Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXV, Number 36, 9 September 1926 — Page 4

Page PDF (1.48 MB)

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, SEPATEMABA 9, 1926 EKOLU
HE MOOLELO
no
KAMILA
a i ole
Na Ola Elua i Owiliia Iloko o na Wiliau o
na Popilikia Mamuli o na Hana
Pupuahulu
"Ae, oia maoli no ka mea nana i hoopakele ae ia'u mai ka
make mai. Ua komo mai oia iloko o ka hale, i ka manawa
ona ula o ke ahi e hoopuni ana ia'u, a lalau mai la oia me kona
mau lima, a hapai aku Ia ia'u, me he mea la, aole ka maka'u
ame ka weliweli iloko ona," alaila lamalama ae 1 ka helehele-
na o Adele, me he mea la, ua hele oia a piha me ka manao haa-
heo, no ka hana hoopakele a Kalani i kona ola.
"Iaia i hoopili aku ai ia'u ma kona umauma, aole i nui kana
mau huaolelo o ke kamailio ana mai, koe wale no na olelo
hoolana o ka hoopukaia ana mai eia : " 'E noho malie, a e
hoopakele no au i kou ola.' "
"Ua maopopo loa no anei ia oe o Kalani ka mea nana i hoo-
pakele i kou ola? Ina pela, eia oia ihea i keia manawa?" i
komo mai ai o Teda ma ka niele ana ia Adela.
"Aole au i maopopo i kahi e loaa aku ai oia. Pehea auanei
au e ike ai iaia, no ka mea ua maule paha au, ma kela mana-
wa ana i hoopakele ai i kuu ola, no ka mea aole a'u wahi mea
iki i hoomaopopo mahope mai, ahiki i ke kaakaa ana ae o ko'u
mau maka, eia ka au maloko nei o keia keena kahi i moe. E
hiki anei ia oe ke kii aku iaia a lawe mai imua o'u? He hana
kilakila loa nana ka hoopakele ana ae i kuu ola, ka hana hiki
ole i ka nui ame ka lehulehu o na kanaka ma ka honua nei,
no ka mea ua lilo au i mea nana e ake'ake'a ana mawaena ona
ame ka hauoli."
"Ina ua pololei kana mau olelo apau e kamailio mai nei,
alaila he mea oiaio eia no kela kane ana maloko nei o keia
hale; no ka mea ua hoihoi pu ia mai kela kanaka me ia nei,
i ka manawa hookahi, a ua loaa like laua i na pala-pu, ma-
luna o ko laua mau kino," i hoakaka ae ai ke kauka i kana
mau mea i hoomaopopo.
"Mai kamailio nui ae oe !" i papa mai ai o Teda i ke kauka,
no kona hopohopo, o lilo auanei kana mau olelo e kamailio
mai ai no ka poino kau aku maluna o Kalani, i kumu e hoo-
kaumaha loa ia aku ai ka noonoo o Kalala.
"Ua loaa i'o no he poino maluna o ke kino o kela keonimana,
aka nae ina ua nui loa ka makemake o keia wahine e ike iaia,
aole no ia he mea hoopilikia aku i ke kulana o ke keonimana,"
wahi a ke kauka i hoakaka mai ai i kona manao, me ka leo
lilii loa e lohe ole ia mai ai e ka nui o ka poe maloko o kela
keena.
Ike iho la o Teda, he mea makehewa wale no ka hoao ana
ae e hana aku i kekahi mea e hoehaehaia ai ka manao o Ka-
lala, nolaila hele mai la oia e hui pu me ua kaikamahine nei,
a hoakaka aku la ma ka pane ana aku:
"I hele mai la au e hoike aku ia oe e Kalala, eia no o Ka-
lani maloko nei o keia hokele, pela mai nei ke kauka ia'u, a
ua eha oia."
"Ua eha anei oia?" i puiwa ae ai o Kalala me ke auhee ana
iku o ka nanaina maikai mai kona helehelena aku, a nohoalii
!& la ka haikea me ke kaumaha maluna ona, me ka ninau hou
-u'na mai: "Ua kukonukonu loa anei ka eha i loaa iaia-"
"E manaoio mai oe e Kalala maluna o'u; a ma na mea a
ka kauka o ke kamailio ana mai nei, aole oia i eha kukonuko-
nu: a ua hiki no oia ke hele mai no ka ike ana ia Adele Keka.
I kinohi, aole no i maopopo i ke kauka o kela ke kanaka a ka
wahine poino i makemake loa ai e ike; aka mahope iho o ko
kakou kamailio ana, no na ano o ke kanaka nana i hoopakele
i ka mea poino, akahi no a loaa ka ike iaia, o ua kane nei kela,
a ka mea poino i ake loa ai e ike."
"Ina eia i'o o Kalani maloko nei o keia hokele, alaila e haa-
lele iho anei au ialoko nei o keia hokele e Teda?" wahi a Ka-
lala ma kona hoao ana ae e ku iluna.
"Mai hoao oe e haalele iho ialoko nei o keia rumi!" i pane
mai ai o Adele. "Heaha kau mea e hopohopo nei no kona
hoea mai? Aole anei, ua oi loa aku kou makemake e ike iaia,
mamua o kekahi mea okoa ae? Ma na mea a'u e nana aku nei
ia oe, aole ou wahi lilo ae, mai kela manawa a olua e noho
like mai ana maloko o ka halekeaka Vale. Ma ka mea oiaio
Ioa ea, ua makemake au ia olua a elua e noho mai imua o kuu
alo!"
Ke naka wale la no o Kalali me ka haalulu, aole no kona
maka'u a hopohopo paha no kekahi mau hoopilikia ana mai
a kela wahine maluna ona, aka no kona ike maoli iho no i ka
ehaeha o kona noonoo, oiai oia e noho aku ana a nana ia Ka-
lani me kana wahine mua.
Alawa aku la nae ka nana ana a ua o Kalala i ka mea e
moe mai ana iluna o kahi moe, aole he manaolana i koe, no
ka hala o kekahi mau hora loihi iaia e ola aku ai, nolaila huki
mai la oia i kona lima mai ka paa ana a Teda, alaila kamailio
ae la:
"E hele koke aku oe e kii iaia !" wahi ana ia Teda, me kona
noho ana iho ma ka aoao o ka moe, a kulou iho la kona poo
maluna o kona mau lima, oiai hoi o Teda ame ke kauka, i haa-
lele Iike mai ai ialoko o kela mmi, a hele aku la no ka nana
ana ia Kalani.
I kela hala ana aku o Teda ame ke kauka ma ka laua mi-
siona, ua hookahaha loa ia aku ka manao o ka wahine malama
ma'i, i ka ike ana mai i ke kaakaa ana ae o na maka o Adele,
kikoo mai Ia hoi kekahi lima imua me ka hoopaa ana mai
ma ka lima o Kalala, a pane mai la :
"Ua kamailio mai nei oia ia oe e pili ana ia'u? Ua hoike
mai anei oia ia oe, no ka'u mau hana kumakaia iaia? Ua hoa-
kaka pu mai anei oia i kona haulehia ana i ke aloha ia'u?"
"Ua hoike mai oia ia'u i na mea apau, me ka huna ole aku
i kekahi mea," i pane aku ai o Kalala, me ke aea ana ae o
kona poo iluna.
"Ua hoike i'o aku anei oia ia oe i na mea apau?" alaila hoao
ae la o Adele e minoaka, a hoomau hou mai la no i ke kamai-
lio ana:
"Me koa maopopo no i na mea apau e pili ana iaia ame a'u,
eia nae ua hele mai nei no oe e ike ia'u. Aole anei he mea
maikai ole keia?"
"Heaha hoi la auanei ka pilikia o ko'u hele ana mai nei no
ka ike ana ia oe, no ka mea nou maoli no ka makemake e ike
ia'u, aole mamuli o ko'u makemake iho !" "Ae, ua pololei kena mau olelo au i kamailio mai la, aole no au e kala kahiko i makemake ai; akahi no nae a loaa ka make oiaio loa ia'u, a mahope iho o ko'u haalele ana i keia ao, e mare aku ana oe me Kalani, no ka mea aole anei oe i aloha aku iaia?" Leha aku la ka Kalala nana ana maluna o ka helehelena o Adele, me kona pane ole aku i kekahi huaolelo aka aia nae maluna o kona helehelena i kahakahaia ai na hoailona, o ka nui o kona aloha no ke kanaka opio, a hoomau mai la no o Adele i ke kamailio ana: "O oe kekahi o na kaikamahine opio wahine u'i; aole nae i loaa mai ka u'i o ko'u helehelena i kou," wahi a Adele, me ka haule hou ana iho o kona poo iluna o ka uluna, me ka hoomau ana mai no i ke kamailio ana: "Ma kahi o ka oiaio, ua oi kela loa aku oe mamua o'u a ua aloha aku hoi oe iaia, me kou puuwai apau, aka no'u nei, aole i loaa ia mea maemae ia'u nona, aka he aloha wale no ma na lehelehe, a aole loa no au e aloha ana iaia ma keia ao, pehea ka. loihi o ko maua noho pu ana he kane a he wahine." Me kela mau olelo i kamailioia mai e Adele, noho hamau loa iho la na wahine a elua, aka ma ko Kalala aoao nae, ua hoopaia mai kona uhane e na olelo a Adele, me kona hookahe ana aku i kona mau waimaka, a no ka ike ana mai hoi o Adele i ke kaumaha o Kalala, hoomaka hou mai la oia e kamailio: Malia paha ua komo aku ka manao kaumaha iloko ou no'u, he mea oiaio no ia, oiai ua kaumaha i'o au no keia hopena i kau mai maluna o'u. Pehea ua lohe anei oe i ko ke kauka kamailio ana ae, aole au e ola aku ana? O ke ola, o kekahi mea ia a kakou e hauoli ai, a he mea ku i ka weliweli ka make, hookahi wale no a'u mea e nana aku nei, he pouli aaki o ka po." "Aole o Kalani i nana ae no kela make, no ka mea ua mauna aku oia i kona ola iho, no ka hoopakele ana ae ia oe, aole anei pela?" "Pela i'o no, no ke kumu, aole i lilo keia ola ana i mea nona e hauoli ai, elike me ka hauoli i loaa ia'u; aka aia au a make aku, ia wa auanei e ike iho ai oia i ka waiwai ame ka hauoli o keia ola ana aku." "Me kena mau olelo apau au e kamailio mai nei nona, aole oia elike me ka hiki iaia ke hana, no ka palekana o kou ola." Ae, ua malihini loa oe i kona mau ano kilakila, aka no'u nei, ua kamaaina au iaia. Ia maua ma Kikane, iloko o ka nele ame ka hune, ua hoonele oia iaia iho me kekahi mau mea lehulehu i maa ka loaa ana iaia mamua aku, aole wale no, no ka nui o kona makee ia'u, aka no kona aloha pu kekahi i ka poe e noi okoa mai ana i kana mau kokua ana aku ia lakou. Pehea ua maopopo no anei ia oe ka'u hana hoowalewale hope i pahele aku ai i kona noonoo?" . Aole e hiki iaia ke hoomau hou aku i ke kamailio ana mai, no ka nui o kona paupauaho, aka haawi mai la oia i kekahi hoailona, i ka wahine malama ma'i e hookokoke aku ma ka aoao o kona moe, a haawi aku la i ka laau hooikaika kino, a ia loa iki ana o ka maha iaia, hoomaka hou mai la e kamailio: "E makaala mau mai oe e hoomau i ka ikaika iloko o kuu kino, ahiki i kuu ike hope ana aku i kuu kane; no ka mea ke makemake loa nei au e huikala mai oia ia'u, mamua o kuu make ana. Ua nui ka'u mau hana hewa loa i hana aku ai maluna ona. "Ua maopopo iaia ua make au, a ua kaawale loa oia mai na hoohihia ana aku a na kanawai o ka aina ame na kanawai o ke Akua, me kona makaukau loa e lawe mai ia oe i wahine mare nana, no ke pani ana ae ma ko'u wahi; aka i wahi e hoopakeleia ae ai oia mai ke kuhihewa mai, pela au i hoouna aku ai ia oe, i na likiki, no ka hele ana e nana