Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXV, Number 35, 2 September 1926 — Page 3

Page PDF (1.51 MB)

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU T. H. POAHA SEPATEMABA 2, 1926 EKOLU
HE MOOLELO
KAMILA
a i ole
Na Ola Elua i Owiliia Iloko o na Wiliau o
na Popilikia Mamuli o na Hana
Pupuahulu
Me ke aloha wela nae e paila ana iloko o kona houpo no
Kalala, halo'ilo'i mai Ia na kulu waimaka ma kona mau lihi-
ahiki i ka palulu okoa ana ae o ua o Kalani i kona mau
aka me kona mau lima; aka iaia nae i kaakaa ae ai, a nana
u aku maloko o ka rumi o Kalala, ike aku la oia i ke ku ana
ke kaikamahine opio iluna, a hoomaka mai la e hele ho-
holo maloko o kela rumi.
Me na kaina wawae malie, o Kalala e nee mai la imua, me
e kowelo ana o kona Iole iluna o ka moena veleveka, aia hoi
ana apolima ke anapa la i ka malamalama o ke kukui; a
o ka hele o kona helehelena a hohoma me ka haikea
me he mea la nae, i ka nana aku a Kalani, ua hooi loa ia
ku ka u'i ame ka nohea o ka helehelena o ua wahine opio la,
mamuli wale mai no kela, o ka nui o ke aloha o Kalani iaia.
MOKUNA XXV.
No ka hopohopo loa o ua o Kalani, o hele mai auanei o Ka-
lala no kahi o ka puka aniani, kela wahi a ua o Kalani, e ku
aku ana, ua hookaawale ae la oia iaia iho, ma kekahi wahi
pouliuli.
Iloko nae o kela hele o kona makemake a nui, e hoopa aku
i ka lima o Kalala a e lohe aku hoi i ka hoopukaia mai o kona
Inoa e ka leo nahenahe o kela kikamahine; aole nae e hiki iaia
ke hoohapala wale aku i na ano maemae o Kalala, ma kona
hoike ana aku iaia iho imua ona,
Me kona nana ole ae i ke kawa-u o ka hau hehee e uhi ana
maluna o ka lanai o kahi ana e ku aku ana, pela hoi ka mala-
-- waiho mai ana, a iloko o ka manawa pokole, kapalili aku la
malama o na kukui o ke alanui, e pa pono mai ana maluna
e-?. oiai hoi na kaa o ka poe lalawai e oloio ae ana no ke ala-
hele e hoea aku ai i ka halekeaka, hoomau aku Ia no o Kalani
i ke ku ana ma kela wahi, a nana aku i ka mea a kona puuwai
i aloha ai.
Aole nae o Kalala i hele mai no kahi o ka puka aniani, aka
^be ae la oia e nana i kana uwaki, a iaia no paha ka ike i ka
manawa, o kona hele pololei aku la no ia no kahi o ka piano
- -a manamanaliwa o Kalala, i na ki o ka piano, me ka lelele
-o ka oili iloko o Kalani, no ka mea, o ke mele a Kalala i
'- : kani mai ai, o ia no kela himeni a ua o Kalani i mele ai
- : ka manawa hope loa, imua o Kalala oiai laua ma Ladana.
Ke hookani la o Kalala i ka piano me ka malie loa, me ko-
na himeni ole ae nae i na huaolelo, a no ka manawa pokole
wale no kela hookahi ana a Kalala i ka piano, hooki honua
i ":- la oia, me ka palulu ana ae i na lima ma kona mau maka.
O ke kaumaha ame ka ehaeha iloko o Kalani, mamua aku,
: .-.i e ku mai ana a nana ia Kalala, ua hoomahuahuaia ae ia
i' '.o o keia wa ana i ike mai ai i ka palulu ana ae o Kalala
i kona helehele na, no ka hoomanao no ia iaia nei, no kekahi
mau minuke helu wale no nae kela kulou ana iho o Kalala ila-
]--. aea hou ae la kona poo iluna, holoi ae la no hoi i kona
mau waimaka, a ke nana aku i kona helehelena, e hoike okoa
-..i ana ia, aole kela o ka manawa mua loa, ana i paio aku
^-. .-ie na haawina ehaeha, aka ua hele oia a kamaaina ia hiona,
' pono ai iaia ma kona aoao, e hooikaika, me ka haawipio ole
: ilalo o kona mau manao kaumaha a maikai ole.
