| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | |
| | | Nupepa Kuokoa KE KILOHANA POOKELA KA LAHUI HAWAII | | |
| | | Ka Nupepa Pookela o na
Nupepa Hawaii | | |
| | | Hoopukaia i na Ka kahiaka
Poaha Apau | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | BUKE LXVI—HELU 7 NUPEPA KUOKOA, HONOLULU. T. H. POAHA, FEBERUARI 17, 1927 NA HELU APAU, 6450 | |
| | | |
| | | KE NOIIA MAI NEI KA HANA HOOPAE MA-LU I KA OPIUMA Loaa Kekahi Mau Ike no ke Kokuaia Ana o Kela Hana Hoopae Ma-lu e ka Poe Hana o na Uwapo me ka Holopono Loa | | |
| | | KAU KA WELI I KA POE O NA
KUAAINA NO NA HANA POWA Manaoia na Kekahi Paahao Holo Mahuka i Lawelawe i na Hana Powa Nana i Hookau i ka Maka'u i ka Poe o na Koolau | | |
| | | Lilo i Kekahi
Kaikamahine
Kepani ke Eo Aha i Oia i ka Makana Helu Ekahi ma ka Hookuku | | |
| | | HE ELUA HANERI KAUKANI DALA KE POHO O KA PAUAHI Lilo Kekahi Hale o ka Oihana Koa ma Luke Field i Puulehu ma Kekahi Pauahi— Pakele Nae ka Hale Hoahu Pauda | |
| | | Weheia ke Kau
o ka Ahaolelo
o ke Teritore Nee na Hana o na Hale Kaukanawai a Elua Imua me ka Holopono | | |
| | | |
| | | |
| | | Haiolelo Waiona LOAA KA MAKANA O
HANERI DALA IAIA He Kaikamahine no ka Mea i Kaa ai Iaia ka Makana Helu Elua Maiwaena mai o na moho he ewa lu ka nui i komo ma ka hookuku haiolelo, e pili ana maluna o ke kumuhana hookapu waiona, o ka malamaia ana maloko o ka halepule o Kaukeano kahiko, ma ka po o ka Poakahi iho nei, i kaa ai ke eo o kela hookuku ana, i kekahi mau kaikamahine elua, ma ko laua ahai ana i ka makana helu ekahi ame ka ma-
kana helu elua. Ua kaa ke eo o kela hookuku ana ia Miss Hanaye Yoshida, o ke kula kiekie o Hilo, me ka lilo ana iaia o ka makana, o hookahi haneri dala, a o ka helu elua hoi, ua kaa ia Ruth Chinn o ke Kula McKinley, me ka loaa ana iaia he kanalima dala ukumakana. O ka makana helu ekolu o iwakalua-kumamalima dala, ua lilo ia Yoshiomi Hirata o Honokaa, Hawaii, a ua kaa hoi ka makana helu eha he pila gita ia Michael Ahu o Waimea, Kauai; a ua haawiia hoi he medala hoohanohano i ka poe haiolelo apau loa, he medala gula i ka mea i kaa ai iaia ka helu ekahi, a he medala dala i ka nui ae o ka poe haiolelo. He mau kumuhana like ole wale no ka poe haiolelo maluna o ka ninau hookapu waiona, i hoakaka ae ai ma ka lakou mau haiolelo, a ua hooloheia aku ka lakou mau kumu apau o ka waiho ana mai no ke ino o ka waiona, ame na hopena maikai, mamuli o ka hookapuia ana o ka waiona, me na manao ohohia e ka lehulehu. Ua hele oloko o ka halepule o Kaukeano a pilia i ka poe makaikai, aole he noho kaawale iki, a ua kuku okoa kekahi poe iluna, a o Kiaaina Farrington ka mea nana i noho hoomalu i kela aha hookuku haiolelo. Mai ka mea haiolelo mua mai, ahiki i ka mea hope loa, aole i lilo ka lakou mau haiolelo, i mea uiha no ke anaina, ma ka hoolohe ana aku; aka ua hoopihaia lakou me na manao ohohia oiai he okoa no na kumuhana amo na kumu a kela ame keia haiolelo o ka hoakaka ana mai, no ka ninau hookapu waiona. O Miss Yoshida, ka mea hope loa o ke ku ana mai o haiolelo, a o kana kumuhana, o ia no ka "Hookoia o ko Kanawai." Me ka hoonuinui olelo ole, a i ole ia hoolalau ae paha i ke ano o kana kamailio ana, ua hoike mai i kona manao maluna o kana kumuhana, e ae ana, no ka hooko ole ia ana o ke kanawai hookapu waiona. ma ke ano i makemakeia, aka nae aole o kela wale no ko kanawai i hooko ole ia, aka o na kanawai e ae no kekahi, elike me ke kanawai pili i na kaa otomobile ka hookani i na pahupahu, ame kekahi mau ka-nawai e ae he nui. | | |
| | | |
| | | |
| | | | | | | | | | Iloko o na pule aku nei i hala, ua hookauia aku ka weliweli ma-luna o ko na kuaaina poe, e noho ana mawaena o Waimea ae nei ame Kahuku, mamuli o na hana powa amo ka aihue i lawelaweia ma kekahi mau home, me ke kau ana aku o na manao hoohuoi o na luna oihana o ke aupuni, na kekahi paahao mahuka o John Peters, a i ikeia hoi ma kekahi inoa e ae o Louis Can-dido, kela mau hana. He mau pule lehulehu ae nei i hala, ua holo mahuka aku la kela paahao mailoko aku o ka halepaahao, me kona paa ole i ka hopuia a oiai, ua noho mua o John Peters maloko o ke kula hoopololei o na keikikane ma Waialee, me kona ka maaina i na wahi apau e pili kokoke ana ma kela kula, pela iho la i manao loa ia ai, o kela paahao no ka mea nana na hana karaima lehulehu i lawelaweia ma kela apana O kekahi o na hana i hoolalaia e ka mea hana karaima, o ia no ka paila ana i na pahu halakahiki, ma ke alanui e holo ai na kaa otomobile, ma kahi kokoke i ka hale hoolulu kaaahi ma Waimea, ina nei no ka hooku'i o kekahi kaa otomobile i kela mau pahu i pailaia; ma na mea i koho wale ia aku, e powa maoli ia ana, ka mea nona ke kaa otomobile, e ka mea kolohe. Hookahi ka kumu o ka hoopahu'aia ana o kela manao o ka mea kolohe, o ia no ka poino ole ana o kekahi kaa otomobile; no ka mea ua ike e ia kahi o ka pilikia, a ua hoopaa mua ia ka holo o ke kaa, me ke kiiia ana aku o na pahu e hookaawale mai ke alanui mai. He elua ka pule i hala aku nei, he ekolu mau kaia otomobile o ka holo ana mai Waialua mai no Kahuku, ma ka po o ka Poaono, a i ka hoea ana o kela mau kaa ma kalii e kokoke ana i ka hale hoolulu kaaahi ma Waimea, ma kahi e moe palua ana na alahao, hookahi alahao no kahi kanu halakahiki; ua ike aku la ke kiakaa nona ke kaa otomobile mamua loa, i ke ku o ka paila o na pahu aolo he mau halakahiki oloko, iwaena o ke alanui. Ua hoopaa oia i kona kaa me ka hikiwawe loa, pela hoi me na kaa otomobile mahope aku, i hoopaa pu ai i ka holo, a lele aku la na kiakaa ilalo, no ke kiola ana i na pahu i kahi e. Ma na mea i manaoia, ina he hookahi walo no kiakaa otomobile, | o ka holo ana ma kela manawa, ina ua lawelaweia ka haui powa maluna ona, me he mea la, ua hoolala ka mea kolohe, e lawelawe i kela hana, o ke kumu ia o kona waiho ana i na pahu i ke alanui, a i ka manawa e lilo ai ke kiakaa i ke kiola i na pahu, o kona mnn." . ia o powaia ai; ua hoopahu'aia i'-kela hana powa, mamuli o ka '; ana aku he ekolu mau kaa i kanawa hookahi. Aole ka o kela wale ae la ' hana nana i hookau aku i ko weli i na kanaka o na kuanl kela mau wahi, aka he nini-okolu kekahi i komo aihue W ka lilo ana o kekahi mau nui . i ka piko pau iole. Maloko o kekahi home, he imUi-olelo ka mea i aihueia, me na papa leomele, he kanaono ka nui; a o na waiwai hoi i lilo i ka aihueia mailoko aku o kekahi mau home e nn malaila, he mau huluhulu me na 'iako moe e ae. He nui ua home ma Kawela, eia no na ona no lakou kela mau home i Honolulu nei kahi i noho ai, i nanaia, ina paha he mau waiwai kekahi i lilo i ka mea powa, a ua ikeia ke komoia ana o kekahi mau hale, a ua lilo aku no he mau waiwai a no ka paa loa o kekahi mau pukai e hiki ole ai i ke kolohe ke Momo iloko o na rumi pela iho la i hoopilikia ole ia aku ai kekahi mau waiwai makamae. Ma ka oleloia, ma Hawaii e John Peters, a o Louis Candido hoi ma kekahi inoa kahi i noho ai, a ma kela mokupuni oia i lawelawe ai i kekahi hana powa, a no kela karaima i hoihoiia ai oia no ke kula hoopololei ma Waialae, a malaila mai noloko o ka halepaahao. Oiai e noho ana maloko o ke kula o Waialee, i holo mahuka ai oia mailoko mai o kela kula a noho maloko o kokahi ana ma ke kuahiwi, a i kona paa ana i ka hopuia mahope mai, ua loaa aku he mau waiwai lehulehu ana o ka aihue ana mailoko mai o kekahi mau home, u) i hoahuia eia maloko o kela ana. Mamuli o ka hoomaopopoia ana o Louis Candido kekahi o na paahao ino loa, e hoohakalia ole iho ai i ka lawelawe ana i na hana karaima ua lilo i hana na na makai o na kuaaina aku nei, ka makaala loa ana i kela paahao, a ua hoolakoia aku hoi na keena oihana o na hope makai nui apau, me na kii o kela paahao. | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | Ma ka hora elima me kanaha-kumamalima minuke o ke ahiahi o ka Poakahi iho nei, i holapu ae ai ke ahi i kekahi hale o ka oihana koa ma Luke Field i hiki aku na poho i kohoia, ma kahi o ka elua haneri kaukani dala; me ka nui pu o na poho i kau aku maluna o na koa, ma o ka pau ana o ko lakou mau lole ame na pono kino i ke ahu O kahi o ka hoomaka ana ao o ke ahi e a, mawaena o kaupoku ame ke kilina a oiai aia maluna aku o ke kilina, ka pahu waiwela kahi i waiho ai, ua manao wale ia, mamuli mai o kekahi mau meahana hoowela i ka wai, ke kumu o ka a ana o ke ahi, nana i hoopoino i kela hale. E pa ana kekahi makani me ka ikaika mai ke kukulu hikina-hema mai ma ka manawa i ikeia ai ke ahi iluna o kaupoku o ka hale, a na kela makani i hoohikiwawe aku i ka a ana a ke ahi i ka hale holookoa, a iloko o na minuke he umi-kumamalima wale no, ua puni ae la ka hale i ke ahi mai kekahi aoao a i kekahi . Ma ka oleloia, ina ka o kela makani e pa ana, a mai kekahi aoao mai, aole he ahailono no ka nui ae o na hale oihana koa, aole nae pela, ua hoopakeleia kela mau hale, oiai he wahi okoa loa, kahi a ka ula o ke ahi e laweia la e ka makani. Ma kahi he hookahi haneri kapuai ka mamao mai ka hale pauahi aku, e ku ana ka hale hoahu pauda, ua haawiia ke kauoha i na keu apau, ame na koa luina o Puu- | loa, e hooikaika ma ke kinai ana i ke ahi, a mamuli nae o ka oi loa o ka ikaika o ke ahi, aole he mea hiki i na koa ke hana aku no ka hale pauahi, aka ua hoohuli lakou i na hooikaika ana, no ka hale waiho pauda ma ka ninini ana i ka wai, i olo ai e a ia e ke ahi, a ua holopono ka lakou hoao ana. Ma ka hora eono a oi o kela ahi-ahi, ua hiki loa ke ikeia ka ula pu o ka lewa i ke ahi, mai Honolulu aku nei, a aole i nalohia aku kela hiohiona, ahiki i na hora o ka po ana iho. He hookahi haneri me kanalima ka nui o na koa maloko o kela hale; he kakaikahi loa ka poe o lakou i hiki ke hoopakele i ko lakou mau pono aahu, o ka nui o na koa, ua koe ko lakou mau lole i ka ili. Hookahi ka koa, i poho he elua haneri dala ma ka bila, no ka mea ua hookomo oia i kela mau dala, maloko o kona wahi waiho lole, ua hiki ole nae iaia ke hoopakele iloko o ka manawa pokole; oiai ke ahi e holapu ana i ka hale holookoa. Ua kukuluia kela hale, he elima makahiki ae nei i hala, no ka noho ana o na koa he elua haneri me kanalima, aka nae ma ka manawa o ka pau ana i ke ahi, he hookahi wale no haneri me kanalima koa o noho ana malaila. Oiai he nui hou ae no kekahi mau hale ma ke kahua hoomoana o ka oihana koa, ua hoihoiia aku kela mau koa he haneri me kanalima, maloko o kela mau hale, no ka noho ana malaila, ahiki i ka wa e paa ai he hale hou i ke kukuluia. | | | | | | | | | |
| | | KOHOIA NA LUNA NA LAKOU E HOOMALU Koho pu ia na Komite Ame na Limahana o Kela Mau Hale Kaukanawai Ma ka hora umi o ke kakahiaka o nehinei, i weheia ae ai ke kau o ka ahaolelo umi--kumamaha o ke teritore o Hawaii nei, ma ka lawe ana ae o Senatoa Robert Hind o Hawaii, i ka noho peresidena ana no ka manawa i ka aha senate, pela hoi ka noho hoomalu ia ana o ka hale o na lunamakaainana o ka Hon Herbert N. Ahuna, o Hawaii Hikina. Ua kaa ka noho hoomalu ana i na hale kaukanawai a elua, i kela mau hoa hanohano ae la o ka ahaolelo, mamuli o ka loaa ana ia laua pakahi na baloka kiekie, i kulike ai me ka makemake o ke kanawai kumu o Hawaii nei. Na ka Rev. James K. Akimo, i kalokalo ae i ke Akua mo ka pule mamua o ka wehe ana o ka aha senate, a na ka Rev. Wm. Kamau hoi i wehe i na hana o ka hale o na lunamakaainana me ka pule o keia na kahunapule elua, i kohoia, no ke kau o keia ahaolelo. I kulike ai me na hana maa lawelawe mau ia ma na kau ahaolelo aku nei i hala, ua lilo i na lunahoomalu no ka manawa, ka hoakaka ana mai i kahi o ke kanawai kumu, e pili ana i ka noho ana o ka ahaolelo, alaila ua kohoia i kakauolelo no ka manawa, no kela ame keia hale kaukanawai, me ke kaheaia ana o na inoa o ka poe i kohoia i poe kaukanawai, a i hoea ae ma kela la. Mahope o ke kahea inoa ana, i kohoia ai na komite, no ka nana ana i na palapala hookohu o na hoa. Ma ka waiho ana ae o kela komite i ka hoike e apono ana i na hookohu o na hoa apau i akoakoa ae, i kohoia ai he komite no ka hoike ana aku i ka lunakanawai kiekie, ua noho ka ahaolelo, a e hele mai oia e hoohiki i na hoa kaukanawai. Mahope o ka lawelaweia ana o ka hoohiki oihana e ka lunakanawai kiekie, no na hoa o na hale kaukanawai a elua; i nee aku ai na hana o kela mau hale imua, ma ke koho ana i na luna paamau no kela ame keia hale. Oiai ua malamaia he mau halawai kukakuka mamua ae o ka weheia ana o ka ahaolelo, ua pau mua na luna i ka hooponopono, a ua lilo ko lakou kohoia ana, i hana maalahi, me ka hoala ole ia aua mai o na ku-e ana ma kekahi ano. O keia malalo iho nei, na luna i kohoia no ka aha senate: Peresidena, Robert W. Shingle. hope-peresidena, Ernest A. K. Akina; kakauolelo, Albert E. Loyl; hope-kakauolelo, Mrs. Ellen Dwight Smythe; elele, Alfred Viveiros; Adam Pali, kokua elele; John Kalama, kokua | | | | | | | | | Mahope o ka hakilo ame ka noii pono ana ma ka aoao o na luna oihana federala no kekahi mau mahina lehulehu ae nei i hala, i loaa aku ai na ike, no ka hookomo nui ia ana mai o ka opiuma iloko nei o keia kulanakauhale, ma na alahele lehulehu; me ke kokua ana o ka poe na lakou e kiai nei i na uwapo no ka holomua o kela hana hoopae ma-lu i ka opiuma, me ka lawelawe pu ia nae o kekahi mau hana apuhi, ma ka aoao o ka poe i waihoia aku ai na kini opiuma, no ka lawe ana no na wahi i manaoia. Iloko o ka makahiki aku nei i hala, mai ka mahina mai o Okatoba, i hoomakakiu ai na kanaka o ka oihana kukeawa, pela no hoi na luna oihana o ke keena hopuhopu opiuma, ame na kanaka o ke keena o ka loio Amerika, i ka hoopaeia mai o ka opiuma ma ka uwapo 7, a o ka hua i loa. mai ma ka lakou hoomakakiu ana, o ia no ka paa ana o na ini opiuma he 415 i ka hopuia, maluna o ka uwapo, i hiki aku ka waiwaiio o kela mau kini opiuma, ma kahi o ke kanaono kaukani dala. I kulike ai me na hoike i loaa ae i na luna oihana federala ma a uei nei mai Kina mai ka ka opiuma o ka hoounaia ana aku i Kapalakiko maluna o ka mokuahi Cleveland, iloko o ka mahina o Okatoba, a i ka hooleleia ana ma kela kulanakauhale me ka maalahi loa, ua hookomoia iloko o na pahu a hoounaia mai la i Honolulu nei, ma ke ano he mau pahu ukana kela. I wahi ka e holopono loa ai ka hooleleia ana mai o kela mau pahu ma ke ano he mau ukana, ua kakauia ka inoa o kekahi hui kalepa i hilinaiia ma keia kulanakauhale mawaho, o ka mea apiki nae, i ka wa e waiho ana ma ka uwapo ua hoololiia kela inoa, ma ka inoa o ka mea okoa, a laweia aku la kela mau pahu ukana, malalo o ke kauoha a kekahi mea nana e kiai ana i ka uwapo, aole ka i kahi o ka mea nona ka inoa i hoololiia ae, aka no kekahi wahi okoa loa, me ka ukuia ana o kela kanaka kiai o ka uwapo he eha kaukani dala ma ke ano ki-pe. Mamuli o kela hookomoia ana mai o ka opiuma me ka maalahi loa, ua hooliloia aku la ma ke kuai liilii, no ko kumukuai o hookahi haneri me kanaha dala o ke kini hookahi o hapalua paona wale no. Kioiaia na Opiuma Iloko o ke Kai O ka mea maa i hana mau ia, ma ka hoopae ana mai i ka opiuma ma ke ano malu, iloko o Honolulu nei, o ia no ke kiolaia ana o ka opiuma iloko o ke kai, ma kekahi wahi, o ka moana, oiai ka mokuahi e hookokoke mai ana i ke awa ao noi, a na na waapa Kepani nunui, e kii ae a hookau i ka opiuma iluna o kela mau waapa, a hoolele ae ma kekahi mau wahi kupono. He mau pule wale ao nei no ka i hala, i kulike ai me na mea i hoikeia ae e na luna oihana federa- | la, ua kiolaia ka opiuma iloko o ke kai mawaho ae o Kalaeloa, o ka mea apiki nae aole i loaa kela opiuma i ka waapa Kepani i hoounaia ai e kii i ka opiuma, no ke kumu, ua alualuia kela waapa o kekahi waapa okoa aku, a aole no i loaa ka opiuma i ka elua o na waapa; o ka mea. nae i kohoia, ua piholo kela opiuma iloko o ka moana. Ma ka oleloia, he elima ka ha-neri kini opiuma ka nui ma kela kiolaia ana iloko o ke kai, no lakou ka waiwaiio o kanahiku-kumamalima kaukani dala. Nui na Hana Kolohe. Ma kekahi oleloia, he nui ka kekahi mau hana kolohe i lawelaweia e ka poe iloko o keia hana hoopae opiuma, me ka imi ana o kela ame keia i kona pomaikai ponoi iho. Iloko koke aku nei no ka o ka mahina o Ianuari, ua haawiia mai la ka ho kanawalu kini opiuma, i kekahi mea e noho hana ana ma ka uwapo, no ka lawe ana no kahi i makemakeia ai, o ka mea apiki nae, aole i hoea aku kela mau kini opiuma ilaila. Ua hoounaia kela mau kini opiuma no kekahi wahi okoa loa, me ka hanaia ana he aelike mawaena o ka mea i haawiia aku ai ka opiuma, ame kekahi kauaka okoa loa aku, no ka hoolilo ana i kela opiuma ma ke kuai, a e mahele laua i na dala ke loaa mai. Me umi-kumamalua ka mau kini opiuma, i hooliloia aku no $135 pakahi, a o ko koena iho o ka opiuma, ua hoolilia no hookahi haneri dala pakahi no ke kini. I ka manawa ka i holopono ai keia hana apau ma ka aoao o ke kanaka kiai o ka uwapo, ua waiho aku la oia i ka hana, he manawa pokole mahope mai. He eha poe i oleloia ae, o lakou na poo. o ka puulu hoopae opiuma ma keia kulanakauhale, me ke keena poo, ma ke kaona o na Pake, kahi e hoahuia ai ka opiuma, a mailaila no e hoounaia aku ai no na wahi like ole. Na kekahi o keia mau alakai, e hana i aelike me na Pake luina oluna o na mokuahi, no ka hoopae ana mai i na kini opiuma, a iloko aku uei ka o na mahina eono, ua loaa i keia puulu o ka poe hoopae opiuma, ma kahi o ke kanakolu kaukani dala ma ke ano he mau dala puka, mailoko mai o kela hana hakihaki kanawai. Me kela. hana noii ka ma ka aoao o na luna oihana federala, ua oili pu ae kekahi lono, no ka loaa olo he mau ike maopopo ma ka aoao o ke aupuni e ahewaia ai ka poe hoopae opiuma; oiai nae ma kekahi oleloia, ua nui ka na ike i loaa mai, e konoia al kekahi poe kiai o na uwapo, e waiho mai lakou i ko lakou mau kulana. Ke pii loa nei ka ke kumukuai o ka opiuma i keia manawa, aole keia malalo o kekahi kumu e ae, aka no ka holopono ole o kela kiolaia ana o na kini opiuma he elima haneri ma Kalaeloa ae nei. | | | | | | | | | |
| | | |
| | | | | | | | | | HUAIIA NA MEAHUNA PILI I
KA AKENA HOOKAPU WAIONA Mahope o ke kapaeia ana mai ke
keena mai o ka Luna Hooko John
Barrett, i ke kanawai hookapu wai-
ona ma Hawaii nei i hoouna aku
ai o George E. Bruns i kekahi hoike
loihi i ke poo o ke keena hookapu
waiona ma Wakinekona, Lincoln
Andrews, e hua'i pau ana i na mea-
huna pili i na hana a ka Akena
Hookapu Waiona John Barrett ma
Honolulu nei.
Ma ka hoakaka a Mr. Bruns, ka
hope akena hookapu waiona i ka-
paeia, ua nui ka kona mau hoaloha
i olelo aku iaia, no kona noho ha-
mau loa, me ke kupale ole nona iho,
no kona kapaeia ana aku e John
Barrett, mai ka oihana aku me ke
komu ole, o kana pane imua o lakou,
ua hoouna aku oia i kana hoike ia
Lincoln Andrews, ke poo nui o ka
hana hookapu waiona ma Wakine-
kona, a aole he mea maikai nona,
ka hoike ana ae i kona manao imua
o ke akea, ahiki i ka loaa mua ana
aku ia Andrews o kaua hoakaka.
Oiai nae ua hala loa keia mau
la loihi, a ua hoea aku kela hoike
no Wakinekona, nolaila ua manao
oia, he mea maikai ka hooko ana
aku i ke koi a kona mau hoaloha, a
pela oia i konoia aku ai, o hoakaka
ae i na meahuna ana i ike ai e pili
ana ia John Barrett, ma ka hooko
ana i ke kanawai hookapu waiona
maanei nei.
Wahi a Bruns ma kana hoike o
ia hoouna ana aku ia Andrews, e
hoakaka ana oia, mai kona mana-
wa mai i noho hana ai malalo o ka
Akena Hookapu Waiona Barrett,
mai ka oihana aku, he elua hapa-
kolu o na hihia waiona, i hopuhopu-
ia mamuli ia o na ike i hoolakoia
aku eia; a o na hihia waiona apau,
ame ka poe na lakou i hopu, pela
hoi me ka nui o ka waiona, ua hoo-
paaia maloko o kekahi buke.
Ma kekahi mau manawa lehulehu
ka i kona wa e hele ai me kona mau
kokua no ka hopuhopu ana i ka
poe ku-e i ke kanawai waiona, a
ia lakou e hoea mai ai i ke keena
e hooili mai ana o Barrett i na hoa-
hewa ana ia lakou, no ko lakou la-
lau wale iho no, me ka hoopuka ana
i na hailiili, me ka olelo pu mai, ua
hiki iaia ke hoolimalima i kekahi
poe e hana malalo nua no ke kanaha
dala o ka mahina.
Ua hoakaka o Mr. Bruns ma ke
ano neepapa i ke kulana o na hana
apau i lawelaweia maloko o ke kee-
na o ka akena hookapu waiona, mai
kona manawa mai o ka noho ana
ma kela keena, ahiki wale no i
kona manawa o ke kapaeia ana mai
ka hana aku, me kona ae ole nae
o kakau i kona inoa maluna o ke-
kahi palapala i hoomakaukauia, no | ka waiho aku i ka hana o ke aupuni. Ma kona manawa ka o ko kauohaia mai la oia o kakau aku i kona inoa maluna o kekahi palapala i hoomakaukauia no kona waiho i ka hana, ua hoole oia i ka hooko ana aku i kela koi, me kona ninau ana aku i ke kumu, a ina paha aole i kapono na hana i lawelaweia eia, o ka pane ma ka aoao o Mr. Barrett, aole ana pilikia i ike; aka o ka mahalo wale no, a mamuli no o kona manao ponoi, i makemake ai oia e waiho aku i ka hana o ke aupuni, a malalo o kela kumu, ua hoole loa o Mr. Bruns, me ka olelo aku, ina he mau hoohalahala kekahi e ku-e ana iaia, alaila ua makaukau oia e ku aku imua o ke kiure kiekie, a imua paha o kekahi. luna oihana federala. No na waiona i hopuhopuia, a i hoahuia, ma ke ano he mau ike ma ka aoao o ke aupuni, ua hoakaka ae o Mr. Bruns, no ka lawe o Barrett i kela waiona a hoohana aku no kona pono iho, a i kela ame keia manawa, e hoopulu ana oia i kona ciga iloko o ka waiona, alaila puhi ae. Ma ka hapanui o na hihia ku-e i ke kanawai waiona i hopuia, wahi hou o ka hoakaka a Mr. Bruns, aole ka i komo aku o Barrett e kokua i kona poe kanaka, ma ka hoike ana aku ia lakou i kaua mau mea i ike, a i lohe paha mai kekahi poe mai, aka e hooili mau aku ana oia i na ahewa ana maluna o kona mau hope, no ka hooko pono ole ia o ke kanawai, a he nui loa ka na wahi puhi rama ana i ike, me kona hoike ole ae nae i keia mau wahi. No na mea e pili ana i kana bana i lawelawe ai no ke keena o ka akena hookapu waiona ma Honolulu nei, ua hoakaka hou ae o Bruns no ka nui o ko Barrett mahalo iaia, a he nui a lehulehu wale kana poe i olelo aku ai pela i kona mahalo no na hana a Bruns, ua hoouna okoa aku oia i kona inoa i Wakinekona, no ka. hookohuia mai i pani ma kahi o Ned Crabbe i hoopauia, o ia hoi i hope ponoi loa no ua o Mr. Barrett. Ma ka hope loa o kela hoike i hoounaia aku i Wakinekona, e koi aku ana o Bruns, e hoounaia mai kekahi mea mai Wakinekona mai no ka noii ame ka huli ana i ka oiaio o. kana mau mea apau i hoakaka ai maloko o ka hoike, a ua ma kaukau oia e waiho aku iaia iho imua o ke akea, no ka hooia ana i ka pololei o na mea apau ana i hoakaka ae ai maloko o kana hoike, i ke poo o ke keena hookapu waiona ma Wakinekona, no ke ku lana oiaio o na bana e lawelaweia nei maanei e John Barrett Maloko ae o ke kahua o ka pa'lii ka Bana Hawaii, kahi i hoohanohano ai no ka weheia ana o ka aha olelo kuloko, ma ke kakahiaka o nehinei. | | | | | | | | | |
| | | |
| | | MA KA HALEPULE BISHOPA I MALAMAIA AI KE ANAINA HAIPULE HOOLEWA O MRS. TENNY Ma ka hora 3 o ka auwina la Sabati iho nei ka malamaia ana e ke anaina haipule hoolewa o Mrs. Edward D. Tenny i make ai ma ka Poalima o ka pule aku la i hala, ma-hope o ke kaama'i ana no kekahi manawa loihi i hala aku nei, maloko o ka halepule Bishop St. Andrew o ka Rev. John D. La Mothe, ka bihopa o Honolulu, me ke kokuaia, o Cannon William Ault. He mau haneri ka nui o na makana pua i pailaia ae maloko o ka halepule, a ma ka oleloia ua like oloko o ka halepule me kekahi kihapai pua. O kekahi ia o na hoolewa piha loa i ka poe kumakena, na hoaloha ame na makamaka i akoakoa aku i malamaia maloko o Ho-nolulu no kekahi mau makahiki i hala, ua piha na noho oloko o kai halepule a lehulehu ka poe i kuku iluna no ka loaa olo o kahi e noho iho ai. Malaila ae ke Kamaliiwahine Ka-wananakoa me ka ukaliia ae e kuna keikikane David, me ke koloka ahuula maluna ona, ka ahuula e luni mau ia ai e ka Moi Kalakaua i '- -na manawa e ola ana. O ka poe hapai paau oia ke Senatoa Francis Brown, George (' Brown, George Collings, George Sumner, Everadus Dogardus ame A.h' i Davis, a ma ka Ilina o Maomn- i hoomoeia aku ai kona kino no ia kau a kau. | | |
| | | HOOPAU WALE IA KA HIHIA
APUKA O JOSEPH LEWIS Mahope iho o ka hoopaneenee mau ia ana no na manawa lehulehu i hala ae nei, no na makahiki elua, me ka hoolohe ole ia o kona hihia, i hoopau wale ia ai ka hoopii a ke aupuni e ku-e ana ia Joseph F. Lewis, no ka hewa apuka ma kona ano he luna no ko keena o ka lunanana kukuluhale o ke aupuni kulanakauhale, maloko o ka aha a ka Lunakanawai Kaapuni Albert M. Cristy, ma ka Poaono aku nei i hala. Ua hoopau wale ia kela hihia, mamuli o ke noi a ka Hope Loio Kalana, Heaton L. Wrenn; o ke kumu o ka hoopauia ana, me he mea la, no ka lawa ole i na ike, e loaa ai ke ahewaia e ke kiure o ka mea hoopiiia. He ehiku mau kumu hoopii e ku-e ana ia Joseph Lewis, no ke apuhi, o ia ka ukuia ana o kekahi mau huina dala lehulehu i kekahi ka-mana, o Joe Gomes kona inoa; he kamana nae i oleloia ae, o na ka-naka o ke aupuni kulanakauhale, aole oia i hoohanaia e ke kulanakauhale, a ua ohiia kela mau dala ma ke ano apuhi e Mr. Lewis. Na ko kiure kiekie, i hoomaka mua i ka huli ame ka noii ana, i na mea e pili ana i kela hana apuhi iloko o ka 1924, a mahope o ka malamaia ana he mau manawa lehulehu o ka noii ana ma ka aoao o kela kiure, i hoopau wale ia ai ka hana noii, me ka loaa ole o kekahi hoopii hoahewa e ku-e ana ia Lewis. Mahope mai nae o kela loaa ole ana he hoopii e ku-e ana ia Lewis, ua noke hou ke keena o ka loio kalana i ka huli i kekahi mau ike, o l ka Hopo Loio Kalana Goldbold, ka mea nana i waiho ae i ka hihia imua o ke kiure kiekie a hoihoi ae kela kiure he ehiku mau kumu hoopii, e ku e ana ia Lewis. He mau manawa lehulehu, ka ka Joseph Lewis i makemake ai e hoo- | | |
| | | |
| | | pulumihale; Rev. James Akimo, kahunapule; Chang Chow, kakauolelo no na palapala; Kaluna Kaauwai, kokua kakauolelo no na palapala. O keia iho hoi no luna i kohoia no ka hale o na lunamakaainana: Lunahoomalu, Clarence H. Cooke; hope-lunahoomalu, Emil M. Muller; kakauolelo, Joseph Ordeinstein kokua kakauolelo, Henry Van Gleson; kahunapule Rev. William Kamau; makai, Edward Genet; elele, Joseph Robello; kokua elele, James Low. No na lunahoomalu hoi o kela ame keia komite i kohoia, o keia iho ko lakou mau inoa: T. H. Petrie, komite waiwai; komite hookolokolo, O. P. Soares; ko- mite kalana ame kulanakauhale, Roy A. Vitousek; komite ola me makai, M. G. Paschoal, komite o na aina aupuni, Norman K. Lyman; komite mahiai me ululaau, A. Q. Marcallino; , komite moohelu waiwai, Evan Da Silva; komite hoonaauao, Emil M. Muller, komite huikau, Thomas Pedro. komite pa'i, John C. Anderson; komite moolelo, ka lunahoomalu. Mahope o ka hookupono ana o na hale a elua, i hoounaia aku ai na komite pakahi imua o ke kiaaina, no ka hoike ana aku iaia, ua makaukau kela mau hale no ka hoolohe ana aku i ka palapala mai ko kiaaina mai, alaila na hoopanee kela mau hale, a noho hou mai ma ka auwina la. | | |
| | | |
| | | | | | | | | | MAKAUKAU KA HALE PAUMA
WAI O KAIMUKI NO KA HAAWI-
IA AKU I KA AELIKE Ua pau i ka hoomakaukauia ke kii o ka hale ame ka aelike no ka halepauma wai o Kaimuki e Roth-well, Kangeter ame Lester a o na koho no ka hana ana i ka aelike ua hoopukaia aku ka hoolaha ma ke kakahiaka o ka PoPaono o ka pule aku la i hala, no ka hale paumauwai e kukuluia aku ana ma ke alanui Kapahulu ame ke alanui Hard-ing nona na lilo i koho waleia e aneane aku ana i ka $125,000. Maloko o na pulo elua mai ka la aku o na koho i hoopukaia aku ai e haawiia aku ai ka aelike i ka mea koho haahaa, a ua manaoia e paa ana ia hale mamua ae o ka la 1 o Okatoba. O ka mikini o ka paumawai hou e paluaia iho ana ka nui i ko ka pau. ma wai ma Kalihi, me kekahi enekini e hiki e hiki ai ke hoopii i ka wai no kahi keikie a no ka aina haahaa. No ka paumawai o Kaimuki e hoohanaia nei i nei manawa e hoomauia aku ana no ahiki i ka makaukau ana o ka paumawai hou a hoohanaia aku. He pomaikai nui keia no na apana ma Kaimuki ma nei hope aku, ke paa ka paumawai hou, aohe hopohopo ana no ka nele i ka wa i ka wa papaala. | MAHUKA HE PUPULE MAI KA
HALEMA'I PUPULE MAI A MA-
KEMAKE E PEPEHI I KANA
WAHINE Ma ke kakahiaka o ka Poaono aku la i hala he Pukiki, o John Rego ka inoa, ka i mahuka mai ka halema'i pupule mai me ka manao e hoi aku i ka hale ae pepehi i kana wahine a make. Mahope koke iho o kona mahuka ana, elike me ka hoakaka ma ka moolelo, ua loaa kekahi pahi nui hooweliweli iaia a huna ia, pahi malalo o kona kuka, a olelo aku la ka i keahi kanaka pupule o ka halema'i e hoi ana oia i ka hale no ka pepehi ana aku i kana wahine a make. Ua hoike kokeia mai ka lohe i na makai a hoounaia aku kekahi makai e ke Kapena maai Lawrence Too - mey e holo i a hale o Rego ma ke alanui Esther ma Kapahulu, me kona kauohaia aku e kakali oia malaila ahiki i ka hoea ana aku o Rego i ka hale, a e hopu mai iaia. O ka Makai Kekua ka i hoounaia ma ko alanui Moi me ke kauohaia ona e huli i na kanaka apau oluna o ke kaa uwila e holo ana no Waikiki. He hora ma ia hope mai aa paa aku la o Rego i ka makai Kekua maluna o kekahi kaa o ke alanui Moi ma ahi kokoke i ka Honolulu Stadium. I ka wa i paa ai o | | | | | | | | | Aole oia i hunahuna iho I ka hoakaka ana ae i kona manao maoli, elike me kana mau mea i ike al, no ka ninau hookapu waiona, a ma ka hope loa o kana haiolelo, i kalele mai ai oia i kona manao, ina ua makemake ka poe e kakoo ana mahope o ka waiona, o hoopauia ke kanawai e ku nei i keia manawa, o ko lakou kuleana no ia, aka nae elike me ka loihi o ke kau ana o kela kanawai maloko o ka buke kanawai, pela no ka hiki ole ke pale ae i ka makemake o ke kanawai, no kona hookoia aku ma na ano kuio apau, aole ma ke ano hoopilimeaai, a hoopepe paha. O na lunakanawai na lakou i haawi i ka olelo hooholo, no na haiolelo oi loa o ka maikai, oia o Mrs. A. L. Andrews, Mrs. Theodore Richards, Kauka Ross Wiley, Kauka W. K. Smith ame John A. Hamilton. O Kiaaina Farrington, ka mea nana i haawi i ka makana helu ekahi, o hookahi haneri dala, he makana i kukuluia ae e Mrs. A. F. Cooke,
no ka hoomanao ana ia Rev. J. M. Lydgate o Kauai; na Theodore Richards hoi i haawi ae i ka makana helu elua o kanalima dala, he makana na Mrs. A. S. Baker ma ka aoao o ka W. C. T. U. | | |
| | | |
| | | loheia na hoopii e ku-e aaa l kona haku, aole nae he manawa i lawelawe maoli ia ai ka hihia, ahiki i ka waihoia ana ae he noi e ka Hope Loio Kalana Wren ma ke kakahiaka o ka Poaono iho nei, e hoopau loa ana i na hihia o ka mea hoopiiia. | | |
| | | |
| | | Rego i ka hopuia ua huliia kona kino a laweia ka pahi mai kona kino aku, a hoihoi hou ia aku i ka halema'i pupule. | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |