| | HE MOOLELO -No- FOLORA RIKEKONA A i Ole
KE KOMOLIMA MARE POHIHIHI Ka Hoowalewaleia Ana— Ka Mare Malu Ana i ke Kanaka Malihini— Ka Holo Makaikai Ana i Europa— Ka Mare Ana me Kanaka Okoa. ''O, e Folora, mai hoonaaupo oe ia oe iho— aole kela he ma-re oiaio,— aole hiki i kela kahaka ke paa ia oe a ke koi mai hoi he wahine-mare oe nana,-aohe no he hiki iaia ke hoopii ia ma na ano apau,'' wahi a Ana o ka hoonana ana mai. "Malia paha pela, aka nae, ma kekahi ano no ke noonoo iho me he mea la ua haawi okoa aku au ia'u iho i kela kanaka me ka hupo Ioa," i pane aku ai o Folora. Iloko o keia mareia ana iho la ona me ke kamahao loa, hookahi mea hoolana loa mai i ' -na noonoo oia kona ike ana iho aole oia i mareia me Walaka nolaila, holoi ae la oia i kona mau waimaka a huli aku la e nana i kona hoakamailio a i aku Ia: ''E Ana, e noi aku ana au ia oe a e hoohiki mai oe, mai no-
ho oe a hoopiia iki i kekahi mea e pili ana no kela mare kama-
hao o ka po i hala pela ana anei?" "Pela no ka hoi paha; aole au e hoike aku ana i kekahi mea no ia mare, e Miss Folora, aole loa e hiki i kekahi mau lio ahin ke kauo ia mea mailoko aku o'u. A pehea ana kela mau kanaka i hele pu ai me kakou i ka halepule, e paa ana anei ko lakou mau waha? He manao no anei kekahi iloko ou e lilo ana kela mare i meahuna ia lakou, a i ole e awaha aku ana paha lakou?" "Ina no ko'u hunakele loa i kela mare e loheia ana no mai kela poe aku, koe wale no a paa ko lakou mau waha, elike me ka paa o ko'u waha; eia ka'u mea i nalu iho la, ina paha auanei e loheia ana mamuli o ka walaau aku a kekahi o kela mau kanaka, e manaoia ana no paha auanei na'u i kamailio, a owau ke ahewa makehewa ia. Manao anei oe e huna ana no kela mau kanaka?" "E An, ole o'u manao ua hoohuoi kela mau kanaka i ka
mea oiaio, ma ko'u manao e noonoo iho ana no lakou ua ma-
reia au me Walaka," i pane aku ai o Folora. "Eia hoi paha i ko lakou manawa e halawai aku ai me Lei-
kona aole e nele ana ko lakou hookamailio aku iaia no ia ma-
re ana o olua, a i ko Leikona manawa e hoohuoi iho ai no ka
lakou mau olelo, e hoole mai ana oia aole oia ka i mare me
oe," wahi a ke kaikamahine. "He mea oiaio ia au i olelo mai la, aole au i noonoo no ia mea, a malia o papa mai no oia ia kanaka a mau kanaka paha aole e kamailio wale ae ia mea. O, no keaha no la au i hoopaa aku ai ia'u iho no ka mare ana aku ia Walaka? O, e lilo ana au i maka na kekahi poe e hoahewa mai ai no ko'u lilo ana i mea hupo a alakai hewa ia e Walaka!" "He mihi hope loa kena au ua hanini aku la ka waiu. Aia
o Walaka ihea i kou manao? Heaha ka mea nana i kaohi
iaia?" "Ua Iike no kou pohihihi no ia mea elike me ko'u e hiki
ole ai ia'u ke pane aku, hookahi wale no mea i maopopo aole
oia i hiki ae, a ua mama hoi au i ke kanaka malihini loa a'u
i ike ole ai mamua. Ma ko'u manao, mamuli o ka nui o ka
ua kona kumu o ka hiki ole ana ae, a i ole he kumu okoa aku
no paha, aole kaua i maopopo.' "Aole anei ou manao ua halawai oia me kekahi poino?" wa-
hi hou a Ana i ninau mai ai. Hikilele ae la ko Folora noonoo no keia hoolele hauoli a
