| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | |
| | | Nupepa Kuokoa KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII | | |
| | | Hoopukaia i na Kakahiaka
Poaha Apau | | |
| | | Ka Nupepa Pookela o na
Nupepa Hawaii | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | LXV HELU 31 NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, AUGATE 5, 1926 NA HELU APAU 6423 | |
| | | |
| | | Koi i ka Oihana
Dute e Uku Hou
Mai i ka Hoopai Hookomoia ae he Hoopii no
Kekahi Hoopa'i i Ohi He-
wa ia e ke Aupuni O KA HUI MOKUAHI
KA MEA NANA KE KOI Ili ke Ko'iko'i o ka Hewa Ma-
luna o ka Luna Kukeawa
Nui o Honolulu Nei Ma ka Poaha aku nei i hala, i hookomoia ae ai iloko o ka aha hookolokolo Federala, he hoopii, ma ka aoao o ka Hui Mokuahi Dala, e koi ana i ka Luna Kukeawa Mrs. Hyde, e hoihoi hou ae oia, i ka huina o hookahi kaukani dala, a ka hui mokuahi, i uku ai iaia, ma ka la 26 o Novemaba, 1925 i hala. Ma ka moolelo o ke ala ana mai o kela pilikia, penei no ia: Ma ka la 26 o Novemaba, 1925, ua. ku mai la ka mokuahi Peresi-dena Linekona no Honolulu nei, a iwaena o ka poe ohua. o keia awa, he Kepani kekahi o Seiich Yamate kekahi. Ua hoole ka oihana hoopae limahana, i ka hooleleia mai o keia Kepani no Honolulu nei, me kona kauohaia ana, e hoi hou oia no Iapana, a no kela kumu, na kauia aku la ka hoopa'i o hookahi kaukani dala, e ka Luna Kukeawa Mrs. Hyde maluna o ka hui mokuahi, no ke ku-e o kela hookomoia ana mai o ke Ke-
pani i kauohaia aku la e hoihoi hou
no Iapana i ke kanawai, Ua ukuia ae no kela huina dala, malalo nae o ke ku-e, o ke kumu, i hiki ai kela mokuahi, ke hoomau aku ma kona alahele moana, a i hoopilikia ole ia aku ai no hoi na ohua e makemake ana e hoea aku no ko lakou mau home. Ma ka mea oiaio maoli, he Kepani keia i noho ma Hawaii nei no umikumamawalu makahiki; ua hooleia nao kona komo ana mai i Hawaii nei, no ka ikeia ana, ua loohia oia i kekahi ano ma'i. Mawaho ae o ke koi a ka hui mokuahi, e hoihoi hou ia aku ka huina o hookahi kaukani dala o ke aupuni, i ukuia mai ai e kela hui, elike me ia maluna ae nei e koi pu ana ia e ukuia aku ka huina o kanaha dala, a ke Kepani i uku ai no. kona ukumoku, o ka huli hoi ana no lapana. E HOLO MOHO IO ANA MAUA. Mr. Lunahooponopono, Aloha kaua:—Ma kau wahaolelo o ka la 29 o Iulai, o ka mahina i hala aku la o keia makahiki, 1926, i ike iho ai maua i kou manao, e pili ana i ko maua holo mai i mau moho mai ka Apana Elima mai, ma ka aoao Demokarata, ke hooia aku nei maua i ka pololei o ia manao, a nolaila, ke pana'i aku nei maua i ko maua mahalo me ke aloha a
nui loa ia oe. E oluolu oe e Mr. Lunahooponopono, e hoopuka hou aku ma kau wahaolelo i keia mau lalani manao, i ike mai ai na haku makaainana i loaa ka mana koho baloka i ko maua moto penei: "E kakoo mau aku no maua i na mea apau e hoomauia aku ai ke ea o ka aina i ka. pono, a e ku-e aku i na mea ino apau e hoalaia mai ana. WM. F. MOSSMAN, DAVID M. KUPIHEA. | | |
| | | PAA I KA HOPUIA KA MEA NANA KA HOIKE KOLOHE Loaa Pono he Kanaka Opio o Kalani Kane- haku ka Inoa ma ke Ano Oia ka Mea Nana ka Hoike Pauahi Hoopunipuni | | |
| | | Hookuu ka Aha Kaapuni i ka Puuku Conkling Lokahi Ole na Kiure Maluna o Kekahi Olelo Hooholo O KA ELUA KELA O NA
KIURE MA KONA HIHIA Manao ka Loio Kalana e Lawe Mai i Kumu Hoopii Ku-e Hou Iaia Mamuli o ka lokahi ole o na kiure ma kekahi olelo hooholo, no ka pili o ka Puuku Kulanakauhale D. L. Conkling i ka hewa, a hewa ole paha, no ka lawe ma ke ano kolohe i na dala o ka lehulehu, i waihoia aku malalo o kana malama ana, ma ka hooloheia ana o kona ilihia, no ka elua o ka manawa, i haawi ae ai ka Lunakanawai Kaapuni Parsons i ke kauoha ma ka Poalua aku la i hala, e hookuuia oia mai ka hihia aku i hoopiiia ae ai oia. Ma kela hookuuia ana nae o ka Puuku D. L. Conkling e ka aha, ua Hoakaka ae ka Loio Kalana Hathaway, aole