Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXV, Number 49, 9 December 1926 — HALA KUU WAHINE HOOPONO NANI WALE KA HAULEHIA ANA O NA HAIPULE. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

HALA KUU WAHINE HOOPONO

NANI WALE KA HAULEHIA ANA O NA HAIPULE.

E kuu Solomou Hauohano, kej liape-na hooni o ka Nupepa Kuokoa; 'Aioha kaua: —E ae mai hoi kou olui ka ! u puolo waimaka hoowalunia j<juwai ma na kolamu o ka kaua hiwahiwa, a iiana hoi ia e hiilani aku i ike niai ai na kiui makajpuka ame na hoaloha o kuu wahine aiyha i hala. Mrs. Lahapa Poepoe,

jrai ka moana-kai o Hoaluea i ta 3'īkina. a ka la ma Haehae, a hoea 5 Kaula i ka mole olu o Lehua, kā 3nuli o na moku, ka palena o na iai ewalu o Hawaii, inai ka huli* ]%ua t ki irjli-lau o m pe'a o la eina. Ae; ua lawe o Lthua i ka la ko?ili i ka ilikai, l!lo kuu hoapili 1 fca ehukai olalo. Kulukulu kahi kuu Traimaka i ka hana a ko aloha, eha 7iiniau ka pua koai 'o. Ua eha ka*»ahele o "VTai-ka! E huna iho ana au i ke aloha e pee e nalo maloko laina ka -n-aimaka hanini mawaho, sk« wale ia mai no i ka utve ana. Nawai hoi e ole ke al()ha, a aloha •wale ia ka hoi o Kaunuohua he •wahi puu Tvale no, aiwa loa aku paha koia, o ka hoa puili o ka hanu e moe pono o)e ai ka po. Auwe! ke ike nei au i ka mea awahia ame ka liuluu,—-"'u ka ame ka <->hana o kaua e paiauma aku nou nia keia aoao o ka muliwai eleele koo-u o ka make. Ua hala! Ua newa!! Ua kuu ka luhi!!! Ua niau palanehe aku la i ke ala maawe-iki ko'iula a ke kuukuu, i ka moe makahiki moe kau a hooilo me Niolopua. Aia aku la paha oe i ke apa 'pa-nuu i ke apa-pa-lani, i ka parcdaiso ke kolu o na "'ani, ka home nani o na haipule. Aloha wale kuu Trahine kuu hoapili o ka hana a ka Haku. kai ka poe i moe iloko o Kri»to, a i aahu i ka inoa o Kristo, e ola pu lakou me Ia i Kona hiki hou ana mai ma ko au Milenio, a e hoomalu pu i ka honua no hookahi tausani makahiki. 1 Tes. 1: 16; Hoik. 20:4, 6. O keia ka poe e loaa ana ka nani •relcsetiela (nani o ka la) o ka Makua aine ke Keiki, 1 Kor 15: 40-43. A o ka poe i hoomaewaewa i ka inoa o Kristo a komo iloko o na ekaleaia i kapaia me na inoa hoolauwili a kanaka—no Apolo makou —no Paulo makou—no Sana Anaru—no Kalawina —no Katolika — a ■pela apau, o lakou ka poe AneKristo hilinai i ka ikaika kanaka ka mea nona ka hanu ma ka puka ihu. a kiola i ka inoa nani o Krifto ka mea i poniia 'e ka Makua i 1-.oola-panai n# na kanaka. a i haa*riia k% mana apau ma ka lani a ma ka honua e kukulu i ka ekaleaia ' o lee Akua. Oia ka i olelo mai: <f E kukulu ana au i kuu Ekaleeia" (Ekalesia o Kristo) Mat 16: 18. A e noho pu kona uhaue me ia ekalesia, aole me na ekaleaia hoolauwili a kanaka, Hoomana Penetekota, Hoomanao Naauao, Hoomana Holy Koller, a pela aku, o ka lakou mau hana pono, aole loa ia e hiki ke hoola ia lakou ma ke ala mua ana o ka poe haipule. (Hoikeana 20:5-8), a elike no hoi me Kana i olelo hoopaa ai, " os ma kahi e halawai ai na mea elua a ekolu paha ma ko'u inoa, malaila hoi au iwaona pu me lakou", Mat. 18:20: 1. Kor 1: 12-13; 3: 4,11. Ua haalele mai kuu pua pine umauma ia'u ma ka malu-aka o ka po o ka Poalima, Nov. la 26, hora 9:45, ma ka Haukapila Moiwahine, a hoi aku la e hoomaha no ke kakali ana no na makahiki pokole i koe a ho6a hou mai o Kristo e noho pu me na haipule ma Ziona, kahi e loaa ai ka mānaolana o ka poe manaoio i ka euanelio o na la hope, i lilo i hoailona no ua la nui weliweli Ja 0 ka Haku, ma ka ha'iia ana la no hookahi hanauna (ha'iia A. D. 1830). Mat. 24: 14. (Oih. 1: 9-11). A e lilo no ia euanelio i hae no ka houluulu ana o ke Akua i Kona poe kanaka ma na kulann\--irli.ile puuhonua elua. O ka poo ' ' 1 Amerika, e nee lakou i /ion.i; x o ka poe kokoke i Europa e holo lakou no lerusalema ma Palesetina. Mat. 24: 31. Mar. 13: 27. īsaia 2: 2-3; 11: 11-13; Mika 4: l-2;leremia 31: 6-9; Ezck. 20: 34, 40-41. E kukuluia i Halelaa no ka Haku, Malaki 3: 1-4. TTa hiolani aku la oia no ka honie lonua puanuanu ma ka ilina o Ma>ilrf, ma ka auwina la Poakahi, Nov. la 29, me ka manaolana no ke ola hou o ka poe make elike me Kristo i. ala iott ai. Aole ma ka mana aole ma iiuika. aka, ma kuu uhane," wa-

hi a lehova o na kaua.—Zckaria 4: 6. Owau ka i ike hope iaia me na lunakahiko o ka ekaleaia ana i noho hoahanau ai, me ka mahamaha 0 ka hauoli. Maluna ona ka helehelena mahiehie minoaka e hekau ana, me he inea la, aole oia i loohia i kekahi ma'i nawaliwali. Ua kamailio mai no oia me ka leo waliwali maopopo. Aole nae i hoehaeha mai i ka manao o kana kane. Eia ka, e wehe mai ana oia i ka 1 pili hooko-o aloko, a na'u ame ka moopuna a maua i lei ai, a i hii ai i ka poli, e paiauma aku nona me na wainiaka helelei e kuewa he!e nei i ke ala. Lihaliha wale hoi! Ua hanauia o Lucy Lahapa Keaohulilani Poepoe ma Waiea, Kona, Hema, Hawaii, ma ka la 28 o Okakoba, 1880, mai na puhaka mai o Makalaau k ame Kahiwahiwa w. O Haliaka w, ka mua, a o Mele aku wahine a Rev. Kaulili, a oia aku ka ekolu ame Kaleimakalii ka hope loa. Ua hala mua no kona mau hoahanau i ka aina moeuhane o makamaka ole, a oia aku la no hoi ka panina hope ma ke ala o haalele wale i Puna na hoaloha i kauhale a ke aloha ole. A koe iho la he kaikunane i hua na ke a'o oia o McDonald Lukehiwa, ke keiki a Kahiwahiwa kona makuahine me Lukehiwa ke kane mua, ame kana kaikamahine e ola nei oia o Kalei Makalii McDonald. He kaikamahine o Kahiwahiwa na Kalei Makalii mua me Palea k, a no ua Kahiwahiwa la ka inoa e hea nei maluna o ka moopuna ana i luhi ai e noho nei ma ke Kula Priory oia o Miss Bertha Kahiwahiwa Liftee (Ah Lip). A na Kaaihele hoi, kaikamahine a Nahinu ke kaikaina o Palea me kana wahine o Paaluhi, mare i ke kane Pake oia o Keoni Liftee (John Lip), hanau o Keoni Liftee be mahi laiki no Waikapu, Maui, ame Samuel Liftee, e noho hana nei no ka Halema'i Pupule, ka lū' aui makuakane o Sam,uel Liftee, Jr. Lalo Liftee (Mrs. Ordenstein), Emaline Hauola Liftee, (Mrs. Cha». E. Ki»g) ame Alexander KeaulanaLiftee, e noho hana nei ine ka Ilawuku Amerika. j 1 Ua awaiauluia maua iloko o ka hipuu polona maemao o ka mare e Luuakahiko G. J. Waller, o ka Eka- J leaia o lesu Kristo o ka Poe ano o na La Hope Nei i Hoonohonoho Hou ia, ma ka la 28 o Feberuari 1916. He mea nul oia na ka makua ame ka nui o ka ohana, a he lei Awahiwa hoi na ke ku' puna. He nui no hoi au a he lei a-i no ke kupuna mai ke aweawe ula alii mai o Kamehameha I, ka i noho wahine hoao ia Kauhilanimaka, hanau o Kanekapolei Kahiwa he alii kapu. He hiwahiwa a he hiilei na Kalamaku-i-ke-ao. Hanai kapu ia i Pakaalana, i na pali hulilua o Waipio ame ka wailele-huna o Hiilawe. Noho kane ia Kahaaualani he Waipio no, hanau o Kaahiki Kalamaku-i-ke-ao kuu kupunakane; hanau mai o Honu Ululani kupunawahine o Palmer Wood ma, hanau o Kipikane kupunawahine o Kamuela Paka. Na Kaahiki me Kaluhia w, hanau o Malie Keliiwahine Kualaau, noho kane ia G Waiau Poepoe, hanau o Gulstan Olopana-nui-akea Kalamaku-i-ke-ao Poepoe ma Kohala, Hawaii. Ua malamaia ka berita laahia o ka mare mawaena o maua me ka maemae ahiki i kona hala wale ana aku la. A mamuli o kona manaoio ole i ka euanelio pukalua a ka poe Moremona o Uta, —hookahi he mare lehulehu —hookahi aohe mare lehulehu—e ku-e ana i ka euanelio hookahi wahine a lesu i a'o mai ai (Mareko 10:4-8.), ame ke a'o a ka Buke a Moremona, nolaila ua lilo oia i hoahanau no ka ekalesia oiaio o ke Akua i kukuluia e Kristo ma Kona inoa me na lunaolelo he 12, na kanahiku, na kaula na lunakahiko, na kahuna, na kumu, ame na diakona, a pela aku, elike me ka Kristo hoonohonoho ana i kinohi. (Mat 10; Luka 10; Epeso 4:11-12, etc.) O Kristo ke poo o ka Ekalesia, he Kaula Oia, (Oih. 3:22), nolaila aole ona manaoio i ka Bkalesia Katolika ma ke a'o ana he Pope ke poo o ka ekalesia, e ku-e ana ia Kristo ame kana hoonohonoho ana i na luna; a no ka Ekalesia Poahiku (Seventh Day Advence) hoi, o ka manaoio Sabati Kanawai kahiko wale no, a hoole i ka Ekalesia me Kristo ka Haku o ke Sabati. Aka, o ka la o ka Haku i alahou mai ai mai ka make mai, ua oi aku ia mamua o ke Sabati o ka poe Iseraela wale no. O lesu Kristo ka Hoolapanai o na kanaka, ina aole Oia i alahou mai ka make mai, ua lilo ka euanelio i mea ole, a mau no ka nohona make o na kanaka. Aka, o Kristo ka Logou, ke Keiki a ke Akua, ma Ona la i hanaia ai na mea apau. Oia ka Haku o ke Sabati. Ua malama pu Oia me Kana poe haumana i ka la i ola hou mai ai. Ua launa pu ka Uhane Hemolele ma ia la o ka Penetekota. (loane 20:19.26. Oih. 2:1-4; 20:7; 16. Hoik J:10. Puk. 12:16. Oih. £3: 39-40). O keia ka la o ka Haku (Oominika), ke Sabati Kristiano, he Sabati no ka poe apau e manaoio ana i ka euanelio, aole no ka poe Iseraela w'ale no elike me ke kanawai kahiko.' O ke kanawai ame ke Sabati mua ; ua pau ia ma ka make ana o Kriato.—Kolo>a 3:14-16. Heb.

3:710; 10:9. Isaia 1:13. Hoaea 2:16. leremia 31:31-3o. Eoma 10:4. - Ua mamoio oia o lea wa hope loa keia e ha'i ia ai ka euanelio no hookahi hanauna, a o ka hora 11 hoi elike me ka olelonane a leau |ma Mat. 20:1-14. Luka 20:9-15. O I ka haku pawaina, oia no ke Akua. 0 ka plwaina, o ia k® ao nei. O jka -wa ' akahiaka i hoounaia ai na paahana, o ia ka wa ia Adamu. Na ke Akua poaoi i kolio iaia i kaula i mea a'o i ka pono. O ke kolu o ka bora, o ia o Noa ke Kaū la, ua ke Akua no i koho iaia i mea hoola i ka hoolaupa'i kanaka mahope o ke kai a Kahinalii. O ka eono o ka hora, oia o Mose; na ke Akua no i koho iaia i Kuulu no ka paaua ana no Kona poe kanaka, o ka Iseraela. O ka eiwa o ka hora oia o Kristo, ka mea i lawe 1 Kaula (Oih. 3:22), o ke Akua no ka i olelo mai, "O Ka'u keiki pu- ' '« ho' 1 - 1 " ouluui ' '• " (E nana Luka 20:13-13.). A o ke kaula hope loa i ka 11 o ka hora no ka wa hope e ha'iia ai ka euanelio o ke Akua mai ka anela mai no ka houluulu ana i ko ke Akua poo kanaka; oia o losepa Kamika. Hoik. 14:6. Zekaria 2:3-6. I\a ka mamo a losepa e houluulu na kanaka— Kanawailua 33:17. (B nana moolelo 0 losepa Kamika —Na ko Akua ponoi oia i koho, a i kauoha e kukulu 1 ka Ekaleaia o lesu Kristo ma ka la 6 o Aperila 1830. L'a hoohiwahiwa mau oia ma ka hele pu ana ma na wahi haiolelo $uanelio me kana kane, me ka hapai mau ana iaia. He hauoli oia i ka hui launa pu me na hoahanau o ka* hi ekale§ia uuku o ke Akua, me ka iini nui e loaa i kona mau boa Hawaii ka euanelio e ola ai. Aka, he haiki ka puka, he ololi ke ala e hiki ai i ke ola mau loa, kakaikahi wale ka poe hele malaila. Aloha ino! Aloha kuu wahine hoapili o ka hana a ka Haku, e pili mau ai o ke Vula loa o Kalihilihi o Laumania, ua pau kou luhi ana. Aole au hiipoi hou ana me na hoahanau aloha. Aole hoi na hoolaulea hauoli o kahi halau uuku o Ko-ula. Aohe mau launa hou ana me na hoa paahana 0 ka pono i ka lihikai o Waikiki. L"a hee pakika aku la oo i ka nalu kakala o Kalehuawehe i wehe—wehe i ka pili, pau ka lau« lima pu ana xne na kini lei lipoa onaona oka ehukai. Aloha ino kuu wahine; a hiki mai ko aloha e uwe no au. Aia aku la paha oe i ke kui lei lehua o Pinaonao me na hala hoonadna o Haimoeipo, i lei no ko a-i, e kilohi ana hoi ia Kalahiki i kahi wai awili kai o Piikea me ka wai malu lau' loulu o Puu, ia wai auau a Keaohulilaai mo nn lr.ni alii poai moku. Aloha Waiea ke onehanau o ko kino, o ko kino ku kilakila ka'u 1 ike e kaha ana i ka nalu o Mahunui. Le'a wale ka helena a ka wabine i kai o Kona, o Haliimoa i Hulihee; o Kauhaleo, o Kiilae i Kaiīua, inu i -vai-ku'i hone a Kokela, auau i ka wai o Kapuai. Auwe! o ko aloha ka i hiki mai, apakau i kuu nui kiuo. Hiki mai ko aloha, e uwe no au! Aloha kuu wahine hoomanawauui hii mailani ia'u iloko o ka nawali wali no na la loihi. He mea ehaelia ia na'u ke hoomanao ae. Aole oia i kaniuhu, aole i pakiko a kuuuku nu, aka, ua hoomanawanui mau oia me ka liaawi mau ana mai ia'u i na huaolelo wainohia hoohauoli puuwai. | O kana k&uoha hope ia'u, "I hele au i ka haukapila, a pau kuu aho; nana ae oe i ka moopuna a kaua ia Kahiwahiwa." He nui uo kana mau hana hoouluhua, aka, ua aloha hoi au iaia, i ka mea a'u i lulii ai. '' Aloha wale! E Kona Kai Opua i ka la'i, opua hinano i ka malie, me ke Kai Malino a Ehu, ua hala o Lahapa Ke aohulilani Poepoe. Ua pau oia, ua kuu ka luhil Aole oia e kilohi hou i ka nani o ko kai maokioki. Auwe, Aloha ino! ī Eia aku la paha oia i ka pali kahea kanaka o Pokaa, i hoa ha'iha'i lauolelo pu nona uie ke kupinai. E walea ana paha i ka olu o kahi wai punawai o Puhau. 0 ka hele no ia huli hoi hou ole mai. E Lucy Keaohiililani —e, ke uwe helu nei o Emaline Hauola ame ka ohana ia oe, a pola hoi me na hoa luhi o ka hana a ka Haku. Aloha ino kuu hospili. ua eha au, mamuli o ko leo. He 46 ka nUi o kona mau maka-1 hiki me 29 la ma keia ao mauleule, a hoi aku la e hoomaha me ka Ma kua Lani. Pomaikai wale k© kauwa hoopono. Ke haawi nei au i na hoomaikai nui i na hoaloha ame na makamaka i awaiaulu pu mai ma kona huakai hope, pela hoi me na makana pua nani i pawehiia nona. O ka malu pu o ka Haku me na haipule aloha o ka Ekaleaia o lesu Kristo 1 Hoonohonoho Hou ia o ka Poe Hoano o na La Hope Nei, ame o'u mau hoa paahana o ka Hui Pai Advertiser. Na ka Haku e hoomama mai ia'u mai na luuluu mai no kuu mea aloha. "Me ka mahalo nui i. ke Kapena o ke Kuokoa ame na keiki limahei o ka papapa'i. E aloha auanei. Xa ke kane i hooneleia i ka hoa pili. GULSTAN OLOPANA-NUI-AKEA KALAMAKU-I-KE-AO POEPOE. Honolulu, Dec. 6, 1926.

J.LCY KEAOHULILANI POEPOE