kana kaikamahine kauwa, a i aku la: "Malia paha pela, aka ma ko'u manao aole. He nui maoli ka ino o keia po la, ka ua no hoi ame ka hekili. Ua lilo ka hana epa o nei po a kaua i ike ai i haawina maikai e a'o mai ana ia'u e hookaakaa loa ia ka maka o ka naau mamua o ka hana ana me ka puapuahulu a noonoo ole." Ma ia po aole hiki iaia ke hiamoe, o ke kakaa wale no iluna o ka moe me ka piha i na noonoo like ole ia po ahiki i ke ao ana, a mamua o ka puka ana o ka la i ke kakahiaka ae ua loaa oia i ka ma^^h-a ikaika loa, a e ohewahewa wale ana no kana olelo. Mamuli o keia loaa ana ona I ka ma'i i moeuhane mua ole ia ua hoopau wale ia ka lakou huakai no Europa no ka manawa, no ka mea, ma ka olelo a ke kauka i kuia ai no ka hele ana mai e nana i ua o Folora, ua loaa o Folora i ka ma'i piva ikaika loa e hiki ole ai ke holo no kekahi mau pule a i ole mahina no paha, a i ole mahope aku paha o ia manawa. Mamuli o keia pilikia kuhao o na tikiki ukumoku a Mr. Siva
i kuai mua ai no lakou ua hoihoi hou ia aku i ka hui mokuahi,
a pela iho la i hoopaneeia ai ka lakou huakai no ka manawa i
maopopo ole. MOKUNA IV.— Ke Kane-mare i Hoohokaia. E huli ae ka kaua nana ana, e ka makamaka heluhelu, no ka
Walaka wahi o ka lalau ana; aia Ia ihea a heaha 1 ake ku-
mu kaohi iaia i hiki ole ae ai i ka halepule Rosedale no ko
laua mareia. Mamua o ko Walaka haalele ana iho ia Folora ma kahi a
laua i noho ai malalo iho o kahi hale malumalu ua hoakaka
mua iho oia ia Folora he nui kana hana o ia la ma ka mea e
pili ana i ka hoomakaukau ana no ko laua mare, a no kekahi
mau hana e ae. O kana hana mua loa oia no ka hele ana e hoolale I kaalio
no ke kii ana mai ia Folora ma ke ahiahi ana iho a lawe aku
iaia i ka halepule a mahope oia e hele ae ai. "Eia ka laikini mare e Teda," wahi a ua o Walaka o ka i ana aku i kekahi o kona mau hoaloha me ka haawi pu ana aku | i ka laikini mare iaia, "a no ke kahunapule ea, ua hoike mua aku nei au iaia a e hiki ae ana oia i ka halepule i ka wa pono. "No ka hoopau manawa wale ole ana ea, ina e hoea aku oe i ka halepule, haawi aku oe i kena laikini mare iaia, i nana mua iho oia, i ole e lilo i mea hoohakalia i ko maua mareia ana i kuu manawa e hiki aku ai. E hoea aku ana au i ka wa pono ma ka hora eiwa ame hapa, a i ole mamua iki ae paha. Ke hele nei au no ka'u hana no ka mea he momi ka manawa." O ke kaha aku la no ia o ua o Walaka hele no ka hooko ana aku i kekahi hana ano nui mawaho aku o ke kaona, a me ka awiwi wale oia o ka hele ana aku a hoea i ka hale hoolulu kaaahi, a iaia no ahiki hoea mai la. ke kaaahi, o ke kau aku la no ia no kekahi wahi mawaho aku o ke kaona ka pahuhopu. I kona hoea ana aku i kahi o ka hana ua hoohalaia kekahi manawa loihi malaila ahiki i ka pau ana o ia hana, a huli hoi mai la no ke kaona, me ka manao e lalapa mau ae ana iloko ona me ka hauoli no kona mareia me Folora ma ia po, me ka ike ole aku i na akeakea mamua o ke alahele. Ina i hoea mai ke kaaahi ana o ke kau ana mai no ka hoi ana i ke kaona i ka wa pono, ina ua holopono na mea apau ana i iini ai, eia nae, aole pela. O ke kaaahi