ia he kumu, e hoala ole ia mai ai kekahi mau kumu hoopii hoohalahala okoa ae e ku e ana iaia, no ka lawe no ma ke ano kolohe i na dala o ka lehulehu. O ke kumu hoopii i laweia mai e ke aupuni e ka-e ana i ka Puuku D. L. Conkling, o ia no kona lawe ana ma ke ano kolohe, i ka huina o $122.76. No na manawa he iwakalua-kumamalima, o ke koho ana a na kiure no kekahi olelo hooholo aole he manawa i lokahi ai kela mau kiure, aka e ku mau ana ia he ewalu ma kekahi aoao, a he eha ma kekahi aoao. No kela lokahi ole o na kiure ma kekahi olelo hooholo, i noi ae ai ka Loio A. M. Cristy, o ka Puuku Conkling imua o ka aha, e hookuuia mai ka i hoopiiia, no ka mea malalo o na kanawai o ke teritore e ku nei i keia manawa, ina he elua manawa e hookolokoloia ai kekahi mea imua o na kiure, me ka loaa ole o ka olelo hooholo, e hookuuia ka mea i hoopiiia, ua aeia mai kela noi e ka aha mahope iho o ka waiho ana aku o ka lunahoo-
malu o kela kiure i kekahi hoaka-
ka, ma liona manaoio, aole he ma-
nawa e lokahi ai na kiure ma ke-
kahi olelo hooholo. Me kela kauoha nae no ka hookuu ana i ka Puuku Conkling mai ka hihia mai i hoopiiia ae ai oia, i hoakaka ae ai ka Loio Kalana Hathaway, aia no he mau kumu hoohalahala hou e ku-e ana ia Conk-ling, o ke kumu wale po i kaohiia. ai lia waihoia ana ae o kela mau hoohalahala imua o na kiure kiekie, mamuli o keia hihia mua, a ma kona manaoio, iloko o ka wa pono, e waiho ae ana no oia imua o na kiure kiekie, i kela mau kumu hoohalahala hou. O kekahi o kela mau kumu hoopii, e ku-e ana ia Conkling, e pili ana no ia i ka huina o $4.000.00 o na bona o ka apana o Iwilei i nalowale ai, ma ke ano pohihihi loa. Ka Moolelo o ka Hihia Ua hoomaka ka hookolokoloia ana o keia hihia o ka Puuku Conk-ling, ma ka la 19 o ka mahina o Aperila aku nei i hala, a pau ma ka mahina o Iune, me ka loaa ole o kekahi olelo hooholo. Ua hoopauia na kiure mua, na lakou i hoolohe i ka hihia, a kohoia i papa kiure hou, a ma ka la 24 o Iune i hoholo hou ia ai kela hihia hookahi no, no ka elua o ka manawa, a pau ma ka hapalua a oi o ka hora eha, o ke ahiahi o ka Poakahi iho nei, me ke komo ana aku o ka hihia iloko o na lima o na kiure. Ua hiamoe na kiure maloko o ka hokele ma ka po o kela Poakahi, a ma ka Poalua ae, ua hoomaka hou no kela kiure e baloka no ka olelo hooholo, he o ia mau no ke koho ana a kela kiure ahiki i ka hoea ana ma ka hora elima o ke ahiahi o kela Poalua; a i ka wa i hoakaka ae ai o ka lunahoomalu o na kiure aole ona manaolana no ka loaa he olelo hooholo e lokahi like ai na kiure apau, ia wa i hoike okoa mai ai ke kahu o ka aha, i kona manao, o ia ka hookuu ana i ka mea i
hoopiiia. He 11 mau kanaka o na lahui e i ninaninauia a aponoia e ka Luna-
kanawai John De Bolt e lilo i mau
makaainana Amerika ma ke kakahi-
aka o ka Poaono aku la i hala ma- loko o ka aha apana federala. | | |
| | | HOPUIA KEKAHI KEIKI OPIO NO KONA PUHIAHI Elima Ana Mau Hale i Puhi i ke Ahi ma ka po Sabati Nei-Ae Oia no Kona Pili i ka Hewa Imua o ke Kapena Makaikiu | | |
| | | MANA OLE KA HOOKOHUIA
ANA O JONAH KUMALAE ka Aha Kiekie no Kona Kuleana i ka
, io Lunakiai a ua Mana Ole Kona
Aponoia Ana I Hoa no ka Papa | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | | | | | | | Mahope iho o ka hala ana o kekahi mau la, me ka noke ana a ke Kapena Makaikiu John Kellett, i ka ninau, i kekahi poe keiki opio he ekolu ka nui, o ka hopuia ana malalo o ke kumu hoohuoi, i hoike okoa ae ai o Kalani Kanehaku, he opio nona na makahiki he umi-kumamalima, oia ponoi ka mea nana i hookani ae i ka hoailona pauahi hoopunipuni, kela hoailona pauahi, i poino ma'uwale ai ko ola o ka Makai George Macy, Jr., oiai kela makai e holo ana no ka hooko ana i kana oihana, no kahi o ka pauahi i hoikeia mai ai. Ma ka auwina la o ka Poakolu o ka pule aku nei i hala kela ae akoa ana. ne o Kalani Kanehaku no kona