Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 7, 17 February 1927 — Page 5

Page PDF (1.65 MB)

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, FEBERUARI 17, 1927 ELIMA
MOOLELO NO LAIEIKAWAI KA
U'I HELU AKAHI O PALIULI
I KA UKA O PUNA.
MOKUNA XXXIII.
(Kakauia e Z. P. K. Kawaikaumaii-
kamakaokaopua.)
(Hoomauia mai)
I ka wa nae i ala ae ai o Keka-
lukaluokewa mai ka hiamoe ona
awa ae, a ike mai la i ka wahine,
ia Laielohelohe, honi iho la ma ke
ano mau o ka hiki malihini ana;
alaila, i mai la oia i kana wahine.
"E Laielohelohe, ua lohe iho nei
au nou, ua haule oe i ka hewa me
ka haku o kaua (Kaonohiokala), a
noaila, ua pono aku la no oe me ia,
a ua pono no hoi au ke noho aku
malalo o olua no ka mea, nona mai
keia noho hanohano ana; aia no
hoi iaia ka make ame ke ola.
"Kamailio aku paha auanei
au, o ka make mai ka ia la; nolaila,
ma kahi a ka haku o kaua e ma.
nao ai, pono no ke hooko aku, aole
nae no ko'u makemake ka haawi
aku ia oe, aka, no ka maka'u i ka
make."
Alaila, i aku la o Laielohelohe i
kana kane. "Auhea oe, kuu kane
o ka wa heu ole, ua pololei kou
lohe a he oiaio, ua haule au i ka
hewa me ua haku la o ka aina, aole
nae i mahuahua, elua wale no a ma-
na hana ana i ka hewa; aka, e
kuu kane, aolo na'u i ae e haawi
ia'u e hoohaumia i kuu kino me
ua haku la o kaua; aka, na kuu
mea nana i malama ia'u i ae e hana
au i ka hewa.
"I ka la a oukou i hele mai ai, o
ia no ka ia a ua haku la o kaua i
noi mai ai e hoohaumia ia maua;
aka, no ko'u makemake ole, no-
laila, ua kuhikuhi aku au i ko'u ae
ole iaia; aka, i ka hoi ana iluna a
hoi hou mai, nonoi ae la kela ia Ka-
pukaihaoa, a nolaila, ua launa kino
maua a elua ia manawa, a no ko'u
makemake ole, ua huna au ia'u iho
ma na hale kuaaina, a no ia mea
no hoi, ua haalele au i kahi au i
hoonoho ai, a ua imi mai nei au ia
oe; a i ko'u hiki ana mai nei hoi,
loaa iho nei oe a'u me kela wahine.
"Nolaila, ua pa'i wale kaua, aole
au hana no'u, aole no hoi a'u hana
aku ia oe; nolaila, ma keia po e
hookaawale oe i kela wahine"; a no
keia mea, ua pono ka olelo a ka
wahine imua o kana kane; aka, ma
keia olelo hope a Laielohelohe, ia
manawa, ua ho-aia ke ahi enaena
o ke aloha wela o Hinaikamalama
no Kekalukaluokewa, no ka mea,
e kaawale ana laua mai ko laua
launa hewa mau ana.
Hoi aku Ia o Hinaiakamalama i
Ha na OA a noho iho Ia ma kona hale
mau; i kela la keia la o Hinaika-
malama ma kona halealii, he mea
mau iaia ka noho ma ka puka o ka
hale, a huli ke alo i Kauiki, no ka
mea, ua hoopuniia oia e ke aloha
wela.
I kekahi la, i ke aliiwahine e
hoonana ana i kona aloha ia Ke-
kalukaluokewa, pii ae la oia ame
kona mau kahu iluna o Kaiwiopele,
a noho iho la malaila, huli aku la
ke alo i Kauiki, nana aku la ia
Kahalaoaka, a o ke kau mai a ke
ao iluna pono o Honokalani, ia ma-
nawa, he mea e ka maeele o ke
aliiwahine i ke aloha no kana ipo,
alaila, oli ae la oia he wahi mele
penei:
"Me he ao puapua la ke aloha e
kau nei,
Ka uhi paapu poele i kuu mana-
wa,
He malihini puka paha ko ka
hale,
Ke hulahula nei kuu maka,
He maka uwe paha—- e. o ia e,
E uwe aku ana no au ia oe,
I ka lele ae a ke ehukai o Honua-
lele,
Uhi pono ae la iuka o Honoka-
lani,
Kuu Lani— e. O ia— e."
A pau kana oli ana, uwe iho la
oia a nana i uwe, uwe pu me na
kahu ona.
Noho iho Ia lakou ma ia la a
ahiahi, hoi aku la i ka hale, kena
mai la na makua ame na kahu e ai,
aka, aole loaa iaia ka ono o ka ai,
no ka mea, ua pouli i ke aloha, a
pela no hoi o Kekalukaluokewa, no
ka mea, ia Hinaiakamalama i haa-
lele aku ai ia Kekalukaluokewa i
ka po a Laielohelohe i hiki mai ai,
ua pono ole ka manao o ke a lii ka-
ne; a nolaila, ua hoomanawanui oia
i kekahi mau Ia mahope mai o ko
laua kaawale ana.
Ma kela la a Hinaikamalama i
pii ai iluna o Kaiwiopele, a ma ia
po iho, hiki oia i o Hinaikamalama
la, me ka ike ole o Laielohelohe,
no ka mea, ua hiamoe oia.
Ia Hinaikamalama no e ala ana, e
hia-a ana no kona aloha, puka ana
o Kekalukaluokewa, me ka ike ole
oloko o ka halealii iaia nei.
Ia Kekalukaluokewa i hiki aku
ai. pololei aku la no oia a ma kahi
a ke aliiwahine e hiamoe ana, lalau
aku la i ka wahine ma ke poo, a
hoala aku la. Ia manawa, ua hoo-
leleia ka oili o Hinaikamalama me
ka manaolana no o kana ipo; aka,
i ka lalau ana ae, aia nae o kana
mea i manao ai. la manawa, ka-
hea ae la oia i na kahu e ho-a ke
kukui, a ma ka wanaao, hoi aku la
a Kekalukaluokewa me kana ha-
naukama (Laielohelohe).
Ma ia manawa mai, he mea mau
ia Kekalukaluokewa ka hele pine-
pine i o Hinaiakamalama i kela po
keia po me kona ike ole ia; a hala
he anahulu okoa o ko Kekalukalu-
okewa hoomau ana e hana hewa me
Hinaikamalama me ka ike ole o ka-
na wahine; no ka mea, ua uhi paa
pu ia ko Laielohelohe ike e ka ona
awa mau, mamuli o ka makemake
o kana kane.
I kekahi la, kupu ka manao aloha
i kekahi wahine kamaaina no Laie-
lohelohe; nolaila, hele mai la ua
kamaaina wahine nei e launa me
ke aliiwahine.
Ia Kekalukaluokewa me na kana-
ka ma ka hale kahi-olona, ia ma-
nawa i launa ai ka wahine kama-
aina me Laielohelohe, me ka i aku
ma kana olelo hoohuahualau.
"Pehe ko aliikane, aole anei he
uilani, a kaniuhu mai i kekahi ma-
nawa no ka wahine."
I aku la o Laielohelohe: "Aole,
he maikai loa maua e noho nei,"
Olelo hou ke kamaaina. "Malia
paha he hookamani."
"Ae paha," wahi a Laielohelohe,
"Aka, i ka'u ike aku a maua e
noho nei, he oluolu ko maua noho
ana.".
Ia manawa, olelo maopopo aku
la ke kamaaina me ka i aku:
"Auhea oe, o ka maua mahina-
ai aia ma kapa alanui, hele a na
kanaka; i ka wanaao, ala aku la
ka'u kane i ka maiai ma ua mahina-
ai nei a maua, i kuu kane nae e
mahiai ana, hoi mai ana no o Ke-
kalukaluokewa mai Haneoo mai,
manao koke ae la kuu kane me
Hinaikamalama no, hoi ae kuu kane
a olelo ia'u, aole nae au i hoomao-
popo; a ma ia po mai, i ka pukana
mahina, ala ae Ia au me ka'u kane,
a iho aku la i ke paeaea aweoweo
ma ke kai o Haneoo; ia maua e hele
ana, ahiki i ke alu kahawai, nana
aku la maua e hoea mai ana keia
mea maluna o ke ahua i hala hope
ia maua; ia manawa, alu ae la maua
e pee, a aia nae o Kekalukaluoke-
wa keia e hele nei, alaila, ukali aku
la maua ma ko ia la mau kapuai,
ahiki maua ma kalii kokoke i ka
hale o Hinaikamalama, aia nae ua
komo aku no o Kekalukaluokewa
iloko o ka hale.
"Ia maua i ka lawai'a, a hoi
mai maua a ma kahi no a makou
i halawai mua ai, loaa iho la maua
ia Kekalukaluokewa e hele ana,
aole ana olelo ia maua, aole no hoi
a maua olelo iaia.
Pau ia; i keia la hoi, olelo ponoi
mai la ke kahu o Hinaiakamalama
ia'u, he kaikuahine no kuu kane,
anahulu ae nei ka launa ana o na
lii, na'u nae i hoohuahualau aku;
a nolaila, hu mai ko'u aloha me
ka'u kane ia oe, hele mai nei au e
ha'i aku ia oe."
MOKUNA XXXIV.
No keia olelo a ka wahine ka-
maaina, alaila, ua ano e ko ke alii-
wahine manao, aole nae ma i wiki
wiki i ka huhu; aka, i naea e mao-
popo lea ai iaia, hoomanawanui no
o Laielohelohe. I aku nae oia i ke
kamaaina.
"Malia ka i hookina ai kuu kane
ia'u i ka inu awa; ia'u paha e moe
ana i ka ona awa, hele kela; aka
ma keia po e ukali ana au iaia."
Ia po iho, hoomaka hou o Keka
lukaluokewa e haawi i ka awa, ala-
ila, hooko aku la no kana wahine;
aka, mahope o ka pau ana o ka inu
awa ana, puka koke aku la
o Laielohelohe iwaho o ka hale, a
hoolualua'i aku la, a pau loa ka
awa i ka luaiia, aole nae i ike mai
kana kane i keia hana maalea a
kana wahine; a i ka hoi ana aku
i ka hale, haawi mua iho la ua o
Laielohelohe iaia i ka hiamoe nui
ma kona ano maalea.
(Aole i pau.)
EIWA MAU INOA I KAKOO-
IA I MAU LUNALEKA
Ma ka Poakolu o ka pule aku nei
i hala, i hoounaia aku ai he kele-
kalapa uwea ole i ka Lunaleka Nui
Harry S. New ma Wakinekona, e
Senatoa Robert W. Shingle, ke ko-
mite lahui o ka aoao Repubalika
ma Hawaii nei, e hoike aku ana no
kona kakoo ana i kekahi mau inoa
eiwa e hookohuia mai i mau luna-
leka no kekahi mau haleleka apuni
o Hawaii nei.
O ka poe no lakou na inoa i hoo-
unaia aku o Senatoa Shingle i Wa-
kinekona no ka hookohuia mai i
mau lunaleka, ame na haleleka, i
makemakeia ai e hoonoho ae ia la-
kou malaila, o ia keia malalo iho
nei:
Carl Spillner, no Makaweli, Kauai;
Kenichi Masunaga, no Kealia, Kau-
ai: Douglas Baldwin, no Kahuku,
Oahu; W. I. Wells, no Haiku, Maui;
Rose C. Kaholokula, no Pauwela,
Maui.
AIexander Moir no Papaikou,
Hilo, Hema, Hawaii Wayson Wea-
therbee, no Olaa, Puna, Hawaii;
Lee Loon, no Pahala, Kau; Paul
Kaelemakule, Jr., no Kohala, Ha-
waii.
O na inoa apau maluna ae nei, he
mau inoa ia i aponoia e ke komite
kuwaena teritore o ka aoao Re-
pubalika, a wahi a Senatoa Shingle
o ka hoakaka ana ae, o ke kumu
ka o kona hoouna ana aku i kela
mau inoa i keia manawa, i hiki ai
ke waiho koke ia ae imua o ka
Peresidena, no kona hookohu ana
mai, mamua o ka hookuu ana o ke-
ia kau ahaolelo ma ka la 4 o ka
mahina ae nei o Maraki; a aole hoi
he hana maa ma ka aoao o ka Pe-
residena o Amerika Huipuia, ka
hana ana i na hookohu oihana, i
ka wa hoomaha o ka ahaolelo.
HE MOOLELO HOONANEA NO
PIIKOIAKAALALA HE AIWA-
IWA MA KE PANAPUA.
(Hoopuka hou ia e J. K Mokumaia)
MOKUNA II.
(Hoomauia mai.)
A pau keia pili ana hoi lakou alo-
ko o ka hale, noho o Pikoiakaalala
nana ae la oia i kaupoku o ka hale
a olelo ae la:
"Ka iole nui e kau mai la; ka
iole nui e kau mai la!"
I aku o Mainele: "Wahahee
oe e na kanaka nawai ia iole holo
mai olaila! He oi oe o ke kanaka
wahahee, nui wale aohe lua."
Olelo aku o Pikoiakaalala: "He
iole; ina i pana au i kuu pua a i
ku, pehea oe e Mainele."
"Ae, i pana oe a i ku ka iole,
eo au ia oe, a i ku ole, eo oe ia'u,"
pela aku o Mainele.
Nolaila, pili hou laua, na na haku
alii o laua i pili na waiwai, ka aina
A pau ka pili ana, pana o Pikoiaka-
alala lele aku la ka pua a ku i ke
aho kuaiole i ke kaupoku maluna
iho, ku ka pua.
Nana ae la o Mainele a hoole;
"Aole, he iole, he aho ia, aole i
eo. "Olelo aku o Pikoiakaalala:
"He iole ia, penei ka olelo ana:
Kau hilo ia iho la ka aho kuaiole.'
"Aole ia i piii i ka olelo no ka
iole."
"Ua pili, nolaila, ua eo oe ia'u,"
ia wa, hooholo na mea apau loa,
ua eo o Mainele.
Ma keia eo ana o Mainele, ua
haule loa kona akamai ilalo ame
kona kaulana. Ua lilo ke akamai
ame ke kaulana no Pikoiakaalala, i
ka pana iole.
Maanei, o nana kakou no ke lii
nui o Hawaii no Keawenuiaumi. I
kona pii ana me koha mau kalaiwa
ma ke kuahiwi o Hilo a i oki i ke
koa i mea waa, kau ana elua manu
iluna o ka wekiu, kahea iho la me
ka leo nui;
"E Keawenuiaumi, aohe waa, he
puha, he waa ino, he waa puha he
waa hiki ole ke holo i ka moana."
A lohe o Keawenuiaumi i keia
leo o na wahi manu, haalele i ke
oki ana i ke koa, no ke kahea mau
o na wahi manu ua lilo i mea hoo.
pilikia mai i ka noonoo o ke lii pela
i na la apau loa; alaila, uluhua o
Keawenuiaumi, a manao iho la oia
e imi i kanaka akamai i ke pana
pua i make ua wahi manu a ke ka-
lohe nui wale.
Ua hiki aku ke kaulana o Mai-
nele ma Hawaii apuni i ke akamai
i ke pana iole, nolaila olelo o Kea-
^n^Kn''im nK k^? hoohili 'Maa i
make na wahi manu kalohe ia Mai-
nele, alaila, lilo kana kaikamahine
alii i wahine na Mainele, ame ke-
kahi aoao o Hawaii."
Ahiki na elele a Keawenuiaumi
i Oahu nei, hai aku la laua i ka
manao o ke lii o Hawaii imua o
Mainele i na olelo a Keawenuia-
umi, ia lohe ana o Mainele i keia
holo ona i Hawaii, hoomakaukau
iho la oia i na waa ame na kanaka
e holo pu ai me ia.
O Kauakahi, ke kanaka nana i
lawe o Pikoiakaalala, iaia e moe
ana ma ka aeone mahope o kona pae
ana mai Kauai mai, olelo aku la
oia ia Pikoiakaalala:
"E holo ana o Mainele i Hawaii
e pana ai i na manu, ua hiki mai
nei na elele a Keawenuiaumi."
"Ae, ina oe e manao ana e bolo
au, e pii oe i ie, a ulana hokeo, i
wahi no'u e noho ai, i ole au e ike-
ia e Mainele, a e olelo aku no hoi
oe he hokeo akua nou, pela au e
hiki ai."
Hana iho la o Kauakahi elike
me na olelo a Pikoiakaalala, a ma-
kaukau ka hinai ie, ame ka holo
o Mainele; i aku o Mainele ia Ka-
uakahi:
"E holo kaua i Hawaii; ae mai
la o Kauakahi:
"He ao no ko'u i ka holo me oe
i Hawaii, aia nae a ae oe i ka'u
olelo."
"Heaha ia olelo." wahi a Mai-
nele.
"He hokeo akua no'u he kapu
kona waa e kau ai, aohe kanaka
e kau ma kona waa, owau wale
no;" ua pono ia olelo ia mainele.
I ka la o lakou i holo ai i Hawaii,
kau ae la o Mainele ma kona mau
kaulua, me na ohua ame na hoe-
waa; o Kauakahi no hoi me Pikoi-
akaalala iloko o ka hokeo io ma
ko laua waa, mahope ka hokeo, ma-
mua o Kauakahi .
A hala o Oahu nei mahope o la-
kou, hoolulu na waa o lakou ma-
waho o na kakaipali o Kahola i
Lanai, a ahiahi hina ke kehau o
Kalalapalaloa mahope o na waa,
holo aku la lakou ma ia ahiahi a
owakawaka kaiao o ke kakahiaka
aui, nana aku la i kahi wailele e
Kawaikapu i na pali hulaana, e ku-
pono ana i Makaukiu ma Kohala i
Hawaii; aia hoi, he hulaana, o Kuu-
kuunaakaiole ka inoa e hamama mai
ana kona waha i kahi a na waa e
holo aku nei.
I aku o Pikoiakaalala ia Kaua-
kahi;
E olelo aku pe ia Mainele e pana
aku i ka waha o ka iole e pouliuli
mai nei."
"A lohe o Mainele i ka olelo a
Kauakahi, hoole mai la: "Aohe
iole, he pali ia; he kanaka lalau
oe."
(Aole i pau.)
MAHALO KIEKIE NA KEIKI O
KA HALEPAAHAO O KE TE-
RITORE, I KE ALAKAI HOU
O KA BANA HAWAII.
Mr. Lunahooponopono, o ka Nu-
pepa Kuokoa, ke Kilohana Pookela
o ka lahui Hawaii; aloha kaua:— O
kou ke alohaia, no makou hoi
loa ia be wa e pau; a e nalohia
ai ahiki i kou moe pu ana me ia
momi maemae a ke Akua i haawi
mai ai. A ina hoi e loaa ia ma-
kou ke aloha ia, no ma kou hoi
kauwahi keena kaawale o ka papa
oneki helu o kou mokulele holoma-
ma a e kaapuni mau nei i na kihi eha
o Hawaii aloha; i ike mai ai hoi
na haku makaainana mai ka pu-
kana a ka la ma Ha'eha'e i Kumu-
kahi, a ke kaohi ana hoi a ka la i
Lehua, i ka mole o na mokupuni i
Kaula, i ka ehuehu a ke kai.
Anoai wale na pua aloha o Ha-
waii.
No kela poomanao e kau ae la
maluna, no ke kulana o ke alakai
hou John Amasiu, o ka hana Ha-
waii, a ka Meia Chas. N. Arnold
i hookohu ai, o ke kulanakauhale a
Kalana o Honolulu; a makou e hoo-
ia aku nei imua o na haneri tau-
sani o ke Teritore o Hawaii nei,
elike me ko makou ike maka, ka
mea hoi a makou i haawi ai i na
mahalo kiekie ana, elike me ka poo-
manao e kau ae la maluna.
He kanaka opio makaukau loa o
John Amasiu opio makaukau loa o
papa ekahi o ka loea o na meaka-
ni o Hawaii nei ma ka lawelawe
ame ke alakai ana i ka bana Ha-
waii, iloko o keia mau la ana e
hoomaikeike nei iaia iho imua o
ko ke kulanakauhale nei, he mea
hoi i ike ole ia no na makahiki
loihi i aui hope aku la mahope mai
o ka hala ana no kahi mau o na
mea apau, ka loea Peter Kalani, e
poina ole ai na hoomanao ana iloko
o na lala kahiko o ka bana Hawaii,
ame ko ke kulanakauhale nei nona.
He oiaio, i keia la ua hauoli ka-
kou i ka loaa ana he alakai a he
looa hou no ko kakou bana Hawaii,
e hiki mau ai ia Hawaii uuku ke
kau mau aku ma ka papa kiekie o
na meakani, a hoea loa aku i na
aupuni nui o Europa, a na malihini
kaahele honua o hele mai nei e ike
i ka nani ame na luhiehu o Hawaii
nei, ka aina hoi i piha kona mau
keena apau; me ke ea merodia o na
meakani a hala loa aku ma na ale
apiipii o ka moana Pakipika, aole
loa hoi ona wa o nalohia ai, no ka
wa mau loa.
O ke alakai opio, John Amasiu
he kapukapu a hiehie kona kulana,
e waipaho ma ka launa olelo ana
me na mea apau e halawai pu ana
me ia he haahaa ma ka manao, he
oluolu akahai me ke kanaka u'i,
e hewa ole ai ia makou na keiki o
ka aahu polu, o ke keokeo hoi me
ka uliuli i awili pu ia o ka hale paa-
hao o ke Teritore nei, i keia , mau
wahi huaolelo ke-ha a hoinainau,
no ke alakai opio o ka bana Ha-
waii, ka ehuwawae mua loa hoi o
1927,
Ohi e ka I'a ka Laau o Makawao,
He makalei he laau ona a ka i'a,
O ke ku no a ke kanaka maikai,
Pali ke kua mahina ke alo;
He ui mai hoi kau, kaomi malie.
He oiaio, kaomi malie iho hoi ka-
kou i keia mau wahi hoinainau, no
ke alakai opio, i wehi nona e lei
mau ai, a kakou hoi o Hawaii e
haaheo mau ai ma ona la.
He ewe he kupa he keiki hanau
ponoi no ka aina nei. Ho wohi hoi
na ka makua, he leia-i hoi na ke
kupuna, he pua aloha nau e Hawaii;
ka waiwai momi nui hoi, o ka noho
hoomanawanui ana malalo o ke a'o
ana malalo o ke a'o ana a kana
Pumu Puhiohe Hon. Henri Berger,
o ka Royal Hawaiian Band; ke ku-
mu hoi o ke ala ana mai o na hoo-
manao ana iloko o na keiki o ka
halepaahao o ke Teritore nei, no ke
alakai opio, ame ko au i ke aupuni
Moi o Hawaii nei, ka mea hoi nona
ka moto kaulana a ko kakou mau
kupuna ame na makua i haaheo mau
ai iloko o ia mau la koli'uli'u i aui
hope aku la, a koe kakaikahi paha
lakou o ola mai nei iloko o keia mau
la; "Ua Mau ke Ea o ka Aina i
ka Pono".
He oiaio, ua hala ia mau la a ke
aloha i noho ai, me kona mau mea
nani apau, aka i keia Ia ke au
hoi o na mea kamahao Iua ole a ko
kakou mau kupuna i ike ole ai, a
kakou hoi e ike nei, a makou na-
keiki paaua o ka halepaahao o ke
Teritore nei, e hoopuka aku nei i
ka makou moto hou o Hawaii o ka
1927, "Piha Hawaii i ke Ea o na
Meakani".
Pehea la! Penei hoi, Penei iho! "
O ke ea o Hawaii nei, he ipo ma-
nuahi ia a Europa e hoomakaleho
mai nei. O ka leo merodia hoi o na
meakani o Hawaii nei, he laau hana
aloha ia, i hoopihaia me ka ipu ala-
baka; o ka uwila o ka naauao, aole
no e loaa mai, o Hawaii uuku no e
ka oi. Kaomi malie he ehuwawae
mua loa hoi, a he wehi hoi nou e
John Amasiu, ke alakai hou o ka
bana Hawaii.
He oiaio, ma ka auwina la kalae
maikai o ka Poaono Jan. 20, 1927,
i hoea mai ai ka bana Hawaii no-
loko nei o ka halepaahao o ke Te-
ritore, e ku nei ma Palihi ala-
nui Moiwahine, malalo hoi o ke ala-
kai ana a ka Polopeka John Ama-
siu, no na lala apau o ka puali
puhiohe o elua lede ame na keoni-
mana i hiki aku i ke kanakolu a oi,
a ma Oahu Prison Park mahope o
ka hale paahao, i akoakoa ae ai
na keiki apau o ka halepaahao nei, nona ka huina o elima haneri a oi, ame na makua hoi, na luna aupuni kiekie o ka halepaahao nei ka Makai Kiekie John C. Lane, Hope Makai Kiekie Pat. Gleason, na kapena hoi o ka uwati, ame na kiai malama maluhia; A ma ka hora 2:30 p. m., ponoi, i hoomaka mai ai ka bana Hawaii e wehe mua i ka leo merodia o ka lakou mau hokeo, ia Imi au ia oe ke aloha. Auwe no hoi e, he u'i mai hoi kau, he mele keia i pakuwa mau ia, eia nae i ka polopeka o ka 1927, he ano hou ka leo, he kohu leo no ka piano ko hoolohe aku oe, i ke ano o ke kani ana o ka ohe, aole i kela kiekie ino loa, kapalulu, aole no hoi i kela anuunuu hapa malalo iho, aka, aia i ke aheahe laua malie e pii ana iluna ma na anuu like ole, me ka ii a ka manao, a e iho ana hoi ilalo ma na mahele like ole o ka wa o ke mele elike me ka laau alakai ma ka lima o ka Polopeka John Amasiu, e hele ana i ka akau a hoi malie mai no hoi i ka hema, a pii iki ae ana iluna a e haule iki iho ana hoi ilalo, a o hoomaha iki ana hoi no ka manawa, he like maoli me ka loea e hookani mai ana maluna o ka piano, a na keia mau mea ano hou iloko o ka bana Hawaii ame ka lakou hookani ana, malalo o ke alakai noeau ana a ka Polopeka John Amasiu ame ka ike, ka Ioea i loaa iaia me he la, o kahi apau a na keiki o ka halepaahao e noho ana, ua piha pu wale no me ke ea merodia o na meakani. Aole no hoi o ia wale, hoi ae no hoi maluna o na kaula eono o uwehone ke kika, violina ame ka uku-lele niukani, na himeni kahiko o Hawaii nei ame na mele hula, mai na lede puukani mai o ka bana Hawaii, Mrs. Alohikea, ame Mrs. Chilton, i hui pu ia me na lala o ka puali puhiohe. Auwe no hoi e, he u'i mai hoi kau. Le'ale'a ka pepeiao, ono ka puu, aloha au i ko maka, kaomi malie o makani mai auanei. He oiaio, mai ka hoomaka ana, ahiki i ka panina hope o ua hana a ka Bana Hawaii, aohe puukani hou ae, maluna o na meakani ame na leo mele ma Europa o Hawaii uuku wale no, a oukou e na hoa heluhelu o ko Kuokoa, e kala mai ai ia makou ua keiki o ka hale paahao nei, ina paha ua oi loa aku ka makou hoohiluhilu ana no ka Polopeka John Amasiu, hoihoi mai no hoi ka makou me makou, no ka mea, aole keia he haaliki wale iho no, aka, he mea oiaio, oiai, he mau mele kahiko wale no ka hapanui, i paaniia mai ai e ka bana Hawaii, i ka wa no e ola ana o ka Moi Kalakaua, eia nae, kamahao lua ole ka ike o kekahi mai kekahi ae. Ka iiiU WNi i ea molo kahiko -5wi hoo-oli a ma na leo hoeha'iha'i Ka-Ilipuuwai o keia mau la, aolo hoi o kela leo auolo o ke au i na kupuna, ua hala ia mau la no ka wa mau loa. I hooia no ka makou mau leo mahalo kiekie, no ka Polopeka, John Amasiu, ka bana Hawaii, ma o ko makou lunahoomalu la o ke komite Thomas Mahuka, Jr., ua haawi aku oia i ka makana a na keiki apau o ka halepaahao o ke Teritore nei, ma ka lima o ka Polopeka opio hou o Hawaii nei, he laau alakai bana, he laau koa i hana noeau ia, i hookinohinohiia hoi, me ka maiau loa e na loea o ka halepaahao nei. Ho wahi kiahoomanao hoi mawaena ona ame makou, ame kana mau hoomaikai, me ka manao makee oiaio oia i Iawe aku i keia makana mua Ioa a na keiki o ka halepaahao i haawi aku ai iaia ame ka makou leo noi i ke aloha o na lani kiekie loa; e hooloihi i na la o kou ola ana, hoomau ia oe maluna o ka oihana au e paa la, hoomahuahua i ka loaa a kou mau lima, a pau na la a ke Akua i haawi mai ai, no keia noho kino ana. Amene. Ke kau pu aku hoi ka makou mau mahalo nui ana, maluna o ka Mea Hanohano ka Meia Chas. N. Arnold o ke kulanakauhale a Kalana o Honolulu i kona hookohu ana i ke kanaka opio nana e hapai hou i ko kulanakauhale o Honolulu nei, kona poo aupuni hoi nana e hoohanohano iaia, oiai oia, ma na kaula kaohi o ke aupuni kalana o Honolulu nei. E Mr. Lunahooponopono ahonui, me oe mau ko makou puuwai, me na keiki oniuhua metala hoi o kou papapa'i ko makou welina pauole. O makou iho no me ka haahaa, Ma o ko makou mau komite pa'i la. Na Komite:— ED K. DUWAUCHELLE, THOS. M. MAHUKA, JNO. BRIGHT. Pakaua o Kulina Eleele.
MAKEMAKE NUI IA
Na MAIA O HAWAII NEI
MA KAPALAKIKO
I kulike ai me kekahi lono mea-
hou ma ke kelekalapa o ka hoounaia
ana mai i keia kulanakauhale mai
Kapalakiko mai, ma kekahi la o
ka pule aku la i hala he nui ka
makemakeia o na maia Hawaii ma
Kapalakiko i keia manawa, mamuli
mai keia o ka hapa loa, o ke komo
ana mai o na maia o Amerika Wa-
ena.
O ke kumukuai o ka maia ma
Kapalakiko, ma ka manawa o ka
hoikeia ana mai o ka meahou ma-
luna ae la, mai ka eono me ka hapa
keneka o ka paona, a i ka ehiku
ame hapa keneka o ka paona, a ma
kekahi wahi, he ewalu keneka no
ka paona.
Hookahi kumu o ka hapa ana mai
o ka hoea ana o na maia o Ameri-
ka waena no Kapalakiko, o ia no
ke kulana onene kalaiaina ma kela
aupuni; me ka hapa loa, o ke kanu
nui ana o na kanaka ma ka hana
kalepa maia.
Me kela emi hikiwawe aku o ka loaa mau ana mai o na maia o Ame-
rika waena i Kapalakiko, ke kau mai nei na maka o na kanaka kalepa o kela kulanakauhale i Hawaii nei, no ka lilo o keia teritore, i kikowaena e loaa mau aku ai na maia
i na manawa apau.
HE MAU WAIMAKA ALOHA NO
KUU POKII HELELOA HOI
OLE MAI, MRS. R. M.