ana i kau mai ai ua houlolohi loa ia kona hiki ana i ka hale hoolulu kaaahi mamuli o ke panikuia ana o ke alanui e kekahi kaaahi lawe ukana i hu mahai o ke alanui, a o na wahi i poino o ia kaaahi nahaha e mokaki ana ma o maanei a paa loa ke alahao, a no elua hora ke ku ana o ke kaaahi malaila. Aneane e kani ka hora ewalu o ke ahiahi ma ka manawa o Walaka i piha me ka uluhua i hiki ai i ke kaona, a e kau hou aku nae oia maluna o kekahi kaaahi okoa aku i hoea aku ai oia i ka apana kahi o ka hale o Mr. Siva i ku ai, a o kahi hoi ana i koho ai malaila oia e noho aku ai i kona hale. No kona piha loa i ka inaina no kona hookaulua loa ia ana a hala loa ka manawa kupono nona e hoea aku ai i ka halepule, a ua pololi hoi no ka loihi loa o kona manawa o ka hookeai ana, no ka liilii loa o kana mau meaai o ka ai ana ma ia kakahiaka, holo aku la oia me ka awiwi loa no kekahi halekaalio, me kona komo ole aku iloko o kona rumi moe a hoololi ae i kona mau lole, a komo mai hoi na aahu kupono no ka mare ana, elike me kana o ka manao mua ana, hoomaka aku la ka holo ana no ka halepule Rosedale no ka hui ana me ka wahine ana e mare aku ana. Ia manawa ua hele ae la ka lewa a paa pu i na ao hakumakuma, e hoike mai ana he ino nui ahiki mai, a mamua o kona mamao loa ana aku ua haluku iho la na pakaua koikoi o Kulanihakoi, a ke lohe aku la oia i ka leo nakolokolo o ka hekili ma ka paialewa, a ke lalapa mai la hoi ke ahi (uwila) mai na pe'a like ole mai o ka lewanuu. I ka wa e hoone-i iho ai ka hekili i kona leo hooweliweli ua puiwa ae. la kona lio e kau ana, a lele aku la ma o a maanei o ke alanui, a no na manawa lehulehu kona akelekele ana mai haule mailuna iho o ke kaalio. Ua nanauki loa o Leikona no kona haule hope loa mahope o ka manawa, a i hoea koke aku ai oia i ka halepule, ua hili aku la oia i ka lio me ka ikaika, oiai ka lio e puiwa ana ia manawa, i mea no ka lio e kuupau aku ai i kona holo ana. He hapalua mile no hoi koe a hoea aku oia i ka pahuhopu, ia manawa ua anapu mai la ka uwila me ka ikaika me ka malamalama loa, me ka ukali pu ia mai e kekahi hoone-i hekili ikaika, a ua lilo ia i kumu no ka lio e puiwa ai a lele ae la i ka lewa me ke kani o kona ihu, a hoomaka aku la ke kuupau i kona holo pupule ana imua. Ia lele ana aku a ka lio imua ua moku mai la kekahi kaula kaohi, a holo kapakahi aku la ke kaalio i ka aoao o ke alanui a kahuli ke kaa a kiolaia aku la ke kalaiwa iloko o kahi nenelu o ka lepo pohopoho, aohe nao ai i ka papaa a no ka ikaika Ioa o ia kiolaia ana aku ona ua pouli kona ike no kekahi manawa, oiai hoi ka lio i holo aku ai imua me ka mau o kona kauo i ke kaalio kapakahi mahope ona, a i ka hope loa ua kipa aku la ka lio iloko o kekahi pa akea o kekahi hale nui a nani, kahi o ia lio i loaa aku ai e ku ana malalo o kekahi kumulaau, mahope iho o ka pau ana o ka ino, e ke kahukaa o ia wahi. I ko Walaka manawa i pohala ae ai, ua malie iki ae, e ano makahakaha mai ana ka lewa, a ua ikeia aku na hoku o ka lani e imoimo mai ana a e hoolele mai ana hoi i ko lakou malamalama. Me ka leo nunulu o ka mea i eha, no ka mea ua eha maoli oia mamuli o kela haule ana, ala ae la no oia a noho iluna ho-a ae la i kekahi ahi, a nana iho la i kana uwaki o ka hora umi-kumamakahi ia o ka po. Aneane elua hora kona waiho ana iloko o ka lepo me ka pulupe loa i ka ua, a laki wale no kana poho ahi i ke kaa ana malalo o kona poaeae o kona kuka aohe i pulu. "O, ua lohi loa keia manawa, ua pau mua aku la paha na hana maloko o ka halepule no ka mea aole lakou e kali ana ahiki i keia manawa!" wahi ana iaia iho me ka piha ukiuki Ioa." Ina i loaa iaia ka ike ua maalo ae ka poe i hoi mai ai mai ka halepule he mau minuke he iwakalua mamua aku, ina ua loaa iaia ka ike; o kona wahi i laki ai ua mamao loa kona wahi i waiho ai mahai o ke alanui e pii ole ia ai oia e na huila o ke kaa nana i hoihoi ia Folora ma i ka hale. Ua hoao ae Ia oia e ku iluna a no ka laau o kona mau wawae me ka nui pu o ka eha he hana hiki pono ole iaia ke hana ia manawa, a hoomau iho la no i ka noho ana; hookahi mea hoolana loa i kona noonoo aole i hakihaki kona mau au, e hele aku ana oia i ka wa pono e hiki ai iaia ke ku ae. Me ka hooikaika wale oia o ke ku ana ae ahiki i ka pololei ana, a hele aku la imua me ke o-i ana, a me ia ano oia i hoomau aku ai me keia manao iloko ona e hoea koke aku i kekahi hale, kahi e loaa ai iaia ka hoomaha ana no ia po. Aohe i liuliu loa ia hele o-i ana aku ana, me ka hoomanawanui i ka nui o ka eha, lohe aku la oia i ka owe mai a na huila o kekahi kaalio, a he minuke mahope iho, hoea mai la he kaa lawe bipi o ka makeke, a e holo ana no kahi ana o ka holo ana mai. I ke kokoke loa ana mai o ia kaa, kahea aku la oia i ke kalaiwa e ku iho, a hoike aku la iaia i kona pilikia, a nonoi pu aku la e oluolu mai oia e lawe aku iaia ahiki i ke kaona. Ua oluolu loa ke kalaiwa no kana noi, a kokua mai la iaia ma ka hapai ana aku ahiki i kona kau ana iluna, a he hora ma ia hope iho, haalele iho la iaia maloko o kona rumi moe ponoi, me ka nui o kona eha, a no ka pule hookahi kona moe ana maloko o kona moe. Ma kekahi kakahiaka nui ae ike iho la oia iaia he ma'i piva ikaika loa kona, a iloko o ia mau la ana e moe ana, ua lilo kona ukiuki no ka halawai ana me ka haawina pakalaki a hookaawaleia oia mai kaha aloha mai no ia manawa, i mea hoomahuahua loa i kona ma'i. Ma kekahi Ia, hoea aku ana kona hoaloha ke kanaka kuaoao ana i koho ai nona, i kona hale, a hoike aku la iaia no na mea i hanaia maloko o kahi halepule Rosedale, a ninau pu aku la i ke kumu o ko ua o Walaka hiki ole ana aku. | Ua honao-eia ko Walaka noonoo ma kona manawa i lohe aku ai i na olelo a kona hoaloha a ninau mai la: "Owai ka inoa o kela kanaka lapuwale i kaili aku la i kuu aloha mai a'u aku?" i nui mai ai kona leo me ka piha loa i ka inaina. "He ninau kena ou e hiki ole ai ia'u ke pane aku i ka haina no ka mea, aohe ikeia aku o kona helehelena, ua paa loa i ka hunaia ae e ke kala o kona kuka helena, a o kekahi no hoi aohe lawa ka malamalama maloko o ka halepule a ke ike pono ia aku kona helehelena, a ke noonoo iho me he halelua kupapau la kela, o ke kii wale no o kona helehelena ka