pili i ka hewa; nolaila ua hookuuia kona mau hoa o ka hopu ia ana, mailoko aku o ka halepaahao. Me kekahi mau ike maopopo ole, i paa ae ai o Kalani Kanehaku, ame kekahi mau keiki opio e ae elua i ka hopuia e ke Kapena Makaikiu John Kellett, ma kekahi la mai, mahope o ka halawai ana o ka Makai George Macy Jr., me ka make ma ka po o ka la 21 o Iulai aku nei, no ko lakou ninaninauia aku, ina paha o kekahi o lakou, ka mea nana l hoike hoopunipuni ae i ka hoailona pauahi, a i ole, ua ike paha lakou i ka mea nana kela hana. Hai kela manawa mai, ahiki wale no i ke kakahiaka o kela Poakolu, ua paa mau na keiki opio ekolu i ka hoole; aole na kekahi o lakou, i kolohe i ka pahu hoailona pauahi, a ua aneane maoli no na kanaka o ke aupuni, e hoopau i na manaolana, no ka loaa o ka mea nana kela hana kolohe; aka nae, ma kela noke mau ana no i ka ninaninau ma ke ano hoohuahualau, akahi no a oili ae he moowini o ka malamalama, ma ke kuhikuhi ana aku o Kalani Kanehaku, na kekahi o na keiki okoa aka elua, nana i kolohe i ka hoailona pauahi, Ua hoakaka aku o Kalani Kanehaku imua o ke Kapena Makaikiu Kellett ame ka Makai Nui Trask, i na ano ana i ike aku ai i kela keiki okoa aku, e kolohe ana i ka pahu hoailona. kinaiahi, eia nae ao | ole i lilo kela mau hoakaka mai iaia ae, i kumu e manaoio mai ai na poo o ka oihana makai, nolaila na noke loa ia mai la no oia i ka niele, ahiki i kona wa i uwe akoa ai, a ae aku la oia ponoi no ka mea nana i kolohe i ka pahu hoailona lauahi. Ahewa no ka Waiona ka Pilikia Wahi a Kalani Kanehaku, hookahi kumu o kona lawelawe ana i kela hana kolohe, mamuli no ia o kona inu ana i ka waiona, ma ki-..-i po, mamua ako o ka lawelaweia ana o ka hana kolohe. Na kekahi kakaupokole, i i..il: .i i na olelo apau mai ia Kalani Kanehaku aku, e ae ana no kona pili i ka hewa ame na ano hana i lawelawe aku ai i ka pahu, i poino ai ke ola o kekahi makai. O ka Makai Frank Sylva, ka mea nana i hoolako mua ae i kekahi ike liilii loa i ke Kapena Makaikiu Kellett, no ika ike ana o kela makai, i kekahi mea e ku ana ma kahi kokoke i ka pahu hoailo-na, kinaiahi, iaia l kaalo ke ai ma kahi o ka pahu hoailona kinaiahi, ma ke kihi o na alanui Ward ame Ala Moana, he umi wale ne minuke mamua aku, o ke kani ana ae e ka hoike pauahi. Wahi K ka Makai Sylva, ua ike oia i ke ku o kekahi kanaka ana i hoomaopopo aku ai, he Hawaii, aole ona palule e komo ana, a me he mea la, he kuka ke paa ana ma kona lima. Ua kokuaia mai ka ike a kela makai, e ke kiaipo, o ka pa papa o Allen & Robinson, o ia ka ike ana o kela kiaipo i kekahi kanaka, ma kahi kokoke loa i ka pahu hoailona pauahi, elike no ne ka ike o ka makai; a ua hoike pu ae nae oia no ka malamaia ana o kekahi aha hoohauoli, me ka inuia o ka waiona, ma kekahi wahi e kokoke ana, i kahi o ka hoailona pauahi i kau ai. Oiai ua poino maoli ke ola o ka makai, mamuli o ke kolohe a keia keiki, aole he hana maalahi, ka hookuu ana aku ia Kalani Kanehaku, e hele lanakila hou; aka o laweia mai ana na keehina wikani apau, i wahi nona e auamo ai i na hopena awahia, o kana mea i hana ai. | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | O na pauahi lehulehu, na lakou i hoopuhili aku i na kanaka kinaiahi ame ka oihana makai, no na kumu o ka oili ana ae o kela mau pauahi, a o ka oi loa aku, o na pauahi ma ka wanaao o ka po Sabati iho nei ma na alanui Liliha ame Hokele, ua hoauheeia aku ia mamuli o ka paa ana ae o kekahi keiki uuku nona na makahiki he umikumamakolu wale no i ka hopuia, a nona hoi ka inoa o John Kamika. Mahope iho o ka hopuia ana o kela keiki uuku, malalo o na kumu hoohuoi, ua laweia aku oia no ka halewai, a malaila i nokeia ai oia i ka niele e ke Kapena Makaikiu John Kellett ame ka Hope Ilamuku Kinaiahi Edward Fogarty, me ka hua'i pau ana o kela keiki i na mea apau i hana ai, o ia kona puhi kolohe ana i na hale lehulehu, iloko o na mahina eha i kaahope ae. nei. Mawaho ae o ka hoike piha ana o kela keiki uuku, i na hale ana i puhi kolohe ai i ke ahi, me kona hunahuna ole iho i kekahi inea, aa hoike pu ae oia, i kona lawelawe ana i kela hana kolohe, mamuli o ke kauoha a kekahi mau kanaka opio elua, he mau kanaka i kamaaina i ka oihana makai, ame ko laua mau moolelo. Ua hopuia o John Kamika e na Makaikiu Louis Machado, Joseph Munson ame Solomon Kekipi ma ke kihi o na alanui Pauahi ame Nuuanu, ma ke ano hoohuoi, he manawa pokole wale no, mahope iho o ka hookaniia ana ae o ka hoailona pauahi ma ka wanaao o kela Sabati, a mamuli o ka hoike okoa ana ae o kela keiki i ua mea oiaio, no kona puhi ana i ka hale i ke ahi, akahi no a ikeia, ka pololei o kela hopu ana a na kanaka o ke aupuni iaia. Kuhikuhi i na Wahi Ana i Puhi ai Mahope iho o kona hoike piha ana i na kanaka o ke aupuni, no na wahi ana i puhi ai i ke ahi, ua alakai okoa oia i ka Hope Ilamuku Kinaiahi Fogarty ame na Makaikiu Swift ame Kualii no kela niau wahi, me ka hoakaka ana imua o lakou i kana mau ano o ke puhi ana i na hale i ke ahi, aole ma ka hooma-u ana i na welu me ka aila, a ma kekahi ano e ae paha, aka ma ka hoopuupuu ana i na pepa ana na opala i kahi hookahi, alaila kuni aku la i ke ahi. I kinohi, ua manao na kanaka o ke aupuni, aole he pololei o na mea a kela keiki i kamailio ae ai imua o lakou, aka ma ka huli pono ia ana aku, ma ka moolelo o na pauahi, iloko o na mahina eha, i kaahope ae nei, ua ikeia ka pololei. Elima Pauahi i ka po Hookani Ma kela po Sabati, he elima mau walu a keia keiki i puhi kolohe ai i ke ahi, a mamuli walo no o ka hoea koke ana ae, o na kanaka kinaiahi, i ka wa kupono, pela i pio koke ai ke ahi i ke kinaiia, mamua o ka hoopoino ana aku i na kauhale e ae, eia nae, ua nui no na poino i loaa ma kekahi mau pauahi. Ma ka hoike a kela keiki, o kahi mua loa ana i pulu ai i ke ahi, maluna o kekahi hale hoolimalima, mauka ae nei o ke alanui Liliha me ke alanui ololi Parker. Ua ho-a oia i kekahi ahi, ma ke | kuni ana i ke kukaepele i ka pepa, iluna o ka lanai o ka hale, ma ka hora 11:46. Ua ike koke ia nae kela ahi mahope iho, a no ia ikeia aua, i hookaniia mai ai ka hoailona pauahi, a hoea koke aku na kanaka kinaiahi i ka manawa kupono loa, me ka pio aua o ke ahi me ka uuku loa o na poino. I ka haalele ana aku i kela hale ma ke alanui Liliha, ua hoea hou keia keiki no kekahi halekuai, a hale hoolimalima ma ke alanui Moi, e kokoke aua i ke alanui ololi Dow-sett, a puhi aku la i kela hale i ko ahi, ma ka hora 1:52 kela o ka wanaao. Ua hoea koke aku na kanaka kinaiahi i ka manawa kupono loa, a he liilii loa na poino i oili ae mamuli o kela ahi. Ka Pauahi Nui Me he hana lealea Ioa Ia ka ho-a ana i ke ahi i keia keiki, a puhi aku i na. hale me ka manao kolohe, no ka mea, mahope iho o ka ho-a ana i ke ahi, ma ka hale ae la maluna, ua hoea hou aku la oia no kekahi halekuai me hale hoolimalima ma ka aoao makai o ke alanui Moi, e kokoke ana i ke alanui Beritania, a ma ka hora 2:25, i hoikeia ae ai ka hoailona pauahi, i na keena kinaiahi. Ua loihi loa ka a ana a ke ahi, mamua o ka ikeia ana, nolaila i ka wa i hoea ae ai na kanaka kinaiahi, ua lilo i hana nui na lakou ke kinai ana, ahiki i ka pio ana, mo ka nui o na poino i loaa i na halekuai ma kela hala aole walo no mai ke ahi aku, aka mai ka wai aku kekahi a na kanaka kinaiahi. Oiai na kanaka kinaiahi e kinai ana i kela pauahi, aia kela keiki ko puhi mai la i kekahi hale okoa aku ma ke alanui Liliha i ke ahi, a mamua o ka huli hoi ana aku o na kanaka kinaiahi no ko lakou mau hale kiai, na loaa mai la ka ike ia lakou no kela pauahi, o ka pio no ia i ke kinaiia i ka wa pokole loa. Ka Pauahi Hope o Kela po Me kela mau puhi kolohe ana i na hale maluna ae la, i lawa iho la ka manao kolohe a hoopoino o kela keiki, aka ma ka hora 3:55 o kela wanaao no, ua hoea hou aku la no oia no kekahi hale ma ke alanui Hokele akau, a puhi aku la i ke ahi, hookahi kumu o ka nui ole o na poino i loaa i kela hale, mamuli o ka loaa koke ana ae o ka hoike i na kanaka kinaiahi, a pio koke no i ke kinaiia i ka wa kupono. Ua loaa aku malalo o ke alapii mahope o kela hale, na pepa i hoopuupunia, a ho-aia aku i ke ahi, pela no hoi na pepa ma kekahi mau wahi e ae o kela hale. Ma kalii kokoke i keia pauahi hope i ikeia ai o John Kamika, a paa i na makai i ka hopuia, me ka laweia ana ae no ka halewai, ina no kona paa ole ma kela po; o ka bana mau iho la paha ia a kela keiki o ke puhi kolohe i na hale e ne. Ma ka oleloia, he lawai'a ka hana a ka makuakane o keia keiki, a aole he mea nana e hoomalu iaia, aka e hele mau ana oia i ke ao ame ka po, me kekahi poe keiki e ae ma na alanui, pela paha oia i lilo ai i keiki lawelawe i na hana puhiahi elike ae la me kela maluna. | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | -a aku nei i hala, i ka naa kiekie,! kana . :.:- ka hoohalanala a -'-.-. e kakoo ana i ka a. ia Lunakanawai - ; a. no lia mana ole .a ana ame ke aponoia K.m-.lae i hoa no ka pa-^ ke kulanakauhale a ' ;!!! nei. :. lunakanawai Kiekie - a nana i kakau i ka -. i-e ka lokahi aku o - ?.— ni Kiekie Anlonio .- i. Kokua Lunakanawai w-"- -''-'-
."--.u A. Mailhewman
--- -.bnek, ma ka aoao o
- --. a o ka Eoio Ku-
- -ai ma ka aoao hoo- : - L-.i o ka olelo hoohai p -. -" e ka aha kiekie, e ka olelo hooholo a ka ae noolu ana hoi i ke K-.2-.alae e paa ai i ke —-.'- .-. -. e noakaka ana ia ---' 3^o EUI: : ai hoea aku imua o l.^kie, aa kaik aku ke ^i ka aoao o .Ionah Kuma : . "--:!"-! ana ae i na hooiaio L'-I kuleana i ke kulana ---? La ole. ? i-ili anA i ka hookohu : k -kahi noho i hakahaka - -. - - -.a lunakiai, e hoakaka -: - a^ai, na ka meia e hoo - : i lokahi mea ma kela -'- ke aponoia mai nae- e . oihana e ka hapann 3 papa lunakiai. - : ; .'nu aaa a ko mein -m i lunakiai, ma kekah '. akoakoa ae ai ne elima Ka papa lunakiai; ua kn-i - ' A3 nawai, ka hoopaaia ani ? koho ama a. kekahi mai - ""a papa maloko o ka. mo -- apono ana i kela hookoh oi5i ^e aole maloko o k a ka papa kela mau hoa ae o ke kaheaia Opa o k -; inoa. oiai one ua hoopaa! k^ o ka moolelo, ko lako i na ka aoao ae. ;":-? la o Iwi-, ano, i k : koho ai he 'elua mau ho - "i ma. ka m.oao % apono an i -"Koli-a oihana, oiai no na . -a-a o ia halawai a k | papa, a hoopaaia aku hoi maloko o ka moolelo, ke koho ana a ekolu mau hoa o kela papa, ma ka aoao apono i ka hookohu oihana, oiai nae aolo lakou maloko o ka halawai, aole i lilo kela hana i kumu e aponoia ai ka hookohu oihana, a aole i kuleana ka mea a ka meia i hookohu aku ai i ke kulana lunakiai. Me kela mau mea oiaio ae la maluna, o ka lawe ana ae o na mea hou i hookohuia aku e ka meia, a i kukalaia ae, ua aponoia ko laua hookohu oihana, i ka laua hoohiki oihana, a waiho ae hoi i ko laua mau bona, me ka hoea okoa ana ae ma ke ano he mau lunakiai, me ka noho ana ma na halawai a ka papa, ua mana ole ia mau hana apau, a aole laua i kuleana i ka noho lunakiai. No na mea e pili ana i ka hapanui o na hoa o ka papa, e hoakaka hou ana ka olelo hooholo, o ka manao maoli o ke kanawai, o ia no ka hapanui, o na lunakiai ehiku, aole o ka hapanui o na hoa i akoakoa ae o ka papa ma kekahi halawai, nolaila, o na lawelawe hana ana apau a ka papa, i loaa ole ke apono ana a ka hapanui, e pili ana i na hookohu oihana a ka meia, ua mana ole ia. Malalo iho la o kela olelo hooholo, na ikeia ka hemahema maoli a na hana i lawelaweia e ka meia ame na hoa o ka papa lunakiai i kakoo i kana mau hana. Iloko o ka mahina aku nei o Maraki o keia makahiki, i lawe okoa ae ai ka Loio Kuhina W. B. Lymer, i ka hoopii, e ku-e ana i ka hookohuia ana o Jonah Kumalae ame Kim Ak Ching, i mau hoa no ka papa lunakiai; me ka hooloheia ana o ka hihia imua o ka Lunakanawai Kaapuni Parsons, no kekahi mau la, a o ka hopena o kela hihia, o ia no ka hoopuka ana mai o ka Lunakanawai Parsons i kana olelo hooholo, e olelo ana i ke kuleana ole o Kumalae ame Ching e paa ai i ke ku-lana lunakiai, a ua ku-e i ke kanawai ko laua aponoia ana i mau hoa no ka papa. Malalo o kela olelo hooholo, ua apono o Kim Ak Ching, aka ua hoohalahala loa o Kumalae imua o ka aha kiekie, a o keia iho la ka hopena i oili mai la, o ia ke kakoo ana o ka aha kiekie, l kela olelo hooholo a ka aha kaapuni, i hookahuaia maluna o na mea oiaio i hanaia. | | | | | | | | | |
| | | |
| | | LILO I KA AIHUEIA KE KAKA A IA PAKI Ke huli mai nei na makai i ka poe na lakou i aihue i kekahi kaka nui a momona a Ho Fui mailoko aku o kona pa hale ma ke alanui Kalia ma ka Poaono aku Ia o ka pule i hala, a ma ka Ho Fui olelo i ka makai, he poe opio ka ka poe na lakou i aihue ia kaka ana. I kulike me ka Will K. Prestidge hoike, ka makai nana i ninaninau ia Ho Fui, e ka-ka wahie ana oia mahope o kona hale i ka manawa o kekahi kaa otomobile o ka holo ana mai me kekahi mau kanaha opio iluna o ke kaa, a hookahi o lakou i lele mai a hopu iho la i ke kaka a holo hou aku la a kau iluna o ke kaa, a pau nui aku la i ka holo. I kulike me ka Ho Fui o ka hoike ana ae i ka makai aolo ka keia o ka makamua loa o ka aihueia ana o kana mau kaka, he pinepine na manawa mamua aku nei, a o kela no ka ke kaa hookahi me na kanaka i holo mai ai mamua a lilo aku ai kekahi o kana mau kaka, o ka pilikia ma ko Ho Fui aoao o ia kona ike maopopo ole ana i ka kelu o ke kaa, ina ua pokole ka hana a ka makai. Mauka ae nei o ka halekula o Kaiulani, ma ka hora elua o ka auwina la o keia Sabati iho, Augate 8, e noho ae ai ka halawai a ke komite kalana Demokarata no ka noonoo ana i kokahi mau kumuhana ano nui; ua makemakeia na lala apau o kela komite e hoea ae me ko lakou mau palapala hookohu ma ia halawai. | | |
| | | |
| | | KUEE KE AUPUNI ME NA KAKOLIKA MA MEKIKO I kulike ai me kekahi lono meahou o ka loaa ana mai i keia kulanakauhale ma ke kelekalapa mai ke ae o kekahi kuee nui mawaena o ke Kulanakaahale mai o Mekiko, ma ka la 27 aku nei o Iulai i hala, e hoakaka ana ia, no ke ala ana ae kuee mawaena o ke aupuni ame ka hoomana Kakolika. O ke kumu o ke ala ana mai o kela ku-ee elike me ka hoike ma ka meahou, mamuli mai ia, o ka pepehiia ana o ka Meia Humberto Cervantes o Noahiaian, mokuaina o Zacatecas, ka mea nana i lele aku maluna o kekahi kahunapule Kakolika mamuli o ke ki ana iaia i ka. pu a kauoha ae la e hopuia oia. E hoakaka pu ana no kela meahou no ka loaa ana ae o kekahi hoike mai kekahi nupepa okoa aku, no ka hailukuia ana o ka meia i ka pohaku e na kanaka ahiki i kona make ana, a pepehi pu aku la i kona ohana, mamuli o ka pepehi ana o ka meia i ke kahunapule a make. No ka Akibihopa o Mekiko, ka Rev. Moray Del Rio, ua maule oia no kona paupauaho loa maloko o ka halepule ma ka la mamua aku, iloko o na hora ana e hoolaa ana i kekahi poe keiki he 5.000 ka nui. Ma ka la 28 ae, na loaa hou mai la kekahi hoike, no ka huliamahi ana o na Kakolika apau, ma ko lakou mau wahi hoomana, a nonoi aku la me ka manao lokahi i ke Akua, e kokua mai i ka poe manaoio, ma ka hoopakele ana ae ia lakou mailoko mai o ka poino. He kauoha ka i hoopukaia ae e ke aupuni, e hoole ana i ka ae ana aku, e kaa ka hoomalu ana i na halepule Kakolika malalo o kekahi komite e kohoia ana. e lakou, no kela ame keia halepule, aka o kaa aku ka hoomalu ana i na halepule apau, malalo o ka malu o kekahi komite e kohoia ana e ka meia o kela ame keia taona pakahi. Ua hoouna pu ia aku he hoike i na loio apau na ka aoao o ke
aupuni e ka loio kuhina, pela pu hoi | |
| | | | | | | | | | U- -.A OLE HOU NO KA OLELO
H ::: OLO A EE KIUBE MA KA
HIHIA O OONKLINO ^ bo^ elima o ka noa-
- -- -i ana o ua hoa o ka papa
ka Lunakanawai 0ha^ea P.
