| | HE MOOLELO NO IVANE MIKAELE a i ole He Moolelo Kahiko no Rusia i Piha me na
Hana Koa a Hoopihoihoi Noonoo
"Aole au e kaia i noke iho nei i ka nana ia oe, aole nae ou
loaa iki akahi nae a hoomamaia mai ko'u noonoo, i ka ike ana
aku la ia oe. Pehea ua maa anei oe i ka hele ana ma na ka-
hua kaua?" ''Ae, ua kamaaina au i na kahua kaua," i pane aku ai no hoi
o Rurika. "Iloko o na kaua au i komo ai, ua lilo anei oe he alakai no
na kanaka he nui?" "Ae, he lehulehu ka'u mau kaua i hele ai, a owau ke alakai
o kekahi mau pualikoa." "Ke maikai la kena pane au, nolaila e waiho aku ana au i ke
alakai ana o kekahi poe kanaka he umi-kumamalima malalo
ou, no ka lawe ana ae i ke kulana kupale ma ka aoao hema. "E pee oe me kou poe kanaka, ma kela kumulaau oliva e
ku mai la malalo o ka puu, a ma kekahi aoao no hoi au, me
ko'u poe kanaka e hakilo mai ai. E hookuu kakou i na ene-
mi, e hele mai imua, a i ko lakou hoea ana mamua pono o ka
hale nei, o ko oukou manawa ia e ki mai ai i ka oukou mau
pu, pehea la ia i kou manao e Rurika?" "Ke apono aku la au i kena hoolala ana au, aka nae he mea
pono, e hoakoakoa oe i kou poe kanaka apau i kahi hookahi me
he mea la, o oukou wale iho la no ka poe o keia wahi, nola-
ila i ka manawa a na enemi e kuhihewa ai aole he poe hou ae
mawaho o oukou, o ko makou wa ia e lele mai ai maluna o na
enemi, aole Ioa "o'u kanalua iki no ke kaa o ka lanakila ma ko
kakou aoao." "Ua pono kela, e waiho mai oe na'u e nana aku i ke koena
o ko makou poe kanaka, a iloko o ka manawa pono loa e oili
mai ai makou, no ke kokua ana ia oukou." "Mai hopohopo iki oe no'u, e noloko aku ana au i na hana
apau I kau iho ke ko'iko'i maluna o ko'u mau poohiwi. o ko'u
hopohopo wale no, aole he mahina o keia po, a e hakaka ana
kakou iloko o ka pouli." "Ae, ua ike no au aole he mahina o keia manawa."
i hooia mai ai o Ofa, me ka luliluli ana iho o kona poo, "a ina
e loaa aku ana ka ike i ko kakou mau enemi ua makaukau ka-
kou ma ko kakou aoao, aole lakou e hoohakalia iho ana i ka
lele ana mai maluna o kakou. ''Ina no ka loaa o kekahi wahi kupono no kakou e pee ai,
no ka hookahaha ana aku i ko kakou mau. enemi, ina ua oi
loa aku ko kakou maalahi, aole nae he wahi kupono, e loaa,
nolaila e ku kakou ma ka aoao o ka kakou mau wahine ame
na keiki a kakou, a e paio aku he alo a he alo me na enemi;
a o ke Akua no auanei ka mea nana e kokua mai ia kakou. "Ua makaukau kou poe kanaka, aole a'u mau kauoha hou e
haawi aku ai ia oe, koe wale no ka waiho ana aku i na hana
apau iloko o kou mau lima, a e hoohana aku i na alahele apau
e kaa ai ka palekana ma ko kakou aoao." "Pehea, o Aleba heaha kau mea e hana ana nona?" "Ua olelo mai nei oia, ua makaukau oia e kupale no kona
lahui ame kona home; o ka'u i hooholo ai, o ia no ka
hoonoho ana iaia iloko o ka halepule me na wahine ame na
kamalu, e lilo ana oia i mea kokua ia kakou, ma kona ki ana
mai i kana pu raifela imua o na enemi, ke hoea mai lakou ma-
mua o ka halepule." "Ina pela ua pono, e kau i ko kakou mau maka maluna o
ka halepule. a e hoomanao iho, o ke ola ame ka make o ka
kakou mau mea aloha e noho mai la maloko o kela hale, aia
ia maluna o kakou." wahi a Rurika, iaia i hoomaka aku ai e
kaha, no ka hele ana aku no kahi o kona poe kanaka e akoa-
koa mai ana. "Aole loa e kaawale ae ko'u mau maka, mai kela halepule
mai, no ka mea aia maloko olaila ka'u wahine ame ka maua
mau keiki eha, a no ko lakou pono i papaluaia ae ai ka uilani
o ko'u manao, e hana aku no ko lakou pono, ame ko lakou
lanakila." Aia ka pouli ke uhi holookoa la maluna o ka aina, iloko no
nae o ia pouli, i hoea aku ai o Rurika imua o kona poe kanaka
he umi-kumamalima, a alakai aku Ia ia lakou no kahi o ke ku-
mulaau oliva, he wahi maikai loa kela, no ka mea he ahuwale
omua o ka halepule ke nanaia mai, e hiki ole ai nae i na wahi
okoa aku, ke ike mai iamua. Me kekahi mau olelo hoolana, i kamailio aku ai o Rurika
i kona poe kanaka, a o kana mea i ike, o ia no ka hoohiki paa
ana mai o kela poe imua ona. ua makaukau lakou e ku aku e
paio imua o na enemi, ahiki i ke kanaka hope loa, ina ia no
ko lakou lanakila a no ka haulehia paha. Ia Rurika no nae e noke ana i ke kamailio i kona poe ka-
naka, ua hooho ae la kekahi mea, i ka i ana mai: "Ke lohe nei au i ke pahupahu o na kapuai o na lio he nui,
me he mea la aia lakou ke iho mai la mailuna mai o ka puu,"
wahi ana, oiai ke hoolono la no oia, ma ka hoopili ana i kona
pepeiao iluna o ka honua. Huli like aku la ka nana ana a na mea apau iuka, kahi o ka
puu e ku mai ana, aole nae o lakou ike aku i kinohi, aka i ka
hala ana o kekahi mau minuke lehulehu o ko lakou hoomau
ana i ka nana akahi no a ikeia aku ka maaloalo o na poo lehu-
lehu, iloko o ka pouli, oiai no nae aole no i kokoke mai ia la-
kou nei. "O kela ka poe a maua i ike ai i keia la, me he mea la he nui
maoli kela poe kanaka e hele mai nei," i pane ae ai o Rurika, i
ke kanaka e ku ana ma kona aoao. "O ke ano mau iho la ia o kela poe ke hele mai, no ka hoo-
poino ana aku i kekahi poe, aole o lakou hele liilii; a o ka mea
oiaio no ea, he poe kanaka kela, i loaa ole ka manao haawipio
iloko o lakou, aka e paio ana lakou ina no ka lanakila a no
ka make paha." Ke lohe maopopo loa ia aku la ke pahupahu mai o na ka-
puai lio, pela hoi me na leo hauwalaau o na kanaka oiai ke | kokoke loa mai la ua poe nei. Hele pololei mai la lakou, a
loaa ka hale mua loa, o ia ka hale o Aleba, ku iho la malaila,
me he mea la, e nana ana paha ua poe kanaka nei, ina he
poe kekahi maloko o kela hale.
No ka manawa pokole wale no kela hamau ana o ke pahu-
pahu kapuai wawae lio, alaila lohe hou ia aku la ke pahupahu
me he mea la he heluna nui maoli o na lio, ma kahi o ka ha-
neri ka nui, a nee aku ana no kekahi hale okoa aku, a mai ke-
la hale aku, no ka ekolu o na hale.
No kekahi manawa loihi, aole he lohe hou ia aku o ke pahu-
pahu mai o na kapuai o na lio, koe wale no na leo hauwalaau
o na kanaka, me he mea la e noke nui ana i ke kukakuka no
ka lakou mea e hana mai ai.
Iloko nae o ka nanea o Rurika ma, ike aku la lakou i ka a
ana ae o ke ahi mai kekahi hale e ku ana i kahi mamao loa, i
ukaliia aku e ka elua o ke ahi, i kuniia aku, i kekahi hale ma
kahi kokoke mai, a iloko o ka manawa pokole loa, ua kaulu-
wela ka lewa lani i ka malamalama, me ka hoopihaia ana o
kela awawa, me ka uwahi, o ia no oe o ka pele e kahe ana ilo-
ko o ke kahawai.
Me ka malamalama o kekahi iluna o ka lewa, a maloko o ke
awawa holookoa, i loaa aku ai ka ike i na enemi, i ka hoomoana
o na kanaka o kela kauhale mamua pono o ka halepule, ia ma-
nawa i hoomaka ae ai ua poe nei, e uwa me ka leo nui, kau
ae la maluna o ko lakou mau lio, a hoomaka mai la e holo imua
iloko nae o ia manawa hookahi, i haawi ae ai o Ofa i ke kau-
oha i kona poe kanaka e ki i ka lakou mau pu rafela.
He nui o na enemi i ku aku i ka poka, a haule mailuna mai
o ko lakou mau lio, ua nui no nae ka poe i koe aku, me ka
hoomau ana mai no i ka holo ana imua; aia no hoi na kanaka
o Ofa ke hoomau aku la i ke ki ana i ka lakou mau pu; me ka
nui o na lio o na enemi i pau i ka make, aole no nae ia he
kumu e kuha'u aku ai na enemi ihope, aka nee mai la no la-
kou imua, no ka hakaka ana he alo a he alo.
No kela ike ana mai o Rurika ma, i ke kulana kupilikii o
ko lakou aoao, haawi ae la oia i ke kauoha i kona poe kanaka,
e ki i ka lakou mau pu, he oiaio, ua hoemiia mai ka heluna
o na enemi, me ka nui aku no nae o ka poe o lakou i koe.
Ua hookahaha loa ia aku ka manao o na enemi, no kela
ike ana mai, he puulu hou aku kekahi, mawaho o ka puulu
mua a lakou i kuhihewa ai, o ko lakou mau enemi wale no ia,
a oiai he poe kanaka koa kela me ka maka'u ole. ua hoomau
mai la no lakou i ka hakaka ana, aia no hoi o Rurika ame Ofa
ke ku la ma kekahi aoao aku, a iloko o kela ame keia mana-
wa, ke emi liilii mau mai la ko lakou heluna, me he mea la,
o ka hapalua o na enemi, o ka nui ia o na kanaka i koe ma ko
lakou aoao.
"E hoi kakou noloko o ka halepule e noho ai!' i pane ae
ai o Rurika ia Ofa, iaia i ike aku ai i ka nee mau mai o na ene-
mi imua.
"O kela wale no ka hana pono ma ko kakou aoao,'' i pane
aku ai no hoi o Ofa, me ka haawi ana aku i ke kauoha i kona
poe kanaka kakaikahi i koe e imi aku i wahi no lakou e pa-
lekana ai.
Ua uhi hou ia la ka pouli iloko o kela manawa maluna o
ka aina, no ka mea ua pau ka a ana a ke ahi i na hale elua i
puhiia ai e na enemi, nolaila ua emi hope aku la na enemi, a
ua lilo kela emi ana aku o na enemi ihope, i kumu e maalahi
ai ko Rurika ma komo ana aku noloko o ka halepule me kona
mau hoa.
Me kahi malamalama liilii loa nae, mai na pauku laau i
koe e a ia la e ke ahi, o na hale i puhiia ai, ua hiki ke ikeia
aku na neemi ma kahi mamao, e akoakoa ana i kahi hookahi,
a ma ka hauwalaau no hoi o ko lakou mau leo, i hiki ai ke hoo-
maopopoia aku, ko lakou wahi e puuluulu ana, me he mea la e
noke ana i ka hoolaia, no ke ano a lakou e lele kaua hou mai
ai maluna o Rurika ma MOKUNA XII. Ma kela komo ana aku o Rurika ame Ofa noloko o ka hale-
pule, ua hiki ia laua ke ike aku, ma ka malamalama o ke kukui
e a mai ana, i ka hele o na wahine ame na kamalii, a piha loa
i ka maka'u, aia hoi ma ko lakou mau helehelena, na hoailona
apau o ka weliweli, e kukuli ana kekahi poe iluna o ka papa-
hele, a e namunamu ana ko lakou mau lehelehe, i na huapule
i ke Akua, no ka hoopakele ae ia lakou mai ka make mai.