mea ikeia aku, a manao au, ina no ko'u ike hou aku iaia i kekahi la aole au e hiki ana ke koho aku oia ia. "Ua manaoio loa no au o oe no la ia, no ia kumu aole hoohuoi iki iloko o'u nona. Mai ike ole iho no paha au i ko'u kuhihewa ina aole oia i kamailio ku-e mai ia'u e pili ana no Folora, a me kona pai ana iho, maluna o ko'u poohiwi me ka ikaika a'u i koho iho ai ua moku ia wahi o ko'u io, no ka mea, ua like me ka hamare ke kaumaha o kona lima i ka wa i pa'i iho ai. "No kekahi manawa ko'u noonoo ana iho aneane loa au e hina iho ilalo, a ua like hoi au me he wahi pua mauu la iaia. "I ka manawa mua o ka hoea ana ae o kela kanaka a ike mai la ia'u, ua loaa ia'u ka haohao, aole hoi pela kau hana ina o oe ia, he kupanaha loa ke ano hana a kela kanaka, eia nae, aohe au i hoike ae i ko'u hoohuoi e lilo ai ia i mea hoopihoihoi i ka noonoo o Folora a i ole ke kahunapule, no ke kumu malia, no kou lohi pela oe i hana mai ai elike me ka kela kanaka i hana ai ma kela po, a he makemake loa oe e pau koke ka mare ana," wahi a kona hoaloha i hoakaka aku ai. "Aole anei oia i kamailio mai ia oe? Aole anei e hiki no hoi ia oe ke hoomaopopo aku i ka like ole o kona leo me ko'u?" "Ua kamailio mai no i kuu wa i kamailio aku ai iaia i ka manawa ana i hiki mai ai, aka no ka halulu loa hoi o ka leo o ka hekili, ka ua no hoi ame ka makani ua hiki ole ia'u ia manawa ke hoomaopopo aku i kona leo. "O ko'u lawe koke aku la no ia iaia iloko o ka halepule me ka awiwi a mamua o ka awai, no ka mea, ia manawa ua piha loa na kaikamahine i ka makau, a ua makaukau loa laua no ka hoi koke aku i ka hale me ke kali ole; a eia no hoi kekahi aohe o'u makemake e nele au i kela huina dala au i hoopaa mai ai no ka uku ana mai ia'u. O ia iho la ke kumu la, i lohe mai oe." "O ia io ka, ke ike aku la au," i pane mai ai o Walaka Leikona; "eia nae, ua nele maoli no oe i ka ike aku i ka like ole o kela kanaka me a'u, kela kanaka malihini i paani mai la i kana kemu a pouli ou mau maka." "Nou kekahi hemahema, nau i kauoha i ke kanaka malama halepule aole e ho-a nui i na kukui oloko o ka halepule, no ko maka'u o ikeia mai e ka lehulehu, no ke ano lawa ole o ka malamalama hiki pono ole ai ia'u ke ike aku i ka hana kolohe a kela kanaka maluna ou." "Ma ka ke kanaka malama halepule o ka olelo ana mai ia'u nau no ka i olelo aku iaia aole e ho-a nui ia na kukui, oiai he mare malu ia i makemake ia, aole i makemakeia kekahi poe lehulehu e hele mai e ike i ko olua mareia ana, elike me ia a'u i olelo mua aku nei ia oe, he aneane like kela halepule me kekahi halekupapau. "Ua like no ke kiekie o kela kanaka me kou, pela ka'u e noonoo nei no ia mea i nei manawa, he ano laula a kihikihi iki ae nae paha la kona mau poohiwi i kou, a he ano kulana koikoi kona i ka hoomaopopo aku." "Owai aku la la ia kanaka, a mai hea mai la oia o ka hele ana mai? Pehea i loaa ai iaia ka ike e mareia ana maua ma kela po, a heaha ke kumu o kona hoohalikelike ana iaia me a'u a i hookomo mai hoi iaia ma ko'u wahi?" "He mea pohihihi Ioa ia, a oiai oe e noonoo mau. ana nona he kanaka malihini