Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 4, 27 January 1927 — Page 1

Page PDF (1.66 MB)

View this newspaper issue

Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

Ka Nupepa Pookela o na
Nupepa Hawaii

Hoopukaia i na Ka kahiaka
Poaha Apau

BUKE LXVI—HELU 4. NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, IANUARI 20, 1927 NA HELU APAU, 6447

AE OKOA NO KA PILI I KA HEWA HOOKUUIA NAE E NA KIURE

Lilo Ole ka Hoopuka Ana i Kekahi Kikoo Dala
Apuka i Mea Pilikia ke Hanaia me ka
Manao Hoopoino Ole ia Ha'i

Ke Hookokoke
Mai Nei ke Kau
o ka Ahaolelo

Hala Kekahi Poe Senatoa no

Kauai me he Mea la no

Kekahi Hana Nui

NOHO HAMAU LOA NA
HOA OLOKO O KA HALE

Maopopo Nae ka Lilo o ka

Noho Lunahoomalu ia

Clarence Cooke

He mau pule kakaikahi no koe, alaila noho mai ka ahaolelo kuloko iloko o ka mahina ae nei o Feberuari; a ke oiliili liilii mai nei na lono lehulehu, e pili ana i ke MK.I o ka hoonee ana aku o na hana o na hale kaukanawai a elua.

Ma ka mokuahi Kilauea e ka holo ana aku no Kauai, ma ka po o ke Sabati iho nei, i kau aku ai na Senatoa Robert W. Shingle, William H. McInerny, Francis li Brown ame Harold W. Rice, a o ka lakou hana o ka holo ana aku no kela mokupuni, na lilo ia i ninau pohihihi, aka nae iwaena o ka poe i kamaaina i ke ano o na hana kalaiaina, hookahi no a lakou manao koho, ua holo aku keia mau senatoa, no ka hui kukakuka ana me na Senatoa C. A. Rice ame Henry Aki, maluna o kekahi mau hana ano nui loa, no keia kau o ka ahaolelo e hoea mai ana.

Ina nae no na hana oloko e ka aha senate, ka manao nui o ka hoakoakoa ana aku la o kela mau senatoa ma Kauai, alaila aole ana e nele ko lakou kamailio a hooholo no na lunanui o ka aha senate, no keia kau, pela hoi na lunahoomalu ame na lala, o na komite Iike ole.

No ka hale hoi o na lunamakaainana, ke noho hamau loa mai nei kekahi mau hoa, mo ka maopopo ole o kahi e hi-o aku ai ka uwahi, he makole koonei.

Hookahi nae mea i maopopo loa,

o ia no ka malaelae o ke alahele
no ke kohoia o Clarence H. Cooke,

i lunahoomalu no ka hale; eia nae
ke puapua i liilii mai nei no keka-
hi mau lohe, no ka hoea mai i ka
manawa e ikeia aku ai, aole i moe-
kahi ke kulana lunahoomalu o ka
hale no C. H. Cooke.

Ma ka hoakaka a kekahi hoa o ka hale, mai ka apana elima mai, ina ka aole e hoea mai ana i ka hookoia ana o na mea i hoolalaia o kekahi mau hoa o ka hale; elike me ka laua i makemake ai, alalia e oili ae ana he inoa hou, no kela kulana lunahoomalu o ka hale.

Ma ka aoao ka e kakoo ana no keia inoa hou, i lunahoomalu, o ia na hoa eha mai Kauai mai, he eono hoi mau hoa o ka apana elima, he hookahi ma ka apana eha, a he hookahi mai Maui mai.

Hookahi kumu nui o ka makemakeia ana e lilo ka noho lunahoomalu o ka hale i kekahi puulu o na lunamakaainana, i hiki ai ke holo aku ka noho lunahoomalu ana no na komite lehulehu i ko lakou poe, a e hiki ana hoi ke hookohuia aku na kakauolelo e lakou, na kela ame keia komite.

No ke ake nui no i ka noho lunahoomalu ana no na komite lehu-lehu, pela hoi ke kono ana aku i kekahi mau hoaloha, i mau kakauolelo na kela komite, pela iho la i hoike okoa ae ai kekahi mahele nui o na lunamakaainana i ko lakou manao kakoo no ka Hon. C. H. Cooke; aka iloko no o ia manawa hookahi, aia kekahi puulu okoa aku, ke ake mai la e lanakila ka lakoa inoa i makemake ai no ke kulana lunahoomalu, i hiki ai e kaa na lunahoomalu o na komite ma ko lakou aoao, a hookohu aku hoi i ka lakou mau kakauolelo ponoi no ke kokua ana aka i ko lakou mau hoaloha, e ohi i kekahi mau dala nunui, no ko lakou mau ukuhana.

Na Lala o ka Ahahui Kalepa o Seattle


	Me ka nana ole ia o kona ae okoa ana ae no kona pili i ka hewa elike me ke kumu hoopii e ku-e ana iaia, no ka hoopuka ana i kekahi kikoo dala apuka, i hookuu mai ai ke kiure hookolokolo o ka aha a ka Lunakanawai Massee ia Eugene Kane, no kona pili ole i ka he- wa, ma ka auwina la o ka Poakahi iho nei. Ma ka la 22 o ka mahina o Oka- toba aku nei i hala, i hoihoi ae ai ke kiure kiekie he hoopii hoahewa e ku-e ana ia Eugene Kane, o ia ko- na hoopuka ana i kekahi bila kikoo dala apuka. Ma ke kakahiaka o ka Poakahi nei, i hoea ae ai ka mea i hoopiiia ame kona loio o Norman K. Lyman imua o ka aha, a ma kahi o kana pane no kona pili i ka hewa a hewa ole paha, ua ae okoa aku la oia no kona hewa. Mamua nae o ka lawe ana aku o ka Lunakanawai Kaapuni Massee i kela pane, a ka mea i hoopiiia, ma ke ano he pane kupono ia, ua ninau mai la oia ia Kane, ina paha ua maopopo pono iaia ke ano o na mea a ke kanawai i hoakaka ai, no ka hoopa'i e pili ana i ka hewa i hanaia eia; a no ka pane ana i na mea a ka aha i makemake mai ai e ike, i hoakaka aku ai ka Loio Norman Lyman, aia kekahi mau kumu lehu- lehu, ma ka aoao o ka mea i hoo- piiia, no kona hooholo aua i kona manao, e ae okoa aku no kona pili i ka hewa. Mamuli o kela hoakaka a ka Loio Norman, i ninau okoa mai ai ka aha i kela mau kumu, a ia wa i kamai- lio hou aku ai ka Loio Lyman, oiai ua hoopuka i'o ia he kikoo dala apuka e ka mea i hoopiiia, eia nae, ma kela hana ana, aole ia mamuli o ka manao maoli, e hoopilikia aku i kekahi mea, Ua hoole ka Lunakanawai Massee, i ka hookau ana mai i ka hoopa'i maluna o ka mea i hoopiiia, aka na kahea mai la oia i na kiure, e hoolohe i kela hihia, me ka hoololi- ia o ka pane mua a ka mea i hoo- piiia, mai kona pili i ka hewa, a i ka hewa ole. Ma kela hooloheia ana o ka hihia, ua oili ae keia mau mea oiaio: Ilo- ko aku nei o ke kaa papaa-la ma Oahu nei, na haalele aku na koa i ko lakou kahua hoomoana ma Lei- lehua, no ka hoi ana mai a noho ma na kahua hoomoana e kokoke mai ana i ke kulanakauhale nei. Ha kela hoololiloli ana i kahi e hoomoana ai o na koa o Leilehua, na hoihoiia mai la o Kakiana James	William Sparrows no ka Papu Li maikaika e noho ai, me ke koe no nae o kana wahine ame kona kaa ma Leilehua. I wahi nae e hoea ai o Mrs. Spar-rows no ke kulanakauhale nei, no ka hookokoke ana aku i kahi i hoomoana ai o kana kane, na lawe ma la o Eugene Kane i ke kaa otomobile o Kakiana Sparrows, oia ka mea nana e hookele, a o Mrs, Spar-rows, Mrs. Eugene Kane ame kana bebe uuku, na ohua maluna o ke kaa otomobile. Ma ke alahele no Honolulu nei maluna o kela kaa otomobile, ua puka iho la ka laholio e hiki ole ai ke hooholo hou i kela kaa, no laila ua hele aku la o Kane e ike i kekahi Kepani kuai i na lako no na kaa otomobile ma Aiea, a oi ai aole he dala a kela poe, e uku aku ai i ka laholio i makemakeia ua olelo aku la o Eugene Kane, i kela Kepani, e hoopaa i kona inoa ma ke ano e aie oia no kela laholio, aole nae he ae o ke Kepani, aka kauoha mai la oia, e ukuia aku kela laholio me ke kekahi kikoo dala. Ua hoopukaia he kikoo dala e Eugene Kane no ka huina o ekolu dala, ma ka inoa o Kakiana Spar-rows, me ka oleloia ana aku nae o kela Kepani, e malama malie oia i kela kikoo no kekahi mau la, malia o hiki no iaia ke uku aku i kela mau dala ekolu, e makehewa ai ke kikoo ana i na dala ma ka banako ma Leilehua. Aole nae i malamaia kela kikoo dala e ke Kepani, aka ua hoounaia i ka banako ma Leilehua, a o keia ke kumu o ka pilikia. Ma ka olelo hoonohonoho a ka Loio Lyman, aole he mea e ae i hoopomaikaiia, ma kela kuaiia ana o ka laholio, o Kakiana Sparrows wale no, oiai ua hoohanaia kela laholio e Sparrows, a ua lawelawe wale aku no o Eugene i ka hana, no ka pono o ke kaa otomobile o Sparrows ame kana wahine. He mau minuke helu wale no ka noonoo ana o ke kiure i kana olelo hooholo, ua lokahi kela kiure, ma ka hooholo ana, aole oia i pili i kekahi hewa, nolaila ua hookuuia oia. I ka mea i hoopiiia, i hookuuia mai ai, aia kana wahine opio me ka laua keiki uuku, ke kakali mai la mawaho o kahi o ka poe makaikai, a iloko o ka hauoli i hui ae ai ke kane ame kana wahine, a haalele iho la i ka hale hookolokolo, ma ka auwina la o kela Poakahi.

HOOLE O DESHA I KA HOOPAU ANA IA KELLETT AME ROSS

Waiho na Hoa o ka Papa Lunakiai i na Ko'i-

ko'i Apau no na Mea Pili i Kela Mau

Kanaka Maluna o ka Makai Nui

MAKEMAKEIA NA MAKAIKIU KELLETT AME ROSS E PAU

Malamaia he Mau Halawai Kuka e na Luna
Oihana Hou no ka Noonoo Ana i na Mea

e Hanaia Aku ai no Laua.

Pau he Hale i ke Ahi Maluna o ke Kaa Kalaka

Loaa Nae ke Kumu o Kela

Pauahi i ka Manawa i

Huliia Aku ai

PAA MAI HE KEIKI

OPIO I KA HOPUIA

I Aihue i ka Aila Gasoline

Pela i Loaa ai ka Poino

i ka Hale

Oiai ( ;, kali ana ahiki i ke aumoe o ka po o ka Poaono aku nei i hala, alaila huki aku i kekahi hale, i hookauia maluna o ke kaa kalaka, mauka ae nei o Kalihi; ua holapu e ae la nae ke ahi i ua hale nei, me ka pau pu o ke kaa kalaka i ke ahi, me ka holopono ole o na mea i hoolaia mua ia e ka mea lawe aelike.

Ua lilo nae ka pau ana o kela hale i ke ahi, i ninau pohihihi, ma ka aoao o K. Takemoto, ke Kepani iaia i lilo ai. ka aelike no ka huki ana i kela hale no kahi i makemakeia; nolaila ua hoike mai la oia i kela pilikia i ka oihana makai.

Mamuli o na manao hoohuoi, no kekahi poe keiki opio mauka o Kalihi, na keiki i ikeia, i ka pipili mai ma kahi o ka hale e hookauia ana maluna o ke kaa ma ka auwina la o kela Poaono, ua laweia mai la he eha mau keikikane no ke keena o ka oihana makaikiu, e ke Kapena Makaikiu John R. Kellett, a ma ka nokeia ana o kela mau keiki i ka niele, i hoike ae ai lakou, i ka inoa,

o ke keiki nana i imi i ke kumu o
ka a ana o ke ahi, nana i hoopoino

i ka hale ame ke kaa.

O ka inoa o kela keiki, oia o William Tyrell; ma ka Poakahi nei i kiiia aku ai oia e hopu, a i kona laweia ana mai no ka halewai, a nokeia i ka niele e ke Kapena Makaikiu Kellett, ua ae mai oia no kona pili i ka hewa.

Wahi a kela keiki, he elua laua o ka hoao ana e aihue i ka aila gesoline mailoko mai o kahi waiho aila o ke kaa kalaka, oiai e ku ana ma ka aoao o ke alanui, no ke kakali ana ahiki i ka wa kupono, no ka huki ana aku i ka hale; a piai ka e hoao ana e wehe i ka pahu waiho aiia, na haki ae la kahi hoopaa i ke kahe ana o ka aila, a i wahi nona e ike pono ai i kahi o ka pilikia, ua ho-a ae la oia i ke kukaepele, ma kona hana ana nae pela, i pa-hu ae ai ka pahu aila, a lala pa ae la ke ahi i ka hale ame ke kaa kalaka.

No ke kinai ana i kela ahi, ua hoea ae ke kaa kinaiahi o Kalihi, a iloko o ka manawa pokole, i pio ai ke ahi, me ka nui nae o na poino i kohoia ma kahi o ka elima ha-neri dala.

moku e lele ai iluna o ka lewa, mai ka iwakalua minuke a i ke kanakolu minuke, a o kona mama lele, ma kahi o ka hookahi haneri mile i ka hora.


	O kekahi o na ninau ano nui iloko o ka noonoo o ka Makai Nui David L. Desha, ka Loio Kulanakauhale Charles S. Davis, ame na ioa o ka papa lunakiai me ke komo pu mai o ka Meia Charles N. Arnold, ma na la aku la i hala, o ia no ka hoopau ana aku, a i ole ka hoomau ana aku paha i ke Ka-pena Makaikiu John R. Kellett, ame ka Lukanela Makaikiu Edward Ross mai na kulana aku a laua e paa nei, iloko o ka oihana makai. He halawai kukakuka ka i ma-amaia e ke komite makai o ka papa o na lunakiai kulanakauhale, ma ka po o ka Poaono aku nei i hala, mawaena o ka Makai Nui Desha, ka Meia Arnold ame na hoa o ka papa lunakiai, maluna o keia kumu hana, eia nae aole he mea i hooholoia ma kela halawai kukakuka; a aole no hoi i hoea ae ka Makai Nui Desha ma kela halawai. Ma ka po o ka Poakahi nei, ua kahea hou ia he halawai kukakuka o kela ano hookahi no, me ka hoea ole mai no i ka hooholoia ana o kekahi manao maopopo; no kela kumu, i hoopanee hou ia mai ai ka halawai kukakuka, a ka auwina la o ka Poolua mi. Ma ka mea oiaio i hoomaopopoia, no na mea e pili ana i ke Kapena Makaikiu Kellett ame ka Lukanela Makaikiu Rose, ua makemake ka Loio Kulanakauhale Davis ame kekahi mau hoa o ka papa lunakiai, hoopauia aku kela mau kanaka mai ko laua noho hana ana maloko o ka oihana makai, a ua waihoia	aku ka he koi ana imua o ka Makai Nui Desha, e koi aku i kela mau kanaka, e waiho mai i ka laua mau palapala haalele oihana. Ma ka aoao hoi o ka Makai Nui, Desha, elike me na mea i hoikeia ae, ua kanalua loa oia, i ka hoopau ana aku i kela mau kanaka, me kona ike ole i kekahi mau kumu kupono loa, no ko laua hiki ole ke hoomauia aku ma ko laua mau kulana pakahi. Walu a ka Makai Nui Desha i hoakaka ae ai i kona manao, ua huli oia a ua nana i na hana a kela mau kanaka, o na manawa aku nei i hala na manawa e nee nei, aole ana mau mea i ike, i hanaia, e lilo ai i kahua, no kekahi mau kumu hoohalahala ma kona aoao no laua, koe wale no kona mahalo; aka nae, ina he mau kumu maopopo loa kekahi, a ka loio kulanakauhale ame na hoa o ka papa o na lunakiai i ike ai, o ia hoi, na hoa o ka papa i makemake e hoopauia kela mau kanaka, alaila e waiho mai lakou i kela mau kumu imua ona, a maluna o kela mau kumu, oia e hoopau ai ia Kellett ma. Ma ka oleloia, ina ka no ka hoopauia o Kellett ame Ross mai ko laua mau kulana aku, alaila e hooponopono hou ia ana ko kulana o ke keena makaikiu, ma ke kohoia ana i ekolu mau . kakiana makaikiu; a e hoonohoia i hookahi kakiana, no kela ame keia uwaki, o na makai kuhuina; e hana ana kela ame keia kakiana i ewalu hora o ka uwaki.


	Mahope ihu o ka malamaia ana o kekahi mau halawai kukakuka lehulehu mawaena o ka Loio Kulanakauhale Davis, ka Makai Nui Desha, ka Meia Arnold ame na hoa o ka papa o na lunakiai, e pili ana i ke Kapena Makaikiu Kellett ame ka Lukanela Makaikiu Ross, i hoike ae ai ka Makai Nui Desha ma ka Poalua iho nei, no kona hooholo ana i kona manao, e hoomau aka no i kela mau luna oihana ma ko laua mau kulana pakahi, no keia manawa e nee aku nei. Ma ka aoao hoi o na hoa o ka papa o na lunakiai, ua hoopuka pu ia ae kekahi hoakaka mahope iho o ka halawai kukakuka i malamaia ma ka auwina la o ka Poalua iko nei, no ka hookaawale ana o na hoa o ka papa ia lakou iho, mai ke komo hokai wale ana aku, me ke kuleana ame ka mana o ka Makai Nui Desha, aka e waiho holookoa ana i ke ko'iko'i o na hana apau i pili i ke Kapena Makaikiu Kellett ame ka Lukanela Makaikiu Ross, maluna o kona poohiwi. O keia malalo iho nei ka manao hoakaka i hoopukaia ae, ma ka aoao o na hoa o ka papa o na lunakiai, no ko lakou waiho ana aku i ke ko'iko'i o na hana apau maluna o ka Makai Nui Desha, no ka hoopau a no ka hoomau aku paha ia John R. Kellett ame Edward Ross, ma ko laua mau kulana pakahi maloko o ke keena makaikiu o ka oihana makai: "Ua halawai ke komite makai me ka loio kulanakauhale ame ka makai nui, a ma kekahi mau manawa, me ka papa, ka meia ame ka makai nui, ua hoakaka piha ia na mea apau e pili ana i na luna oihana i oleloia, a ua waihoia ae kekahi oleloike imua o ka makai nui i ka loio kulanakauhale. Ma ka manao o ka makai nui no ia mea, aole i lawa na ike no ka hoopau ana aku ia Kellett ame Ross. Ua kohoia o Desha a puka maluna o kekahi hooia no ka hoolilo ana ia Honolulu nei i kulanakauhale oi ae o ka maikai ame ka maemae. Akahi no oia a hoomaka e hana a ua loaa iaia ka maha hookohu. Malalo iho la o keia mau kulana, ua manao ka papa, aole i loaa iaia ke kuleana e onoonou aku ai imua o ka makai nui i na hookohu oihana, aka aia ke ko'ikoi holookoa o keia hana maluna iho ona." No Davis Ka Makemake Hoopau Ma ka mea oiaio maoli, elike me ia i hoikeia ae e ka Loio Kulanakauhale Davis, ma ka po o kela Poalua, oia ponoi ka mea nana i hapai mai i ka ninau no ka hoopau ana aku i ke Kapena Makaikiu Kellett ame ka Lukanela Makaikiu Ross; a ua kakooia aku kela manao ona, e kekahi maa hoa o ka papa lunakiai, a ua hookahaha loa ia aku kona manao, i ka manawa i hoole ae ai ke Makai Nui Desha, i ke kapae ana i kela mau luna oihana.	Wahi a ka Loio Kulanakauhale Davis, i hoakaka ae ai i kona manao i ka nupepa Advertiser, ma kela po Poalua, aole ona wahi hilinai iki ia Kellett, a oiai aia he mau hana lehulehu i hui pu ai ke keena o ka makaikiu me ke keena o ka loio kulanakauhale, ua lilo i hana nui, ma kona aoao, ka noonoo ana, i ka mea pono e hana aku ai. Mamua ka o ka lawe ana ae o Desha, i ke kulana makai nui, na hoakaka aku, oia i na kumu imua ona, no ka hiki ole e hoomauia aku o Kellett ame Ross ma ko laua mau kulana, a o ka Desha pane iaia, o ia no ka noii ame ka huli pono ana aku i ke ano o ka laua mau hana. He umi-kumamaono nae la, mahope iho o ka lawe ana ae o Desha, i kona kulana makaikiu, ua hookahahaia aku ka kona manao, iaia i helulehu ai maloko o ka nupepa, a ike i ko Desha manao, o ia kona noii a huli ana i ka moolelo o na hana a Kellett ame Ross, a o ka mea i loaa iaia, ua mahalo oia i ka laua mau hana. No kela hoi hope ana ka o ka Makai Nui Desha, mai kana mea i hooia aku ai imua ona, ua lawe okoa oia i kela kumuhana e pili ana ia Kellett ame Ross imua o ke komite makai o ka papa o na lunakiai, a iloko o na halawai kukakuka, lehulehu i malamaia, i hoakakaia ae ai na hana i lawelaweia e kupono ole ai e hoomauia aku kela mau luna oihana. I ka maopopo ana ka o ka manao o ke komite makai o ka papa ia Desha ua hoakaka ae la oia i kona manao me ka hoopaa ana, e koi aku ana oia ia Kellett ame Ross e waiho mai i ko laua mau palapala haalele oihana, aka nae e haawiia aku i manawa nui kupono nona e hooko ai i kana olelo hoopaa. Waihoia Imua o ka Meia Mahope o ka hala ana o kekahi manawa, me ka hooko ole o ka Makai Nui Desha i kana mea i hooia aku ai imua o ke komite makai o ka papa, ua waiho okoa aku la oia i kela kumuhana imua o ka Meia Arnold, me ka konoia o na hoa apau o ka papa lunakiai e akoakoa ae ma kekahi halawai kukakuka. Ma ka po o ka Poakahi iho nei, a no na hora ekolu, i kuekaaia ai na mea apau, i pili i na kumu e hiki ole ai ke hoomau hou ia aku o Kellett ame Ross ma ko lana mau kulana, a ma ia halawai ana, i koi aku ai ka Makai Nui Desha, e waihoia mai na ike, e ku-e ana i na luna oihana i oleloia. Aole ka i lawe pu mai ka loio kalana i keia ike me ia, aka ma ke kakahiaka o ka Poalua ae, ua hoea kino aka la ka Makai Nui Desha noloko o kona keena, a ia manawa i waihoia mai ai nu ike imua ona, e ku-e ana ia Kellett ame Ross , a o ka Desha pane, aole oia i ike, ua lawa kela mau ike no ke ahewa ana aku ia Kellett ma. Ua hoea hou ae o Desha ma ka halawai o ka auwina la o kela Poalua, a mahope o ka waihoia ana

UA HOOHAUOLIIA KA NAAU O

NA KOMISINA HOOPULAPULA

MAMULI O KA LAKOU MAU

HEA I IKE AKU NEI

I Molokai aku nei ke Kiaaina me ka ukaliia e Mrs. Farrington, ka Elele lahui i kohoia ame Mrs. Vic-tor S. K. Houston, Mr. ame Mrs. J. F. Woods, Mr. ame Mrs. George P. Cooke J . Franklin Wooley, Rudolph M. Duncan ame ka Rev. Akaiko Akana, a ma ke kakahiaka Sabati iho nei ka hoi ana mai mahope o ko lakou hoohala aku nei elua la ma ka hele ana e nana i na aina hoopulapula ma Kalamaula, Hoolehua ame Palaau a kulike me ka ke Kiaaina, ka lunahoomalu o ke Komisina o na Home Hawaii o ka hoike ana ae ma ka lakou makaikai ana ma o a maanei o na aina hookuonoono ke nee mua la na hana me ka loaa o ka manaolana no ka holo-niaa o ka poe hookuonoono ame ka oi ae o ka maikai o ka hoonee mua ia ana o na hana. Ke hoomaka mai la ka palau ana i na aina mauka

o na wahi kiekie o ka aina a ma na aina e kanuia aku ai o ka halakahiki, a ke hana mai la hoi ka poe hookuonoono aneanes o na hana apau loa i manaoia no ia mau aina, aole elike me na olelo hoonuinui i hoikeia mai ai, aole e holomua ana ka hana ana a na kana Hawaii maluna o kela mau aina.

Ma na aina haahaa mai ka ma-lalo, ma na wahi palahalaha o ka aina, ua kukulu ae ka poe hookuonoono he hui no ka hoahu ana aku

i ka lakou mau mea i loaa mamuli o ke kaau ana, i loaa ai i mau kumukuai maikai ia lakou, a no ka hoo-una ana mai ia mau mea i ka makeke mai kekahi hale kikowaena mai ma Kaunakakai.

Maikai ka ke ola kino o na kanaka ame ka lakou mau keiki, a ua lilo ka hana ma ia mau aina hookuonoono i hana alu pu ia e na keiki no ke kokua ana i ko lakou

KE NEE LA NO KA POE HOO-
PULAPULA O MOLOKAI IMUA

O ke kulana o ka poe hoopulapula e noho mai la ma ko lakou mau aina hookuonoono ma Molokai, elike me ka hoakaka a Kiaaina Wallace R. Farrington, mahope o kona huli hoi ana mai no keia kulanakauhale, aia ia ke nee mau la imua, ma ke kulana holomua.

Iloko o keia manawa a Kiaaina Farrington o ka holo makaikai ana aku nei ia Molokai, ua ike aku oia i kekahi mau loli, e hanaia mai la ma na aina hoopulapula; o ia ke komo ana o kekahi poe, ma ka hana kanu halakahiki, aka no kekahi poe, aia no lakou, ma na hana e ae, e laa ke kanu ana i kekahi mau meakanu, no ke kuai ana ma na makeke, a ke hanai mai Ia no hoi kekahi poe i ka puaa ame ka moa.

Ma kela huakai a ke kiaaina no na aina hoopulapula ma Molokai, na ukali pu aku o Mrs. Farrington, pela me ka Elele Lahui Houston ame Mrs. Houston, Mr. ame Mrs. J. F. Woods, Mr. ame Mrs. George P. Cooke, J. F. Wooley, R. M. Duncan ame Akaiko Akana. O Kiaaina Farrington ame ka Elele Lahui Houston, ka i holo loa aku no Kalaupapa, me ka nana ana i na home ame na halema'i, a ua malama pu ia no hoi kekahi halawai makaainana malaila.

Oiai na malihini ma Kaunakakai, ua hookipaia lakou ma kekahi paina laua i hoomakaukauia no lakou.


	KE PAHOLA NEI KA MA'I LOLO O NA KAMALII Ma ka pule aku nei i hala, he ekolu mau keiki i loaa i ka ma'i olo i hoikeia ae ia Kauka F. E. Trotter, o ka papa ola; ua like hoi a me umi-kumamakahi ka nui o na keiki i loaa i keia ano ma'i, ma ka mokupuni o Oahu nei. Ma ka Poalima ame ka Poaono o ka pule aku nei i hala, i hoihoiia ae ai he elua mau keiki no ka halema'i o na kamalii, no ko laua lapaauia mai no ka ma'i lolo; he ma'i i loaa i kela mau mahina lima i hala aku nei, elike me ka huli pono ia ana e na kauka. O ka ekolu o na keiki i loaa i kela ano ma'i aia ma Kahuku; ma ka la 15 o keia mahina o Ianuari ka loaa ana aku o ka hoike ia Kaaka Trotter o ka papa ola, eia nae, aole no he mea e lele ai ka oili no kela ma'i. No ka hoopakele ana ae i na keiki e aku, mai keia ano ma'i mai, i hoakaka ae ai o Kauka Trotter, he mea pono i na makua ma ka manawa e ikeia ai ua loaa ka lakou mau keiki i ka piva, a i ka eha paha o ka opu, e hele koke e ike i na kauka, i hiki ai ke haawi koke ia mai ka laau kupono, no ka hoola ana i kela poe keiki mai ka ma'i mai, aole e kakali a nui loa, o lilo auanei i hana paakiki ka hoola ana aku.	E HOOHANAIA ANA HE MO- KULELE LAWE OHUA MAANEI Mamuli o ka manaoio ana, aia kekahi pomaikai nui, ma ka hana halihali ohua maluna o na mokulele, elike me ia i hookahuaia ai ma kekahi mau wahi ma Amerika, pela iho la i hoea mai ai he mokulele no Honolulu nei ma ka Poaono aku nei i hala, maluna mai o ka mokuahi Calawaii mai Los Angeles mai. Aia ke kahua hoomoana o keia mokulele ma ke alanui Ala Moana, e kokoke ana i ke alanui Ward; a ma keia Poaha, e hoomaka ai kela mokulele, ma ka hana halihali ohua. Ma ka hoakaka a ka poe na lakou e hoohana aku ana i kela mokulele no ka halihali ohua ana, e hoomaka ana kela mokulele e lele noluna o ka lewa i ka hora ewalu o kela ame keia la, a pau ma kai hora eono o ke ahiahi. I ka haalele ana iho o kela mokulele i kona kahua ma ke alanui Ala Moana, e lele ana ia ma ke alahele o Waikiki, a hoea no Kaimuki, a mailaila ae no ke awawa o Manoa, Makiki, alaila lele mai no ke kulanakauhale nei, ame na walu pili kahakai, a hoea hou no kahi i hoomaka ai e lele. O ka loihi o ka manawa a kela

mai, o na mea apau i pili ia Kellett —ame Ross, ma kela halawai, me ka hoea ana ae o ka Meia Arnold ame na hoa o ka papa o na lunakiai, ua hoike hou ae oia i kona manao, no ka lawa ole o na ike, e hiki ai iaia ke noi aku ia Kellett ame Ross, e waiho mai i ko laua mau kulana pakahi. Aole Manao e Waiho i ka Hana Ma ka aoao o ke Kapena Makaikiu Kellett ame ka Lukanela Makaikiu Ross, aole o laua manao o waiho aku i ko laua mau kulana, aka ina he mau kumu kekahi e ku-e ana ia laua, no ka hoomau ana aku e paa i ka laua hana, alaila ua makaukau loa laua e ku aka imua o kekahi aha nieniele, a malamaia ana, me ko laua pane ana no laua iho, ma na ninau apau a waihoia ae ana imua o laua.

mau makua.

O ke Kiaaina ame ka Elele Houston ka i iho aku i ke kahua ma'i ma Kalaupapa no ka ike ana aku i ke ano o ke ola ana e na kanaka maloko o ia panalaau. No ko lakou hanohano he mau papa aha-aina nui ka i hoomakaukauia e na kamaaina ma Kaunakakai, a ua hoolawaia na mea apau me na meaai i hoolokoia.

Ua hoea pu mai nei no keia mokulele, me na kanaka elua, na laua e hoohana, a o ka wahine a kekahi

o kela mau kanaka, he mea no oia

i maa i ka hookele ana i ka moku-
lele, a oia ka wahine mua loa, o
ka lele ana i kekahi mokulele ma
Amerika.