I ka manawa hoi a Mira o ka ike ana mai i ke komo ana aku
o Rurika iloko o ka halepule, holo mai Ia oia imua, me na li-
ma e pahola mai ana imua o kana aloha, a ninau mai la:
"Ua palekana anei kakou?" wahi ana me ka hookau okoa
ana mai i kona lima maluna o na poohiwi o Rurika.
"Aole kakou i kapele, a aole no hoi kakou i pio; no keia ma-
nawa, ua emi aku ko kakou mau enemi, a ke kukakuka mai
la paha lakou, no ka lakou mau mea e hana mai ai, a i komo
mai la makou iloko nei o ka halepule, no ka hoomaha liilii ana.
E ku aku ana au e paio imua o na enemi ahiki i ke kanaka
hope loa, a ina ia he kumu no'u e make ai, ua makaukau au
e hele aku iloko o ka luakupapa'u, me ka haawipio ole."
"Ina he make ke kau mai ana maluna o kakou, alaila ke
hooia aku nei au imua ou e Rurika, owau pu kekahi e ukali
aku iloko o ka make me oe," i pane mai ai no hoi o Mira, me
ke apo okoa ana mai ma ka a-i o ke kauna opio.
"E hoolana i ka manao e kuu Mira, aia no he manaolana
nui no ko kakou palekana, no ka mea ua like keia halepule,
me kekahi pakaua ikaika loa."
Iloko o keia manawa a Rurika e kamailio pu ana me Mira,
ua oili mai la kekahi wahine e hii ana he bebe uuku loa iloko
o kona mau lima, hele pololei ae la oia a loaa o Ofa, eia ka o
kana wahine no kela, a ninau aku la ina paha ua eha kana kane,
a i ka hoole ana aku o Ofa, aole oia i eha, ua haawi ae la
ua wahine nei i kona leo hoomaikai i ke Akua, me ka uwalo
pu ana mai imua o Ofa, ina paha he mea kekahi ma ko lakou
aoao e hana aku ai, i wahi e hoopilikia hou ole mai ai na ene-
mi ia lakou.
"Aole o'u wahi kanalua iki, ina e hooko aku ana kakou, ma
ka haawi ana i na mea apau a ko kakou mau enemi e noi mai
ai, e hookuu mai ana lakou ia kakou me ka hoopilikia ole mai,
aka no ko kakou makemake ole e hana aku pela, o ke kumu
ia o ko kakou ka ana aku a paio me lakou."
"Pehea, aia no anei he manaolana iloko ou, no ke kaa o ka
lanakila ma ko kakou aoao? E hoike mai oe i ka mea oiaio
loa?"
