Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXV, Number 48, 2 December 1926 — KA PUUHONA. [ARTICLE]

KA PUUHONA.

(Kakauia e Kaleionamoku) • £ ikeia ana no ka uku o elima la hana, no ka uku. o eono la t ma Hawaii nei. Ma Amerika, ma kekahi mau mokuaina elike rae Nu loka ma, eia ke hana nei kekahi poe mikanika, elike me na kamana, ka poe humuhumulole ame ka poe kukulu i na hale pohaku, elima wale no 1& hana o ka pule, a ua loaa ia lakou ka uku o eooo )a, a ua loaa ia lakou elua la hoomaha o ka pule. : O keia kekahi o na ninau ano nui • noonooia nei ma Amerika. Eia ka uniona nui (American Federation of Laber) ke hooikaika nei e holo keia rula no na hana apau loa. O Ford, ka mea hana i ka otomobile Ford, ka i hoomaka niua loa i keia rula hana, a ke apoia nei e kekahi mau hui e ae. O k& hui hanahao o Amerika (United Statea Steel C0.,) ke hoole nei, aole hiki ia lakou ke apono i keia rula, no ka mea ina lakou c hana Ena peia, e poho ana lakou, mamuli o ka holomua o na Kelemania, a mamuli no hoi o ke emi o ko lakou uku. 0 ke kumu e manaoia nei, ua oi aku ka maikai e loaa ka uku o eono la, no ka hana ana elima walo no i hiki ka i na limahana ke kuai nui i na mea e hanaia (produco) nei ma Amerika, oiai ua loaa ae ia ka ka manawa (elua la o ka pule) no na limahana e kahiko ai a e holoholo otomol>ile ai (enjoy) i na mea kuai. Kekahi, mamuli o na mikini, ua hiki i ka limahana hookahi ke hana i ka hana a elua limahana, a ua oleloia, me na mikini iloko o ka lima o elima limahana ua hiki i keia elima ke hana i ka hana o kanalima limahana mamua; a ke manao nei makou e hoea mai ana no ka la e ike ai kakou i keia rula ma Hawaii nei, a ke hoea mai kela la, mahea ana kakou na Hawaii? Aole anei he hana maikai na kakou ka hoomakaukau aua no keia Ja ma ka hoike mau ana i na keiki a kakou i ke kulana o ke au hou e hoea mai ana, a e lioomaka na keiki a kakou ano (na keiki aia ka 1010 i na lima) e ike i ka hana mikanika. Haneri makahiki aku nei i hala, (Novemaba 1826), ka hoopau loa ia ana o ka piliwaiwai, elike me ke "ki-pa" a na, Pake, ma Enelani. No ekolu haneri makahiki inaniua o 3826, ka ikeia ana o keia ano piliwaiwai ma Enelani a na ke aupuni e hana ana, a o ke auI puni ka banako. Ua malama no na kula nunui ame na halepule nui ; o Pelekane i keia ano hana, a loaa no na dala no ke kukulu ana i na halekula amo na halepule. Na aie o ke aupuni o Enelani, ia mau la, ua ukuia np mai na dala i loaa ma o keia alanui. Na kula nui 0 Yale ame Harvard, ua kokuaia no lāua mai na dala i loaa ma ke kuai ana i na tikiki piliwaiwai. Hoko o ka makahiki 1793, no ka hooponopono (repair) ana i ka haleaupuni © Maßsachusett ua hooholo ka Ahaolelo o kela mokuaina e hana "ki-pa a ua loaa no na dala a pau kela pilikia; a, peia no o Virginia 1 hana ai. 1 ka makahiki 1788, i ke au o Banjamin 7ranklin, ua pilikia no o Amerika (U. S. A.) aole dala a ua hana no ke aupuni 1 keia ano hana piliwaiwai, a ua loaa no ka puka a ua ukuia no ka aie. ! O ke kumu i hoopau loa ia ai keia ano "ki-pa" ma Enelani ame Amerika, no ka lilo loa o ka noonoo o ka lehulehu i keia piliwaiwai, ulu ka malowa ame na kalaima a nui ka poino. | Ua ki-pu hou ia mai la no o Mussolini, ka Kuhina Nui o Italia, a o 'ka ewalu paha keia o ka manawa. |Ua ku no oia i ka poka, aka nae, aole i ku ma kahi e poino ai. Nui maoli no ke aloha o ke Akua i keia kanaka. He Italia haipule o Musyolini; nolaila he mea maikai no no kakou e hoomanao mau i ke Akua. O ke kanaka i ki i ka pu, ua alu a ua pepehiia oia a make, e ka lehulehu, mamua o ka hiki ana o ka makai i kahi i loaa ai ka lehulehu.

Ua haawi ae o Mr. Walter Dillingham, ka peresidena ame ka lunanui o ka hui alah&o n<o 0 lakou, he paina no na lim&hana » k&k&uolelo e hana nei me ka huialahao, no ko lakoū noho hana ana me ka hui, a ia manawa pu lakou i heluhelu ai i na buke ame na ha&wina e pili ana i ko lakou kulana e p&a noi me ka hui al&h&o. He mau kula ma Amerika, no kekahi uku kupono ke hoouna nei i Hawaii apuni ke ao, na buke ame na ha&wina (lessons) no ke a'o ana i k» malama buke, a'o i ke kahakii, a pela wale aku. Ua hoakakaia ka nui 0 na aoao 0 ka buke e heluhelu a e hoopaanaau ai, a i kela ame keia pule, e hoounaia mai ai n& ninau (questions) & o na pane (answers) ke hoounaia i ke kula & mahope hoouna a hoihoiia mai me na hoololi (correetions) a na kumu 0 keia ano kula. He mau tausani 0 n» kamalii ke lawe nei i keia ano haawina a ua nui no ka pomai* k&i. A o keia ano 'kula' a 'haawina' ka i komo a laweia e kekahi 0 n& limahana 0 Kilinihama ma a 0 keia poe ka Walter Kilinihama i akoakoa ma kona home a paina pu me i* & hoike aku ia lākou i kona

hauoli nui i ka ike ana i ko lakou manao a iini (ambition) e holomua a ua hooia aku oia ia lakou i kona kokua i& lakou ma na ano apau. He mea maikai e hoakaka nui ia keia ano kula ia kakou, a ke manax>lana nei makou e hoea mai ana no ka la, aole pau ka hapa o ka makahiki 1927, e hoohanaia aku ai keia kumuh&na. Ma na kula nui o Yale ame Colgate, mai ka hoomaka ana o ke kula iloko x> Sepatemaba aku nei no i hala, i kela pule aku nei no, ua laweia ae ekolu keiki ma Yale a ekolu keiki ma Colgate a ua haawiia lakou i na haawina like no, a ua like no ko lakou ike buke, o na keiki ma Yale ua aeia lakou e hiamoe eono hora, a o na keiki ma Colgate ua hiamoe lakou 10 hora o ka po, a peia lakou i hana ai no hookahi pule, a mahope o ka pau ana o ka pule, ua Iwakoakoaia keia poe keiki eono ma kekahi rumi a haawiia na ninau (examination); oka »mea i ikeia, o na keiki ekolu i moe wale no eono hora o ka po, o lakou ka i pane koke a pololei i na ninau (queßtiona) a o na keiki i moe umi hora o ka po, 0 lakou ka i ikeia i ka lohi (slow). Nolaila, e ike mai no kakou, o ka moe loihi ana o na keiki a kakou, aole maikai, a o ka hiamoe ana o na keiki a kakou ua hala na makahiki piha 14 a oi, a hala ka hora 6 o ke kakahiaka nui he niea wale no e hoomolowa ai ia lakou. 0 na keiki e ala kakahiaka nui ana, hora, elima paha, a haawi hookahi hora no ke kokua ana i ka makuahine ma na hana liilii o ka hale, a haawi ho"okahi hora no ka hoopaanaau hou ana i na haawina (review) a hele i ke kula, a hoea 1 ka' halekula mamua koke iho no o ka. hoomaka ana o ke kula, o lakou na keiki e holouiua ana. O na niakua no o kakou e ala kakahiakn nui ana, o lakou no ke holomua nei a o lakou no na Hawaii e noho maikai nei me ko lakou oliana. 0 Gene Tunney o Nu loka ka moho ku'iku'i puupuu "ehampion boxer" o ke ao holookoa, he kela moku (U. S. Navy) oia mamua. Aole oia inu i ka waiona. a lie liaole haipule. l'a oleloia he koko Ilikini no kona, no ka mea, ua aeia oin e lilo i lala no kekahi poai Ilikini. laia e hoouiakaukau ana no ka hakaka me Dcmpsey, ua kauoha u «a makemake mau oia e liele pu ke kahunapule o kona hoomana me ia. Aole maa oia i ka oleloino a aole ona ae e oleloino na lioa hakaka imua ona. Eia o Mr. Tunney ke hele mau nei e haiolelo paipai i na keiki, e hele i ka pule i na Lapule apau loa, a 6 kokua ma na ano apau i na makuahine, a e malama i na pokii, aole hele ma ke alanui i ka po. Ela. no ke ola nei kona niaii makua, a eia no lpkou ke noho pu nei; o ia hoi, eia no keia keiki kaulana, keia keiki i loaa he mau tausani dala, ke noho nei me kona makua. Aole "biga heaei" a "pehu ke poo" o keiki.