loa au i ike mua ole ai, oia pu kekahi i maopopo ole ia wai la oia i mareia ai?" "Aole kela he mare ku i ke kanawai," i pane mai ai o Leikona," o i aano mare i hanaia me ka manao kolohe aole e ku ana i ke kanawai, e Teda. "Malia paha aole ana pela, aka nae, ua mareia, a he mau hoike lehulehu makou a kela kanaka e koi mai ana no ka hooiaio ana ma kona aoao," pela o Teda o ka pane ana aku. "He oiaio ka'u e hoike aku nei ia oe aole e lilo ana kela mare i mea paa ma ke kanawai, o ka manao kumu o kela kanaka, ke noonoo iho, he lapuwale loa a ua hookumuia me kekahi manao kolohe, he hana debolo au e olelo iho ai." "He mea oiaio keia a ua manao pu o Miss Rikekona me ke kanalua ole pela," i pane mai ai o Teda. "Heaha ke kumu o kou manao ana aole i ike kela kanaka malihini i ko Miss Rikekona inoa?" wahi a Leikona o ka ninau ana ae ia Teda, mahope o kekahi minuke o ko laua mumule ana. "No ka mea, hoi ua ninau mai ua kanaka la ia'u no ko Miss Rikekona inoa. Ina paha oia i maopopo mua aole ana oia e ninau mai. He oiaio keia aole au i hoike aku iaia, no ia kumu he kanaka oia i pouli loa i kona inoa elike no hoi me ko kakou pouli loa i ka inoa o kela kanaka malihini hokai." "Maikai maoli oe, e Teda, a he hana nui ia ma ko'u aoao e ninaninau aku ai i ka inoa o ia kanaka, a me kona wahi e noho mai nei. , "Eia ua palapala mare Ia," a kiola mai Ia iluna o ka moe. mare, me he mea la o kona manao ia manawa, i maopopo iaia ka inoa o ka wahine ana o ka mare ana. Mai lilo io no paha iaia, ina aole au i alo i ka wa ana i holo mai ai e hopu ia'u. E Leikona, ua Iike ka wikani o na lima o kela kanaka me ke alahao, a ina no kuu paa mai iaia, ua maopopo loa ka lilo aku o ka palapala mare iaia. "Eia ua palapala mare i aa, "a kiola mai la iluna o ka moe. "Ua kakauia e ke kahunapule me ka pololei loa, nolaila, e malama aku oe ma kahi e lilo ole aku ai, malia e lilo ana kena palapala i mea hooiaio i ka pono ma kou aoao i kekahi la ma nei mua aku." "O, me ka mahalo a nui, ia oe e Teda. Manao anei oe e loaa aku ana ka ike ia Mr. Siva, ke kahu hanai o Miss Rikekona no kela mare a no ka maua meahuna hoi, a hoao mai ma na ano apau e hoonele i ko maua mare ana? "Eia hou, aole anei ou manao i ko Mr. Siva ike ana e mareia ana maua, ua hahai mai oia mahope no ka hoopau ana i ko maua mare, a i kona manawa i ike ai aole au i hiki aku, ua hoololi ae oia iaia iho ma ke ano e manaoio mai ai owau ia a ua mareia mai la o Miss Rikekona me ia? "Aole, aole he kanaka kino puipui o Mr. Siva mamua ou, he pahaahaa iho nae kona kino i kou. O, aole oia he kanaka naauao e hoopouli mai ai oia ia makou, elike me kela!" "Oia kanaka pu kekahi e nohi pouli mai nei no kela mare pela ko'u manao, no ko Folora pono a no ko'u pu, no ka mea malia e hookoia aku ana no ko'u makemake a mare aku ia Folora i kekahi la. Olelo mai nei oe ua maikai loa ae ko Fo- | lora mau ano a like me mamua, o ia anei ka mea oiaio?"
"Ae; hakalia no ia laua a lele iho ilalo mai ke kaalio iho o
ko laua hoi awiwi aku la no ka hale me ka mama a ikaika o
ko laua mau kino," wahi a Teda i pane aku ai."
"Heaha la kona noonoo no'u? Ina no ka hiki pono nei ia'u
ke holoholo, e kau aku ana au maluna o ke kaaahi no Nu
Ioka, i ike aku iaia mamua o kona kau ana aku maluna o ka
mokuahi. Manao au maloko o ekolu hora mai keia manawa
aku e haalele mai ai laua i ke awa," a huli ae la ke kane-mare
i hoohokaia e nana i ka uwaki i ke kani ana mai o ka hora
eiwa ia. "E Teda, no keaha e hiki ole ai ia oe ke hele no'u ? E ka-
kau ae au i leka a haawi aku ia oe, a nau ia e lawe aku a haa-
wi ia Folora, a hoakaka aku oe iaia i ke kumu e hiki ole ai ia'u
ke hele aku," wahi a Walaka.
"Ina ua pono ia i kou manao, alaila e hele io au, koe wale
no keia, e pono oe e awiwi i kau kakau ana. no ka mea, aole
e nui ana ka manawa mamua o ka hiki ana mai o ke kaaahi
i ka hale hoolulu," i pane aku ai o Teda.
"Kii aku hoi ha oe i ka pepa ame ka inika." me ke kuhikuhi
ana aku i ka pepa iluna o ke pakaukau, a i ka loaa ana aku,
hoomaka iho la e kakau; o kana manao hui o ke kakau ana
e pili ana no ia i ke kumu pakalaki loa ma kona aoao, a i Iliki
ole ae ai hoi i ka halepule i ka wa pono.
Ua papa pu oia maloko o kana leka aole e hoike iki i kekahi
mea e pili ana i ka laua meahuna, oia hoi ko laua hoolaia ana
e mare maluna, a e kauoha pu aku ana ia Folora e kupaa ma-
muli ona, a ma kekahi mokuahi hou aku e ukali aku ai oia
iaia i Europa.
I ka paa ana o ka leka i ke kakauia opiopi iho Ia oia a paa
a hookomo iho la iloko o ka wa-hi, a haawi mai la ia Teda no
ka lawe ana a haawi ia Folora, me ke kauoha pu mai ia Fo- lora ponoi wale no oia e haawi aku ai ia leka, me ka ike ole
mai o kekahi maka ia haawi ana aku ana.
I ka pau ana o keia, oili aku la ke kanaka opio mai ka hale
aku, a hina hou aku la hoi ke kanaka opio i halawai me ka haa-
wina pakalaki iluna o ka uluna me ka manao kaumaha no
kona hoohokaia.
E hoomaka iho ana oia e kalilolilo loa aku i ka hiamoe, na-
keke hou mai ana ka puka a komo hou ana no kona hoaloha.
Puiwa ae la oia a ninau mai la: "O oe hou mai la keia,
heaha keia pilikia?" A ala ae la a noho iluna, me ka uhu ana
iho no ka nui o ka hui.
"I hoi hou mai la hoi au no ka hoike ana aku ia oe aole la-
kou e holo ana i keia la," i pane mai ai o Teda; "halawai
koke aku nei no au me Mr. Siva ma ke poo o ke alanui, a ni-
nau aku nei au iaia no ko lakou holo i keia la a olelo mai nei
aole e holo ana."
"He mea oiaio anei ia? Alaila heaha ke kumu o ka hoo-
panee ana, he haawina poino anei ko kekahi o lakou?
"Ae, ia'u i hui aku nei me ia a hoike aku nei au i ko'u ka-
haha no ko'u ike ana aku iaia iloko o ke kulanakauhale nei
olelo mai nei ua hoopaneeia ka lakou huakai no ka aina e no
ka manawa i maopopo ole, mamuli o ko Folora loaa ana
ka ma'i."
"Auwe! Alaila, ua lilo na hana hoopihoihoi a 1iookaumah
i kona noonoo o ka po i hala aku i mau mea hoopilikia i kw
noonoo, a ua lilo maoli hoi i kumu ma'i nona! Ua nui Ioa .,
maa mea hoano-e i kona noonoo a lilo i kama ma'i nona
Pehea ka Mr. Siva o ka olelo ana mai nei ia oe, he ma'i ka
lolilo loa anei kona?"
"Aohe; olelo mai nei ua loaa o Folora i kekahi anu ikai
loa a ua loaa i ka piva me ka ohewahewa mau o ka olelo, a
kaapa wale ana no ka iluna o kahi moe.''
"Ohewahewa? O, alaila ua ikaika loa io kona piva. E Te-
da; e manaolana aku kaua aole oia e make ana. E lilo an
ko'u ola i mea waiwai ole ina no kona make aku!"
Hoopinana ae la o Teda i kona mau lehelehe no ka hoowaha-
waha i kona hoaloha no keia mau olelo ku i ke aloha ole, aohe
mau huaolelo ku i ke aloha no ke kaikamahine ana i aloha ai
oiai nae, mamuli ona i loaa ai o Folora i ka ma'i.
"Eia nae," wahi hou a Walaka,' "he kaikamahine opiopio ooi
oia, a he ikaika no kona mau mea paahana, a malia, mamuli o
ka hoopaneeia ana o ka lakou huakai, e lilo ana ia i mea ko-
kua mai i ka pono ma ko'u aoao.
"Ua lilo kau mea hou, e Teda o ka hoike ana mai la, i mea
hoolana loa ae la i ko'u noonoo i oi aku mamua o ka laau a
kekahi kauka e haawi mai ai ia'u oiai nae he nui no keia mau
eha i loaa ia'u, a ke wili mau nei hoi au i ka ua mea o ka nui
o ka eha.
"E oluolu ana anei oe e hele, aku i ka hale kaalio a Koki a
hoike aku iaia no ka ulia poino i loaa ia'u ma ka po aku la
i hala, a e noi aku iaia e hoouna aku i kekahi kanaka e hele
aku e huli i ka lio ame ke kaa? Na'u e hooponopono me ia
no na poino apau, pela oe e olelo aku ai."
"O ka hana hiki ia'u e hana aku ana au ia no kou pono o
Mr. Walaka," i pane aku ai o Teda, o kona ku ae la no ia a
hele aku la no ka hooko aua aku i ka Walaka noi.
O kahi i laki loa ai, ua loaa no ka lio ame ke kaa a ua hai-
hoiia ae i ka hale a Mr. Koki, ma kona manawa o ka hoea ana
aku, ua hoopaaia ka inoa o ke kanaka maluna o ka Iole ohi
kaa, aohe no hoi he mau pilikia ano nui i ikeia no ke kaa a
pela pu me ka lio, koe wale no he mau wahi poino liilii ma
ka aoao o ke kaalio.
I ka hoi ana mai o Teda a hoike i keia mau mea ia Leikona
ua piha oia i ka hauoli. I kela ame keia la ma ia hope mai,
e hoao mau ana oia e loaa mai kekahi lono mai a Folora mai,
ma o kana kaikamahine kauwa la, o Ana, a i kona manawa,
e hiki pono ai iaia ke holoholo, hele kino maoli ae la oia e ike
ia Folora, a kamailio pu me Mr. Siva ma ka mea e pili ana i
ko Folora ma'i.
Iloko o na pule elua ma ia hope mai he kikina ia i hoopiha-
ia ai oia me na manao pihoihoi, no ko Folora kulana ma'i,
ua hoonipo Ioa aku la kona hawaliwali ahiki i ke koikoi loa
ana e hoopihoihoiia ai no na noonoo, a me ka maka'u mau oia
iloko o ia mau la, no kona hopohopo a make o Folora, a o ka
puudala nui ana i kuko nui ai e lilo mai iaia, e lilo aku ana mai
kona mau lima aku a i ka mea okoa.
Aka nae, oiai na la hoouluhua noonoo e kaahope mau aku
ana, a ua nele hoi ka loaa mai iaia o kekahi lono no ke kanaka
malihini i mare ai me Folora, ua loaa hou ae la iaia he ma-
nao ano hou, alaila hoolala iho la oia no kekahi hana lapu-
wale hou.
Ia manawa aia iloko o kona lima ka palapala mare o Folora
me ke kanaka malihini, aole nae o ka inoa o ke kanaka ma-
lihini ka i hoopaaia maloko o ka palapala mare, aka, o kona
inoa, a he palapala mare hoi ia e hiki ai iaia ke hooiaio aku
imua o ka aha hookolokolo oia ke kane mare a Folora Ri-
kekona, ka hooilina wahine waiwai, i mare ai. (Aole i pau.) | |