-""- "- : io laiou mau manao pa-
- ."--a. o ka hihia o ^a^i4 L.
3. 'ia puuku kulanakauhale i
: me ka baloka ana no na
" '.-^.iliohu aohe manawa i
--- Koho mua ana ewalu ma
-- - a eha ma kekahi, a no
-" ka olelo hooholo i hoo-
--:::: ke kiwe maloko o ka
- -. ka ho^ li o ka po Poa-
3. nia ka how eiwa o ke
- Po2laa nei io lakou hoi-
a-i ae i ka aha ao ko la-
-kuka hon ana maluna o la . -'.-a 4i40 P. M. ke komo
. ^ "ka hihia i ke khwe, a
---- ^a mai ahiki i ka hoia
^ ao'o i loaa ka olelo hoo- :. --a li o ka' po" Poakahi "" -. okoa akula ka aha i ka
: o ka papa kiule Bieh-
; i kona hiki ana mai na
' - li ka Lunakanawai Pai-
-oihoi mai ana ka papa
aM olelo hooio ma ia po
' "" nai oia, mahope o ka
- 7-.o ohiku manawa he oia
^ " k^ho ana a na hoa he
-'-'?" eha.
' ' ^a i kauoha aku ai ka
- ^- e hoopaaia na kiuw
^a hokele no ia po a ma
--.wa o ke kakahiaka Poa-
inwe hou mai ai ia lakou
= ala.
" ka manawa e noonoo ana
- maluna o na oleloike, no
- inawa i noi mai ai lakou
7namua o ko lakou laweia
hanai i ka baleaina ma
' ^ P. M., e heluheluia aku
- iik7n ka oleloike a Heni7
'''' -- ""ope lunahooia banako, ka
i-a ka aoao hoopii. Mahope | o ka pau o ka ai aua a ka papa
kiure a hoihoi hou ia aku imua o
ka aha ma ka hora 7:30, ia manawa
i heluheluia mai ai e William S.
Chillingworth, i na oleloike a Henry
Asch, a mahope o ka hala ana he
hapalua hora o ia heluheluia ana, pa-
pa aku la ka aha i ka heluhelu ana,
a noi aku la ia Gosling, ka lunahoo-
malu o ka papa kiure hea la iloko
o ka Asch mau oleloike ka na kiure
i makemake ai e hoolohe.
"O ka oleloike e pili ana i na
apana pepa hoahu," wahi a ka Gos-
ling pane.
Ma ka Henry Asch oleloike o na
apana pepa hoahu a ke keena puuku
ua kakauia me ka lima, aole nae oia
i maopopo ko wai lima kakau la ia
i ikeia ai maluna o ia mau apana
pepa.
Ma ka hora 9 o ke kakahiaka Poa-
kahi ka hoomaka ana o ka Hope loio
kulanakauhale Heaton Wrenn e hoo-
nohonoho i na oleloike ma ka aoao
hoopii, a pau ma ka hora 11 A. M.,
a o Eugene H. Beebe, ka loio pale
mahope aku ona me ke kokuaia e
A. M. Christy mai ka hora 1:30 P.
M. a hiki i ka hora ekolu, a maloko
o kana mau hoakaka e noi ana oia
no ka hookuu loa ia o ka mea i hoo-
piiia. O ka loio kulanakauhale
Hathaway ka hope loa o ka hoakaka
ana i kona mau manao ma ka aoao
o ke kalana.
Mahope o ka pau ana o na olelo
hoonohonoho a na loio imua o ke
kiure ia wa i heluhelu mai ai ka aha
i kana mau ao ana i ke kiure, a ma
ka hora 4:40 i komo aku ai ka hihia
i ka papa kiure.
