Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXV, Number 45, 11 November 1926 — Page 1

Page PDF (1.64 MB)

Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII
Nupepa Pookela o na
Nupepa Hawaii
Hoopukaia i na Kakahiaka
Poaha Apau
BUKE LXV—HELU 45 NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, NOVEMABA 11, 1926 NA HELU APAU 6436
Lawe Haaheo o Kaleoaloha ia Maui no e ka Oi
He Eha Wale no Mahele Koho
i Lanakila ai o Jarrett
Maluna Ona
LOAA KA LANAKILA
KIEKIE LOA IAIA
Huliamahi na Mahele i Ma-
naoia no ka Moho Demo-
karata a Koho Aku Iaia
I kulike ai me ka hoike no ka hopena o ke koho baloka ma Maui, no na moho elele lahui i Wakinekona, ua aha'i ae o Kaleoaloha Houston, i ka lanakila kiekie loa maluna o Wm. P. Jarrett, a o ka mea hookahaha noonoo, ma kela koho baloka, aku nei i hala, o ia no ka huli ana o na mahele i manaoia no Jarrett, a koho aku la ia Houston i elele.
He eha wale no mau mahele koho ma Maui, Molokai ame Lanai, i oi ai o Jarrett, mamua o Houston, he mau oi liilii wale no nae, a o na mahele keia i nanaia aku ai, he mau mahele ikaika ia o ka moho Demokarata, ua huli aku la a koho i ka moho o ka aoao Repubalika.
Ma Waihee, he 84 baloka i kohoia no Jarrett, a he 39 no Houston. Ma Haiku hoi, he 102 baloka i kohoia no Jarrett, a he 95 no Houston; ma Lanai-kai he 10 baloka i kohoia no Jarrett, a he eha no Hous-
ton a ma Pukoo he 87 baloka o Jarrett a he 81 no Houston; ke huiia na baloka oi o Jarrett ma kela mau mahele ae la eha, ua like pu me 44 baloka kona oi, mamua o Houston.
O ka heluna baloka holookoa i kohoia no Houston ua hiki aku i ka 3042 a he 1519 hoi baloka i kohoia no Jarrett; nolaila o na baloka oi i loaa ia Houston maluna o ko Jarrett mau baloka ma Maui, Molokai ame Lanai, ua hiki aku ma kahi o ka 1523; he eha baloka oi, mamua o ka huina baloko holookoa i loaa ia Jarrett.
Ma na mokupuni apau mawaho aku o Oahu nei, ua kaa walo no ia Houston, ka lanakila maluna o Jarrett, me na heluna baloka kiekie, aka ma ka apana elima, ma ka mokupuni o Oahu nei, i aha'i ai o Jarrett i ka lanakila, oiai nae, ua haule oia ia Houston, ma ka apana eha; ke hoolaweia nae ka huina baloka oi o Houston, ma ke apana eha, mai ka huina baloka oi mai o Jarrett ma ka apana elima, o koe ana he 756 na baloko oi o Jarrett mamua o ko Houston, ma ka mokupuni holookoa o Oahu nei.
Ma ka hoohuihui ana nae i na huina baloka o Houston ma na mokupuni apau, ua hiki aku ia ma kahi o ka 18,124; a o ka huina nui hoi o na baloka i loaa ia Jarrett, he 16,386. na like me 1.738 baloka ka oi o Houston maluna o Jarrett.
HE MAU HANERI KA NUI O KA
POE I MAKE I KE KAIHOEE
MANILA, Novemaba 7—O ka heluna o ka poe i make i ke taifuni (makani ikaika), ke kaihoee ame ka waihalana maloko o ua okana aina ma ka hema aku o Luzon ame Samar ua manaoia ua hiki aku ka huina i ka 300 me ekolu poe i make maloko o ka okana aina o Batanagas ponoi. Ua holomoku mai ke komo ana a ke kaihoee ma Bauana a ua lilo ia i kumu make no kekahi mau ola he mau haneri. Ua hooiaioia mai keia e na luna aupuni o ka hoea ana mai ke kaona mai o Batanagas, kahi i hoopoinoia e ka wai halana i ka manawa o ka muliwai CaIumbang, kahi o ka makani taifuni i pa mai ai me ka ikaika, a hoi hou mai la ka wai ihope a lawe aku la i na hale ame na kanaka o ke kaona o Batangas i ka hohonu.
Ua ulaaia na alanui a awaawaa a lilo na alahaka, a he hana paakiki ke koho ana i ke poho o na waiwai. O na taona maloko o na okana aina
o Laguna, Batangas ame Tabayas kekahi i hoopoinoia.
He elima mau mokulele Amerika
i lele maluna ae o Batangas mai ke kahua mai o na mokulele ma Nichols i lawe i kekahi mau palapala mai ke kiaaina mai o ka okana aina, a e hoakaka ana oia i kona manaoio he mau haneri poe i piholo a make ma Bauan, a he 70 poe i piholo a make ma Batangas, a o ka huina nui o ka poe i make e oi aku ana ka heluna i ka wa e hoikeia ae ai mai na wahi e ae o ka okana aina o Batangas, pela kona manao.
Ua hoopaaia ka leka maluna o ka laau loihi e na makaainana i hiki ai i ha kanaka o na mokulele ke lalau iho i ka wa e lele mai ana, oiai aohe hiki ia lakou ko kuu iho ilalo.
Ua hoounaia aku e ka Ahahui Ke'a Ulaula na kahuma'i ame na lako laau no ka lapaau ana i ka poe i eha noloko o ka okana o Batangas; he maopopo ole ko lakou hoea aku ilaila oiai na alanui kaaahi ua lilo i ka wai.
Ua hoouna pu aku ka oihana koa he mau lako meaai ame na lole no ka poe popilikia.
E HOOMANAOIA ANA KA LA l HOOPAUIA Al KE KAUA
Komo ko ke Kulanakauhale Nei Poe Iloko o na
Hoomanao Ana no Keia la me ke Kai-
huakai Nui o na Pualikoa
KAA l NA REPUBALIKA KA MANA O KE KULANAKAUHALE
Kailiia ke Kulana Makai Nui Mai na Demoka-
rata Mai Mahope o ka Paaia Ana no na
Makahiki he Iwakalua i Hala
EKOLU POE DEMOKARATA I KOHOIA NO KA AHAOLELO
Hookahi i Kohoia no ka Aha Senate a he Elua
Noloko o ka Hale o na Lunamakaainana
mai ka Apana Elima Mai
Kohu Leo no ka
Manu ka Leo o
Miss L. Pohina
Nui ke Ohohiaia o Kana Mau
Ahamele Elua i Haawi ai
ma ka Pule i Hala
PIHA KA HALEKEAKA
I KA POE MAKAIKAI
E Haawi Hou Ana Oia i Ahamele ma Keia Poaha ae no ka Nui Onohiaia
O ka poe o ke kulanakauhale o Honolulu nei i hele ole ae e hoolohe i ka himeni ana a Miss Louise Pohina, ma kana mau ahamele elua, o ka haawi ana ma ke ahiahi o ka Poaha ame ka Poalima aku nei i hala, ua nele ka loaa ana aku o ka ike ia lakou, no kekahi o na puukani kaulana loa, a lakou i lohe ole ai i kekahi leo kani, me ka nani pu, o ia no oe o na mauu, a ua kupono hoi, ke kapaia ana aku o Miss Pohina, ka "Manu Leo Kani o ka Paredaiso."
Ma na ahamele a elua i hoikeike mai ai o Miss Louise Pohina i kana kalena pookela loa, i loaa i kekahi kaikamahine Hawaii, ua hele oloko o ka Halekeaka Princess a piha i na kanaka o na lahui like ole, a ia lakou i haalele iho ai i ka halekeaka, ua haalele iho lakou, me na manao hoomaikai, me ka mahalo. no ko lakou lohe ana i na himeni nani Ioa, a lakou i lohe ole ai mamua; a ma ka waha o kela ame keia mea, hoookahi olelo nui, o ia no ka nani o ka leo o Miss Pohina, pehea nae o hiki ai ke alo ae, no ka mea he ku i'o no i ka maemae, o ka leo maoli, no o ka manu ka hoa e kohu ai ke hoohalikelike ae.
O ka hapanui o na himeni a Miss Pohina i mele mai ai, ma kela mau ahamele a elua, he mau himeni pohihihi wale no me ka paakiki pu, eia nae iloko o ke kiekie o kela mau himeni, he maalahi wale no ia ke
hoolohe aku ia Miss Pohina, aohe
wahi mea, a nana ka a i, a kalakala me ka haalulu o ka leo, aka he oluolu maikai wale no.
Aole nae maluna o Miss Pohina wale no na manao mahalo a ka lehulehu no ka nani o kona leo i ka himeni ana, aka maluna pu kekahi o Mrs. Lillian Edwards, kana kumu nana i paka i kona leo a miomio, a o ka meu no hoi nana e hookani i ka piano, me ka nani ke hoolohe aku.
Aole i pau ko Miss Pohina imi ana i ka ike ame ka makaukau himeni, i hoi wale mai nei no oia no kekahi manawa pokole, a holo hou aku uo ka hoomahuahua ana ae i kona makaukau ma kela hana; a ma ka manao o ka poe ike himeni apau, ina e hala ana ia Miss Pohina he manawa ma ka hoomakaukau ana iaia no ka hana himeni, a ke oili hou mai oia a ku imua o ka lehulehu, e hooi hou ia ae ana ka u'i ame ka nani o kona leo, e lilo ai ia i kumu, no na puukani kaulana e ae o ke ao nei, e lili mai ai iaia.
HOOPAKELEIA KE KAIKAMA-
HINE MA KA LEWA I KA WA I
HIHIA AI KANA BALUNA
E hoakaka ana ka lono Radio a ka Nupepa Kepani Nippu Jiji mai Los Angeles mai o ka Poakahi nei no ka hoopakeleia ana o kekuhi kaikamahine ma ka lewa ka mea nana ka baluna i hihia malalo ae o ke kaa o ka mokulele, a he mau haneri
e na kanaka i ikemaka. aku ia hoopakeleia ana mo ka hoopihoihoiia o na noonoo. E haalele aku ana ke kaikamahine i ka mokulele ana o ke kau ana a e hoomaka mai ana e lele ilalo maluna o kona baluna a hihia ae la nae ka baluna i ke kaa malalo ae o ka mokulele.
O ka wa hoopihoihoi loa i ka noonoo o ka poe e nana aku ana o ia ka wa a ke kaikamahine e lawelawe ana malalo iho o ka mokulele oiai ka mokulele e lele ana me ka mama.
I ka manawa i ikeia ae ai o ia pilikia ua lele ae la kekahi mokulele mai ka honua ae me kekahi kanaka lele mokuea, a i ka pili ana aku i ka mokulele e hoomau ana i kona lele ana ua lele aku Ia ke kauaka mai kona mokulele aku a kau iluna o ka mokulele e paa ana o ke kaikamahine, a kau iho la ma ka aoao, a oki iho la i ke kaula i paa ai ka baluna o ke kaikamahine e kau ana,
I ka moku ana o ke kaula ua mohala ae la ka baluna a iho malie iho la l ka honua me ka palekana o ke ola o ke kaikamahine. O kekahi keia o na hana hoikeike i ke koa ame ka makau ole o keia mau la i hanaia mai la.
No ka manawa mua loa, ma ka 3--'^o o ke koho baloka ma Ho-' .-. : a nei, i aha'i ae ai ka aoao Repubalika i ka hanohano o ka no-- -"'.nalu holookoa ana aku i ke : 7 .;;! kulanakauhale a kalana o K lulu nei, no keia mau maka-h - -'ua e hoea mai ai, mamuli wa-;-- - ke kohoia ana aku o M. C. ] : ' ' -o ame Kauka Chang, he mau h - -o ka papa lunakiai, aohe wa ? ----,-.'. pulu aohe lau kanu" o na Demokarata i ka haulehia ma ke i- - ^ kaua kalaiaina, o ka la ko-: 5'.oka aku nei i hala. N . na makahiki he iwakalua, a ; .- no ahiki i ka aoao Repubalika, kaili mai i ka oihana makai a ia lakou, mai ka aoao Demoka-
rata mai, a no ka elua hoi o ka ma-7i'3 i lilo mai ai ka noho meia : ! i Repubalika. Mahope iho o ke kailiia ana aku o ke kulana loio kalana e na Demo-
karata, no kekahi mau makahiki ae 7-'i i hala, ua lilo hou mai ia i na Repubalika i keia manawa, a ^ -a kulana oihana e ae, aolo he 7!---: -3^.a i lilo aku ai i na Demoka-
rata aka ua koho mau ia no na Repubalika, i na kau apau, elike me ).- A.^ai-.a kakauolelo, ka puuku ame ka lunahooia. ^ "-'"'-.? me ka hopena o ke koho baloka laula aku nei i hala, ua loaa ka lunakila ia Charles N. Arnold ^.-- 'na o John H. Wilson, me na [' 4-, b'' 613; a o na baloka oi hoi ^ '"-a-.'i-i L. Desha, maluna o Charles - !?".= --, no ke kulana makai nui, he 43?. O ka huina nui o na baloka i ko- l' i m, Charles N. Arnold, he 10,361 ^ '-NI heluna baloka hoi i kohoia - .!-?;- H. Wilson, he 9743; nola-o ii baloka oi o Arnold mamua o ka Wilson, he 613. O ka heluna nui hoi o na baloka ' -in no David L. Desha he ". a " na baloka hoi i kohoia no Charles Rose, he 9517; ke hoolawiea
ko Rose huina baloka mai ko Desha mau baloka mai, ua like pu me 418 baloka ka oi o Desha mamua o Rose. No ka Lunahooia James Bicknell hoi, ua koho hou ia no oia, a haule o Albert E. Harris ka moho Demokarata. O na baloka oi i loaa ia Bicknell, 373. No ka Puuku D. L. Conkling, hoi, he 970 baloka kona oi, mamua o Otto F. Heine, ka moho puuku Demokarata.
No ka. moho loio kalana hoi, ua loaa ia Charles S. Davis he huina baloka kiekie loa o 11,393, mamua o kekahi moho e ae iwaena o na moho o ke kulanakauhale, a o na baloka hoi i kohoia no Hathaway he 7325; ua like pu me 4068 baloka ka oi o Davis mamua o Hathaway. No na hoa hoi o ka papa lunakiai i kohoia no keia elua makahiki e hoea mai ana, he elima mau Repubalika a he elua Demokarata. O na Repubalika i kohoia a puka, oia o George Fred Wright, Joseph L. Slyva, Alfred L. Castle, John A. Hughes, Sylvester P. Correa. O na Demokarata hoi i kohoia, oia o Manuel C. Pacheco ame Kauka Dai Yen Chang. No Wm. M. Ahia, ka hoa kahiko hookahi o ka papa o na lunakiai, ua kau oia ma ka helu umi, he hoike ana mai keia, i ka paa o ka manao o ka hapanui o na mana koho, e hoonoho aku i poe hou loa, i mau hoa no ka papa lunakiai. Hookahi mea hookahaha noonoo i ikeia no ka hopena o ke koho baloka no na hoa o ka papa lunakiai, o ia no ka loaa ana ia Hughes he heluna baloka kiekie, me kona kau ana ma ka helu eha, oiai aole oia i hele e haiolelo mo na moho e ae, mamuli o kona ma'i; aole nae i nanaia aku kona ku ole ana imua o na mana koho aka ua hukiia oia elike me ka hukiia ana o na moho Repubalika e ae.
Elike me na makahiki i hala aku nei, pela no ko ke kulanakauhale o Honolulu nei, e huliamahi ai nia keia la, ma ka hoomanao ana i ka La Hoopau Kaua, kekahi o na la ano nui. ma ka moolelo o ke aupuni o Amerika. E paniia ana na puka o na keena oihana aupuni apau, pela no hoi me na hale oihana ma keia la; a ma kekahi olelo ana ae hoi e waiho ana na mea apau i ka lakou mau hana maamau, a komo aku iloko o ka hoomanao ana i keia la ma ka hele ana ae e nana i ke kaihuakai o na pualikoa, pela hoi ka hoolohe ana i na haiolelo maloko o ka pa'lii. E akoakoa ana na pualikoa, o ka oihana kaua moana ame ka oihana koa, pela hoi ka poe apau i komo iloko o ke kaua nui o ke ao nei, a i lawelawe paha maloko o kekahi mau keena oihana pili i kela kaua, mai na kane a na wahine mawaho o Kamaki Kuea ma ka hapaha i hala o ka hora eiwa o keia kakahiaka. No ka hoohalikelike ana i na uwaki a na mea apau, i like ai ka manawa, e hookaniia ana ke oeoe mai ka hora 7:59 a ka hora 8:00. Mai ka hora 8:59 a ka hora 10:00, a mai ka hora 10:59 aku a i ka hora 11:00. Ma ka hora eiwa me kanaha minuke o keia kakahiaka, e hoomaka mai ai ka nee ana o ka huakai, mai Kamaki Kuea mai nolalo nei o ke taona, ma ke alanui Beritania, a i wahi e hoopilikia ole ia ai ka nee ana o ka huakai imua, e hoomaluleia ana ka holo ana o na kaa ma ke alanui Beritania, mai ka hora eiwa aku me kanaha minuke,
ahiki i ka hora umi me kanaha minuke. Ma ka hora umi-kumamakahi ponoi e hoopaaia ai ka uwila, o ka hale uwila, no ke ku ana o na kaa uwila apau loa no hookahi minuke, a mahope aku o kela manawa e hoomau hou aku ai ka holo ana o na kaa uwila apau. He ewalu ka nui o na mahele o ka huakai e ka'i ana ma keia kakahiaka, me ka o-a o na bana puhiohe ma kela ame keia mahele o i.-huakai pela pu hoi ke komo -o na haumana o na kula mi mahele i hookaawaleia no lakou. E ka'i ana ka huakai ahiki ' -alanui Mila, alaila huli i ka komo noloko o ka pa'ilii, a mai: e malamaia ai. na hana haioelo i.^ ka hanohano o kela la. I ka hoea ana i ka hora umi-kumamakahi ponoi, ua makemakeia ka lehulehu apau, e kulou ilalo no hookahi minuke, ma ke ano he ma-nawa ia no ka pule ana maloko o ka naau, i ke Akua, no ka loaa ana o ka maluhia i na aupuni o ke ae nei, mamuli o ka hoopauia ana o ke kaua. O na kaa apau o holo ana na na alanui, i ka wa e kani ai o ka hora umi-kumamakahi, ua makemakeia kela mau kaa, o ku no hookahi minuke wale no, pela me ka poe o hele ana ma na alanui. No ua halepule hoi, e hookaniia ana na bele no ka manawa o hookahi minuke wale no, a i ka pau ana o kela minuke hookahi, ua hiki i ka lehulehu, ke hana aku elike me ka lakou mau mea i makemake ai.
Maiwaena mai o ka nui o na moho Demokarata apuni o Hawaii nei, i alualu i na kulana iloko o ka ahaolelo kuloko, he ekolu wale no poe Demokarata i kohoia a puka, ma ke koho baloka laula aku nei i hala, oia o Wm. H. Heen, no ke kulana senatoa ame Charles H. Holt ame Yew Char, he mau hoa noloko o ka hale o na lunamakaainana ma ka apana elima. Mamuli nae o ke kohoia ana o Heen i senatoa, no ke kau loihi, ua haule aku o Senatoa James K. Jarrett, a koe mai o Francis Ii Brown ame Wm. H. Mclnerny, me ka lanakila ana hoi o na moho senatoa Repubalika e ae ame na moho lunamakaainana o ka apana eha. O na Repubalika i kohoia i mau lunamakaainana ma ka apana elima, oia o John C. Anderson, Albert K. Akana, Norman K. Lyman ame Ned Chillingworth, a haule aku o Harold Godfrey ame Nolle R. Smith. Hookahi nae mea hookahaha ma na mea pili i ka hopena o ke kohoia ana o na lunamakaainana, o ia no ka haule ana o George Holt, Jr., ka mea i koho mau ia no ekolu kau ae nei i hala; he 38 baloka kona haule iho malalo o Yew Char, ka mea haahaa loa. Maiwaena mai nae o na moho Repubalika he 52 apuni ke teritore ame ke kulanakauhale a kalana o Honolulu nei, he 47 i kohoia a puka a he elima hoi mau Demokarata i puka, he ekolu noloko o ka ahaolelo, a he elua no ka papa o na lunakiai. No na hoa o ka aha senate ame ka hale o na lunamakaainana, o ke kau ahaolelo o ka 1927 e noho mai ana ma ka Poakolu ekolu o ka mahina o Feberuari o kela makahiki ae, o keia malalo iho nei, ka papainoa o na hoa o kela ahaolelo: Aha Senate
Hawaii— Ernest A. K. Akina ame James W. Russell, aole i pau ko laua manawa; Rev. S. L. Desha, Sr., ame Robert Hind, na mea hou, he poe Repubalika wale no apau. Maui — Harry C. Mossman, Demokarata ame Antonio F. Tavares Repubalika, aole i pau ko laua manawa ame Harold W, Rice, he mea hou ma ka aoao Repubalika. Oahu— Charles F. Chillingworth, mea i pau ole kona manawa; Wm. H. McInerny, Francis Ii Brown, Robert Shingle ame Lawrence M. Judd he poe Repubalika wale no, ame Wm. H. Heen he Demokarata. Kauai — Henry K. Aki, aole i pau kona kau ame Charles A. Rice, he mau Repubalika laua a elua. Na Lunamakaainana. Hawaii Hikina— Herbert N. Ahuna, David K. Ewaliko, Thomas Pedro, Jr., ame Kapena Evan da, Silva, he poe Repubalika wale no apau. Hawaii Komohana — George K. Kawaha, Emil M. Muller, John R. Smith, Jr, ame Charles K. Stillman, he poe Repubalika wale no. Maui— William A, Clark, George P. Cooke, Peruvia Goodness, Levi L. Joseph, Manuel G. Paschoal ame Samuel N. Sniffen, he poe Repubalika wale no apau. Apana Eha, Oahu— Huron K. Asford, Clarence H. Cooke, T. H. Petrie, Mark A. Robinson, O. P. Soares, ame Roy A. Vitousek, he poe Repubalika wale no, Apana Elima, Oahu — Albert K. Akana, John C. Anderson, Norman K. Lyman, Ned Chillingworth, he poe Repubalika ame Charles H. K. Holl ame Yew Char, he mau Demo-
karata. Kauai— Clement Gomes, Antonio G. Marcalino, Kauka Lawrence L. Patterson ame John Viveiros, Jr., he poe Repubalika wale no apau.
NAHAHA KA MIKINI
DEMOKARATA O KE
KULANAKAUHALE
No ka manawa mua loa, ma ka moolelo o ke koho baloka o na luna oihana o ke kulanakauhale a kalana o Honolulu nei i weluwelu liilii ai ka mikini kalaiana a ka aoao Demokarata, mamuli o ke kohoia ana o Charles N. Arnold, i meia, no ke kulanakauhale, pela hoi na moho Repubalika, e ae ma na poo o na keena lehulehu. Mamuli o keia kohoia ana o Charles N. Arnold i meia, pela hoi ke kaa ana o ka papa o na lunakiai i ka aoao Repubalika, ma o ke kohoia ana he elima Repubalika, a he elua Demokarata, ua kaa holookoa mai ka mana hookohu me ke apono aha i ua hookohu oihana i na Repubalika, keia pono a na Demokarata i paa loihi ai no na makahiki lehulehu. Aia ma kahi o ka 700 mau limahana o ke aupuni kulanakauhale, i kaa aku malalo o ka hookohu ana mai a ka meia ame na poo o na oihana lehulehu, he mea maopopo loa, e lele ana, ka poo e paa mai nei i ko lakou mau kulana i keia manawa, oiai he Demokarata ka nui o lakou; a e paniia ae ana ko lakou mau makalua, e na Repubalika. Oiai nae, ua pau ka hookohu o ka poe e paa mai nei i ko lakou mau kulana, ma ka manawa e pau ai ka meia kahiko ame ka papa lunakiai kahiko, nolaila aohe waiho ana mai a na poo o na keena oihana, i hookohu maoli ia aku, aka ua pau no ko lakou paa hou ana i kela mau kulana, a ua ili aku ke ko'iko'i maluna o ka meia hou ka hookohu ana mai i na panihakahaka, ma na wahi o kela poe i pau. O na kulana oihana i kaa aku ka mana hookohu i ka meia hou, o ia no ka Iunanui no ka oihana wai ame sua. He eono kaukani dala ka uku o ka mea e kohoia ana no kela kulana no ka makahiki; o na limahana e ae maloko o kela keena oihana, aia ma kahi o ka hookahi haneri me kanalima. Ka Iunanui o ke keena opala nona ka ukuhana o eha kaukani ame ekolu haneri dala o ka makahiki, a malalo aku ona na limahana ma kahi o ke kanalima ka nui. Ka Iunanui o ka oihana kukui uwila, nona ka ukuhana, o eha haneri me ewalu haneri dala o ka makahiki, a ma kahi o ka iwakalua-kumamalima mau limahana malalo aku ona. Ke kauka kalana, nona ka uku o ekolu kaukani me eono haneri dala o ka makahiki me kona mau kokua he umi ka nui. Ka enekinia kalana, nona ka ukuhana o elima kaukani ne, hookahi haneri dala no ka makahiki, a ma kahi o ka elua haneri me kanakolu mau limahana, e puunauweia
ana no ke keena alanui, ke keena enekinia ame ke keena kaa otomobile. Ke poo o ke keena kinaiahi, na-na ka ukuhana o eha kaukani ma ewalu haneri dala no ka makahiki, a no na kanaka kinaiahi, ua kaa lakou malalo o na rula hoopono-pono o ka papa komisina makai ame kinaiahi, nolaila ua pakele ke lakou mau poo, mai ke ko'i aku, a ka mea oki poo. O kekahi mau poo e ae o na keena oihana, oia ka lunanana poo o ke keena kukulu hale, ka lunanana hana uwila, ka lunanana paipu, ame ka Iunanui o na paka ame na kahua paani. Ma kahi o ka hookahi haneri me kanalima ka nui o na limahana maloko o ke keena o ka lunanana kukuluhale, o ka hapanui o lakou he poe pulumi halekula, a he umi-kumamahiku mau limahana malalo o ka lunanana paipu, a he kanakolu-kumamahiku hoi mau limahana no na paka ame na kahua paani. He elua mau limahana no ka makeke kulanakaahale me hookahi Iunanui, a mawaho o na limahana ae la maluna, he kakauolelo na ka mea, he kiakaa otomobile, pela no hoi me ke kiakaa no ka enekinia kalana. No ke keena lunahooia ame puuku, o na mea mua no ka i koho hou ia, nolaila, ua maopopo loa, o hoomau hou ia aku ana no ka poo kahiko e noho hana nei maloko o kela mau keena, aka no ke keena o ka loio kalana mamuli o ke kohoia ana o Charles S. Davis, ma kahi o ka Loio Kalana Hathaway e paa nei i ke kulana loio kalana, i keia manawa, mo he mea la, e koho ae ana o Davis i mau hope hou nona, mawaena mai o aa loio o ka aoao Repubalika, a hoopau
aku hoi i na Demokarata.
EHA POE I EHA MA KA ULIA
KAA OTOMOBILE
Mamuli o ka hooku'i ana o na kaa otomobile ma ka auwina la o ka Poaono aku la i hala aia o Sam Jones maloko o ka Halema'i Moiwahine e waiho mai Ia no ka eha; o ke kokoolua o Jones e kau pu ana oia o Joseph Valentine, ua kapeke ka pili o kona poohiwi, a maluna o ke kaa a laua i kau ai he hapa galani waina ka i loaa aku i ka makai A. G. Sylva ka mea nana i ninaninau, o waiho ana iluna o ke kaa. Ma ka hoike a ka Makai Sylva o ka hoihoi ana ae, o ke kaa a na ka-naka elua i kau ai a e kalaiwa ia ana e Joseph Hookano, ua hooku'i aku ia iahope o ke kaa e kalaiwaia ana e Charles H. Dolan a kahuli. No 65 kapuai ka pakika hele ana aku o ke kaa a Hookano e kalaiwa ana a hooku'i aku la i ke kaa a Dolan e kalaiwa ana. O William Helenihi ka i hopuia no ke kalaiwa i ke kaa oiai eia ua ona, mahope iho o ka holo aaa aka o kona kaa a hooku'i i ka pou kalepona ma kahi kokoke i ka huina o na alanui Pauloa ame Kamehameha.
EONO HOOPII HOAHEWA
NO HENRY PETERS
Ma ka Poalima aku la i hala, i hoihoi ae ai ke kiure kiekie o ke teritore, he eono mau hoopii hoahewa e ku-e ana ia Henry Peters, he keiki opio, a na makai o ka hoakaka ana ae, oia ka mea nana i komo aihue i ka home o kekahi wahine Kepani ma'i, he mau pule ae nei i hala, a i hoeha hoi i kela wahine Kepani, a hoomaka e holo, i ka manawa o kela wahine, i noke ae ai i ka uwa, me ke kahea ana i poe kokua.
O ka hoopii hoahewa mua e ku-e ana ia Henry Peters, o ia no ka powa ana i kekahi Kepani o Inosuke ka inoa me ka pu panapana a lilo he umikumamalima dala mai kela Kepani aku, ma ka la 3 o Iulai.
O ka elua o ke kumu hoopii, o ia
no luua komo ana maloko o ka ho-
me o Naka Yoshimatsu, ma ka la
ekolu o Iune.
Ma ia la no i komoia ai ka home o Jitsuo Nakamoto ma ke ano aihue.
O ka eha o na kumu hoopii, o ia na kona komo aihue ana maloko o ka home o Kyutaro Tanaka ma ka la 15 mai hoi o Okatoba no, i komo aihueia ai ka home o S. Fukutoni.
Aole he hoopii hoahewa a na kiure kiekie i hoihoi ae ai no ka hoeha ana o Henry Peters i ka wahine Kepani ma'i, a mama ai i ka hoo, i wahi nona e paa ole aku ai i l! i hopuia.
1 ai ua haule o Mr. George K. Ah
Nei aole oia i kohoia i hoa no ka
papa o na lunakiai, o ke kulanakau-
hale a kalana o Honolulu nei, ua
hauoli no nae oia i kona lilo ana i
lunanui, no ke City Market, maloko
o ki Makeke Teritore no ke kuai
ana aku i na I'o pipi momona, me
na kumukuai oluolu, i kona mau
hoa Hawaii.
HOOPAKELEIA KE OLA O KE-
KAHI KOA AUAUKAI E CENTER
No ka hoopakele ana o George Center, Pump Searle ame Donovan Flint i ke ola o kekahi koa i maopopo ole ka inoa mamuli o kona hoike ole ana ae, mai ka lua kupapa kai mai, ma ka auwina la o ke Sabati iho nei ma Waikiki ae nei, ua haawiia aku na hoomakai nui ia Center ame kona mau hoa, ma ka manawa i kaawale ai ke koa mai ka papa heenalu aku a no ekolu manawa kona aea ana ae i ka ilikai i hoopakeleia oia.
Ma kela auwina la maluna o ka waa o Center ame kona mau hoa
o ka holoholo waa ana, a ia lakou e hoi mai ana no ke awa lohe mai la lakou i ke kahea o kekahi mea no ke kokua, a i ko lakou huli ana ae e nana ma o a maanei ike aku la
i ke koa e kupaka mai ana iloko o
ke kai aneane e pau ke aho.
I ka ike ana aku o Center o kona lele koke aku la no ia iloko o ke kai a au aku la no kahi a ke koa e kupaka mai ana; o ke kolu ka ia
o ka manawa o ke koa o ke aea ana ae a hukiia mai a kau iluna o ka waa. I kona kau ana iluna o ka waa ua hoaoia na ano hana apau i mea e kahe aku ai ke kai mailoko aku ona, a mamua o ko lakou pae ana aku i kahaone ua maikai loa ae ka ua koa la, a mamua o kona hele ana aku haawi aku la i kana hoomaikai i ka poe na lakou i hoopakele iaia me ka hoike ole aku nae
i kona inoa ame kona wahi i noho
ai.
NUI KA MAKE I KA MA-
KANI ME KE KAIHOEE
I kulike ai me kekahi nuhou ma ko kelekalapa uwea ole o ka loaa ana mai i keia kulanakauhale, ma ke Sabati aku la i hala, ua kipa ao kekahi makani ikaika loa ma kekahi mau aina ma Pilipine, i ukaliia mai e ke kaihoee ame ka waikahe, a o ka hopena i ikeia, o ia no ka nui o ka poe i make me ka nui pu o na kauhale i hoopoino ia.
Ma na aina o Luzon ame 8lma^ ma kahi o ka ekolu haneri ka nui o ka poe i pau i ka make i klhoia, a he ekolu hoi poe i nalowale ma Batangas. Ua hoolapu ae ke kaihoee ma Bauan, me ka hiki aku o ka nui o ka poe i make, ma kahi o hookahi haneri.
I kulike ai me ka hoikeia na luna oihana mai kela wahi mai, ua halana pu ka wai o ka muliwai CaIumbang, a i ka manawa i eli aku ai o ka wai, ua lawe aku ii i na kauhale amo na kanaka pu i ka poino ame ka make.
Ua hoopoinoia na alanui a u ]
NUI KA POE MA OAHU NEI
I HELE E KOHO BALOKA
Me he mea la, o ke koho baloka i hala aku la, ma ka la 2 o Nove-maba nei, o ke koho baloka hookahi ia i ikeia ka nui maoli o na 7-.ina koho i hele ae e koho i ko lakou mau baloka, o ia hoi, he kanawalu-kumamalima pakeneka, ka mea i ike ole ia pela, ma na kau aku nia i hala. O ka heluna nui o na mana koho baloka apuni ka mokupuni o Oahu nei, elike me ia i paa maloko o ka buke o ka poe kupono i ke koho baloka, aia ma kahi o ka 24,748, o ka heluna nui hoi o ka poe i koho i ko lakou baloka, ma ka Poalua o Nov. 2 i hala, he 21,122. Ua oi liilii ka apana elima ma-mua o ka apana eha, ma kahi o ka nui o ka poe i hele ae e koho i ko lakou mau baloka. Ma kekahi mau mahele koho baloka, o kekahi mea ano nui i ikeia o ia no ka hapa mai o na baloka i kiolaia, no ka hewa, ke kaha palua ame ka waiho hakahaka ia o na baloka, me ke koho ole ia; he hoailona keia e hoike mai ana, no ka maopopo i na mana koho, o ka lakou mea e hana ai, mamua ae o ka hookomo ana i ko lakou mau baloka, iloko o ka pahu. Ma ka mea oiaio maoli, hookahi kumu nui o ka holomoku o na mana koho baloka, e hele ae e koho ba-
loka ma keia kau, mamuli no ia o ^ kulana hahana o ke paonioni kalaiaina mawaena o na moho meia elele ame ka makai nui; a hui pu "no no hoi me ka hooikaika o. na aoao kalaiaina, ma ke kii ana i na m--na koho, a lawe no na wahi koho baloka, ma na kaa otomobile, pela i-n la i hapa loa mai ai ka poe i hele ole e koho i ko lakou mau baloka no ka ma'i a mau pilikia e ae paha e hiki ole ai ia lakou ke koho. Mailoko mai nae o ka heluna o lakou o ka poe i koho ole i ko la-kou mau baloka ma. keia kau, he poe kekahi o lakou i hele no na wahi mamao, a na make no hoi kekahi poe; nolaila ina e hoopololei ia mai ana, a i ka poe wale no e ''"-' nei, a i nee ole aku hoi no kekahi mau wahi okoa, he kakaikahi ' a o kela poe, a o keia ke koho baloka kiekie loa, o ka poe i koho i na moho, e loaa ole mai ai i na wahi e ae ma Amerika, a ma ka honua holookoa no paha, kahi i malamaia ai ke koho baloka.
HE MAEMAE A KUPONO NO KE
OLA KINO O KO OAHU APUNI
Ma ka hoike a A. K. Arnold, ka lunanana poo o ka papa ola o ka hoihoi ana ae, a pela hoi me ka 8. E. McIntosh, ka lunanana o na halehana waiu, he maemae ka hapanui a he 24 mau wahi i ikeia ka hahakiia o na rula. He ewalu mau wahi hana waiu i ikeia ka lepo, a he 16 ka maemae ole. He 962 mau bipi i nanaia e ke kauka o na holoholona. Mawaho ae o na halehana waiu i nanaia o na hale puhi palaoa, na haleaina, na halenoho o na limahana mahiko ame na pa ilina pu kekahi i manaia. Maloko o ka hoike, o na hale puhi palaoa o na Kepani ame na Pake, he maemae hookuni hale puhi palaoa a na Amerika i hoikeia ue ka maemae ole, a ua kauohaia aku na ona no lakou ia hale puhi palaoa e hoomaemae koke.
NA PA ILINA O ku pa ilina ma Koula o na Katolika kahi i nanaia me ke akahele loa no na pahu kupapau ahuwale, a ahuwale o na iwi ma ka manawa o na lua hou e eliia ai, a hookahi wale no lua i ikeia ke ahuwale o na iwi. Lehulehu pu na pa hanai puaa i nanaia maluna o Oahu a ua ikeia ka malamaia o ia mau wahi me ka maemae elike me na hoike a Issac ame E. K. Kea, na lunanana ma na apana mawaho aku o Honolulu; maloko o ka laua mau hoike o na halenoho o na limahana mahiko apau o Oahu ua malamaia ka maemae o ia mau wahi. Ma Kahuku he mau hale kahiko a he mau hale moa pelapela ka i kauohaia aku e hoomaemae koke, a malaila aku ana ka makaala loa ana a na lunanana. Ma ka hoike hoi a H. C. Apang, ka lunahoomalu ma'i, he eha mau hale i hoomaluia no ka loaa ana o kekahi poe ma'i eha o ka puu malaila, a he elima mau hale i hoomaluia no ka ma'i ulalii. He ekolu poe i loaa . ka ma'i piva taifoida i hoounaia aku i ka halema'i, elike me ia i ikeia maloko o ka hoike. He poe kanaka hana ka i hoohanaia aku ma kekahi mau wahi no ka hoomaemae ana i na wahi e hoohua mai ai i ka makika, oia na kikina na ke hookokoke mai nei. O na auwai maluna o na aina o ke teritore na pau i ka hoomaemaeia i nei manawa.
Ua hoole ae ka Meia Wilson, i ka manao o ke komite waiwai o ka papa lunakiai o ke kulanakauhale, no kona hookohu ana mai i ekolu mau lunakiai hou i puka ma ke koho baloka aku nei i hala, no ka hoopiha ana ae i na makalua ekolu e waiho hakahaka nei iloko o keia papa i keia manawa, i loaa ole na pani ma kela mau kulana apau.
pau oi na uwapo i ka lilo i ka wai, me a lilo, i hana paakiki loa, ka hiki ana ke hoomaopopo L ka nui o na poino ame na poho.
No ka pono nae o ka poe iloko
o ka pilikia, ua lawe ae ke keena o ko ke'a ulaula, i na ko'iko'i o ka hoouna ana i na kokua, i ka poe poino, eia nae me ka nui no o ka hana e hoea aku ai kela mau kokua mua o lakou, mamuli o ka hoopoinoia ana o na alahao kaaahi, kahi e maalahi ai ka halihali ana
i na kokua no lakou.