a, o
Ora me ka akaaka pu ana aku.
Ma keia manawa ua pili aku la kahi waapa i hoeia aku ai
e na kanaka a pili i ka aoao o ka moku, a kokua mai la o Re-
ginala i na Iede ma ka hapai ana ahiki i ke kau ana aku o na
lede opio noluna o ka moku.
Maluna o ka oneki ke kapena o ka moku e ku mai ana me
kona papale kapu ma kona poo me ka makaukau e haawi nui
i kona aloha ia laua.
"Ke hookipaia mai nei olua maluna o ka papahele o ka one-
ki o ka "Mikioi" me ke ohaoha loa a e hoi aku olua noloko
o ka rumi ke makemake olua. E haawi ae anei au i ke kau-
oha i ka wiliki i nei manawa, e Mr. Geresona?" i ninau ae ai
ke kapena ia Reginala.
"Ae, ke oluolu mai oe no ka mea, ua kau mai la hoi makou
iluna nei o ka moku a ke haawi aku nei i ka mahalo nui ia
oe no keia lokomaikai ou. Ua makaukau anei ka rumi ka-
pena no na lede nei?" :
"Ae, he wahi makaukau no ia i na wa apau no ka hookipa
ana aku i ka poe e ee mai ana iluna o nei moku," i pane mai
ai ke kapena.
He wahi kukui no ke a ana maluna o ka oneki a ke noonoo
la o Ora nona iho heaha la ka kona mau hoa e noonoo mai
ana nona, nolaila me ka naau kaumaha oia i ukali aku ai ma-
hope o laua ahiki i ka rumi kapena i piha oloko me ka mala-
malama.
O Emma ka i iho mua aku o lakou ilalo, a ukali aku la o
Ora mahope ona a o Reginala ka hope loa o ka iho ana aku,
Ia lakou maloko o ka rumi lohe like aku la lakou i ke kani
o ka bele kauoha a ke kapena i ka wiliki no ka hoomaka ana
e "hoohana i ka enekini o ka moku.
I ko Emma hehi ana iho i ka papahele o ka rumi huli koke
mai la oia ihope e nana ia Ora, a i kona manawa i ike pono
mai ai i ka helehelena ui o Ora, hooho ae la me ka mahalo a i
mai la:
"O, ui maoli oe! E Regi, aole hoi oe i kamailio mua mai
ia'u he kaikamahine ui loa o Polola!" wahi ana.
O Reginala kekahi i hoopihaia kona naau i ka mahalo no
ka mea, o keia iho la no ka manawa mua loa a kona mau maka
i ike pono aku ai i ko Ora helehelena, a nolaila ua hiki ole iaia
ke pane mai i ka Emma mea o ke kamailio ana mai iaia.
O kana hana ia manawa o ka nana i ko Ora helehelena a
pela hoi i ko Emma a ke hoomaka la kona naau lolelua e hana
iloko ona me na manao hou e ulu ae la iloko. ona.
"E Regi, e nana pono mai paha oe la i ko Polola helehele-
na ui au i hoomaopopo ole ai mamua. Ke poina la no anei
oe ia'u i ka minuke mua a'u i mohai aku ai 'ia'u iho no kou
pono ?"
"Pehea oe, e ke aloha i kamailio mai ai i kena olelo?" wahi
ana, a iaia no e paa ana ia Emma iloko o kona mau lima aia
no nae kona mau maka maluna o Ora.
"O ke kumu no ko'u kamailio mua ole aku ia oe no ko Polo-
la ui oia no keia, ua pakela ae ko'u aloha ia oe mamua o na
wahine ui e ae apau o ke ao."
Huli aku la ko Ora maka i kahi e, no kona ike ana iho i ko
ke kanaka hoopunipuni, a no ka mea o ka makamua loa no
keia o kona ike pono ana mai i kona helehelena. Ke nalu
la oia iloko iho ona, i ka manawa kupono mua Ioa e loaa ana
iaia e hooikaika ana oia e kaawale mai a Reginala mai, i mea
nona e poina ai iaia a maluna o Emma wale no kona hilinai
ame kona aloha, me kona makemake ole e lilo oia i mea hoo-
haunaele i na ipo e mare aku ana.
"Ua poina oe e Emma, o ko Reginala kaikuahine hanauna
no au a e hoomanao pu oe o ka helehelena o kekahi mai kp
kekahi ae aole like okoa no ka helehelena o kekahi a okoa no
hoi ko kekahi, pela oe e ike mai la i ko maua like ole ma ke
koko wale no ka like. "Hoopunipuni o Ora ma keia olelo ana.
"No ka maamau o ko Reginala mau maka i ka ike mai ia'u
i lilo ai au i mea pakua i kona mau maka, a eia no hoi kekahi,
o kela ui elike me ia i loaa ia oe aohe ou makau ana iho no
kekahi mea no ke kailiia aku o kau mea aloha mai ia oe aku.
No ko'u kamaaina loa ia Regi nei aohe o'u noonoo nui nona
mamua o kekahi kanaka e ae a'u i ike ai."
Lamalama ae la ko Emma mau maka ia manawa, no ka mea,
i ka Ora hoomaopopo iho he lili ko Emma iaia no ka ike pono
ana mai i kona ui, a i ko Ora hoakaka ana aku a ike iho la o
Emma he kaikuahine io ka oia no Reginala, hoopau ae la i
kona manao kuhihewa, alaila pale ae la i ko Reginala lima e
apo aku ana iaia, a holo mai Ia e apo ia Ora, a i mai Ia:
"E huikala mai oe ia'u" wahi ana. "Ina ua lilo ka'u mau
olelo i mea nou e eha ai. Aole au i ike i kekahi kaikamahine
ui elike me oe, a laki no au i ka loaa ana he kaikoeke ui ko'u.
I ko'u noonoo iho aole hookahi kanaka e nana mai ana ia oe
e nele ana ke aloha, elike me ia a'u no e ike nei no'u iho.
"He wahi manao naaupo o ke ano lili ka i ulu ae nei iloko
o'u nou, a no ka mea, i ka'u noonoo iho aia no he manao hoo-
hihi iloko o Reginala nou no ka mea, i ka manawa no a kona
mau maka i kau ae ai maluna ou, aole au i ike i kekahi mea
e ae ma kona helehelena o kela minoaka oluolu loa wale no
O, e huikala mai oe ia'u no ko'u lili ana ma ke ano naaupo!" '
"Aohe no au mea e noonoo ino iho ai no'u, a no ka mea, o
kuu aloha ua . mua i ke kanaka okoa, ke kanaka hookahi
wale no a'u i i^e iho ai i ko'u aloha a ua lilo hoi oia i mea
na'u e hoomana aku ai i na la apau," i pane aku ai o Ora.
"Ke hoopau loa nei au i ko'u manao hupo, aole au e hana
hou elike me ia ka noonoo honua wale iho no ua lilo ko Regi-
nala noonoo ia oe. E hoopau loa ko kaua kamailio ana no
keia mea, a e ae mai oe e wehe aku au i ko koloka."
Mamua o ko Ora noonoo ana iho e ku-e aku ia noi ana a
nana no e wehe ae i kona koloka, ua wehe muaia ae la ke pihi
omua e Emma a haule iho la ilalo, a ahuwale ae la ko Ora
mau lole ana o ke komo ana ia ahiahi.
"O, aole i kana mai kou ui iloko o kona aahu ahiahi ou,
e Polola," i hooho ae ai o Rekinala.
I ko Emma lohe ana mai i ko Reginala leo, emi aku Ia oia
ihope me he mea la iloko o ke akaku kana mea e ike mai ana
huli ae la oia e nana iaia, a hulili ae Ia kona mau maka no ka-
mea, ua hoaa hou ia ae la ka lili ame ka huhu wela iloko ona ia
manawa.
''Ke ike aku nei au ia olua a elua ua hookahahaia aku ko
olua mau noonoo i ka ike ana mai la ia'u iloko o ko'u aahu
ahiahi; heaha iho la ka mea ano hou i maa ole i ko olua mau
maka a olua e kahaha iho ai ; ua hele mai au me ka aahu a olua
e ike mai la ia'u i nei manawa, aole no hoi keia mau lole o'u
he mea hookahaha aku i ko olua mau noonoo."
(Aole i pau.)