Ma keia hoolohe hope ia ana o ka
hihia o Conkling kakaikahi loa ka
poe makaikai maloko o ka rumi hoo-
kolokolo, he mau loio, ame na hoa
loha o ka Puuku Conkling i kapaeia
ka poe wale no maloko o ka rumi.
O na kiure na lakou i hoolohe i
keia hihia o Andrew T. Bannister
Jr., Louis Fragas, Asa N. Jacobson,
Kam Chun Pang, Frank W. Ropero,
E. F. Rowell, John Tevis, H. W
Woodhull, Richard Gosling, Percy
G. Jopson, Albert Chan Moch ame
Henry Ontai. | | | | | | | | | |
| | | |
| | | | | | | | | | WAIHOIA AE HE HOOPII
KU-E I KA MAKAI AKI Ma ka Poakahi iho nei, i waihoia ae ai he kumu hoopii, e ku-e ana i ka Makai Mokokaikala Paul Aki, e kekahi poe kiakaa otomobile hoolimalima, no lakou na inoa o Leander K. Beckley, Joseph E. Ferreira, Ah Loy Kam ame Francis Cole, imua o ka papa komisina makai, a ma ka hora ehiku o keia po Poalima iho, e noho ae ai ka halawai a kela papa komisina, no ka hoolohe ana, i na kumu hoopii e ku-e ana i keia makai. Ma ka hoakaka maloko o ke kumu hoopii hoohalahala a kela poe kiakaa, e hoakaka ana ia, he kiakaa no na kaa hoolimalima ka lakou oihana, a ua komo ka manao Hopohopo iloko o lakou, no ka Makai Paul Aki, no ke kumu, na hoea okoa aku o Aki, no kahi hoolulu o ko lakou mau kaa hoolimalima, ma ke alanui Pauahi, ma ka la 19 o ka mahina o Iune aka nei i hala, a hoike aku la, no ka maopopo iaia o na inoa o ka poe na lakou i hele aku o hoike i na mea e pili ana | nona i ka makai nui, a o kekahi o kela poe, oia o Beckley. E hoakaka ana ka palapala hoohiki a Beckley, no ka hoopuka pu ana aku o Aki i kekahi mau olelo, e hoakaka ana no kona lawe mai i kekahi hoohalahala e ku-e an aia lakou i kekahi la, be hoohalahala e ala mai ai he noii pono ana ma ka aoao o na kanaka o ke aupuni, no ka lakou hana. He palapala hoohiki kekahi i waihoia aku e ke komisina imua o ka Makai Nui Trask, no kekahi hoike, mai ke poo mai o ka oihana makai, no ka oiaio o na mea i hoakakaia maloko o ka palapala hoohiki ame ka ole. Ua kakauia kela palapala hoohiki e MacKenzie, a maloko o ua palapala nei e hoakaka ana ia, ma ka hapalua o ka hora elima, o ke ahiahi o ka la 22 o Iulai aku nei i hala, e ku ana ka Makai Peters e kamailio me kekahi makai okoa aku, make kihi o na alanui Papu me Moi, a i kona wa i hoea ai no kela wahi, ua ninau mai la ka o Peters, i ka ukana oloko o kekahi eke paalima ana e paa ana, e kana | pane, he eke ia no kona mau lole, Aole ka i manaoio mai ka Makai Peters i kana hoakaka, a kauoha mai la iaia e kakali, aole ka oia i hoolohe aku i kela kauoha, no ia kumu, ua hopu okoa mai la ka Makai Peters i ke eke paalima, me kona ku-e aku i kela hana, ma ka aoao o ka makai, a ninau okoa mai la oia, ina he palapala huli kekahi a ka makai. Hopu aku la ka o Peters i ke eke paalima, alaila kiola hou aku la ilalo, me ka pane ana ae, aolo he pilikia. Mamuli o kela hana a ka Makai Peters, elike me na hoakaka maloko o ka palapala hoohiki a MacKenzie, ua hoohaahaaia aku oia, me ka hoohilahila pu ia, a ua makemake oia e lilo i bana na na ko-misina makai, ka ninaninau ana no kela hana a ka Makai Peters. Ma ka Poaono aku la i hala ka
lawe ana o Daniel H. Case, ka lu-
nakanawai i hookohu hou ia aku ai
i lunakanawai no ka aha kaapuni
elua o Maui, i ka hoohiki oihana
imua o ka Lunakanawai Kiekie
Antonio Perry. | | | | | | | | | | |
| | | |
| | | i na lunakanawai apau, ina paha ua lokahi ko lakou manao me ko ke aupuni, ma ka hooponopono ana i ka ninau pili hoomana. Ma ka manao i kohoia aku no kela mau palapala i hoounaia aka i na luna oihana o ke aupuni, o ka mea maopopo loa, ina aole i kulike ka manao o kekahi mau luna oiha-na me ko ke aupuni, alaila a hoopauia aku ana lakou. | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |