Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXV, Number 45, 11 November 1926 — Page 3

Page PDF (1.55 MB)

No
FOLORA RIKEKONA
A i Ole
KE KOMOLIMA MAKE POHIHIHI
Ka Hoowalewaleia Ana— Ka Mare Malu Ana
i ke Kanaka Malihini— Ka Holo Makai-
kai Ana i Europa— Ka Mare Ana
me Kanaka Okoa.
"He hiki loa ia oe ame ko kaikamahine lawelawe, me Ana,
ke puka malu mailoko mai o ka hale i nei po me ka ike ole
ia mai mahope iho o ka hora eiwa a e hoouna mai ana au i
kaalio no olua a e loaa aku ana ia ma ka puka-pa nui e kakali
mai ana no olua, a mailaila aku olua e holo ai no kahi hale-
pule Rosedale, a malaila kaua e mareia ai me ka ike ole ia e
ka lehulehu, a i ka manawa e pau ai, hoi pololei loa mai no
olua no ka hale, a me ke ki o ka puka e waiho ana iloko o ko
pakeke e hiki ai ia oe ke wehe aku i ka puka a komo aku iloko
o ka hale me ka ike ole mai o kekahi mea ia olua, aohe no hoi
he mea e ike ana ua mareia kaua, o ke kahunapule wale no,
a e lilo ana ka kaua meahuna i mea nalo loa ahiki kou hoi
ana mai na aina e mai."
"O, e Walaka, ke hoike aku nei au ia oe, he mea hiki ole loa
ia ia'u ke aa e hana. No keaha oe e koikoi loa mai nei ia'u
no ko kaua mare koke ia, me ia lohe mai nei no ou i ko'u ma-
naopaa?"
Nana mai la oia ia Folora no kekahi manawa me ka puaileo
ole, me ka hele ae la nae o kona helehelena a keokeo elike
me ka mabala, alaila kulou iki mai la imua, a kau mai la i
kona lima ma ka lae o Folora, me ka hoohina iki ana aku i
ko Folora poo ihope, a hawanawana mai la i kekahi mau olelo
nana i hoopiha iho la ia Folora me ka maka'u, a emi aku la
oia ihope me kona ku koke ana ae iluna a i mai la:
"O, e Walaka, aole oe e mare mai ana ia'u."
"Ua hoike mua aku, nei au ia oe e mare aku ana au, a e
hooko aku ana au ia manaopaa o'u, a e lilo ana oe i wahine-
mare na'u!"
"E Walaka, e aloha mai oe ia'u!" A hala kekahi manawa
o ko Folora noonoo ana i aku la me ke ano huhu:
"Ina pela e ae aku ana au, e hele, a e makaukau ana au ma-
mua ae o ka hora eiwa, — aohe pilikia o ko'u mare ana me oe
hookahi makahiki mamua ae o ko'u oo ana, aka nae, e lawe
ana au ma na wahi a pau a ma na manawa no hoi apau i na
noonoo hoomaka'uka'u e aneane hiki ole ai ia'u ke hoomana-
wanui."
Lamalama ae la ka helehelena o ke kanaka opio no kona lo-
he ana aku la i keia mau olelo hoolana manao, no ka mea, e
hookoia ana kona makemake, e lilo ana ke kaikamahine wai-
wai i wahine nana, a e lilo pu ana me kana mau miliona dala
iaia.
Alaila akaaka malie iho la oia no kona lanakila ana, a hopu
mai la ia Folora a hoopili aku la i kona umauma, a honi iho la
ma na papalina, ma na lehelehe a ma ka lae, me ka i pu ana
iho:
"Ua ike mua au aole oe e hoole mai ana i kuu makemake,
e lilo ai ia hoole au i mea e naha ai kuu puuwai; i kou mana-
wa e lilo ai na'u e loaa aku ana ia oe na mea apau au e make-
make ai. E hoomaha oe i nei manawa ahiki i ke ahiahi, a e
hele hoi au e hoomakaukau no kou hele ana ae. E hoea mai
ana he kaalio ma kahi o ka puka-pa nui ma ka hora eiwa o
nei po, a ma ka halepule au e hui aku ai me oe:
"E Walaka, o oe ponoi no ke kii mai ia'u a lawe aku i ka
halepule, aohe o'u makemake i mea okoa ka mea nana au e kii
mai, he maka'u au."