keaka maloko o ka Halekeaka Vale." "Alaila o oe anei ka mea nana i hoouna ae i kela mau tikiki?" wahi a Kalala me ka hikilele, oiai akahi no a komo mai ka noonoo iloko ona, no kela mau tikiki. "Ae, owau ka mea nana i hoouna aku i kela mau tikiki, no olua, a ma kekahi la ae, ua hele mai oia e ike ia'u, malia ua hoike aku no oia ia oe ia mea, aka aole paha oia i hoike aku, no ko'u hookomo ana aku i kekahi noonoo iloko ona, e nana mau mai oia ia'u, he mea la ua make no au, a ua hiki iaia ke mare aku i wahine hou nana, pela hoi au e mare aku ai i kekahi kane hou, no ka mea ua hoole paakiki loa mai oia aole e hooko aku i kekahi mea elike me ka'u i noonoo ai; oiai no nae, ua oi kela loa aku kona aloha ia oe, mamua o kona aloha ia'u." "Ua oi i'o anei kona aloha ia'u, mamua o kona aloha ia oe?" wahi a Kalala me ke kulou ana iho o kona poo ilalo. "Ae, no ka nui o kona aloha ia oe, pela wale no oia i maliu ole mai ai i ka'u hoowalewale iaia, e mare aku oia ia oe, a e mare aku no hoi au i kane okoa na'u; no kona makemake ole e hapala wale ia aku kou inoa maemae, e ka'u mau hana hoopunipuni; no ka mea e nalo ana no paha kela hana imua o ka maka o na kanaka, aka imua o ke Akua, ke ku mau mai la ka hewa i hanaia, a kahea mai ikau mau mea i hana ai, iloko o na la apau o ko kakou ola ana ma ka honua nei." Ua noho hamau iho la na wahine elua, me ke kamailio hou ole ae o kekahi i kekahi, a he mau minuke helu wale no" mahope iho, komo mai la o Teda mamua, me ka ukali ana mai o ke kauka mahope aku ona, a o Kalani mahope loa. Alawa mai la ka Kalala nana ana, maluna o ka poe i komo aku ai, a iaia no i ike mai ai i ka helehelena o Kalani, kulou iho la kona poo ilalo maluna o kona maa lima, hookahi hana o ka uwe, aole nae he uwe no ke kaumaha ame ka ehaeha, aka he uwe no ka hauoli, mamuli o kona hoomaopopo ana iho, i na hana koa a kilakila loa a Kalani, i lawelawe aku ai no Adele, ma ka hoao ana e hoopakele i kona ola mai ka make mai ; a he hauoli hoi no kona ike ana iho he mau minuke helu wale no i koe, o ka haalele mai no ia o Adele i keia ola ana, a kaawale aku ka mea nana i akea'ke'a ae ia laua mai ka noho ana aku iloko o ka hauoli ma keia ao
MOKUNA XXVII.
I kela nana ana mai no a Kalani, a ike i ka moe aku o ke-
kahi mea iluna o ka moe, o kona hele pololei mai la no ia, a
ku iho la ma ka aoao o kela moe, me ka pane ole ae hookahi
huaolelo, aka aia wale no kona nana ana maluna o na maka
o kana wahine.
Ua hele kona helehelena a haikea, ua paa hoi kona lima
akau i ka wa-hiia a e lei ana oia i kela lima eha, me kekahi
welu keokeo ma kona a-i.
Oiai o Kalani e ku malie ana me ka pane leo ole, kaakaa ae
la na maka p kana wahine, a nana mai la maluna o ke kanaka
nana i hoopakele ae i kona ola, o kana mau mea nae e noonoo
ana iloko o kela mau minuke hope o kona ola ana, o na Lani
wale no ka i ike.
E noonoo ana anei oia no Kalani, no kela manawa ana e ike
ana iaia, oiai e huli hoi mai ana mai kana huakai hahai holo-
holona mai me kona mau hoa aliikoa, iloko o kona lole lepo,
a e noke ana i ka akaaka me ka piha hauoli no ka lakou hua-
kai holoholo?
Aia anei iloko o kela wahine na hoomanao ana, no. kela
manawa mua loa a Kalani i haulehia ai iloko o na wiliau o ke
aloha ame ka mahalo nona; a i ole, no kela hiona paha ma-
loko o ka halekeaka, kahi ana e hoike ana i kana kalena, ahiki
i ka lilopio ana mai o Kalani malalo ona, no ka mea ua haawi
okoa maoli mai no kela kanaka opio i kona puuwai. iaia ; kela
aloha nae, ana no e ike maoli la iloko o kona puuwai, i hehi
hehiia iho malalo o kona mau kapuai wawae, mamuli o kona
ake hanohano apuni waiwai?
Ina aole ae la o kela kana mea e noonoo Ia, alaila e heluhe-
lu mai ana anei oia i ka nui ame ka hohonu o na ehaeha i loaa
ia Kalani mamuli o na hana ku i ke aloha ole ame ka lokoino
a ua o Adele?
I ka hala ana nae o kekahi mau minuke lehulehu, me ka
pane leo ole mai o Adele, ua kaa aku la ma ka aoao o Kalani
ke kamailio mua ana mawaena o laua:
"O oe anei ka mea nana i hoouna ae nei i ke kauoha no ko'u
hele mai e ike ia oe?" wahi ana me ka leo kuoo i piha nae
me ka oluolu.
"Ae, owau i'o ka mea nona ka makemake, elike paha me
ka haawina maamau i loaa i na wahine apau no ka lakou kane,
oiai e aneane loa aku ana e kiei iloko o ka lua kupapau.
Aole nae keia he manawa no ka hookaau olelo ana, oiai he
uuku loa ko'u manawa i koe e ola ai. Pehea, aole anei ua
hoike aku ke kauka ia oe e make ana au?"
"Ae, ua loaa mai nei ia'u ka hoike pela," wahi a Kalani me
ke kulou ana iho o kona poo ilalo.
"O oe e Kalani ka mea i hoopakele ae ia'u mailoko mai o
ka make; ua mauna oe i kou ola no ko'u pono, a no ia hana
kilakila loa au, e loaa ana ia oe kekahi uku makana kiekie
loa," i pane mai ai no hoi ka wahine poino me ka leo nawali-
wali.
"Aohe a'u hana kilakila i lawelawe aku ai, koe wale no ko'u
hooko ana aku i ka hana, i ili mai maluna o na kanaka apau, i
loaa ka manao makee no ko lakou hoa kanaka iloko o ka poino.
Ina no paha he mea okoa aku ma kou wahi, pela ko'u ike ana
aku iloko o ka poino, e konoia mai ana no au e hoopakele ae
iaia mai ka make mai. Hookahi a'u mea e kaumaha loa nei,
me ka ehaeha no hoi o ko'u noonoo, o ia no ka loaa ana o keia
poino ia oe!"
"Aole a kaua noonoo ana no kou mau manao kaumaha a
ehaeha no'u, no ka mea, pehea la ka nui o ia mau ehaeha, aole
ia i kupono e loaa ia'u, no ka mea he kanaka wale iho no kaua,"
me kela mau olelo i hoikeike ae ai ka mea poino, i na hoailo-
na, no ka loihi ole o kona manawa i koe e ola aku ai, me ke
kakaa wale ana ae no o kona mau onohi maka, a i ka manawa
I ike mai ai o ke kauka i kela ano, hookokoke mai la pia ma
ka aoao o ka moe, a elike no me ka na kauka hana maamau,
paa aku la oia i ka lima, no ka nana ana i ke kulana o ka pana.
"E hiki ana anei ia oe ke hoopakele ae i kuu ola?" i ninau
ae ai ka mea poino i ke kauka. "He mea kaumaha me ka mi-
namina no hoi ka make ana o kekahi mea iloko no o kona mau
la opiopio."
"Pehea, he ike no nae paha oe i ka ehaeha o kou kino ea?"
"Aole o'u ike mai i ka ehaeha o ko'u kino, eia wale no ko'u
wahi pilikia ma ka puuwai nei," me ka paa ana ae o kekahi
lima o ka mea poino ma kona umauma, me ka hooho hou ana
ae: "He keu aku a ka mea maikai ole ke kikoo koke mai ka
lima o ka anela o ka make a kaili ae i ke ola mai ke kino aku:
Noho hamau iho la ua wahine nei no kekahi mau sekona
lehulehu, me he mea la e hooikaika wale ana no oia, e hoo-
loihi aku i kona ola ana, a i ka loaa iki ana paha iaia o ka
maha, ia manawa i hoomaka hou ae ai e kamailio:
"O, aole au e pono e make !" wahi ana me ka hoike okoa
ana mai o kona helehelena, i ka ehaeha, ka mea nana i hoo-
komo aku i ka manao aloha, iloko o ka poe apau e nonoho ana
maloko o ka mmi. "Iloko o ko'u makemake nui e hooloihiia
aku ko'u ola ana ma keia ao, ke ike nei au, aole Ioa e hooko-
ia ana ia makemake; a pehea ka nui o ko'u wahine u'i, aole
loa ia he kumu, e hiki ai ke kaohiia iho ke ola iloko o ke kino,
no ka mea ua paa ko ke Akua mau kanawai, e hoi aku na mea
hanu ola apau, i ka honua.'
Ke noke wale la no ua wahine nei i ka onioni, a i ka hala
hou ana o kekahi mau sekona, ia manawa i nana mai ai malu-
na o Sir Kalani, a hoomau hou mai la i kana kamailio ana:
"Nou e Kalani, kuu kane, e hoohauoliia aku ana oe, no ka
mea aole i like kona ano me ko'u," me ke kuhikuhi ana ae ia
Kalala e noho ana ma kona wahi. "No kau wahine hou e
mare aku ana, ua aloha mai oia ia oe, o ka'u wahi noi wale
no nae ia oe, i noho aku oe iloko o kou hauoli a hala ae kekahi
manawa, alaila mai hoopoina oe i ka hoomanao ana ae no'u
kau aloha mua," me ka nana ana mai nae o Kalala, a i hou
mai la:
"O Kalala paha kou inoa ke ole au e kuhihewa, o ka'u wahi
noi wale no ia oe, e hoikaika aku oe ia Kalani, e huikala mai
ia'u. E huikala mai ana anei oe ia'u e Kalani?"
Aia wale no ke poo o Kalala ilalo kahi i kulou ai, a ke noho
mumule loa la hoi o Sir Kalani, aohe wahi mea a pane aku,
no ke noi a kana wahine mua e huikala aku iaia. Nona iho,
he hana maalahi wale no iaia, ka huikala ana aku i kela wa-
hine, me kona nana ole no na ehaeha ame na kaumaha ana i
hoomanawanui ai no na makahiki loihi, mamuli o na hana ku
i ka lokoino ame ke aloha ole a kela wahine i hookau mai ai
maluna ona; aka iaia nae i noonoo ae ai i na ehaeha i kau
aku maluna o Kalala no na pule kakaikahi i kaahope aku,
aneane hiki ole iaia ke maliu aku i ka leo uwalo o ka mea
i aneane loa e kiei aku iloko o ka lua kupapau, a iaia no nae
e noonoo ana no kana mea pono e hana aku ai, poha hou ana
no ka leo o ka mea iloko o ka poino, i ka i ana mai:
"E huikala mai ia'u! E huikala mai ia'u!' wahi ana me ka
leo pihoihoi, ka mea nana i kono aku ia Kalala, e aea ae kona
poo iluna, a kau aku la kana nana ana maluna o Kalani, me
he mea la e olelo okoa aku ana, e hooko aku oia i ka leo noi,
a ia manawa i pane aku ai o Sir Kalani:
"O kau mau hana hewa apau loa i mai ai maluna o'u, ke
huikala aku nei au me kuu naau apau," wahi ana me ka leo
malie. "E hoopoina loa oe i ka noonoo ana no na mea o ka
wa i hala, mai lilo ia mau mea, i mau mea hoopilikia mai ia
oe i keia manawa. Ua hele oe a maluhiluhi loa, e loaa he ma-
nawa nou e hooluolu ai. Ina he mea hou ae kekahi au i ma-
kemake ai, ua makaukau loa au e hoolohe aku ia oe, a e hoo-
ko aku i na mea apau au e kauoha mai ana na'u e hooko aku."
"He keu maoli no kou oluolu me ka maikai e Kalani; hoo-
kahi wale no a'u mea e noi aku nei ia oe, o kela meahuna i
pili i ko'u ola ana, a'u i hunakele ai mai ka lehulehu mai, e
lilo pu ia i meahuna nau. E waiho malie aku oe ia Kamila
Elikona, maloko o kona ilina e waiho mai la ma kahi kauhale o
na kanaka lawai'a kona wahi i halawai ai me ka make, a mai
hoonioni oe i ka mea i maha ka noonoo, a i loaa ka moe olu-
olu ana."
"Ae, elike me kau e nonoi mai nei ia'u, pela no au e hooko
aku ai,' wahi a Sir Kalani. "Aohe waiwai, a aole no he po-
maikai, o ka hoike ana ae i ka meahuna a kaua a elua i ike
ai iloko o keia mau la hope o kou ola ana."
Mohala maikai ae la ka helehelena o ka mea e waiho mai
ana iluna o ka moe, iaia i lohe mai ai i ka pane ma ko Kalani
aoao, me he mea la, o kela kekahi o na mea ano nui loa iloko
o kona noonoo, a e make aku oia iloko o ka maha ame ka
maluhia.
Oiai ua hele maoli no ua wahine nei a piha me ka maluhi-
luhi, upoi iho la kona mau maka, me ka mau no nae o kona
hanu ana, aia hoi ke nana la maluna o ka helehelena o ka wa-
hine nana i kaili aku i kona manao hoohihi, he mau makahiki
lehulehu i kaahope aku, hookahi mea maopopo loa iaia, ua
kokoke loa mai na lima menemene ole o ka make, e kii mai a
kaili ae i ka hanu ola mailoko aku ona.
No ka hora hookahi kela hiamoe malie ana o ka mea po-
ino, me ke komo mau mai no nae o ke kauka e nana iaia i
kela ame keia manawa, pela hoi ka hooma-u mau o ka wahine
malama ma'i i kekahi welu wai ma na lehelehe, a i ke kaakaa
hou ana ae o kona mau maka, hoopuka ae la i keia mau olelo:
"Ua kokoke loa mai ko'u hopena o ke ola ana ma keia ho-
nua, aka hou e Palani, e loaa ana ka manao kaumaha loa ia
oe no'u," alaila upo'i hou ae la kona mau lihilihi, a nohoalii
hou mai la ke anoano eehia maloko o kela rumi.
Iloko o keia manawa e kakali ana na mea apau o ka hoea
mai o ka hopena maluna o ka mea poino, a no ka ike ana
mai o Teda, i ka noho malie loa o Kalala, hele mai Ia oia a
kokoke ma kona aoao, me ka i ana aku:
"Ea, e hoi oe e hooluolu, ua loihi loa keia noho ana au ma-
loko nei o keia mmi no ke kali ana i ka hopena o ka mea
poino!"
"Ina hoi paha no kou maluhiluhi, alaila ua hiki ia'u ke hoi-
hoi aku ia oe no ko kakou hokele!"
"Aole, ua hiki no ia'u ke hoomanawanui !" me ka hoike okoa
ana aku o Kalala imua o Teda i ka paa o kona manao e noho
ahiki i kona ike ana i ka hopena maluna o ka wahine poino.
Aia no o Miss Keka ke moe lolo la maluna o kona wahi
moe, me ka onioni ole, a ke hoopuni la hoi ka pouli ma na
wahi apau o ka hokele, a i ke kaakaa ana ae o kona mau maka,
nana ae la oia mao a maanei, a i kona ike ana ae i ka poe ka
kaikahi e hoopuni ana ma ka aoao o kona moe, pane ae Ia oia
i ka i ana mai :
"Ua kokoke loa mai ko'u manawa, e haalele iho ai ia oukou
e na hoaloha, nolaila o ke aloha no ko kakou," upo'i iho la ko-
na mau lihilihi maka no ka manawa hope loa, a hookuu ae
la oia i kona hanu, a waiho iho la ke kino, me ka oni oio.
He elua hora mahope mai, oiai ka poe puni lealea iloko o ko
lakou mau lole nani, e momoku ana noloko o na halekeaka,
aia hoi kekahi poe ke hele la noloko o na hale hulahula, ua
hoihoiia mai la ke kino wailua o Adele Keka mai kahi hoo-
maemae mai, a kauia ae la maloko o kekahi keena nui oloko
o ka hokele,
Me he mea la ke nana aku i ka helehelena o kela wahine,
e hiamoe maoli mai ana no oia, no ka mea mamuli o ka ike ke
akamai ame ka noeau o ka mea hoomaemae kino, ua lawelawe-
ia na hana apau, e hunaia ai na alina a ke ahi lokoino, nana i
hookau mai i ka make maluna ona.
Aia hoi ma ka aoao o kona kino, ka Haku Rokekona kahi
i kukuli ai, me ka hookahe ana i kona mau waimaka, no ka
mea o keia ke kanaka i haulehia maoli i ke aloha kui'o no keia
wahine a ka u'i nui wale, eia nae no ka nui ole o kona waiwai
a no kekahi mau kumu lehulehu e ae no hoi, ua hoopaneenee
mau aku o Adele Keka, i ka ae ana aku, e lilo i wahine nana;
Aia pu ke hoopuni la i kona kino wailua, na kanaka ko'iko'i
a hanohano, i lilo i mau pio no ka nani ame ka u'i o kela wa-
hine; ua komohia iloko o lakou apau ka manao ehaeha me ke
kaumaha, no keia hopena poino i kau mai maluna o ka wa-
hine u'i hookahi, a lakou i hoohihi ai; oia nae iwaena o lakou
apau, o ke keikialii o Rukia, ka mea i loaa maoli iaia ka maino
ehaeha nona, oiai o kela ke kanaka i hoohiki maoli e lawe mai
ia Adele Keka i wahine mare nana.
Ma kekahi la ae, ua malamaia ke anaina hoolewa no Adele
Keka, me ka hoomoeia ana aku ma ka ilina o ke kulanakau-
hale, a maluna o kona he kupapau, i kukuluia iho ai kekahi
kiahoomanao, me na huapalapala e kau ana no na huakumu
o kona inoa, ka la i hanauia ai ame ka la i make ai; aole he
mea i hoakakaia ae no kona lilo ana he wahine mare na Sir
Kalani.
Ua lilo keia hopena i kau mai maluna o Adele Keka, i kumu
no Sir Kalani, e hoololi ai i kana mau mea i hoolaia mua ai,
nolaila mahope o kela make ana aku o Adele, ua kaahele o Ka-
lani ma na aupuni like ole ma ka hele makaikai ana, a i ka
hoea hou ana mai o ke kau o ka hooilo, ua huli hoi mai la o
Kapena Kale ame Silivia mai ka laua huakai makaikai mai,
pela no hoi ka Haku Aka ame kana wahine, a o Teda no hoi
me kana wahine, a no ko lakou piha me na manao hauoli,
ua lilo ia i mea kamailio nui ia e Keoni Felakona, no ka piha
o ko lakou home me ka poe opiopio, aohe manawa no ka noho
malie ana, aka e piha mau ana na mea apau me na hana e
hoohauoli ai i ko lakou noonoo.
Aia no hoi ka Lede Elikona ame Kalala ma Kanuka Hale
kahi i hoohala ai i ko laua manawa, me ke kau mau ana aku
o ko laua mau maka, o ka huli hoi mai o Sir Kalani i kekahi
la.
He makahiki okoa kela hoohala ana a Kalani ma ka hele ma-
kaikai ana mai kekahi wahi a i kekahi, eia nae he mau mahi-
na mamua aku, ua kakau mau mai oia ia Kalala, me ka !,.;-..:
mau aku no hoi o na pane no kana mau leka.
Iloko nae o ka nui o ko Kalala aloha no Kalani, iloko o
keia mau la o ko laua ike ole ana kekahi no kekahi no ' a-
makahiki hookahi, hookahi mea nana i 1 hoi loa ae i kela aloha,
p ia no kela hana hoopakele koa a kilani loa a ua o Kala. i
hana ai, no ka pono o ka wahine, i^ i ake'ake'a ae i L.
loaa ana o ka hauoli ia laua pakahi.
O kela hana a Kalani i lawelawe ai, o ka mea wale no ki
nana i hookaakaa ae i na maka o Kalala, a hoopauia ae la ^'
hoi kona pohihihi, me na manao kanalua, no na ano oiaio .,
kilakila iloko o Sir. Kalani.
Nui no na hana koa a kaulana a Kalani i hana ai, a Teda,
o ka hoikeike ana aku imua o Kalala, oiai o Teda ame Kalani
e noho ana ma Auseteralia, me ka ho-aia ana aku o na manao
uilani o ka mahalo ame ka haaheo no ke kanaka opio aole