No kela ninau a kana wahine, ua noho hamau loa iho la
o Ofa me ka pane ole aku, no ka mea ke ike Ia no oia iloko iho
ona, i ka lilo i hana paakiki ma ko lakou aoao, ka paio ana aku
me na enemi, no ke kaa mai o ka lanakila ia lakou, a no kona
noho hamau loa hoi, ua pane hou mai la no ka wahine, i ka
ninau ana mai:
"He ehia ka nui o na kanaka ma ka aoao o ko kakou mau
enemi i koe i keia manawa?" | "Ma ka'u koho wale aku no aia paha ma kahi o ke Kanakolu, a i ole he kanaha paha." "A ehia hoi ka nui o ko kakou poe kanaka i koe?" "He poe kakaikahi wale no ko kakou i koe, o ka hapalua paha o ka huina nui o ko kakou mau enemi. Ina ua like ka nui o ko kakou poe kanaka me ko na enemi, ina ua hoike koke aku no au ia oe i ka mea oiaio loa i keia manawa, no ke kaa o ka lanakila ma ko kakou aoao, a oiai he uuku loa ko kakou poe kanaka, nolaila ua kanalua au i ke kaa o ka lanakila ia kakou." "Ina o kena ka mea pololei au e hoakaka mai nei ia'u ea, alaila he mea pono loa e hui pu aku oe me ke alakai o kela poe kanaka, a kukakuka pu me lakou me ka maikai, malia ma ka hana ana pela, e hoopakelei ae ai ka kakou poe keiki. "E haawi aku ia lakou i ko kakou mau waiwai, a e waiho mai i ka kakou poe keiki. E hele koke oe e kukakuka me lakou, mamua o ka hoouka hou ia ana o ke kaua e na aoao a elua!" Me kela mau olelo kui'o mai ka wahine aku, kulou mai la o Ofa e honi i kana wahine, ame ka laua keiki uuku, o kona huli aku la no ia hele no kahi o ka puka o ka halepule, no ka hooko ana aku i ka manao o kana wahine. o ia ka hele ana e kukakuka me na enemi, no ko lakou nei haawi aku i ko lakou mau waiwai, a e hoopauia ke kaua mawaena o na aoao a elua. Aia no o Rurika ke ku la ma ka aoao o Mira, a ua lohe mai oia i na olelo apau i kamailioia mawaena o Ofa ame kana wahine, me kona komo hokai ole mai, ma ka laua mea i hooholo ai. a i ka hala ana mai nae o Ofa, ia wa i kamailio aku ai o Mira, i ka i ana aku: "Eia ihea ko kakou manaolana i keia manawa no ka palekana?" "Hookahi wale no o kakou manaolana i koe, aia ma ka lokomaikai o ke Akua, Oia wale no ka i ike, i ka mea maikai no kakou. Eia o Aleba ihea, aole o'u ike aku iaia?" "Eia no oia maloko nei o ka halepule i keia manawa! Ma kela wa o ka hoomaka ana o ke kaua, ua maule oia, i kau a mea o ka pihoihoi, a ua hoihoi mai makou iaia iloko nei, a me ka nui o ka makou hana i hooikaika ai, i pohala ae ai oia, me ka nawaliwali no nae o kona kino, a'u e hopohopo loa nei, no ka loaa hou o ka ikaika iaia." Ma kela wahi o na kamailio mawaena o Rurika ame Mira, ua kauluwela hou ae la ka lewa i ka malamalama, a he ula pu wale no ia o ke awawa ke nana aku mai kekahi aoao a i kekahi, o ke kumu o keia malamalama, o ia no ke puhi hou ia ana aku o kekahi mau hale o na kamaaina o kela awawa i ke ahi e na enemi. Puhee ae la na mea apau mailoko mai o ka halepule no ke kahua mamua aku o ka puka, a ma ka helu ana i ka nui o ka poe i koe mai ko lakou mau ola, he umikumamaha lakou. Me na olelo hoolana i kona puulu, me ke kauoha pu ana aku ia lakou e ku me ka makaukau ame ka makaala, haalele iho la o Ofa i ka halepule,no ka hele ana aku e huli pu me na enemi. Ua ikeia mai, la ka oili ana aku o Ofa, e na enemi, oiai ua like kela manawa me ka wa ao, hele pololei aku la oia a hoea imua o na enemi e akoakoa ana ma kahi hookahi, a ia wa i pane mai ai ke alakai o kela puulu, he alii no oia no kela lahai kanaka, i ka i ana mai. "Heaha mai nei kau, a heaha kou makemake?'' i poha mai ai ka leo o ke alakai o kela poe. 