Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 5, 3 February 1927 — Page 1

Page PDF (1.65 MB)

View this newspaper issue

Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

Ka Nupepa Pookela o na
Nupepa Hawaii

Hoopukaia i na Ka kahiaka
Poaha Apau

BUKE LXVI—HELU 5 NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, FEBRUARI 3, 1927 NA HELU APAU, 6448

WEHEIA KA HOKELE HOU

ROYAL HAWAIIAN HOTEL

Akoakoa ko ke Kulanakauhale Nei Poe no

Waikiki no ka Hoau Ana i ka Hokele

Nani ma ka Po o ka Poalua i Hala

Ukali Mai ka Make Mahope o ka Hakaka Ana

Halawai he Poto Riko me

Kona Hopena Iaia i Hina

ai Ilalo

MANAOIA HE MA'I PUU-
WAI KE KUMU MAKE

Aole i Hakaka Lima Maoli

Kela Poto Riko me

Kona Kaikoeke

Ma ka auwina la o ka Sabati aku la i hala, i halawai ai he Poto Riko nona ka inoa o Mike Melcado me ka make ma'uwale, mahope iho o ke ala ana ae, o kekahi hoopaapaa hahana mawaena ona ame kona kaikoeke, i kulike ai me ka hoike, ma ka aoao o ka wahine a kela Poto Riko, i waiho ae ai imua o ka oihana makai.

Ma ka hoakaka a Mrs. Melcado
I imua o ke Kapena Makai E. S.
Poaha mahope iho o ka halawai ana
o kana kane me ka make; ua ala
ae ka he hoopaapaa mawaena o
Mike Melcado ame kona kaikoeke,
me John Vierra, ma ka lanai o ka
hale o Melcado, mauka ae nei o ka
alanui ololi Alapai, mai ka uuku mai
ko laua hoopaapaa ana, ahiki i ka
bele ioa ana i ka nui, ne ka haa-
lele ana iho o kela mau kanaka i
ka hale, a hele aku la noloko o ka
pa mahope o ka hale.

No ka hahana loa ka o ka hoopaapaa ana o kela mau mea, ua holo okoa aku la o Mrs. Melcado mawaena o na kanaka elua, me ka papa ana aku ia laua e pau ka hoopaapaa ana.

No kela komo ana aku a ka wahine e uwao, ua kuemi hope mai la ka kana kano, ame ka hikaka ana, a hina aku la iluna o kekahi puu pohaku.

Ua kaialupeia aku la o Mike Melcado noloko o ka hale, me ka nininiia ana o ka wai ma kona helehelena, alaila kauoha pu ia mai la ke kaa makai e kii aku i ka mea poino no ka lawe ana mai i ka halema'i o na poino ulia, o ka mea apiki nae, ma ka manawa i hoea aku ai kela kaa, ua lele mua ka hanu o kela Poto Riko.

Aole ka kela o ka manawa mua loa i loaa ai kela ano haawina i ke kanaka Poko Kiko, elike ka hoakaka a kana wahine; ma kekahi manawa aku nei ka i hala, i ka wa e nui Ioa ai ka huhu ame ka inaina o kana kane, e maule ana oia, me ka hele o kona helehelena a haikea pu. Ua hoole loa ae kela wahine, no ka hakaka maoli ana o na kanaka elua, me ko laua mau lima, aka ma ka olelo walo no laua i kamailio ai, ahiki i kela hina ana aku o Melcado

Mamuli o kela mau hoakaka a ka wahine, i manaoio al na kanaka o ke aupuni, me he mea la, he ma'i puuwai ko kela kanaka ke kumu o ka make ana.

HAALELE KE KAHUNAPULE
PAKE I KONA EKALESIA

Ma kekahi manawa koke i hala aku nei ka waiho ana ae o ke Kahunapule Pako Rev. Tsui Hin Weng ka halepule Pake o ke alanui Papu ia ekalesia mahope o kona noho kahu ana no ia ekalesia oo ka makahiki i hala. Mamua aku o kona hookohuia ana ae i kahunapule no ia halepule he kahu mua oia no ka halepule Pake ma Hilo no kekahi mau makahiki lehulehu.

O ke Sabati hope loa ana o ka malama ana i ke anaina haipule oia ke Sabati ekolu aku Ia o ka mahina o Ianuari. O ka halepule kahiko i lilo aku ai i ke kuaiia ma kekahi manawa kokoke aku nei i hala i kekahi hui lawelawe oihana, e wawahiia ana maloko o kekahi manawa pokole ma nei mua koke aku. O kahi i malamaia ai ke anaina haipule ma ke Sabati iho nei maloko o ka Y. M. C. A., o na Pake mahope aku o ka halepule, a o kahi o na Papa Kula Sabati i malamaia ai maloko o ka hale o ka Y. M. C. A., ma ke alanui Nuuana. No ke kahua hou a keia kahunapule a nee aku ai aohe i maopopo.

Nui ka Poe Kau i na Mokulele Halihali Ohua

Koe Okoa no na Ohua me ke

Kau Ole ma ke Sabati

Aku Nei i Hala

HOIKE KA LEHULEHU
I NA MANAO OHOHIA

He Umi-kumamaiwa Manawa

a na Moku i Lele ai i ka

Lewa me ka Piha

Ua lilo ka hana lele iluna o ka lewa maluna o na mokulele, i mea ohohia nui ia e ko Honolulu nei poe, ma ke Sabati aku la i hala, no ka mea ua hele maoli ke kahua o na mokulele ma ke kahua o na mokulele ma ke alanui Ala Moana, a piha i ka poe makaikai, i hiki aku ma kahi o ka elua kaukani a oi, a he eha poe makai na lakou e hoomalu ana i ka heluhelu, ma ke kuhikuhi ana i na wahi e hoolulu ai i ko lakou mau kaa otomobile. He elua mau mokulele i hoohanaia ma kela la, ma ka halihali ana i na ohua iluna o ka lewa, a mai na hora mai o ke kakahiaka, ahiki wale no ma ka hapalua o ka hora eono o ke ahiahi, ka halihaliia ana o na ohua, me ka pau ole no nae o ka poe makemake e lele iluna o ka lewa.

He umi-kumamaiwa mau huakai a na mokulele i lele ai iluna o ka lewa ma kela la, me ka halihali ana he eha mau ohua i ka manawa hookahi, a o ka uku o ka ohua hookahi, he elima dala, a o ka loihi o ka manawa i leleia no kela ame keia kelepa iluna o ka lewa, he umi-kumamalima ame ka iwakalua minuke.

Mawaho ae o kela mau lele ana a na mokulele, ma ke ano halihali ohua, ua halihali pu ia na luna oihana aupuni, na kanaka kakau nupepa, na makai no hoi, ma ko ano he mau malihini, na ka poe i kuleana i kela mau kaa otomobile.

Ma ka hora elua o ka auwina Ia o kela Sabati, i lele ai o Mrs. Martin Jensen, maluna o kekahi mokulele, ma ke ano hoikeike, no kona makaukau ma ka hookele ana i ka mokulele, he wahine oia, na kekahi o na kanaka lele iluna o ka lewa, a ua ike maoli ia kona makaukau, mamuli o ka maalahi loa

o kana hookele ana i kona moku-
lele, ma kana mau wahi apau o ka
lele ana, me ka hookuu ana iho
ilalo o ka honua, me ka pilikia ole.

Ma ka Poaha, o ka pule aku nei

i hala, ka hoomaha ana o kekahi o
na mokulele, e halihali ohua iluna

o ka lewa, a e hoomauia aku ana
kela hana maanei nei i kela ame
keia la, a o loaa ana he manawa
maikai loa i ka lehulehu o ko Ha-
waii nei poo, e nana iho ai i ke ku-
lanakauhale, maluna mai o ka lewa.

HOOKAHI MAKAHIKI HOO-
PAAHAO NO KA HEWA APUKA

He manawa pokole ae nei i hala
ua paa mai la he Pilipino nona ka
inoa o Carlos D. Lostos i ka hopu-
ia, mamuli o kona hele e apuhi i na
makua o kekahi poe keiki, o haawi
mai iaia i dala, i kuleana ai ka la-
kou poe keiki, e lapaauia aku e na
kauka me ka uku ole.
Ua ae okoa ae kela Pilipino no
kona pili i ka hewa, i ka manawa

i hooloheia ai kona hihia, imua o ka
aha apana o Honolulu nei, ma ka
pule aku la i hala, a no ia kumu,
i hookauia mai ai ka hoopa'i ma-

luna ona, e ke kahu o ka aha, e noho oia maloko o ka halepaahao, no ka manawa o hookahi makahiki.

Ma ka ninaninau ana a ka Lunakanawai Steiner i kela Pilipino, ina paha ua apuhi mua oia i ka le-hulehu, ma ka hele ana imua o lakou e noi dala ai, ma ke ano kolohe, ua ae oia i kona hewa o ia kona hele ana e noi dala, i ka manawa e olohani ana na Pilipino limahana o na mahiko, eia nae aole ka he nui o na dala i loaa iaia, ma kela ma-nawa.

MAKEMAKEIA E HOOPAU I NA AHA APANA O OAHU NEI

Elua Mau Bila Kanawai i Hoomakaukauia no

Keia Kau Ahaolelo e Hoihoi i ka Aha

Apana ma Honolulu Nei Wale no

KE NOII MAI NEI KE KIURE

KIEKIE I NA HANA KI-PE

Lawe ka Loio Kulanakauhale Davis i na Ike no

na Hana Poholalo i Lawelaweia Imua o

Kela Kiure me ka Loheia o na Hoike


	Me na kukui. uwila o na waihoo- luu like ole, e hoomalamalama ana i ke kahua akea ame ka hokele holookoa; me na nani like ole hoi a ka maka e hoohihi ai, e hoopuni ana i ka hokele maloko a mawaho pela hoi na haneri o na haneri o na malihini, i akoakoa mai, no ka ike ana i kekahi o na hiona ano nui ma ka moolelo o Hawaii nei, i we- heia ae ai ka Royal Hawaiian Ho- tel, ma ka po o ka Poalua aku la i hala. Elike me kekahi o na halealii a ani o na aupuni o Europa, ka hoo- lakoia me na mea nani like ole, a ka naau e hoohihi ai, pela iho la i weheia ae ai keia hokele, imua o na kamaaina ame na malihini, i akoakoa aku ma kona weheia ana na kela po; a mailoko mai hoi o ka pouli, ma ke kapakai o Waikiki, i oili mai ai kekahi hiona o kela au kahiko i hala, o ia ka pae ana mai o ka Moi Kamehameha me kona mau kanaka, maluna o na auwaa, he hoikeike i haawiia ae no ka hoo- hanohano ana i ka weheia ana o keia hokele nani, malalo o ka hoo- ponopono ana a ke Kamaliiwahine Kawananakoa. Mamua ae o ke kani ana o ka ha- palua o ka hora eono o kela ahiahi, i hoomaka mai ai na malihini i ko- noia, e hoea no ka hokele, aia ma- laila ka poe hookipa kahi i kakali ai, a ua apoia mai kela poo mali- hini, me ke ohaoha, a hookipaia aku la noloko o ka hokele, me ko lakou lawe hoomakaikai ia ana ma na wahi apau o kela hokele. Ua hoea ae ka Bana Hawaii ma ke kahua o ka hokele, a ua kaa ka hanohano ia Kapena H. H. Berger, ke alakai ana i ka bana, no ka hoonanea ana i ka lehulehu me na mele like ole. I ke lumi ana ae o ka hapalua o ka hora eono ma kela ahiahi, i hookipaia ae ai na malihini o ke keena aina nui o ka hokele, a o ka nui o ka poe i akoakoa ae ma ka paina ahiahi, ua hiki aku ma kahi o ka hookahi kaukani me elua haneri Ua hoohalaia kekahi manawa lo- ihi ma ka ai ana o na malihini, a i ko lakou maona ana, i hele aku ai kela ame keia ma kana wahi i makemake ai, ma ka hele makai- kai hou ana ialoko o ka hokele, a ua hele holoholo aku la no hoi ke- kahi poe nowaho o na -ii nunui, a noluna o ke kahua. Ka Hoikeike no Kamehameha I aa malihini e luana ana ma ma wahi like ole o ka hokele, a e hoolohe ana hoi i na mele e paani- ia mai ana e ka bana, amo na ka- lapu himeni lehulehu, o ka mana- wa ia i haawiia ae ai he hoailona, no ka hoomaka ana mai o ka auwaa o ka Moi Kamehameha e hookomo iloko o ka aeone ma Waikiki. Ma ka lanai o ka hokele ma ka huli ma Waikiki, ke Kamaliiwahi- ne Kawananakoa kahi i ku ai; a i ka wa i haawiia ai ka hoailona,	no ka hoomaka ana o ka hoikeike no ka pae ana mai o ka Moi Ka- mehameha, o ka wa ia i ikeia aku ai na waa i ka pae ana mai i ka ae one, a lele mai la o Kamehameha iuka, me ka ukali ana mai o kona poe kanaka mahope ona. Elike me na mea maa iloko o kela au kahiko o na moi o Hawaii nei, o na pukaua ka poe mamua loa o ka huakai, me ka lakou mau ihe, e wanao'a ana i ka lewa, a mahope aku o lakou ka poe paa kukui, a ukali aku ka moi mahope me kona mau pukaua, na paa kahili ame ke- kahi mau mea elua me na ihoiho kukui. I ka hoea ana o na pukaua ame ka poe paa kukui ma kahi o ka aha i manaoia ai, ua hookuene pono ae la lakou, alaila hoea aku la ka moi ame kona mau ukali ma ko lakou wahi, a o ke koena aku o na hana hoikeike, o ia no na hana maa i kela au kahiko, o ia ka hula, ke olioli ame ka hookupu; me ka hoo- halaia ana o kekahi manawa, ma ka makaikai ana ame ka hoolohe ana i na hiona i malihini i keia au hou, pela hoi na mele Hawaii i lohe mau ole ia. Ka Aha Hulahula I ka pau ana o kela hana hoike- ike, ua akoakoa ae la ka nui o na malihini noloko o ka hokele, a i ka paani ana mai o ka hui hookani pila, The Dunn-McCabe Royal Ha- waiian, o ka hoomaka iho la no ia o ka hulahula ana, a he hiona nani okoa aku no kela, i hoikeikeia mai, o ia na lole nani o na wahine hula- hula, ua hao maoli mai no kela ame keia a paihi; a na hoomauia ka hulahula ana ahiki i na hora o ka wanaao, a ua hoopihaia aku ka le- hulehu o na malihini i akoakoa ae, me na manao hauoli, me ka hoomai- kai pu, no ka loaa ana ia lakou, o ae, ma kela manawa o ka weheia ana o keia hokele nani. No na makahiki elua ao nei i ha- la, ke kukuluia ana o keia hokele, a o kona mau hoolilo i hoomaopo- poia, no kona kukuluia ana ame ka hoolakoia ana, ua hiki aku ia ma kahi o ka eha miliona dala; ua lilo nae kela hoolilo nui i mea ole i ka manao o ka poe na lakou i hoala ae i keia hokele, o ka lakou noonoo nui wale no, o ia ka loaa ana o ke- kahi hokele o keia ano ma Hawaii nei, i hiki ke hookipa mai i na ma- lihini makaikai, me ka loaa ole he mau hoohalahala ana, ma na ano apau. Ma ka hoakaka pokole ana ae, ua hapai hou ia ae o Hawaii nei, he hookahi anuu ke kiekie, mai kona kulana mua mai, a ua hiki ia Ha- waii uuku ke kaena aku imua o ke ao holookoa, no ka hiki iaia ke hookipa mai i na malihini kaahele honua i na manawa apau me ka pilikia ole, ua nui na hokele i keia manawa, a ua lako i na mea hoo- nani like ole, elike me ka lakou i makemake ai.


	No ka hoemi ana mai i na hoolilo, a no ka hoomaalahi ana mai i na hana o na aha hookolokolo, eia ka Lunamakaainana O. P. Soares o ka apana eha, ke hoomakaukau mai nei he elua mau bila kanawai, no ka waiho ana ae iloko o ka ahaolelo e noho mai ana, hookahi o kela mau bila, e hoopau loa ana ia i na aha apana apuni o Oahu nei; a o ka elua o na bila, e hoamana ana ia, no ka hookohuia i elua mau lunakanawai kumau, no ka aha hookolokolo ma Honolulu nei, me ka maheleheleia o ka laua mau hana. Hookahi o kela mau lunakanawai, iaia ka hoolohe ana i na hihia ka- raima, a o ka hana hoi a ka elua o na lunakanawai, o ia no ka hoo- lohe ana i na hihia waiwai. E hookaawale pu ia ana he aha kiure, no ka hoolohe ana i na hihia mikamina, i kaokoa ae mai na aha kiure ae o na aha kaapuni, a ina he mau hoohalahala kekahi i na olelo hooholo, alaila e pii loa ana ia mau hoohalahala i ka aha kiekie, me ke komo ole iloko o na aha kaapuni. Me kela makemake e hoopau loa i na aha apana o na kuaaina aku nei ma keia mokupuni, e hoopau pu ia ana na hope makai nui, na luna- paahao, a e hoemi pu ia mai ana na makai, ma keia ano iho la, e koe ana kekahi mau dala nunui o ke aupuni, aole hoi elike me ia e ikeia nei i keia manawa. I ka hoopauia ana aku o na hope makai nui o na kuaaina, e mahele- heleia ana na apana eono e ku nei i keia manawa, iloko o ekolu wale	no mau apana, a he kapena makai ke poo o kela amo kela apana, me ua makai malalo aku o lakou. Ma ka hoakaka a ka Lunamaka- ainana Soares, no ke kumu o kona makemake ana e hoopau i na aha apana o na kuaaina, pela hoi me na hope makai nui mamuli no ia o ka maalahi loa o ka Iawe ana mai i na lawehala no Honolulu nei e hookolo- koloia ai. No ka hoopaa ana hoi i na lawe- hala ma na kuaaina, ahiki i ko la- kou laweia ana mai i Houolulu nei e hookolokoloia ai, wahi ana, ua lawa, no i elua mau halepaahao e kukuluia. O na hoolilo o na aha hookolo- kolo apana eono ma keia mokupuni, no ka makahiki aku nei i hala, ua hiki aku ma kahi o ke kanaono kau- kani dala, me ke komo ole iloko o kela huina, na lilo no na hale hoo- kolokolo ame na halepaahao; a o na loaa mai kela mau aha apana mai no ka makahiki i pau, he $12,500 wale no; a ina no ka holo o ka hoo- loli i manaoia, alaila e koe ana ma kahi o ko kanalima kaukani dala o ka makahiki i ke aupuni. Ha ka oleloia, ua kakoo ikaika ka loio kulanakauhale i keia hoo- loli i manaoia, pela hoi me kekahi poe loio o keia kulanakauhale, a ma ka hoihoi ana mai i ka hookolo- koloia o na hihia apau i Honolulu nei, e pau ana ka hiki ana i na loio apana ke ku imua o na aha, aka e kaa aku ana na hihia apau iloko o na lima, o na loio i loaa ka lai- kini piha, e ku ai imua o na aha hookolokolo apau.


	Mamuli o ka hooko ole ia o kona makemake, o ia ka hoopau ana aku i ke Kapena Makaikiu Kellett ame ka Lukanele Makaikiu Ross, mai ka oihana makai aku; ua waiho okoa ae ka Loio Kulanakauhale Davis imua o ke kiure kiekie ma ka auwi- na la o ka Poalima iho nei, i na kumu hoohalahala, no ka lawelawe- ia o na hana kipe ame poholalo ma keia kulanakauhale, i pili aku i ka piliwaiwai, ke kuai waiona ame na hale o na hana hoohaumia. Oiai nae, he meahuna, na hana apau e lawelaweia ana e ke kiure kiekie, aole he mau mea i hoikeia ae i ke akea, ma kela la, a ua ma- naoia, e hala ana he mau pule lehu- lehu, a kela kiure e ninaninau a e noii pono ai i ka oiaio, o na kumu hoohalahala apau, mamua e ka hoi- keia ana ae o na mea a lakou i hooholo ai. Mahope iho o ka hoolohe ana o kela kiure i na oleloike, e pili ana i kekahi mau hihia karaima i wai- hoia ae e ka Hope Loio Kalana Brooks, i hoea kino ae ai ka Loio Kalana Davis, a waiho aku la i kana mau hoohalahala, o pili ana no na hana kipe ame poholalo i lawelaweia ma koia kulanakaahale. No ka hooiaio ana i kana mau kumu hoohalahala, he mau hoike lehulehu, ka i hoea ae imua o keia kiure. O ka hoike mua loa i nina- ninauia, oia o Mrs. Elizabeth Wong, aole nae i hoikeia ae kana mea i hoakaka aku ai imua o kela. kiure, no ka hora hookahi kona manawa i nokeia ai i ka niele mamua o kona hookuuia ana mai. He hookahi hou ae hoike i noke- ia i ka niele, he Pake nona ka inoa	o Yuen Ching, o kela ka hoike hopu a hookuu ke kiure ma kela la; a he mau hoike hou ae no kekahi, aole nae i ninaninauia. l kulike ai me na mea i loheia ae ma ka hale hookolokolo, he hoo- pii ka Mrs. EIizabeth Wong i hoo- komo ae ai iloko o ka aha kaapuni. ma ka la 18 iho nei o Ianuari, ku-e ana i kana kane, a e koi . e haawi kaokoa ia aku kona ' - wina malama ola; ua waihoia ' nae he dimara e ke kane no k koopii, a ke waiho nei ka hiha i- o ka aha, no ka hooloheia aku. Ma kela manawa ka a Mrs. ^ - o ka hookomo ana ae i kana li'" e ku-e ana i kana kane, ua hoa'^ aku oia imua o na luna oihana o ka aha, no ka maikai ole o na hana a kana kane e pili ana nona, a ua hoike pu ae no hoi oia, no ka lawe- laweia o na hana piliwaiwai ma ke- ia kulanakauhale, ame kekahi mau hana hakihaki kanawai e ae. No na mea e pili ana i kekahi mau hana i loheia ae, no kona hoao- ia ana o ki-pe, ua hoakaka ae ka Loio Kalana Davis, mahope iho ka o kona kohoia ana a puka i loio ka- lana, ua hoea aku la kekahi mau akena a haawi aku la iaia, mai ka $250 a i ka $1000 o ka pule, e waiho malie oia i kekahi mau hana pili- waiwai, aole a hoopilikia wale aku. Ma ka manawa ka a kela nau akena o ka poe pilawaiwai i hoea mai ai no ke ki-pe ana i ka Loio Kalana Davis, ua hoike pu mai la- kou iaia, ua pau na hana i ka hoo- ponoponoia, me kekahi poe e ae, a oia wale no koe, e kakali wale ana no lakou o konu ae aku, o ka pau no ia o ka pilikia.

MAKE KANA BEBE ME

KONA MAOPOPO MUA OLE

Ma ka hapalua o ka hora elua,

o ka auwina la o ke Sabati iho nei

i hoea ae ai o Oliver Kauhane, no
ka halema'i o na poino ulia, me ka-
na bebe o umi-kumamakahi wale no
mahina, me kona makemake i na
lapaau aua a na kauka o kela hale-
ma'i, me kona maopopo mua ole,
ua haalele mai ka hanu ola i kaua
bebe, o ka mea nao i ikeia, aole
e kala kana bebe i make ai, a ua
lilo kela mako ana, i kumu hoo-
kaumaha loa aku i ka manao o
Mr. Kauhane.

Aia ma Kakaako ae nei ko Oliva Kauhane waiho i noho ai, ma ka Helu 860 Alanui Moiwahine, mai kela wahi mai kona helewawae ana nae ka hii no i kana bebe, no ka halema'i o na poino ulia.

Iaia i hoea ae ai no kela halema'i

o George Linn, ka mea o noho ana,
a imua ona o Kauhane i hoakaka
aku ai, i ke kumu o kona hoea ana
aku, o ia hoi, ua loaa kana bebe

i ke kunu, he hora hookahi mamua
aku, inai ka uuku mai kela kunu
ahiki i ka nui Ioa ana, eia nae ma.
hope mai, ua noho malie loa kana
bebe aole he kunu hou.

No ka makemake nae e ike i ka pilikia i loaa i kana bebe, ua koi aku la o Kauhane ia George Linn e naoa mai, a o ka mea i ikeia, i ka wa i nanaia iho ai kela bebe, aole e kala i make ai, a oiai be maloo kela me kekahi kauka ole nana i lapaau, nolaila ua laweia aku ka bebe no kahi waiho kino o ke aupuni ma ka papa ola; me ka hookaumaha Ioa ia aku o ko Kauhane manao, no ka hoea ana mai o kela hopena maluna o kana bebe, me ka ike mua ole o kana wahine.

NU IOKA, Jan. 30—Ua hoikeia ae i keia la ko Charles Chaplin ola loa ana ma'i mai i loaa ai ma kekahi manawa koke aku nei i hala. I nei manawa ke hoomakaukau nei ke kanaka hoomakeaka e hoi aku i Kaleponi ma kekahi manawa no ka paio ana aku i ka hoopii okimare a kana wahine, Lita Grey Chaplin, o ka hookomo ana aku i ka aho, aka nae, aole ona manao e kauohaia mai ana oia e kona mau loio mai Kaleponi mai no ka hoi ana aku a hala kekahi manawa.

KE OILIILI MAI NEI

NA LONO PILI KALAI-
AINA MA HAWAII

I kulike ai me kekahi meahou o ka hoounaia ana mai i keia kulanakauhale mai Hilo, Hawaii mai, e hoakaka ana ia, no ka hoopuka ana ae o na nupepa o kela kulanakauhale, no ka malamaia ana o kekahi mau halawai kukakuka ma-lu, e kekahi mau alakai o ka aoao Repubalika, iloko o na pule aku nei i hala.

Ma na mea i hoakakaia ae e kela mau nupepa, no ka manao nui o kela, mau halawai kukakuka i malamaia ai, no ka hoomakaukau e ana no ka ia, no ka hoouka kalaiaina, e hoea mai ana iloko o, ka mahina o Okatiba ae nei, ma na mea e pili ana i ke kulana lunahoomalu no ka papa o na lunakiai o ke kalana o Hawaii; eia nae, i ka mauawa ka i uiia aku ai na alakai na lakou i malahia i kela mau halawai, ua hoole mai la lakou, no ka malamaia ana he mau halawai kukakuka ma-lu, pela hoi ka maopopo ole ia lakou, o kekahi mau hana i hoolalaia, no ke ku-e ana aku i ka mea e noho lunahoomalu nei no ka papa lunakiai i keia manawa.

O kahi ka o ka oili mua ana ae

o kela lono, e pili ana no na hala-
wai kukakuka i malamaia, mai Ha-
waii Komohana mai no ia, a o na
alakai o kela mau halawai, oia o
Julian Yates ame Ernest Akina.

O ka manao nui ka o ka malamaia ana o kela mau halawai kukakuka, no ka hookuikahi ana no ia

i na Repubalika, o Hawaii Komo-
hana, na Repubalika i kaa aku,
malalo o na alakai ana a Yates
amo Akina; ua ikeia ka ka mahae
o na Repubalika ma ke kau koho
aku nei o na hoa o ka ahaolelo.

Hookahi ka manao nui o kela ake ana e hoolokahi i na Repubalika o Hawaii Komohana, i loaa ai ka ikaika ia Julian Yates, no ka holo ka-e ana ia S. M. Spencer, no ke kulana lunahoomalu o ka papa, ma keia kau koho baloka wae moho ae, o hoea mai ana iloko o ka mahina o Okatoba; eia nae i wahi ka o haawi aku ai o Akina i na kakoo ana i kela makemake o Yates, he mea pono e loaa aku kekahi mea ma ko Akina aoao, i pana'i no kana mea e hana mai ai no Yates.

Oiai ka kela mau lono hoeueu pili kalaiaina, e oiliili ae la mai Hawaii Komohana mai, aole . no i nele o Hawaii Hikina, ia anoano hookahi, aia no ka na alaka ma kela hapa o Hawaii, ke hoomakaukau mai la i ka lakou hoonee kalaiaina, no keia nee ana aku o ke au o ka manawa.

Ma ke mea ano nui nae e hoomaopopoia aku nei iloko o keia manawa, e ala mai ana ka o W. J.


	HOIKE KA OIO KALANA DAVIS I KE KUMU E PAU AI O KELLETT Oiai ua ili aku ke ko'iko'i ma- luna o ka Makai Nui Desha, ka paa ana ame ka hoopau ana i ke Ka- pena Makaikiu Kellett ame ka Lu- kanela Makaikiu Ross, mai ko laua mau kulana aku, me kona maliu ole aku i na hooikaika ana a ka Loio Kalana Davis, e hoopau i kela mau kanaka, mahope o ka malamaia ana he mau halawai kukakuka mawaena o laua, ame na hoa o ka papa luna- kiai ame ka Meia Arnold, ma ka pule aku nei i hala, ua oili okoa ae nei ka Loio Kalana Davis iwaho, a hoike i na kumu, o kona makemake ana o kaawale aka na makaikiu i hoikeia ae nei maluna. Ma ka aoao nae o ka Makai Nui Desha, aohe ana mea hou aku e olelo ae ai e pili ai no kela mau kanaka, ua kaohi no oia ia laua e paa i ko laua mau kulana, elike no me kana i hoakaka ae ai, ma ka po hope loa o ka malamaia ana o ka halawai kukakuka. No ka Lunakiai Pacheco hoi, ua hoakaka ae oia i kona manao, e ka- koo loa ana i ka Loio Kalana Davis, no ka hoopau ana i kela mau ma- kaikiu, malalo o na kumu ame na ike, i waihoia ae imua o ka halawai kukakuka, e ka Loio Kalana Davis. Hookahi kumu a Davis i hoakaka ae ai no ka hiki loa ke hoopauia aka kela mau makaikiu, o ia no ke ku-eia ana o na kanawai, i pili i na lawe- hala i hoopaaia, no ka ninaninauia aku o ko lakou mau hihia. Maloko o ka buke moolelo o na lawehala i hopuia no ka ninaninauia aku, he lehulehu wale o lakou i paa- ia a oi aku mamua o na hora he kanaha-kumamawalu, a ua hookuu- ia aku kela poe, me ka loaa ole o kekahi kumu hoopii e ku-e ana ia lakou. Ua hoakaka pu ae no hoi o Davis, aia ka maloko o ka buke moolelo o ka poe i hopuia no kekaki mau hihia, aole he mau hoakaka, no ka hookuuia, a i ole no ka hookolokolo- ia paha o kela poe, alaila kuhikuhi mai la oia i na kanawai, i kaa aku ai kela mau luna oihana malalo o ko laua ahewaia no ke ku-e i ke kanawai. Ua hoike ae ka oia, i kela mau mea imua o ka Makai Nui Desha, a imua o na hoa o ka papa o na lunakiai, eia nae aole he maliuia aku o kana hoakaka a o ia kana i olelo hou ae ai, aole oia i ike i kekahi kumu maikai e hoomau hou ia aku ai o Kellett ma ma ko laua mau kulana, me na mea a lana i hana maoli ai no, i paa i ke kakau- ia maloko e ka buke akoluia.-	EKOLU I HOOPIIIA AE E KE KIURE NUI ELUA I HOOKUUIA Ma ka noho ana o ka aha a ke kiure o ke teritore ma ka pule aku la i hala he ekolu mau hihia i ikeia ka oiaio o ka hewa a elua i ikeia aohe hihia elike me ka hoike i waihoia ae i ka Lunakanawai Kaa- puni Massee e ka Lunahoomalu. Ro- bert Horner, ma ka Poalima i hala, a ma ke kakahiaka nai o ka Poaono i hooloheia ai na pane a ka poe i hoopiiia ae. O na lawehala no lakou na pala- pala hoopii oiaio i hoihoiia ae i ka aha o ia keia: Henry Phillips i hoopiiia ae ai no ka hoololi ana me ka manao kolohe ma o kona lawe ana me ka aihue i ke kaa otomobile i onaia e Mrs. Ramon Rodrigues ma ka la 20 o Ianuari, 1927, me ka ike a ae ole aku o ka mea nona ia wai- wai. O Barcillo Bilyale i hoopiiia ae ai no ka hoeha, a no ka hoeha ana me ka mea eha ku i ka make ma o kona hahau ana ia Mauna Mele me ka pahi ma ka la 22 o Nove- maba, 1926. Adriano Lauron i hoopiiia ae ai no ka hewa moekolohe ame ka wahi puupaa he hewa i hanaia maluna o ke kino o kekahi kaikamahine uuku ma ka oleloia malalo iho o ka 16 kona mau makahiki, a ma ka la 4 o Ianuari, 1927 i hanaia ai ia ka- raima. O na kanaka no laua na hihia i hookuuia ai e ke kiure nui oia keia: Baptiste Vele, i hoopiiia ae ai no ke oki ame ka hoeha ana ia Jesus Sedenio Morales, ma ka la 1 o Ia- nuali o keia makahiki, me ka pahi. O Paulo Kaai, i hoopiiia ae ai no ka hoeha ame ka hoeha me ka mea eha ku i ka make. Ma ka hoopii i hookomoia ae ai i ka aha nona ua ku'iia o Rachel Shaw Kaai a ua hahauia ka oia me ka hamare, o ke kumu mai o ka ulu ana o ka hoopaapaa mawaena o laua a hoo- hanaia na mea eha, elike ae ia o ka huaiia ana ae ma ka manawa o noho ana ka aha kiure, no ke aloha mai a ulu ka inaina ame ka lili. Ua pau nae keia pilikia mawaena o laua mamuli o ko laua hoomareia ana maloko o ka aha ma ke kaka- hiaka o ka Poaono. Ua hookuuia o Kaai e ke kiure nui mamuli o ko ka wahine hoike ana ae ua hoololi oia i kona manao aole ona makemake o kauia mai ka hoopa'i maluna o ke kane i lilo iho la i kane-mare nana. Na ka Loio Kulanakauhale Brooks keia mau hihia elima a pau i waiho ae imua o ka aha.


	HOOPOINOIA HE KAIKAMAHINE OPIO He kaikamahine opio Hawaii o ka hele ana i ka hana ma ke ka- kahiaka o ka Poakahi iho nei; ua pulapuia nae oia e kekahi kiakaa otomobile, a o ka hopena, ua lawe- ia oia noloko o kekahi hale inu ii o na Kepani ma ke alanui Nun- auu, a mahope o kona hoohaumiaia ana, i haaleleia ai ma kela hale, a holo aku la ka mea nana oia i hoo- poino, o kela kana moolelo o ka hoike ana ae ia Miss Sadie C. Ster- ritt, o ke kula hoopololei o na kai- kamahine na Kamoiliili ae nei, iaia i huli hoi aku ai no kela kula, ma ka auwina Ia o ka Poalua mai. Wahi a kela kaikamahine opio, iaia ka e hele ana i ka hana, na koi mai la kekahi kiakaa otomobile iaia, e kau aku maluna o kona kaa, a no kona manao, aole he kolohe iloko o kela kanaka, ua ae aku la oia i kana noi. Ma kahi ka o ka lawe pololei iaia no kalu o kana hana, ua hoihoi mua aku la kela kiakaa i kekahi hoa- hanau no kona home, alaila lawe aku Ia i ke kaikamahine opio no kona home, a malaila i hoohainuia ai ke kaikamahine opio i ka wai- ona, a kupouli kona noonoo, a mai kela wahi mai, i laweia aku ai oia, no kahi o kana hana. I kela kaikamahine ka o ka lele ana aku mawaho o ka puka-pa o ka hale o kona haku hana, aole e hiki iaia ke hele pololei, ua lulu- -n5 iho la ka hana a ka waiona ma-	luna ona, nolaila hoi hou mai la oia noluna o ke kaa, me ka manao, ina paha e loihi aku ka manawa ana e holoholo ai, e mahie ae ana kela hoopoluluhi. Ua loihi no ka kela wahi o ka holo ana o ke kaikamahine opio, aole nae he hoi mai o kona noonoo maikai, nolaila noi okoa aku la oia i ke kiakaa e hoihoi iaia. no kahi o kona hoaloha. Ma ka hora ewalu ka o ke ahiahi ana iho, ua hoea hou aku la no kela kiakaa, no ke kii ana iaia, a ma kahi nae o ka hoihoi pololei no ko- na wahi, ua laweia aku la oia no ka hale inu ti o na Kepani ma ke alanui Nuuanu, a malaila oia i paa- ia ai ma kela po, ua lilo ka kana mau ku-e ana aku i na hana a kela kanaka, i mea waiwai ole. Iaia o ka puoho ana ae ma ke- kahi la mai, ua hala aku kela kia- kaa no kahi i maopopo ole iaia, a e ole kekahi wahine Kepani, nana i haawi mai iaia i kekahi dala, no ka uku ana i ke kaa nona e hoi ai. Ma ka hoakaka a Miss Sadie Sterritt, aole ka kela o ke kaika- mahine mua loa i laweia uo kela hale inu ii, aka he nui a lehulehu wale na kaikamahine i hoopoinoia ma kela ano iho la, a o na kiakaa otomobile no, ka poe na lakou e halihali i na kaikamahine opio ma- laila, a ua hoea kino ae o Miss Sterritt imua o ke keena o ka loio kuhina, me kona manao aua, aolo he hana hou aku i koe, o ka lawe wale mai no i kekahi hoopii, e ku-e ana i kela kiakaa, nana i hoopoino i keia kaikamahine opio.

Serao, a holo ku-e i ka Makai Nui S. K. Pua, a o na moho hoi e nanaia aku nei, no ke ku-e ana ia S. K. Spencer, no ke kulana lunahoomalu o ka papa, oia o Julian Yates, Eugene Lyman a malia o Bill Vannatta kekahi no ka aoao Repu-

balika lakou apau, a ma ka aoao Demokarata hoi, e holo hou mai ana no ka o Harry H. Allen.