Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 2, 13 January 1927 — MOOLELO NO LAIEIKAWAI KA U'I HELU AKAHI O PALIULI I KA UKA O PUNA. [ARTICLE]

MOOLELO NO LAIEIKAWAI KA U'I HELU AKAHI O PALIULI I KA UKA O PUNA.

MOKUNA XXX. ■'Kakauia » Z. P. K. Kawaikaumaii- , kamakaokaopua.) (Hoomauia mai) \ia hoi he leo uwa, ''Kahiwahir ? a Huiumaniania —e! Ka ma* ;-iula uui niana! E Hulumaniania Homai he ola 1" Mai ke kakaliiaka a ahiahi ka ■ s ana, a ua paa ka leo, o ke kunhi wale iho no a ka lima aohe i. ■». me ke kunou ana o ke poo, no mea, ua paa ka leo i ka uwa ia , r>..nohsokala. T.i manawa a Kaonohiokala e namai ana i ka honua nei, aia hoi, i nahu mai ana o Laieikawai i ke * * ;!<a anuenue a Kahalaomapuana i - e mai ai, alaila, maopopo ae la : a o T.akikawai no keia, ka wahi- - boopalau aaa. ka <*hu ahiahi, ma ka puka : i mai a ka mahina konane o Ma-}-'-.".laui liiki mai la iloko o ke ana--»-;mi ka makaula. la Kaonohio\»'a i liiki mai ai. moe kukuli iho * : "-jnr.a man kaikuahinr ame ka ma--1 r ila imua o ka hiwahiwa: a o Lai- « -awai kekahi; i ka hiwahiwa i inai ai ia Laieikawai e hooma- ■ e kukuli: kahea mai la oia. • • F. kun haku wahine, e Laieika- ; e. mni kukuli oe, ua like no ' * ■ E kuu haku. he weliweli nui • 'n. .*ime ka haaluln nui. A ina oe e lawe i kuu ola nel e >,f ke lawe aku no ka mea, aole • ; i.ulawai me kekahi mea welii r.ui mamna elike me keia," ; ; a Laieikawai. \r,lc au i hiki mai nei e lawe u ola. aka, ma ka huaka'i a , kaikuahino i hiki ae nei i . i 'a. a nolaila, ua haawi mai au . ~vii!ona n'o'u e ike ai ia oe, a e nnpnpo ai ia'u o oe kuu wahine -*>paiau. a nolaila, ua hele mai nei . i..i .• ho©ko elike me kana kii ana pela aku o Kaonohiokala. A h>be kona mau J;aikuahine ame ; a makanla pu alaila, hooho mai ;* lakou me ka leo olieli. Ia mai awa, leahea iho la oia i kona mau ] •'Ke lawe nei au i kuu wahine, a rra k«la po e hiki hou mai maua." A<a3a, kailiia aku la kana wahine wta ka ika ol# ia a kona mau hoa, aka, o ka makanla ka mea i ike *«ce'awe'a aku i ka laweia ana ma V • anuenue a noho iloko o ka ma* 1 -ntt malaila laua i hooiaio ai i ko >»ua jnan minidce oluolu. M» kekahi po ae, l ka mahina e V oluolu ana, i ka wa hapa lai, kuuia mai la kekahi anue- - i uliliia mailuna mai o ka ma< 1 >a ahiki ilalo nei, I ka wa e ku r-iv* aaa ka mahina iluna pono o •' Ia manawa, iho - :<?a aalii o Va lewa me k5( laua ' ;hi aui a'ku mai la imua o ka : .i"-.anla, me ka olelo iho. • E hele ae oe e kala aku i na TT.(-3» apau i hookahi anahulu, e hool iiia ma kahi hookahi, alaila, e opuka aku au i olelo hoopa'i no poe i hanaino mai ia oukou. A pan na la he umi. e hui hou V*va, a na'u ne e ha'i aku i ka - ra e pono ai ke hana oe, ame kau ?n»u kaikamahine pu »e o«." i A pau keia mau tolelo, hele aku J , ka makaula, a hala ia, alaila, ka- : pu ia »ku la na kaikuahine elin a iluna a noho pu me ia i ka olu e ka aahma, I T ka makaula 5 kaapuni ai ma-T-n!: 0 ka olelo a ka hiwahiwa, aole 4 ■% i halawai me kekahi kanaka V -nkahi, no ka mea, ua pau iuka « Pīhanakalani, kahi i oleloia he nnakila. A pau na la he umi, hiki r ku la ka makaula i Honopuwaia* 1 -j?. aia ht>i ua mehameha. la ma- - awa, halawai mai la me ia o Ka- < r.Ahi«kala. a ha "i aku la i kana r . !o hoike no kana oihana kaapurlike me ke kauoha a ka hiwa- ? tr a . la manawa kaili pu ia aku ?a ka makaula a noho i ka mahiT :i: I ke kakahiaka o kekahi la ae, ma ir, pnka ana mai o ka la, i ka wa 5 haale'e iho ai na kukuua wela o o 'a : na mauna, ia manawa ka } .wuaka o ka hiwahiwa e hoopa'i Aiwohikupua ame Waka pu. Haawiia ka make no Waka, a o Aīwohiknpua hoopaiia aku la oia 1- lilo i ilihune, e ae'a ana n-niuna o ka honua ahiki i kona la liope. Ma ke no ; a Laioikawai, e hoopakele ia Laielohelohe ame kana "«.ane, nolaila, ua maalo ae ka pili- *- a mai o laua ae, a no laua ke- " ,hi kuleana ma ka aina ma ia ;• -pe iho. I ke kakahiaka nae, i ka hoomaana o ka luku ia Aiwohikupua ic "Waka, aia hoi x> ke anaina i " aakoa ma Pihanakalani. ike aku • lakou i ke anuenue ī kuuia mai " .i nuLhina mai. i uliliia i na ku-. . -uea wela o ka la; ala ila, ia mai wa akoakoa lakou apau, "ka mauila ame na kaikuahine elima e n mai ana ma ke ala i uliliia, a Kaonohiokala me Laieikawai ma kaawale, a he mau kapuai ko ■ ;a me he ahi la; o ia ka manav 1 a Aiwohikupua ame Waka i ha- ' e ai i ka honua me ke apono i olelo a ka makaula Hulumania- : A. A pau ka hoopa'i a ke alii no n enemi, hoonoho ae la ke alii olu-