'I hele mai la au no ka ninau ana aku i ka oukou mea i makemake ai; pela hoi ka hana ma ko makou aoao, i wahi no ou-kou e hoopilikia hou ole mai ai ia makou?" "Eia no ka makou i hooholo ai, e lawe makou i ka makou mau mea apau i makemake ai, a o ke koena iho, o ka oukou ia, ke hookoia keia makemake, aole a makou hoopilikia hou ana aku maluna o oukou." "E haawi no makou ia oukou, i ka makou mau holoholona ame ko makou mau waiwai e ae; a e haawi pu aku no hoi makou i na dala apau e waiho nei malalo o ko makou malu, aole anei ua oi loa aku keia mea, mamua o ke kupono, no ko oukou waiho malie ana mai ia makou?" "No ko oukou mau holoholona, aole o makou makemake, aka no na lio maikai o oukou, pela hoi me na kaikamahine huapala. o ka makou mau mea ia i makemake ai, e loaa mai ia makou me ka maikai." "Aole anei he mea e ae a makou e hana aku ai, i wahi e waiho malie mai ai oukou ia makou, me ka hoopilikia ole mai ?" "Aole loa, o kela wale no a'u i hoike aku la ia oe." "Ina o ka pane ia ma ko oukou aoao ea, alaila e kii ae i na mea a oukou i makemake ai, a lawe aku mahope iho o ka make ana o na makuakane, o na kaikamahine opiopio," wahi a Oia, me kona huli hoi koke ana mai no kahi o kona poe e kakali aku ana, o ka lohe i ka nuhou mai ko lakou poo mai. I kela hoea ana aku o Ofa no ka halepule, hoike aku la oia i ka hopena o kona hui kukakuka ana me na enemi, a ia wa i hoopiha koke ia aku ai o Rurika me ka manao uilani o ka inaina ame ka huhu, lalau iho ola i kana pahikaua a kowaliwali ae la iluna o ka lewa, me ka hoopuka ana mai i keia mau olelo: "He nani ia, ua lohe pu ae nei no kakou apau i ka manao o ko kakou mau enemi, ke hoopaa nei au ia'u iho e paio aku imua o kela poe ahiki i k'e kanaka hope loa. Ke hoohiki paa nei au ma ka inoa o ke Akua, aole e hehi na wawae o ko kakou mau enemi maloko nei o keia halepule, koe wale no, a hele mai lakou, maluna o ko kakou mau kino make." "Ua maikai kena manao hoakaka ou e Rurika, aka i lohe na mea apau ea, ua paa loa ka manao o ko kakou mau enemi, ma luna o na mea a lakou i hooholo ai, ua hiki nae, e ike ana lakou, o kakou pu no kekahi poe paa o ko kakou manao, ma ka ae ole ana aku i ka lakou mau kumu koi. "E ku me ka makaukau, a e makaala i ka oukou mau pu, a mai hoomaunauna wale i na poka!" No ka manawa pokole wale no kela kakali ana, o ka hoomaka hou o ke kaua ana mawaena o na aoao a elua, aia hoi, ua hoomalamalama hou ia ae la ka lewa, me ka maopopo loa o na enemi, e kau aha maluna o ko lakou mau lio. Helu aku la o Ofa i ko lakou nui, aia ma kahi o ke kanaha-kumamakolu, oiai nae he umi-kumamaha wale no ka nui o ka poe ma ko lakou nei aoao i koe, mai ka make mai. Me na leo uwa o ka piha inaina, i hoomaka mai a! na enemi e holo imua maluna o ko lakou mau lio, ke hoopololei aku nei hoi o Rurika ma i ka lakou mau pu, imua o na enemi, a i ka mahine ana ae o ka uwahi pauda, aia hoi, e ahu mokaki mai ana kekahi poe o na enemi iluna o ka honua, eia nae no ke koena aku o ka poe i ku ole i na poka, ua mau mai la no ko lakou holo ana no kahi o ka puka o ka halepule. Ua kono okoa ia aku o Rurika ma, e hoi mai iloko o ka halepule, me ke kahea okoa ana ae o Rurika me ka leo nui: | loaa ia kakou maloko olaila, mamua o ka paio ana aku me na
enemi mawaho nei," wahi ana ia Ofa, me ke kupale ana no
nae iaia iho mai na enemi mai, e lele mai la. maluna ona.