O ka holoi ana ae no ia o ua o Kalala i kona mau waimaka,
= e hoomakaukau ana oia e ku ae iluna mai kona noho ae
mamua o ka piano, ua weheia mai la ka puka o kela keena,
a komo ana no ke kauwa lawelawe, me ka hoolauna ana mai
kekahi keonimana opio iloko o ka rumi, imua o Kalala.
Me ke kunou haahaa, i hookipa mai ai o Kalala i ke keoni-
mana opio iloko o ka rumi, me kona kauoha ole aku nae i ke
-. --.aka opio, e noho iho ilalo, aka ke ku like Ia laua a elua
: i-a, aia hoi ka malamalama o ke kukui, ke poha la maluna
o ko laua mau helehelena.
Aole he lohe aku o Kalani i na huaolelo e kamailioia ana
mawaena o Kalala ame ke kanaka malihini, aka nae ma na
mea a Kalani e hoomaopopo aku ana, me he mea la, e noke
- k- -a mai ana kela keonimana, i ka uwalo imua o Kalala, no
ka ae aku e hele pu me ia i ka holoholo ma kela po.
Ma ka aoao hoi o Kalala, hookahi ana mea e ike aku la, o
-a no ka hoole o kela kaikamahine, i ka makemake o ke keoni-
mana; a ua hoomaopopo aku oia, me he mea la, ua papa okoa
aku no o Kalala i kela keonimana, e hoopau loa oia i ke ka-
mailio ana mai i kana mau mea i makemake ai iaia nei.
No kekahi mau minuke lehulehu ke kamailio ana o ke
keonimana malihini me Kaiala, hookahi a laua hana, o ia ka
. -.'.-e i ke kamailio, a ua hiki loa ia Kalani ke ike aku, mawaho
ae o ka makemake o kela kanaka e hele pu o Kalala i ka holo-
holo me ia, me he mea la, e noi okoa mai ana no oia ia Kala-
la e lilo aku i wahine hoopalau nana; a na kela noonoo iloko
-a, i hoala mai ai i kona manao lili, aka nae hoopuka ae la
a i kekahi mau huaolelo; ina ua loaa ia Kalala ka hauoli
"/,.! o kekahi kanaka opio okoa aku, alaila aole ana mea hou
aku e hana ai, o ka hookuu wale aku no ia Kalala iloko o kona
hauoli no kela kanaka, ina aia ka makemake ame ka hoohihi
ko ona nona.
I kekahi manawa, ua ala ae no ka manao iloko o Kalani,
e ku oia a hele no kekahi wahi okoa aku, o ka nui no nae o
kona aloha no Kalala, hoomau aku la no oia i ka noho ana
ma kela wahi.
Aia no o Kalala ame kona kokoolua ke ku la iluna, me ke
kaa ma ko Kalala aoao ke kamailio ana, a ke ike aku la o Ka-
lani i ke kuio maoli o na olelo e kamailioia la, me kona lohe
ole aku nae i kela mau olelo, aka ma ka helehelena o Kalala
oia e hoomaopopo aku la, aole he wahi lihi hoihoi iki iloko
o ke kaikamahine opio, no na mea a ke keanimana malihini i
uwalo mai ai imua ona, i na minuke mamua iho.
Ke hoolohe malie mai la nae ke kanaka keonimana, ahiki
i ka hooki ana iho o ka Kalala kamailio ana me ka nana ana
o ua kanaka nei i kahi e, me ka luliluli ana ae hoi o kona poo, a iaia i nana hou mai ai maluna o Kalala, kamailio mai la oia me ka leo i piha me ke kaumaha, ia wa i haawi aku ai o Kalala i kona lima akau no ke aloha aua, me ka hopu ana mai no hoi o ke keonimana i ka lima o Kalala, a hoopili ae la ma kona mau lehelehe, a he manawa pokole mahope iho, haalele mai la ua keonimana nei, a oili aku la iwaho o ka rumi, me ka nele o kana huakai o ka hoea ana mai ma kela po. I kela hala ana aku o ke keonimana malihini, ua huli hoi aku Ia o Kalala noloko o kona rumi hoonanea, o i kali aku o Kalani, me ka manao e huli hoi hou ae ana o Kalala noloko o ke keena i waiho ai o ka piano, aole nae ona ike hou aku i ke kaikamahine opio, a manao iho la oia, ua oi loa aku ka pono, e haalele oia i kona ku ana ma kela wahi. Ua hele maoli a na hora o ke aumoe, akahi no a huli hoi hou mai o Kalani noloko o kona rumi hooluana; me kona holoholo wale ana iho no maloko o kela rumi oiai ua nui na mea a kona poo e noonoo ai. Iaia nae e holoholo la, ke lohe aku la no oia i ka nakeke o na huila o na kaa ma ke alanui, a ke lohe pu aku la no hoi i na leo walaau o na kanaka me ka hehe mai o ka akaaka a kekahi poe. Oiai aole he lulumi mai o ka makehiamoe maluna ona, hooholo iho la ua o Kalani, e hele oia no ka hale hulahula, i hiki ai iaia ke ike aku i ka wahine nana i alai ae i kona komohia ana aku iloko o ka hauoli. Me kela manao paa iloko ona, e hele aku no ka hale hulahula, iho aku la oia nolalo o ka papahele ekahi o ka hokele, a oili loa aku la iwaho o ke alanui, a i ke kaalo ana ae o kekahi kaa hoolimalima, o kona kau aku la no ia maluna o ua kaa nei a kauoha aku la i ke kalaiwa, e lawe pololei iaia no ka hale hulahula. Mamua nae o kona hoea ana aku no kela hale hulahula, ua komo mua ae oia maloko o kekahi hale no i kamaaina iaia, a malaila i hoolimalima aku ai oia i kekahi lole hulahula hoano-e, a me kela lole, i hele mai ai oia no ka hale hulahula. Ua hele oloko o kela hale, a piha i ka poe hulahula mai na kane a na wahine me ko lakou mau lole hoano-e, me ka hiki ole iaia nei ke ike aku, i na helehelena i hunaia aku maloko o kela mau lole. E ku ana no nae oia, me ka nana ana i ka poe oloko o kela keena, me ko lakou mau lole hoano-e, kaalo ae la kekahi mea ma kona aoao, me ke kamailio ana ae ma ka olelo Beritania a lohe maopopo loa aku la oia, i kekahi leo ana i kamaaina ai, o ia hoi he leo mai kekahi wahine mai, e kalele ana maluna o ka lima o kekahi keonimana, i kahikoia me ka aahu o kekahi naita. E noke ana kela mau mea i ka akaaka, aia hoi mahope koke aku o laua e ukali mai ana kekahi poe okoa aku, me ko lakou mau lole hoano-e no. Me ka nana ole aku nae o Kalani i kela poe, hele pololei aku la oia a ku iho la mamua o na anuu o ka halekeaka, a malaila oia i nana aku ai i ka hele o kela puulu, a kau aku la maluna o kekahi mau kaa, e kakali mai ana mawaho o ka halekeaka, a iloko o na minuke helu wale no, ua nalowale aku la lakou, no kahi i maopopo ole iaia nei: a he mau minuke mahope iho, kau aku la no hoi o Kalani maluna o kekahi kaa okoa aku, a huli hoi hou aku la no kena hokele. Ma kela po hookahi no a Kalala Fiki e hiamoe ana me ka maikai maloko o kona hokele, aia hoi maloko o kekahi hokele okoa aku, he mau kapuai helu wale no ka mamao, aia malaila o Adele Keka, kela wahine hana keaka kaulana kahi i nanea ai me kekahi poe keonimana hanohano a ko'iko'i o ka aina. Aia ua wahine huapala nei, ma ke poo o ke pakaukau kahi i noho ai, a e hoopuni ana iaia, na kanaka i hoohihi i kona kulana wahine u'i. I kela ame keia manawa a ua wahine nei, e nana aku ai maluna o kela poe kanaka hanohano, aole e hiki iaia ke hoohewahewa iho, i ka hoohihi maoli o ko lakou noonoo maluna ona, a o ia ka ua wahine nei i nalu wale iho ai no, i ka waiwai ole o keia ola ana, ina aole he hauoli iloko olaila. O na hookaau olelo ana mawaena o Adele Keka ame na keonimana e hoopuni ana iaia, he mau olelo wale no i ku i ka noeau ame ka naauao, no ka mea he poe keonimana wale no kela o ke kulana kiekie, a ua ike i na rula o ka launa ana ame ke kamailio ana iwaena o kela ano pohai. Ma ka mea oiaio maoli ke olelo ae, aia iloko o kela poe kanaka pakahi, ka manao hoohihi no ka lilo aku o keia wahine, huapala iaia, ua nana mai lakou maluna ona, ma ke ano, o kela ka wahine hookahi, iwaena o na wahine apau ma Parisa, e hiki ole ai i kekahi kanaka ke kupaa iho, elike no hoi me Kalani Elikona, i komohia ai na manao hoohihi no kela wahine, i ka manawa mua loa i loaa ai o ka ike iaia nona; kela wahine hookahi no hoi, nana i hoolilo i ke ola ana o keia kanaka opio, me he ao panopano la iloko o ka po pouli, a o ka wahine nana i alai ae mawaena o ua o Kalani Elikona ame ka hauoli. Oiai nae kela puulu o na kanaka lalawai e hauoli ana, e inu ana, a e himeni ana; a mailoko mai o kela hauoli, aia hoi, ua loheia aku la kekahi leo kahea, e wawalo hele ana ma na paia apau oloko o ka hokele: He ahi! He ahi!
MOKUNA XXVI
He mea hiki ole i ka mea kakau moolelo, ke hoakaka ae i
na hiona ku i ka weliweli i ukali mai mahope o kela pauahi,
hookahi nae mea maopopo, mailoko mai o kela anaina hauoli,
a ka Lede Adele Keka ame kona mau hoa, e hoohala ana ma
na hora kuli'u o ke aumoe, ua oili mai la he hopena poino; no
ka mea ma ke ahiahi o kekahi la mai, a maloko hoi o kekahi
rumi o ka Hokele Diu, aia malaila kahi i waiho ai, ka wahine
i kapaia ka moiwahine o ka u'i iwaena o na wahine apau, iloko
o ke kulana kupilikii, no ka mea ke aneane loa aku la oia e
kiei ma ka'e o ka lua kupapau.
Heaha wae kela hopena i kau aku maluna o Adele Keka, aia
mau no ka puulu o ka poe hauoli, ke hele la ma na wahi e hoo-
koia ai ko lakou mau makemake, iloko nae o ia mau hana hoo-
hauoli apau, aole he noonoo ae o Adele Keka, koe wale no ka
poino i kau aku maluna ona.
Aia ua wahine nei ke moe malie la iluna o kona wahi moe,
o kela helehelena u'i nohea o ka wahine huapala maluna ona, i
na hora kakaikahi wale no mamua aku, aole ia me ua wahine
nei, no ka mea ua hele kela helehelena a mo'a me ka papaa
i ke ahi.
Ma kahi e kokoke aku ana i ka moe, e noho ana ka wahine
malama ma'i, oia hookahi wale ka mea i aeia e noho pu me
Adele, no ka hana ana aku i na mea apau e hooluoluia ae ai na
haawina ehaeha i kau aku maluna ona.
Mailoko mai Aae o kona hiamoe, i kaakaa ae ai na maka o
Adele, nana mai la maluna o ka wahine malama ma'i, a pane
ae la:
"Pehea aole anei lakou e hele mai ana a e ike ia'u? Ua au-
moe Ioa anei i keia manawa?"
"Aole i aumoe i keia wa; aka e hoomanawanui no kaua pe-
la, malia e hoea mai ana no lakou i ka wa kupono," i pane aku
ai ka wahine malama ma'i no ka hooluolu ana i ka manao o
Adele Keka. E pono oe e hoomanawanui!"
"Aole e hiki ia'u ke hoomanawanui, aka e huki ae oe i ka
pale puka aniani ma kekahi aoao i hiki ai ia'u ke ike aku i
ka malamalama."
Hoolohe aku la ka wahine malama ma'i i ke kauoha a Ade-
la, a i ke poha ana aku o ka malamalama maluna o ka hele-
helena o ua wahine nei, he keu a ka mea manaonao ke nana
aku, no ka mea ua paa ke poo i ka puoloia, a o kela mau owili
lauoho uliuli nupanupa, aole ma ko lakou mau wahi.
O ka mea maopopo loa, elike me ka hoakaka a na kauka
na lakou i lawelawe lapaau maluna ona, aole he manaolana no
ka palekana o Adele mai kela poino mai, aole nae no na pala-
pu i kau aku maluna o kona kino, mamuli o ka pauahi, aka
ua hoopilikia maoli ia aku na meapaahana oloko o kona kino,
mamuli o ka maka'u ame ka weliweli i loaa iaia.
Iloko o na hora kuli'u o ke aumoe, i kau mai ai kela poino
maluna o Adele, me ka hoea ana mai o na kauka kaulana loa
o Parisa, no ka lapaau ana iaia, eia nae iloko o ko lakou aka-
mai apau, ma ka hoao ana e hoopakele ae iaia mai ka make
mai, ke hookokoke mau mai la ka make iaia i kela ame keia
minuke.
O ka hora ehia keia manawa?" i ninau hou mai ai o Adele
i ka wahine malama ma'i.
"Ke kokoke ae nei e kani ka hora ewalu i keia manawa,"
i pane aku ai no hoi ka wahine malama ma'i me ka leo oluolu.
"He keu aku maoli ka hoi ko lakou lohi, aohe wahi mea a
hoea mai. Ma ka hora ehiku i hoounaia aku nei ke kauoha,
no ko lakou hoea mai; a ina no ko lakou lohi loa, ke hopohopo
loa nei au, no ka hiki ke kamau ke ola iloko o'u, ahiki i kuu
ike ana aku ia lakou.
"Ua maopopo loa e make aku ana au, aole no nae o'u mi-
namina no ko'u ola, no ke kumu, ua pau ka hie o ko'u hele-
helena, ua pau ka nani maluna o'u, nolaila he mea makehewa
wale no keia ola ana, ke ole kela mau ano kahiko me a'u, ka
waiwai momi makamae loa a ke Akua i haawi mai ai ia'u, a
i lilo ai i mea no'u e kaulana ai ma ke ao holookoa apuni,"
"E hamau, a mai kamailio mai oe no kena mea," i pane
aku ai ka wahine malama ma'i me kela leo oluolu mau no ona.
"Aia he mea oi aku o ke kupono no kakou e ola ai, mamua, o
ke kulana hiehie ame ka nani o ka helehelena."
"Aia i'o anei kekahi mea i oi aku mamua, o ka u'i, ka nani
ame ka hiehie? Ina pela aole au i ike, a malia ua loaa i'o paha
i kekahi poe kakaikahi," alaila hooki honua wale iho la no oia
i kana kamailio ana mai, me ka moe lolo ana iho o kona poo
iluna o ka uluna.
"Pehea ua loaa anei ia oe ka ehaeha?"
"Aole o'u ike iki i ka ehaeha, a pehea, ua maopopo no anei
ia oe ka mea nana i hoopakele ia'u mailoko mai o ke ahi ma
ka po aku la i hala?" me ka nana pono loa ana mai a Adele
maluna o ka wahine malama ma'i.
"Aole i loaa ia'u kona inoa, eia nae oia kekahi o na kanaka
koa a maka'u ole," i pane aku ai no hoi ka wahine malama
ma'i me ka leo o ka mea i piha i ke kaumaha no Adele, kela
wahine i makemake loa e kikoo mai ka make iaia, no ka pau
ana o ka hie ame ka u'i o kona helehelena.
"Ina aole i maopopo ia oe kela kanaka ea, alaila owau ka
mea i ike iaia," i hoomau hou mai ai o Adele Keka i ke kamai-
lio ana me ka leo akuaku. "O kela kanaka nana au i hoopa-
kele, o kuu kane no ia, ke kanaka iwaena o na kanaka apau
ma ka honua nei, i makemake loa e kikoo mai ka make ia'u,
aole nae oia i hana mai pela; aka ua hooko mai oia i kekahi
hana kilakila loa, ka mea i loaa ole i ka nui ame ka lehulehu o
na kanaka."