na ia Kahalaomapuana i moi, a hoo* nx>ho pakahi aku la i x»a kaikuahine ona m* na mokupuni, a <r Kekalukaluokewa no ke kuhina nui ame Laielohelohe, a o ka makaula na ko lakou hoa leuka ma ke ano kuhina nui. A pau ka hooponopono ana no keia mau mea a pono ka noho ana, kaili pu ia aku la o Laieikawai e kana kaee ma ke anuenue iloko o na ao kaalelewa a noho ma kahi mau o kana kane. loa e hewa kona mau kaikuahine, alaila, na Kahalat)mapuana e lawe ka olelo hoopii imua o ke alii; aka, aole i loaa ka hewa o kona mau kaikuahine ma ia hope iho, ahiki i ka haalele ana i keia ao. MOKUNA XXXI.

Mahopo o ko Laieikawai hoao ana me Kaonohiokala, me ka hooponopono i ka noho ana o kona mau kaikuahine, ka makaula, amo Kekalukaluokewa na; a pau keia mau mea i ka hooponoponoia, hoi aku la laua iluna o ka aina i oleloia o Kahakaekaea e noho ma ka pea kapu o kukulu o Tahiti; a no ka lilo ana o Laieikawai i wahine mau ma ka berita paa, nolaila, haawiia ae U iaia kekahi mau hana maua apau kana kane; koe nae ka mana hiki ke ike i na meahuna, ame na hana pohihihi i hanaia ma kahi mamao, no kana kane wale no.

Mamua nae <o ko laHa haalelo ana ia Kauai, a hoi hou aku iluua, ua hanaia kekahi olelo hooholo iloko 0 ko lakoi} akoakoa ana; ma ka ahaolelo hooponopono aupuui ana* o ia hoi, i ka la i kuuia mai ai ke alanui anuenue mai Nuumealani mai, a kau aku la o Kaonohiokala, ame Laieikawai maluna o ke ala anuenue i oleloia, a waiho mai la 1 kona leo kauoha hope i kona mau hoa, ka makaula, ame Laielohelohe eia kana olelo:

"E o'u mau hoa, ame ko kakou makuakane makaula, kuu kaikaina i ka a-a hookahi, ame ka kaua kane ke hoi nei au mamuli o ka mea a kakou i kuka ai, a ke haalele nei au ia oukou, a hoi aku i kahi hiki ole ia oukou ke ike koke ae. Nolaila, e nana kekahi i kekahi me ka noho like, no ka mea ua hoopomai"kai likeia oukou, aole kekahi mea 0 oukou i hooneleia i ka pomaikai; i aka, oia nei (Kaonohiokala) no ko 1 maua mea e hiki mai ai i o oukou nei, e ike i ka pono o ko oukou 'noho ana. 1 A pau keia mau mea, laweia aku |la laua me ko laua ike ole ia, elike i me ka olelo, 'o Kaouohiokala ka mea iho mai e ike i ka pono o kona mau hoa, o ia kekahi kumu i haunaele ai.ko Laieikawai ma noho ana me kana kāne^ Ia Laleikawai ma ko laua wahi me kana kane, he mea mau ia Kaonohiokala ka iho pinepine ilalo nei e ike i ka pono o kona mau kaikuahine ame kana wahine opio Laielohelohe, ekolu ih.il anu ilalo nei o ka makahiki hookahi. Elima palia makahiki ka loihi o ka noho ana ma ka hoohiki paa o ka berita mare; a i ka eono paha o ka makahiki o ko Laieikawai ma noho pono ana, ua haule iho la o Kaonohiokala i ka hewa. (Aole i pau.)