"Aohe hiki ia'u ke kii mai ia oe, e kuu aloha, oiai nae he
nui ko'u makemake, no ka mea e paa ana au ma kekahi hana
ano nui nana e kaohi aku ana ia'u i kahi e, aka nae, e holo ae
no oe a hui ae kaua ma ka halepule.
"Na kekahi o ko'u mau hoaloha oiaio loa e kii mai ana ia
oe ma ke kaalio a lawe ae ia oe i ka halepule ma ko'u wahi, a
lilo ana ia hoaloha o'u i mea malama pono loa ia oe a e haawi
aku oe i kou hilinai maluna ona, a mai maka'u no kou lima-
nui ia mai eia no ka mea, he kanaka maikai oia.''
No kona lilo loa i ka noonoo no kana mau hana e ae ua hoo-
maopopo ole mai oia i ko Folora ano hoihoi ole no ke ano o
kana hoomakaukau ana no kona hele ana aku i ka halepule
me ke kanaka okoa.
"Owai keia hoaloha ou, e Walaka ?" i ninau ae ai o Folora.
"Mai noonoo nui oe noiia a no kona inoa, he kanaka oia au
i hui ole ai mamua, nolaila he oi ae ka maikai nou aole oe e
maopopo mua i kona inoa, a no ka mea ina oe e halawai ana
me ia ma keia hope aku, aole e lilo ana ia kanaka i mea nau
e noonoo nui ai.
"O keia wale no ka'u e hooiaio aku ai he kanaka hiki oia ke
hilinai ia aku. Mai manao iho oe e haawi aku ana au ia oe,
ka'u mea aloha iloko o ka malama ana a ke kanaka a'u e hiki
ole ai ke hilinai aku, a no ka mea he waiwai makamae loa oe
a'u e makemake ole ai e komo aku iloko o ka lima o ka mea
okoa."
"Aole oe e hoohoka mai ana ia'u, e kuu aloha, pela kuu ma-
nao; pela paha ea?"
"No ke aha no la hoi auanei au e hana ai pela me ko maopo-
po no no'u ka makemake, ua paa kuu manao e lilo oe na'u,
a e hoohiki aku au imua ou pela, nolaila, e hoopau loa ae oe
i kou mau manao kanalua a e manaoio mai i ka'u."
Honi hou aku la oia me ke kaawili ana, me ke kapa ana
aku i na inoa maikai a pau i ku i ka hoohenoheno ana. He
nui kana mau hana wahi ana, o ia la, a e paa loa ana kona
manawa no ke koena aku o ka la, a mahope o kona haawi ana
mai i ke aloha hope loa, kaha aku la hele me ka awiwi loa ma-
loko aku o ka ululaau ahiki i ka oili ana aku i ke alaloa,
MOKUNA II.— Ka Mare Malu Ana
O Folora Rikekona, ka mea nona keia moolelo, he kaika-
mahine oo ole oia i haaleleia iho ma keia ao ma ke ano he
"^-"-^-"--''------^ wale no o kona mau makahiki. He makuakane waiwai kona nona ka inoa o Apalakona Rikekona, he kalepa huluhipa kana hana me kona hui ana ma ke ano he hoahui iloko o na la makamua loa o ka hoomaka ana ia oihana, me kekahi kanaka i like no na makahiki me kona hoaloha pilipaa mai ko laua mau la kamalii mai. I ko laua noho ana a hala kekahi mau makahiki, a mare like laua i na wahine, ua loaa mai la he kaikamahine ka Aapalakona, a he keikikane hoi ka Sawuda Leikona. I ka hanau ana o keia mau keiki ua hana laua na makua he aelike e mare no ka laua mau keiki i ko laua manawa e nunui ae ai, i hoomauia aku ai no ka launa aloha ana mawaena o laua iho, ina nae no ko laua ola aku ahiki i ko laua oo like ana. I ka manawa i hoomaka ai keia mau kanaka e hoohui ia laua iho ma keia hana ua hooholo laua o Leikona ka mea nana e kuai i na huluhipa a e hoouna mai Auseteralia aku, me kona holo a hoi aku elua manawa o ka makahiki. Ua holopono keia hookeleia ana o ka laua hana no kekahi mau makahiki, a i ko laua ike ana i ka pii mahuahua loa ae o ka holomua o ka laua hana, ua noonoo laua he mea pono e hoi maoli o Leikona a noho ma Kikane, me kona ohana i ole ai oia e holo mau i Nu Ioka a hoi aku ana i Auseteralia, a nana ke kuai ana i na huluhipa a pau e hiki ana e loaa iaia a hoouna mai i Nu Ioka a ma Nu Ioka hoi o Rikekona e noho ai a lawelawe i ka hana ma ia aoao o ka honua. Mamuli o keia hooholo ana a laua i hookaawaleia ai ko laua noho like ana, oiai nae, o kela aloha mawaena o laua oia mau no ka ikaika, a me ia ano laua i nana aku ai imua no ka hoonui ana aku i ko laua waiwai, a iloko o ka manawa aole e loihi loa ana ma ia mua aku, e hoomaha ana ko laua lawelawe ana ia hana, alaila hoi mai laua a noho pu ma kahi hookahi, a o ka laila hana i koe o ka noonoo aku no ka mare o ka laua mau keiki. Eia nae, ua ko ole keia manao maikai a laua i hoolaia ai mamuli o ka make e ana o Mr. Rikekona elua makahiki mamua aku o ka weheia ana o keia moolelo, a mamuli o ia make ana ona ua mae na mea apau i manaolanaia ai, a haalele hookahi ia iho la o Mr. Leikona e kumakena no kona hoaloha oiaio me ka hooiliia iho o na koikoi a pau o ka laua hana maluna o kona hokua hookahi, elike me ke kauoha a Rikekona iaia, a pela hoi ka malama ana i na waiwai apau o kana kaikamahine, me ka malama pu ia Folora ahiki i kona oo ana a mare i ke kane. O keia mau mea apau ka Leikona i hooko ai me ka hoopono loa, a ua ikeia hoi o Folora Rikekona he hooilina wahine waiwai o hapalua miliona dala. Ua make kona makuahine he makahiki mamua aku, hookahi makahiki mahope mai o ka make ana o kana kane; i ka manawa i maopopo ai ia Rikekona aole oia e ola ua haawi mai Ia oia i ka malamaia ana o kana kaikamahine ame kona waiwai iloko o ka lima o kona hoaloha ana i hilinai nui ai, he kanaka no hoi ana i lawelawe i na hana apau ma ke kanawai noiia, oia ka Loio Robaka Siva. I ka make ana o Rikekona ua holo kino mai la o Leikona i Nu Ioka no ka lawelawe ponoi ana i kana hana a oiai oia ma Nu Ioka, ua lilo kona ike mau ana ia Folora i mea pipili mau na kona noonoo, a pela no hoi o Folora iaia. He kaikamahine huapala e Folora ma ia manawa e makaleho ai no na kanaka opio, no keia ui o Folora ua nana mau aku o Leikona imua no ka manawa a kana keiki e hui a e kaili ai i ko Folora noonoo a pili me ia, a ia manawa e manao iho ai oia he kaikamahine o Folora ma o kana keiki la ke mareia laua. Me keia manao e hana ana iloko ona hooholo iho la oia he mea pono e hui koke na opio ma kekahi manawa kokoke ma ia mila koke aku me ka hoohakalia ole, a me ia manaopaa iloko ona i hoi hou aku ai oia i Auseteralia, me ka manao e hoolilo aku i kana mau waiwai a pau, a e hoopau aku i kana lawelawe hou ana i ka hana malaila, alaila hoi loa mai a noho maloko o Nu Ioka, a e noho paa maloko o ke kulanakauhale kahi ona i hanauia ai. Ma kela hoi hou aua i Kikane me he mea la i ka nana aku e hahai mau ana no na haawina pakalaki mahope ona. Iaia i hiki ai i Kikane, hoikeia mai la iaia kekahi nuhou hooluuluu loa i kona noonoo oia hoi, ka make ana o kana wahine he pule wale no mamua aku, mahope o kona loaa ana i kekahi ma'i. He puupuu ikaika loa keia i loaa mai la iaia e hala ai kekahi manawa loihi mamua o ka maha ana ae o kona noonoo; aole keia o kona haawina pakalaki wale; iloko no o ia makahiki ua poho kana mau dala apau a ua lilo oia he kanaka ilihune maoli, e lilo ole ai kana keiki i kanaka ulakolako aka, i kanaka hune, ina e loaa ole ana kekahi haawina pomaikai iaia ma ia mua aku. O ka haawina koikoi loa o ka poino i loaa iaia oia no kona loaa ana i ka ma'i kuhewa mahope mai, ame ka pau ana i ke ahi o kana mau huluhipa a pau me ka inisua ole ia, ka waiwai hoi ana i manaolana ai ina no ka pau o ia mau huluhipa i ke kuaiia alaila me na dala e loaa mai ana e hiki ai iaia ke hookaa aku i kona mau aie i kokoke loa e hiki mai ka la e hookaaia aku ai ia mau aie. Maluna iho o keia mau haawina popilikia apau i kau mai maluna ona, o ka oi loa aku, oia ka loaa ana o kana keikikane i kekahi ma'i fiva ikaika loa a na kauka o ka hoike ana mai iaia aohe manaolana no kona puka mai. He mau mahina kakaikahi ma ia hope mai, a he aneane hoi lilo aku i kona mau waiwai apau, a e hoopau aku i kana la puiwaia ka Loio Robaka Siva o Nu Ioka, i kekahi la no ka loaa ana mai o kekahi palapala mai ia W. C. Leikona mai, i kakauia me ka penikala, a e noi ana no kona aeia ana aku e hui me ia. Kauoha aku la ka Loio Siva i ke keiki elele nana i lawe mai i ua palapala la e hookipa mai i ka malihini iloko o ka keena, a he manawa pokole mahope iho, he kanaka opio ui o iwakakumamakolu makahiki ka i koino mai a ku mamua ona. la ike ana aku no o ka Loio Siva iaia ua komo koke ka mahalo iloko ona no ka ui o kona helehelena a no kona kulana naauao, a oluolu pu no hoi, a e hoike pu mai ana he kanaka oia i aoia ma na ano kupono a pau a he keonimana oiaio i ka nana aku. I ka lohe ana ona i ka moolelo a ke kanaka malihini opio ua make e kona makuakane mahope o kona halawai ana me na haawina popilikia lehulehu, a ua pau kona mau waiwai i ke poho a pau pu i ka lilo, a ua haaleleia iho oia ma keia ao he kanaka ilihune loa, ua hoopiha kokeia ka naau o ka Loio Siva me ke aloha, nolaila ua huli koke oia mahope iho a loaa kekahi hana na ke kanaka opio maloko o kekahi o na banako maloko iho o Nu Ioka, he banako i lilo ai oia kekahi lala o ka papa alakai no ia banako. O ka mea maikai oi aku ana i hana mai ai no ke kanaka opio oia kona kono ana e hele aku i kona hale a hoolaunaia
aku la oia imua o kona ohana apau, a imua hoi o Folora, kana hanai, he kaikamahine i haulehia koke ai ke kanaka opio i ke aloha, a o ka hoomaka ana hoi e hui o keia mau opio, ahiki i ke koi okoa ana o ke kanaka opio, nona ka inoa i hoike mua ia ae nei o Walaka Leikona, e mare kokeia laua. Ua maopopo mua i ka Loio Siva ka aelike a na makuakane o keia mau opio i hoopaa ai ia laua iho, oia hoi i ka wa e oo ai o Folora e hoomare koke ia no laua, eia nae, ua palaka wale ia mea i ka Loio Siva ahiki i ka hanaia ana o ka hewa, a ike maopopo ia hoi ko Leikona opio makemake e mare kokeia no laua i kuleana ai oia i ka hapalua miliona dala a Folora i hooiliia mai ai nana e kona makuakane Apalakona Rikekekona. Ua mihi walania loa ka Loio Siva mahope iho no kona ike mua ole ana i keia pilikia, nolaila ua kiai loa oia me ka makaala Ioa no kana hanai, oia hoi, i ka wa i maopopo loa ae ai ko ke kanaka mau ano kupono ole; he hewa umi a koikoi loa kona, oia ka lilo o ka ona i mea pipili mau nana, a mamuli o ia ona ona ua lehulehu na hana pono ole a ka lehulehu i ahewa mai ai iaia, a e lilo ai ia mau ano lapuwale a ino ona i mea e poino ai kana hanai, ina no kona lilo aku i wahine nana. Eia nae, ua haulehia o Folora i ke aloha i ke kanaka opio, aole no kona kanaka ui wale no aka, no na ano hoohihia noonoo lehulehu e ae he nui, a ua punihei maoli oia, ahiki i ka manaoio ana o ke kaikamahine noonoo ole aia wale no kona hauoli iloko o ka malama ana a ke kanaka opio. O kekahi mea nana i hooikaika loa mai i kona noonoo no ke kanaka opio oia kona hoomanao mau ae no ka olelo hookane e mare ai, a ua lilo maoli hoi o Walaka Leikona no kana kane e mare ai, a ua lilo maoli hoi o Walaka me he Akua la, a iaia wale no oia e hoomana eku ai a ia Walaka wale no oia e haawi aku ai iaia iho, aole i kekahi kanaka okoa e aku. Nolaila, i ka manawa a Walaka i hoike aku ai i ua o Folora i kona aloha nona, a noi aku la ma ke ano haahaa loa e lilo oia i wahine nana ua hoohakalia loa oia i kana hoopaa ana mai iaia iho nana. ' Ua hoole o Mr. Siva i kana apono ana no ko laua hoopalauia, no ka mea aole laua he mau ipo, a wahi ana he opiopio loa o Folora ia manawa, a ua liilii loa hoi kana mea e ike no ke ao e hiki ole ai iaia ke hoopaa iaia iho malalo o kekahi olelo hoopaa; aole oia e ae ana no ko laua hoopalauia ahiki i ka hala ana hookahi kikina e launa aku ai me na anaina a ka poe koikoi o ka aina, ahiki hoi ia Folora ke kaupaona nona iho. Ua maopopo ia Folora ka manao o kona kahuhanai no ka makee mai no no kona waiwai, no ia kumu aole oia e ae wale mai ana i ko Walaka makemake, a ua lilo nae keia i kuma ku-e mawaena o na opio, me ka lilo pu i mea inoino loa no ko Walaka noonoo me ka lili a huahuwa nui iloko ona. Mai ia manawa mai ua pau ko Walaka pipili mau ia Folora, a ma na ano lehulehu a Folora e ike aku ana ua hoike maoli mai o Walaka i kona huhu, a no elua a ekolu paha manawa a ua o Walaka i komo mai ai iloko o ka rumi hookipa o ka Loio Siva me kona ona. No kekahi manawa mahope mai, ua hoohalaia kekahi manawa loihi e Mr. Siva me Folora maloko o kona rumi ma ke kamailio ana no ka mea e pili ana ia Walaka ame ke kupono ole e mare ai me ia; mahope iho keia o kona hele ana mai a loaa o Folora iaia e uwe ana a pane iho la: "E Folora, ina ua ehaeha oe no ka mea e pili ana i kou pili me Walaka, eia ka'u noi ia oe, e hoopau koke aku oe i kou noonoo hou ana nona, a no ka mea ma ko'u manao iho aole oia he kanaka kupono a waiwai nau e aloha aku ai, no ka mea, ina he kanaka manao nui oia i kou pono aole oia e hana mai ana i kekahi mea e hookaumaha mai ai i kou noonoo." "Eia hoi paha he makemake no hoi au iaia, e anakala Robaka, a ina no kona kaawale nei e mehameha maoli ana au, a eia hou, makemake no o papa e mare au me ia, ua maopopo ia oe ia mea." "E kuu keiki, aole loa ko makuakane e kamailio a i ole e noonoo iki ana no kou mare me Walaka ina i maopopo mua iaia keia mau ano maikai ole o Walaka. E manaoio mai oe i ka'u, ina o ko makuakane pu kekahi maanei i keia la, ke manao nei au oia ana ke kanaka mua loa e ao mai ana ia oe mai mare oe me Walaka, a no ka mea, aohe manao aloha o Walaka nou, ua hele mai oia imua ou me kona ona, a hoolilo hoi ia i mea haahaa loa imua o ka lehulehu." "Eia hoi paha, ma ka Walaka mea o ke kamailio ana mai i kuu wa i hoahewa aku ai iaia no ka inu, ua olelo mai oia aole oia he kauwa na ka waiona, aka, ua hiki no iaia ke hoomalu a ke malama iaia iho." "Ina pela, no keaha la hoi oia i hooiaio ole mai ai ma kana hana i ka hiki iaia ke hoomalu iaia iho? No keaha oia i hookuu aku ai i ka waina ame na waiona e ae e lanakila mai maluna ona? Ke ole au e kuhihewa ua lehulehu loa kana mau manawa o ka hiki ana mai ianei me kona ona, oiai nae, no kona mahaloia, he mea pono iaia ke hoomamao mau aku iaia ma kahi e. "Ma ko'u manao he hana hoohaahaa loa nana ka hele ana mai ianei a hoikeike mai i kona mau ano lapuwale mamua ou, aohe he olelo ana no kona mau hoaloha, no ka mea, ua like no lakou me Walaka. He hana mikiala mau na Walaka ka pinai ana mai ianei no na manawa lehulehu me kona hoike mai i kona mau ano ame kana mau hana maikai ole ia oe. "E Folora, e pono oe e hoopau loa i kou manao hou ana nona mai nei manawa aku, a hooki iho la ka anakala i kana-kamailio ana me ke kuio loa o kana mau olelo. "O, e anakala, aole hiki ia'u ke haha i kela," a nui iho la ko Folora hanu. "Olelo mai oia ia'u aole hiki iaia ke ola ke ole au, a ke manao nei au ina e loaa ana i home nona aole oia e hana ana me kela. Manao au e lilo ana ka'u a'o aku iaia i mea nona e hoopau ai i kona inu ana mahope aku; a eia hou, ma ko'u manao iho he mea pono ia'u ke hana elike me ko papa makemake a e hoao e hoopakele i ke keiki a kona hoaloha." Nui iho la ko Mr. Siva hanu me ke kaumaha pu o kona noonoo no keia mau olelo a Folora. Ua hoomaopopo oia i ka lehulehu o ka poe i hoopaakiki a i hoomau aku i ko lakou mau manao ku-e i ke a'oia aku a Ua lilo na olelo maikai i kumu hoala ae i na manao inaina ; o ka oi aku o kona kamailio ku-e aku no Walaka imua o Folora he hoonui loa ana aku i ka hilinai ke aloha ame ka pipili loa o ko Folora noonoo maluna o Walaka. Aka, aole hiki iaia ke kaohi me ka hoike ole aku i kekahi oleloa'o i mea e hookaawaleia ai laua. "E kuu keiki, mai hoopaakiki oe mamuli o kou makemake iho oiai oe e paa ana i kou poino ponoi iho iloko o kou mau lima, e hiki ana anei ia oe ke hana aku i kekahi hana me kou haawi okoa ia oe iho no ka pono o kekahi mea okoa aku, no ka mea ke hopohopo mua nei au e lilo ana ia i mea hoopoino mai ia oe ma nei mua aku."
Haalele iho la oia ia Folora ia manawa nana e noonoo nona
iho, me ka paa no nae o kana olelo hooholo iloko wale iho no
ona e hoao ana oia ma na ano apau e keakea i ka mare ana
o keia kaikamahine me ke kanaka opio ana i maopoopo loa
ai e lilo ana oia i mea hoopoino i ke ola o kana hanai, e loaa
ole ai iaia ka hauoli ma ia mua aku, a no ka mea ua ike maoli
iho oia i kona aloha ia Folora i nei manawa mahope o ka hoi
ana mai a noho pu me ia no ka makahiki ame hapa i hala ma-
lalo o kana malama ana a malalo hoi o ka malu o kona home.
O kana mau keiki ponoi apau, koe ke keikikane muli loa,
aia oia maloko o kekahi halekula, nui ma Kelemania no ka
hoopau pono ana i kona hoonaauaoia ana, ua pau wale no i
ka mare, a aia lakou maloko o ko lakou mau hale ponoi kahi
i noho ai, nolaila ua lilo o Folora he kukuna la malamalama
maloko o kona home a he mea hoohauoli mai hoi i kona noo-
noo me he mea la oia kekahi lala o kona ohana.
Ua hooholo oia i ka manawa e pau ai o ko Folora hele ana
i ke kula, oiai ia makahiki ae no e hemo mai ai oia mai ke
kula nui mai, alaila e lawe pu ana oia ia Folora me ia i Ke-
lemania, kahi kaawale loa e hiki ole ai ia Walaka ke hele mai
e launa mau me ia, a malia e hui aku ana oia me kekahi kana-
ka okoa a e haawi mai ana hoi i manao okoa iloko ona, a ma-
lia o kaakaa ae ko Folora noonoo e hoomaopopo iho i na kee
o Walaka a haawi aku paha i kona noonoo a pau i ke kanaka
okoa.
I ka hiki ana mai o ka mahina o Iune, a oiai na pau mua
kana mau mea i manao ai i ka hoolalaia, a oiai hoi, ua hoo-
huoi o Walaka iloko ona e laweia aku ana o Folora e ke kahu
hanai ona i ka aina mamao, koi ae la oia ia Folora e mare mua
ia laua mamua o ko Folora holo ana. elike me ia i ike muaia
ae nei ma ka mokuna i hala.
Ua lehulehu na manawa a Walaka o ke noi ana ae me ka
haahaa loa a ma ke ano hoomalimali hoi, i mea no Folora e
ae aku ai, a ua lehulehu no na manawa a Folora i ae ole
aku ai ia noi a Walaka, aka nae. i ka manawa hope loa, ua lilo
kona kupaa i mea hehee wale elike me ka hau i loaa ai i ka
wela o ka la ; ua paleia ae la na mea akeakea a pau mamua o
laua a ua hauoli loa ke kanaka opio no ka hookoia ana aku o
kona iin, aole no ka u'i o Folora ke kumu koikoi o kona
makemake ana iaia, aka no kona lilo ana he hooilina wahine
waiwai no ka hapalua miliona dala.
No kekahi mau pule mamua aku o keia ae ana o Folora ua
akakuu loa mai ko Walaka inu rama, me ka hoololi liilii i ko-
na mau ano i kuluma mamua aku; i kona manawa hope loa
i hele ae ai e ike ia Folora aohe hohono rama o kona hanu.
a ua hoomalae loa hoi kona helehelena, a me na olelo oluolu
a waipahe oia i kamailio ae ai imua o Folora.
Ma kela papaihale hoomaha o na la wela ikiiki o ke kau a
e hihiia ana e na meaulu hihi i kaawale ai laua, elike me ia i
hoike mua ia ae nei ma ka mokuna i hala, kahi hoi a Wala-
ka i hoolala ai no ko lana hui malu ana i ole ai e loheia ka laua
mau mea e kuka ai.
Ua hele o Walaka no kahi o kana hana a noka hoomakau-
kau ana hoi no ko laua mareia ma ia ahiahi, a hoi no hoi o
Folora no ka hale me ka naluea nui o kona noonoo.
Ia Walaka i hele aku ai me ka hauoli ame ka akaaka malu
wale oia iloko ona iho no kona lanakila ana, me ka mama o
na kaina wawae i hoea mua aka ai oia no ke hale hoolulu
kaaahi mamua o ka hiki ana mai o ke kaaahi nana e lawe aku
iaia i ke kaona me ka namunamu liilii iloko ona:
"Oiai ua ae mai la oia no ko maua mareia e hana aku ana
au i na mea apau elike me ka'u i makemake ai. liiiwkiwi IKA
ia lakou e lawe iaia, (Folora) me lakou i na aina e no ka hoo-
makaikai ana aku iaia i na wahi apau a no kona ike m a i aku
hoi i na mea kamahao he nui ana i ike mua ole ali, a i ka ma-
nawa a'u e kii aku ai iaia a koi aku he wahine mare oia na'u
a pela hoi me ko'u kuleana i kona mau waiwai, apau, aole e
hiki ana ia lakou ke keakea mai, no ka mea, owau kana kane-
mare."