"O kela kanaka anei nana oe i hoopakele, o kau kane ia?"
wahi a ka wahine malama ma'i me ke kahaha, no ka mea aole
oia i manao iki ua mare kekahi wahine i ke kane, oiai o Miss
Adele Keka kona inoa e kapaia ana, he inoa no kekahi wahine
mare kane ole.
"Ae, o kela kuu kane mare," i pane hou ae ai o Adele me ka
leo e hoike okoa mai ana, i koaa iini loa e ike hope aku i ka
mea nana i hoopakele ae i kona ola, alaila i hou mai la:
"Ea, aole anei lakou e hoea mai ana?"
Mamua o ka pane ana aku o ka wahine malama ma'i no ke-
la ninau, ua weheia mai la ka puka o ke keena, a komo ana
no kekahi o na kauka iloko, me ka hele pololei ana mai, a ku
iho la ma ka aoao o ka moe o Adele, alaila hopu aku la i ke-
kahi lima, no ka nana ana i ka pana; aia hoi na maka o Adele
ke haka pono ae la ka nana ana maluna o ke kauka, a lio ka
hiki ole iaia ke uumi iho i ka mea nui iloko o kona noonoo,
ninau okoa ae la oia i ke kauka, i ka i ana mai:
"Pehea ua hoea mai nei anei lakou? Eia anei lakou maanei
nei i keia manawa?" a i ka haawi ana aku o ke kauka i kona
ae, ma ke kunokunou ana aku o kona poo, hoomau hou mai la
no o Adele i kana kamailio ana: ,
"E ae mai, e ike aku au ia laua, a iaia hoi; o keia ka mana-
wa maikai loa a'u e hoike aku ai i kekahi hana maikai loa."
"Ua hoea i'o mai nei lakou a eia maloko o ka hokele nei,
o ka'u kauoha wale no nae ia oe, he mea pono oe e makaala
loa nou iho, a mai hoopihoihoi hoi i kou noonoo!" wahi a ke
kauka, me ka mau no o kona paa ana i ka lima o Adele.
"Aole au hopohopo ana e ke kauka no'u, no ko'u hoopihoi-
hoi ia'u iho, no ka mea he liilii loa ka ikaika i koe iloko o kuu
kino. E hookomo koke mai ia lakou iloko nei o keia rumi, i
hiki ai ia'u ke ike aku ia lakou, oiai kahi ikaika uuku i koe
e kamau ana iloko o kuu kino !"
"Heaha la hoi, elike me kau i makemake ai, pela no au e
hooko aku ai," wahi a ke kauka, me ke kaha ana mai hele no
kahi o ka puka e hamama aku ana.
I kela oili ana mai hoi o ke kauka iwaho, kamailio aku la
o Adele i ka wahine malama ma'i i ka i ana aku: "E hoo-
kuu iho oe i ka pale o ka puka aniani ilalo, aole pono e ike
mai lakou i keia helehelena hoomaewaewa o'u, oiai he wahine
u'i au, i ko lakou wa i ike hope ai i ko'u helehelena."
Aia ka ehaeha ame ke kaumaha iloko o ka leo o Adele, iaia
i hoopuka mai ai i na huaolelo maluna ae la; a no ka hooko
ana aku nae i kona makemake, ua hele ae la ka wahine ma-
lama ma'i e hookuu i ka pale o ka puka aniani, a iloko no hoi
o ia manawa hookahi, i komo mai ai ke kauka iloko, me ka
ukali ana mai o kekahi wahine opio ame ke keonimana opio
mahope ona.
I ke ku ana iho o ke kauka ma ka aoao o ka moe o Adele,
kamailio aku la oia me ka leo malie loa i ka i ana aku:
"Eia kou mau hoaloha maloko nei o ka rumi i keia manawa,
nolaila e ike ana oe ia laua," wahi a ke kauka me ka leo malie
me ka haawi ana mai i ka hoailona i na malihini, e hookokoke
aku ma kahi o ka moe, oiai hoi na maka o Adele i kaakaa a
ai, a nana ae la iluna o ke kauka, me ka hoihoi.
I na malihini nae i hookokoke aku ai ma ka aoao o ka moe
ia wa i hawanawana ae ai ke keonimana i kona kokoolua, i ka
i ana aku:
"Mai hopohopo iki oe e Kalala, no ka mea aole au e haalele
ana ialoko nei o keia keena."
Nana pono mai la o Adele maluna o Kalala ame kona ko
koolua, alaila auhee aku la ka hoihoi mai kona mau maka aku,
a ninau mai la:
"Eia oia ihea? Aole anei oia e hoea mai ana no ka ike ana
ia'u?" wahi ana, me ka nana ana mai maluna o Teda ame Ka-
lala, maluna nae o Kalala ka loihi o kana nana ana mai.
"Owai kau mea i makemake loa ai e ike?" i ninau iho ai o
Kalala, me ke kulou ana aku imua.
"Ke makemake nei au e ike ia Kalani!" i pane ae ai no hoi
o Adele, me ka lilo nae o ka inoa o Kalani, i mea e pii ai ka
ula ma na papalina o Kalala, aka nana mai la oia ia Teda, ma-
mua o kona pane ana aku :
"Aole oia maanei i keia manawa, aia no oia ma Kanuka Hale,
ua hiki ia makou ke hoouna aku i kelekalapa iaia, no kona
hoea mai, ina ua makemake loa oe e ike iaia."
"Eia oia maloko nei o Paresa !" i pane koke mai ai o Adele.
"Ina oe e hoao ana e huna aku iaia, aole e hele mai e ike iami
alaila he keu oe a ka wahine lokoino! Aohe au mea e hopo-
hopo ai no'u, oiai he manawa pokole wale no koe no'u e ola
ai, o ko'u haalele iho no ia ia olua, e hoohauoli ia olua iho ma
keia ao, ka hauoli hoi i hiki ole e loaa ia olua, ina e mau ana
ko'u ola ana ma keia ao."
"Aole loa he wahi noonoo iki iloko o'u, e hana aku i keka-
hi mea, i wahi nou e ike ole ai iaia. O ka mea oiaio loa, aia
oia ma Ladana kahi i noho ai; ua haalele aku au iaia malaila,
mamua o ko'u holo ana mai no Paresa nei."
"Eia oia maloko o Parisa nei!" i pane mai ai no o Adele me
ka paakiki ma kana mea i manao ai. "E kuhihewa mai ana
paha oukou, ua lalauia ko'u noonoo, ke hoole aku nei au i
ka oiaio o ia mea, eia no au iloko o ko'u noonoo maikai. E
hoouna koke mai iaia, i ike hope aku ai au i kona helehelena!"
Mamuli o ke kui'o loa o na olelo a kela wahine, a aole hoi
he mau hoailona o ka huhu ame ka inaina maluna ona, hopu
okoa aku la o Kalala i ka lima o Teda me ka i ana aku:
"He mea pono, e hoouna aku oe i kekahi kelekalapa ia Ka-
lani, e hele koke mai me ka awiwi no ka ike ana i ka mea ilo-
ko o ka poino. Ma na ano apau, oia nei ka mea hookahi wale
no i kuleana maluna o Kalani, e pono ai oia e kokoke ma kona
mau aoao iloko o keia mau minuke hope loa o kona ola ana."
"Eia i'o o Kalani ma Parisa nei," i pane ae ai o Teda me
ka leo malie loa. "He oiaio ma ka po nei, ua ike au iaia aka
ma keia la iho nei, aole au i ike hou iaia."
"Auwe, eia i'o anei o Kalani ma Parisa nei?" i pane koke
mai ai o Kalala me kona hoopiha loa ia me ka manao kahaha.
"Ae, eia oia ma Parisa nei," wahi a Teda imua o Kalala,
alaila huli aku la no kahi a Adele e hiamoe ana iluna o ka
uluna, a hoomau hou aku la i kana kamailio ana:
"Eia i'o o Kalani ma Parisa nei, aole hae o Miss Kalala
Piki i maopopo owau wale no ka i ike iaia ma ka po nei. He
nani hoi ia, ke makemake loa nei oe e ike iaia, nolaila ua ili
iho maluna o'u ke ko'iko'i, o ka hoouna ana aku i kekahi poe
no ka huli ana iaia, ahiki i ka loaa ana, alaila lawe mai imua
ou."
"Ke makemake loa nei au e ike iaia, oiai he kane oia na'u.
Ua maopopo no anei ia oe owau kana wahine mare, ka Lede
Elikona?" alaila upo'i iho la na lihilihi maka o ka wahine po-
ino, me ka haule ana iho o kona poo iluna o ka uluna.
No ka hopohopo loa o Kalala, malia paha ua make o Adele,
ua uwe okoa ae la oia, a na kana leo uwe, i hoopuiwa aku i ka
noonoo o ka wahine malama ma'i, holo awiwi mai la oia, a
haawi aku la i kekahi laau hooikaika i ka mea ma'i, a i ka
hala ana he mau minuke mahope mai, ua hoi hou mai la ke
kulana maikai iloko o Adele.
Oiai hoi ka wahine malama ma'i e hoohainu ana i ka laau
ia Adele, ke hoakaka pono la o Teda ia Kalala, no ka hoea
ana mai o Kalani ma ka po mamua aku, me ke kipa ana mai
no ka hokele a lakou e noho ana, eia nae o kona wahi i hele
hou aku ai, aole he mea i maopopo iaia.
"Me he mea la nae, ma ko'u manao, ua ike keia wahine po-
ino ia Kalani ma ka po nei, pela oia e noke loa mai nei i ke
koi." .
"Pehea manao no anei oe e Teda, eia no oia ma kekahi wahi
o keia kulanakauhale, aole i huli hoi aku no Ladana?" wahi
a Kalala me ka hele o kona helehelena a haikea loa. "Ua
makemake loa oia e ike iaia, no ka mea he wahine mare oia
na Kalani!"
Ma kela wahi, i hele mai ai o Teda e hui pu me ke kauka,
a mahope iho o ko laua kamailio ana no kekahi mau minuke
pokole, ia wa i hele hou mai ai ke kauka, no ka aoao o ka
moe o Adele, nana aku la maluna o kona helehelena a iaia no
paha ka maopopo i ke kulana o ka mea iloko o ka poino, hoi
hou aku la oia a loaa o Teda, i aku la:
"He mau hora kakaikahi wale no koe e ola aka ai oia, alaila
upo'i iho kona mau lihilihi maka, no ka manawa hope loa,"
wahi ana me ka luliluli ana ae o kona poo. "O ka mau o ka
noonoo maikai iloko ona, o kekahi ninau ano nui loa ia, oiai
hookahi wale no kumu o kona ike ole i ka ehaeha, mamuli o
ka haawi mau ia o ka laau hooikaika kino, i kela ame keia
manawa."
"O e kii koke aku kekahiko oukou ia Kalani e hele mai!"
i puoho hou mai ai ka leo o Adele mailuna mai o kona wahi
moe. "O Kalani ponoi ka mea nana i hoopakele ia'u mai ka
make mai. Aole e hiki ia'u ke make, me ko'u huikala ole ia
mai eia!"
Ua hoopohihihiia ka poe maloko o kela keena, i ka lohe
ana aku i na olelo mai ia Adele ae, me ka nana aku o kekahi
maluna o kekahi me ka maopopo ole, a ia wa i pane koke ma
ai ka wahine malama ma'i, i ka i ana ae:
"Ua hoike mua mai nei oia ia'u, na kana kane i hoopakele
iaia mailoko mai o ka make i ka pauahi i ka po nei, a no ko'u
manao, ua olalau paha kona noonoo, pela au i hoomaopopo ole
aku ai i kana mau olelo."
Ua li-o ae la ko Teda helehelena, mamuli o na hoakaka a
ka wahine malama ma'i, oiai aia ka hopohopo iloko ona, ma-
lia paha ua halawai kona hoaloha me ka poino, aka no ke kau-
ka nae, hookokoke hou aku la oia ma ka aoao o ka moe o Ade-
le, a kamailio aku la me ka leo oluolu i ka wahine poino:
"E hiki ana anei ia oe ke hoomalamalama hou mai ia ma-
kou? He oiaio loa anei o kau kane ponoi ka mea nana i hoo-
pakele ae ia oe mai ka make mai?"
(Aole i pau.)