KANAHELE.
He maha mao no na luhi,
Ho halealii e maha ai,
He hale iasepi a gula,
A Iesu i kukulu ai.
Mr. Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa; aloha no kaua:—E noi aku ana au i kou oluolu, ame kou lokomaikai, no ka'u wahi puolo waimaka a ke aloha poina ole, e kau ae la maluna, ina nae hoi, he wahi rumi kaawale kekahi, no'u hoi ia wahi a nana hoi ia o aha'i mama aku i ko'u aloha pokii, i ike mai ai na hoa o maua, e noho mai la i ka huikauilua o ke kaona, ame na keiki he nui a lehulehu, a na pokii hoi o maua, e noho u mai nona, a pela hoi au e poina ole nei no kuu pokii heleloa.
Ua haalele iho la i ka makua o maua ma ke kino, ame na keiki, ame na moopuna, he lehulehu ame kahi makuahine hookahi i koe o maua; ame ka ohana apau, i ike ! kona kino wailua, a koe hoi au kona hanaumua; auwe ke aloha o kuu pokii e!
Eia no au i Kauai nei, aole au i ike i kona hanu hope loa, me ko'u noonoo ole ae, he pilikia ahiki mai oiai no hoi au e noho nanea ana; ua hiki mai la ka elele a ke aloha, mai Niihau mai e hoike mai ana o Mrs. R. M. Kanahele ua hala i ke ala hoi ole mai.
Ua like kela mau mamalaolelo ia'u, me kekahi hekili ku'ipamalo, aole hoi au e ike aku iaia, no ka mea, he kai mawaena o maua, kaawale oia, a kaawale hoi au; auwe ke aloha o kuu pokii e!
Ua oleloia, o ke aloha aole loa ia e mokuhia i na waikahe he nui.
Auwe ke aloha o kuu pokii hoi ole mai!
Aole maua na ka makua hookahi, penei ko maua like ana, he mua a he hope.
Hookahi no o maua mea nana i hanai, owau no ka mua, a he hope mai oia, a pela iho la maua i like
ai, noho like no maua imua o ke alo o ko maua kahuhanai, ke ole au e koho hewa, ua piha iaia oa makahiki he 52 me na mahina keu. Aloha Niihau au i ke kai, e hooheno nei me ka naulu, aolo kou aheahe e pa kolonahe, ana ma kona mau papalina, ua nalo oia no ka wa mau loa; aloha Waiaka home a ke aloha i noho ai, kuu pokii i ka luna
o Puuwai, aloha ia wahi a maua i
pili ai, aloha Iubile home laahia,
me ka leo o ka bele e kani hone
ana aole kuu pokii e lohe ana i
kou leo.
E ka wai huna i ka pohaku e aole kuu pokii e inu hou ana i kou wai hu'ihu'i; ua pau kona kii ana ia oe; e ka malu hale a kuu pokii aloha i walea ai; aole oe e ike hou ana iaia, aloha o wai u'i i ka hone a ke kai, o ia wai hoolawa i ka lehulehu; aloha Papaiki i ke kainehe i ka pu'eone, o ia wahi a maua e pili ai me kuu pokii hele hoi ole mai.
Aloha ae au o ka luna o Paliuli, me Halehaa i ka wai aliali; kuu pokii aloha i ka ulu hala o Kaha'ipu, me Wailana i ka uluwehi o Kiekie, aoha ia wahi a maua i pili ai
i ka hana a na haku; aloha o Ka-
laekii me Aalawela, me ka wai o
Kaahupuna kau mai iluna, o ia wai
aloha nalo i ka poli o ka pohaku.
Aloha na opihi aala lipoa o Halo, o ia wahi a maua me kuu pokii e hele ai; aloha Nonopapa i ko one kapu, one kaulana mai na kupuna mai; aloha anuenue i ka ehu a ke kai, o kuu pokii i ke one o Pololi, aole oia e hehi hou ana i kou mau hunaone; aloha o Kalaeloa i ka uluwehiwehi me ka ua liilii noenoe i ka luna o Kawaewae, hoopulu aku la i ke one o Kahamaluhi, aloha ae au o ka Ia'i o Kamalino, aloha ia walu i hele pu ia me kuu pokii; aloha o Lanakila i ka hone a ke kai o Keawaiki, he iki ke aloha o kuu pokkii ke hiki mai; e uwe no au e; me na hoomanao poina ole nona.
Mo ka ohana apau loa ko'u aloha walohia, no kuu pokii i hala i ke ala hoi ole mai.
Owau iho no o kona kaikuaana me ka luuluu.
MRS. M. H. UAHINUI.
Waimea, Kauai.