Ia Folora i hoi aku ai i ka hale ua pololei loa kana hele ana
a komo iloko o kona mau rumi, a malaila oia i hoike aku ai me
ka papa pu aku i kana kaikamahine kauwa aole e hoike i ke-
kahi mea, no kona haawi ana aku i kona ae ia Walaka no ko
laua mareia ma ia po.
O keia kaikamahine kauwa, o Ana kona inoa, na Folora
ponoi no e uku iaia no kona hana ana nona, nolaila. ma kana
mau mea a pau e kauoha aku ai iaia e hana mai, he hooko
wale mai no ka ia kaikamahine, me ka hoohauoli mau mai i ka
noonoo o kona hakuwahine opio.
Ua hikiwawe loa ka hala ana aku o ke koena o ia la ma-
muli o ko laua lilo i ka hoomakaukau ana i na pono aahu ame
na mea e ae no ka holo ana ma kekahi la ae, a i ka hiki ana
mai i ka hora no ka aina ahiahi, ua maluhiluhi maoli na mea
apau a o ka hoi aku e moe i ke ahiahi okoa ka hana pono
loa, i loaa ka ikaika maikai o ke kino no. ka huakai moana a
lakou e holo aku ana ma kekahi la ae.
Mahope iho no o ka hora ewalu o ke ahiahi ua haawi ae la
o Mrs. Siva ame Folora i ko laua aloha po ia Mr. Siva a hoi
aku la noloko o ko laua mau rumimoe pakahi.
He mau leka elua ka Mr Siva e kakau ana, no ia kumu komo
aku la oia i kona keena kakau no ke kakau ana ia mau leka.
He hapaha hora koe a kani ae ka hora 9 lohe like aku la
o Folora ame kana kaikamahine kauwa i ko Mr. Siva hoi ana
ae noloko o kona rumi moe, a oiai o Folora ame kana kaika-
mahine kau ala ana a e okuu ana iluna no ke kali ana
no ka meha o ka hale, o ka nihi malie aku la no ia o laua a
iho malie loa aku la ilalo ma ke alanuipii mahope o ka hale,
me ka laka ana i ka puka a paa mahope o laua, a puka aku
la iwaho ma ka puka mahope o ka hale me ka ike ole ia.
He po pouli loa ia, ua pii mai la na ao panopano ma ka he-
ma mai a he anapu uwila ka i hoomalamalama ae i ka lewa
ma kekahi mau manawa lehulehu me ka lohe pu ia aku o ka
nakolokolo o ka leo o ka hekili ma kekahi mau wahi mamao
a e hoike mua mai ana hoi he ino nui ke hookokoke mai ana.
I ka haalele ana iho a laua i ke kahua hale hoea aku Ia laua
i ka puka-pa nui elike me ia i hoike mua ia ae nei, a malaila
i loaa aku ai ia laua ke kaalio e ku mai ana kakali o ko laua
hoea aku.
"O Miss Rikekona anei oe?" i ninau mai ai ke kalaiwa,
me ka liilii loa o kona leo o ia ninau ana mai.
"Ae, o ia kau i ui mai la," i pane aku ai o Folora me ka haa-
lulu o ka leo. .
Lele iho Ia ke kalaiwa ilalo a hele mai la e wehe i ke pani o
ka puka o ke kaa, a kokua mai la i na kaikamahine ma ka
hookau ana aku ia laua iluna o ke kaa.
"He hoaloha au no Leikona," i pane mai ai ke kalaiwa, a
nana i hoouna mai nei ia'u ianei no ke kii ana mai la ia olua
no ka lawe pololei ana aku ahiki i ka halepule Rosedale. He
pono ia kakou e holo aku me ka hikiwawe loa, no ka mea, ina
e houlolohi ana kakou e loaa ana kakou i ka ua."
(Aole i pau)