I kela ame keia manawa, ke nee mau mai la na enemi imua,
me ke kuemi mau ana mai o Ofa ame Rurika ihope, a ia laua
i hoea ai no na anuu o ke alapii o ka halepule, ua komo aku
ko laua mau hoa iloko o ka halepule, me ka maopopo ole nae,
ina paha ua eha kekahi poe o lakou.
He iwakalua ka nui o na enemi i koe, e paio mai la me la-
ua nei i ka wa e loaa aku ai kekahi o na enemi i ka pahikaua
a Ofa a i ole i ka Rurika pahikaua paha, e haule aku ana kela
mea iluna o ka honua, aka e paa mai ana nae kona makalua i
kekahi mea okoa.
I ka manawa i ike mai ai ke alakai o na enemi, i ke ku hoo-
kahi aku o Ofa ame Rurika ma kekahi aoao, kahea mai la oia
me ka leo nui i ka i ana mai:
"E haawipio mai! Aole anei ou minamina i kou ola!"
Aohe a Ofa pane, no ka mea ke ike la oia, o na kaikamahine
opio, ka luahi ke haawipio aku oia, nolaila hapai ae la oia
i kana pahikaua a kiekie iluna, a hahau aku la maluna o
kekahi o na enemi; a oiai ua loaa aku la kela mea i kana pahi-
kaua a hina ilalo, ua holo mai la nae ka nui aku o kela poe
a komo ana iloko o ka puka o ka halepule, me ka hiki hou ole
ia Ofa, ke hoohana i kana pahikaua, no ka mea aole he ikaika
i koe iloko o kona kino.
Ma ke komo ana aku nae o na enemi noloko o ka halepu-
le, ua loaa aku la ke poo o Rurika, i ka hauna laau a kekahi
o na enemi, he hauna laau, e hina ai oia ilalo, ina he nawali-
wali kona kino, aka ua hikaka wale aku la no oia a pili ika
paia, me ka puliki ana mai o kekahi mau lima ma kona a-i,
a i nana ae paha kona hana, eia ka o Mira, me kona hooho
ana ae:
"O, aole he manaolana i koe, ua kailiia aku ke ola, ke aloha
ame ka hauoli mai ia'u aku, no ka mea ke ike nei au i ko'u ma-
ule e Mira."
Aia no ke paa la ka pahikaua iloko o ko Rurika lima, aole
nae e hiki iaia ke hoohana aku i kela pahikaua, no ka mea ke
emi mau mai la ka ikaika o kona kino.
Me kela kulana nawaliwali nae i loaa ia Rurika, ua lele
iho la o Mira maluna ona, me ka hoopoina ana i na pilikia
ame na poino, e kau mai ana maluna ona, aia wale no kona
noonoo nui maluna o ke kanaka a kona puuwai i aloha ai, a
o ia kana o ka pane ana iho:
"E hele pu no au me oe i ka make! Ina no kou make, a
no kou ola aku paha, aole loa e hiki i kela poe kanaka ke kii
mai a kaili ia'u mai ia oe mai, aole loa. Ua eha no oe e kuu
aloha, aole no nae he eha nui loa !"
Mamua nae o ka loaa ana he manawa kupono ia Rurika, e
pane ae ai i na olelo a Mira iaia, ua hookau mai la kekahi o
na enemi i kona mau lima ma na poohiwi o Mira me ka pane
ana mai:
"Aha, laki maoli ka hoi au ia oe e keia kaikamahine huapa-
la!" wahi ana me ka hoao ana aku e huki ia Mira mai ka
puliki ana ia Rurika.
"Mai wikiwiki loa oe i ka olelo ana pela," i pane mai ai o Ru-
rika, me ka hookomoia ana aku o ka ikaika hou iloko o kona
mau aahuki, hapai ae la oia i kana pahikaua iluna, a hahau
aku la maluna o kona enemi, me ka hina ana aku o kela ka-
naka iluna o ka papahele, eia nae o kela kahi ikaika uuku i
koe ia Rurika, no ka mea hakalia no a hina kona enemi ilalo,
o ka haule aku la no ia o ka pahikaua mai kona lima aku.
"O e Rurika, e Rurika, aole oe e make!'' i uwe okoa ae ai o
Mira, me ka puliki ana aku i kana aloha.
Aole nae e hiki ia Rurika ke pane mai i hookahi huaolelo,
ke pinapina'i -la kona hanu, ke ano o ka poe uuku loa o ka
ikaika i koe iloko o ko lakou kino, a iloko o na sekona pokole
wale no, ua pouli pu ae la kona noonoo, aohe mea hiki iaia
ke hoomaopopo aku. .
Ua pono nae kela pouli ana o ka noonoo o Rurika, no ka
mea ua hoopakeleia ae oia, mai na haawina ehaeha mai, ame
ke kaumaha, ina nei no kona lohe aku i na leo uwe kapalili
o ke kumakena o na wahine ame na keiki. MOKUNA XIII Ma keia po hookahi, a na kanaka ino o Hatukai i hoea mai
ai no ka hoopoino ana i na kanaka o kahi kauhale o Kamali,
me ke puhi ana i ko lakou mau home i ke ahi, o ka po hoo-
kahi no ia o kekahi hana ano nui i ikeia ma ke kulanakauhale
poo o Rusia, he hana hoi, i pili mai i keia moolelo, e hiki ole
ai ke kapaeia.
Aia hoi maloko o kekahi wahi rumi uuku, ma ka halealii
o ke Keikialii Alekana Menikopa, e noho ana o Ivana Mika-
ele, mamua pono o kekahi pakaukau uuku,
Aia maluna o kela pakaukau na palapala he nui, a ke nana
aku ia Ivana, ua nui maoli kana hana. ma ka heluhelu ana
i na manao oloko o kela mau palapala, pela hoi ka hoonoho-
noho ana ia lakou, elike me kana i manao ai he kupono.
Aia kela manawa a Ivana e nana nei i na palapala, i na ho-
ra o ke aumoe, ke haule la hoi na pakaua me ka ikaika, k ke
pa mai la ka makani hu'ihu'i, e haehae ana i ka lewa, me he
pilikua la, e hookau ana i na hana pakaha maluna o na mea
hanu ola apau, iloko nae o ka haluku mawaho o ka hale, me he
mea la, aole he lohe aku o Ivana ia mau mea, oiai aia wale
no kona noonoo maluna o na palapala e waiho mokaki la
imua o kona alo.
Me na manao hialaai loa. o Ivana e nana la i kela mau pala-
pala, me ka hoonohonoho ana ia lakou ma na ano ana i ma-
nao ai, a i kela. ame keia manawa e unuhi mau ae ana oia i
kana uwaki no ka nana ana i ka manawa, o ka hele hoi ia ahi-
ki i ka pau loa ana o na palapala i ka nanaia eia, nana hope
iho la oia i kana uwaki eia ka aia oia i na hora o ke aumoe
e ala la.
Iaia no ka ike ua holopono kana mau mea apau i hoolaia
ai, hoi aku la oia a noho iho la ma ka puka o ka rumi uuku,
he manawa pokole wale no mahope iho lohe aku la oia i ke
pahupahu kapuai wawae ma ka hale malalo, aole i loihi iho,
lohe aku la oia i kela pahupahu ma na anuu o ke alapii no ka
hale maluna, a o ka hope loa no hoi, o ia kona lohe ana aku
i ke kikeke ana mai o kekahi mea mawaho o ka puka o ka
rumi ana e noho aku nei ala.
Ku ae la o Ivana iluna, me ke kii ana mai e wehe i ka pu-
ka, a komo aku Ia kekahi kanaka kino loihi iloko, a iaia i
wehe ae ai i kona kuka koloka. nui, ame. kona papale-kapu, eia
ka aole he mea e ae, aka o ka Emepera Nikola no ia o Rusia.
"He keu aku ka hoi ka ua o keia po," i pana ae ai ka Eme-
pera Nikola, iaia i wehe ae ai i kona papale-kapu, a waiho
aku Ia maluna o kekahi noho.
(Aole i pau.) | |