Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 7, 17 February 1927 — HE MOOLELO No KALOKE a i ole Ka Mea i Kapaia ka Moiwahine o na Puuwai Kupaa. [ARTICLE]

HE MOOLELO No KALOKE

a i ole Ka Mea i Kapaia ka Moiwahine o na Puuwai Kupaa.

MOKUNA 11. "Aole i loaa ia'u kona inoa," i pane aku ai no hoi o Kalifoda. w He oiaio anei aole i maopopo ia oe ka inoa o keia kaikamabiner" me ka hakilo pono loa ana mai o Abe Nape, ma ka helehelena o Kalifoda. "O ka mea oiaio maoli no ia, aole au i ike i ka inoa o kela leaikamahine. Ua makemake no au e ninau aku i kona inoa, kka ua liele oia a piha loa me ka pihoihoi, a aole au i makemake, e hooi aku i kona maka'u, ma ka niele ana aku i na mea ljpili iaia. "Hc nani hoi ia, ua makemake oe e ike i ka inoa o kela kaikamahine, nolaila, o oe ka mea nana e ninau aku iaia; a ē niele pu aku oe i ke kumu o kona holo ana a haalele i ka liale fcna o ka hemo ana mai iwaho, aia a halawai hou kaua ma keia liope aku, ia manawa oe e hoike mai ai ia'u i na mea apau au i ai nona." MOKUNA 111. O ka ai hoi ia o Kalifoda i kona aina kakahlaka ahiki 1 ko-' ha maona ana, haalele aku la oia i ka home o Abe Nape, aia |ioi iloko o kona umauma na mea he nui e lalapa la, nie he pulupuluahi i kuniia aku i ke kukaepele. / 0 kela hana i hookoia ma ka po mamua aku, o ki mea nui hookahi ia iloko o ka noonoo o ke kanaka opio, lilo no| līoi i ninau pohihihi loa iaia, kona lilo ana, ota Wmea nana| e hoopakele i ke ola o ke kaikamahine opio, no ka mea naluj jwale iho la no oia iloko ona, ina paha i lohi iho oia he elima ipinuke o ka hoea ana ma ke alanui Haukona, ina ua lilo ma'uHrale ke ola makamae o ka wahine opio, a aia paha kona kino imaluna o ka wai kahi i lana ai ma kela manawa o ke kakahiāka. Ma kekahi aoao hoi, noonoo pu iho la oia, i ke kupaianaha maoli o ka mea i hanaia; eia ka nana, na kekahi kanaka opio ! kipaku mai ka home mai o kona makuakane, e hoopakele ana I ke ola, o kekahi wahine opio, 1 haalele aku i ka hale ana i jboho ai. ""Hēaha aku ana la ka hopena ma keia hope aku," i namuhamu liilii wale iho ai no o Kalifoda iloko ona, iaia e hele malie la no ke taona, me kona ike maoli ana iho no i ka loli o leona ano, me he mea la aia na noonoo maikai a kanaka matua iloko ona. "Xo ka helehelena o kela kaikamahine, d kela ka mua loa b ka u'i ame ka huapala a'u i ike ai, a he kulana lede oiaio kona ma na ano apau; no ka mea, ma ke ano o kana kamailio *na } pela me kana hele ana, i ka poe wale no o ke kulana kiekie e loaa ai ia mau ano, aole i ka pohai o ka poe haahaa ame na kaikamahine a'o maikai ole ia. "Ma ko'u manao koho, o kela kekahi o na wahine opio maemae loa, a iaia i kau mai ai i kona hilinai maluna o'u, ua like la me kekahi uwila o ka anapa ana ma? ma kuu uhane, ka mea nana i kono okoa mai ia'u, e lilo au i kanaka hanau hou ia e pono ai. "Aole e hiki ia'u ke hoopoina i kela mau maka nohea, o ia no oe o na maka onaona o ka manu nunu, me he mea la e heluhelu mai ana i ko'u mau manao ame ko'u mau ano; ka mea nana i kono okoa mai i ko'u noonoo, e lilo au i kanaka maikāi "elike me na ano o kela wahine opio. "Aia no hoi o Ane kuu kaikuahine aloha, oia kekahi o na kaikamahine maikai, a ua makee maoli no oia ia'u kona kaikunane, a me he mea la ke ike maoli nei no au, aole he hana pono e ae ma ko'u aoao, o ka hoike wale aku no i kuu makuakane, aole au he keiki lapuwale a waiwai ole ellke me kana ! manao ai, aka owau kekahi keiki, me kekahi mau kalena mai* kai he nui iloko o'u." 1 ka hoea ana ma kela wahi o na mei a K4lifōda e noonoo ana, ku ino iho la oia i kahi hookahi, a me he anapa ana la na ka uwila, hooholo iho la oia, ua pau ka hoomaunauna wale nna i na manawa maikai, aka e komo koke oia e lawelawe i kekahi oihana, a e lilo oia i kanaka maikai e mahaloia mai ai oia e na mea apau. Me kela manaopaa iloko ona, hele pololei aku la oia no ke ālanui Borokawe, no na keena o ka poe hoōpukapuka ma na waiwai paa, ame na mahele iloko o na hui hoopukapuka waiwai. Me kona mau manao koa apau, pihi ae la oia i kona kuka, me ka hele pololei ana aku a komo ae la maloko o ke keena 0 kekahi kanaka hoopukapuka waiwai, i noho hoalOha me kona ohana no na makahiki loihi. laia i komo aku ai iloko, ninau aku la oia i kekahi o na kupakako. no kona makemake e ike ia Mr. Nowuda, a kauohaia mai la keia, hoomanawanui oia no kekahi manawa pokole, aia a pau ke kamailio ana a kela kanaka me kekahi mea okoa aku, alaila komo aku oia e ike iaia, maloko keena okoa aku. Aole no i loihi kela kakali ana, hookipaia aku la keia maloko o ke keena o Mr. Nowuda, a haawi mai la kela kanaka 1 kona aloha, i ke kanaka opio me ka hoihoi, a mahope o ko laua lululima ana, aole o Kalifoda i HOohakalia iho, i ka hoaana aku, i ka manao o kona hoea ana aku ma kela kakahiaka. Hoike aku la oia ia Mr. Nowuda, no kona paee ana me kona makuakane ma ke ahiahi aku mamua, a i ka hope loa o kona lioike ana aku i kona moolelo, nonoi aku la oia i kela kanaka,

ina paha e hiki ana iaia ke haawi mai i hana nana, no ka jnea ua hooholo maoli no kona noonoo, e hele oia i ka hana, a e hoolilo iaia i kanaka kupono maoli. Ke hoolohe pono mai Ia o Mr. Nowuda i ka moolelo a Kalifoda e hoakaka aku nei mai ka mua mai ahiki i ka hopena, me ka nana ana mai hoi o kela kanaka maluna ona, me na manao kanalua no ke kanaka opio, a o ia kana o ka pane ana mai: j "Ma ko'u manao maoli e Mr. Kalifoda Vini, ina ua ike oe i kou hewa a aia iloko ou ka iini, e komo iloko o kekahi oihana, e lilo ai oe i kanaka maikai, alaila aole he wahi kuponō e ae nou e noho hana ai, mamua o ke keena oihana o kou makuākanē, elike me.kana i makemake mai āi e noho hana oe maloko olaila. "E hoomanao oe e kuu hoaloha opio, ata ka manao maikai) ote iloko ou ame kou makuakane, a i wahi e hoopauia ae ai kela kulana mawaena o olua, o keia wale no ka'u a'o ia oe, e hoi oe ē noho hana malalo o kou makuakane, ma ia ano auanei, e kau mai ai kona hilinai ana maluna ou, a ma kou apao hoi, e hoikeike aku ofc imua ona, no ka paa o kou manao, e lilo i kanaka nui hia keia hope aku, a o kou makuakane hookahi wale no, ke kanaka kupono nana e onou aku ia oe imua, aole 0 kekahi poe e ae." No kela hoakaka a Mr. Nowuda ua pahola ae la ka nanaina maikai ole ma ka helehelena o ke kanaka opio, a kulou iho la kona poo ilalo, me ka pane ole aku no kekahi mau minuke, a iaia no paha k amaopopo i kana mea e pane mai ai, aea ae la kona poo iluna, a kamailio mai Ia: "He mea oiaio, ma kekahi mau ano, aole paha au i hana aku 1 na mea a kō'u makuakane i ake mai ai ia'u; aka nae, ma ko'u manaoio, ua pili pu ka'hewa i kuu makuakane, aole oia i lawelawe mai i na hana apau elike me kekahi makuakane i makee i kana keiki; nolaila ina au e hoi aku ana e noho hana malalo ona, aole no ia he mea e hoopauia ae ai kela ano kaliiko iloko o maua, a o kekahi no hoi, o ka hana paha e haawiia mai ana na'u e lawelawe aku, aole ia he hana e ike maoli ia' ae ai ko'u mau ano kupono. "Ua koho maoli no au, e noho hana aku malalo o ka poe okoa, a e hooikaika au ma na ano apau, no ka hoikeike ana āku imua o kuu makuakane, he keiki au 1 loaa ka iwikuamoo, aole elike me kana i kapa mai ai ia'u; a o kekahi no hoi, me lie mea la, he rula paa loa ia, aole he holopono o ka lawelawe oihana ana a ka ohana ponoi, elike me ka holomua, o ka lawelawe pu ana me ka poe malihini loa." "Ke ae aku nei au imua ou e kuu hoaloha opio, he mau mea oiaio wale no kena au e hoakaka mai nei, a ke ike aku la au i ka pololei o kou manao; aka ma kekahi ano nae, me he mea la, o kn- ' * nle aku e noho hana malalo o kou makuakane, aole oe '<\i i kekahi mea e hooluoluia ai kona noonoo. "Ua hoopiha n&i oe i ko'u noonoo, ma ke ano o kau mau olelo me na manao makee nou e ke kanaka opio, a malia, e hooiia ae ana paha kou kulana ma ka noho hana ana aku malalo o ka poe okoa, a ke manao nei au, e loaa ana no he wahi kupono nou e noho hana ai." "Me na mahalo he nui ia oe e Mr. Nowuda," i pane ae ai o Kalifoda Vini, mc ke kui'o loa, a ua hookaliahaia aku hoi ka manao o Mr. Nowuda, no kela iini loa o Kalifoda e loaa iaia kekahi hana, no ka mea ua kamaaina oia i na ano o kela kanaka opio mamua aku, aole ona hoihoi i ka liele i ka hana, 0 ka holoholo wale iho la no kana hana makemake, me ka huikau iwaena o na keiki a ka poe me ka hoolilo ?>na i na dala a kona makuakane ma ke ano uhauha no kekahi mau lealea waiwai olē. He kumu okoa ae no kekalii a Mr. Nowuda i manao ai, e haawi aku i na kokua ana ia Kalifoda, aia iloko o keia kanaka ka iini e lilo ke kaikuahine o Kalifoda, i wahine na ke keiki a kona hoaloha waiwai; malia o kona kokua ana aku i keia keiki opio iloko o kona manawa o ka pilikia, he kuniu ia no Kalifoda e panai mai ai i kekahi hana maikai ma kona aoao, ke hoea mai i ka manawa kupono. "He nani hoi ia, ua hoike mai nei oe i kou makemake e noho hana me a'u, nolaila i hoike aku no au imua ou i ko'u manao maoli ea, aole loa o'u makemake e ike i kekahi poe molowa iwaena o ko'u poe kanaka; nolaila ua ili aku ke ko'iko'i maluna ou, ka hoike ana mai no kou kupono e noho hana me | a'u ame ka ole." j "Ke hooia hou aku nei au imua ou e Mr. Nowuda, e lawelawe aku ana au 1 ka'u mau hana apau me ke kuio loa, a e ike aku ana no oe, aole au mea e milii ai no kou haawi ana mai i hana na'u," wahi a Kalifoda, me ka maikai ole o kona noonoo, iaia i ike mai ai i ke ano o.ka nana ana aku a Mr. Nowuda iaia me he mea la, aia no iloko o kela kanaka kekahi manao hili--1 nai ole maluna ona, a o ia kana o ka pane hou ana mai: | "Malia paha aole e hiki ia oe ke hilinai mai no ko'u hooko i aku i ka'u mau hana me ka manao kui'o mamuli o kou kama- | aina 1 ko'u mau ano iloko o keia mau inakahiki loihi 1 kaahope aku nei, a o ka mea oiaio 110 ea, owau pu kekahi i hookaha? haia mai, no keia lo'li ano-e loa ana o ka makemake iloko o'u e hele i ka hana, ka mea a'u i ike ole ai pela mamua. "No kou pono, a.no ko'u pono ponoi iho, kehooia aku nei au imua ou, e lawelawe aku ana au i na hana apau e haawiia mai ana na'u e hana, me ka makaukau apau i loaa ia'u." "O kena ke ano o ke kamailio ana e ke kanaka opio, ila aole a kai*a mau mea hou i koe e kamailio ai, maluna o keia kumuhana; a i ka manawa hea oe e makaukau ai no ka hoi ana mai e hana me a'u?" "Auhea oe e Mr. Nowuda, no ka hoike ana aku i ka mea oiaio ea, he ewalu wale no dala iloko o ko'u mau pakeke i keia manawa, a o kela mau dala na kuu kaikuahine no ia i haawi mai, mamuli o kona lokomaikai me ka oluolu, ahiki i ka loaa ana 0 ka'll dala, alaila hoihoi hou aku au iaia. "E hoomaopopo hou mai oe e Mr. Nowuda, he kanaka opio au i maa i ka piha mau o ko'u mau pakeke i ke dala, e lu ana ka hema, nolaila aole i lawa kela mau dala no ka malama ana ia'u, no kekahi manawa loihi; a o ia ka'u e olelo aku nei imua ou, ua makaukau au e wehe ae i ko'u kuka, a lawelawe aku i ka'u mau hana i keia manawa ano, me ke kakali ole no kekahi la okoa aku." "Ke mahalo loa aku nei au ia oe e kuu hoaloha, a ua like maoli no kou ano, me ko kou makuakane," alaila noke okoa ae la o Mr. Nowuda i ka akaaka. "Ae, e wehe oe i kou kuka, a e hoomaka kou hana ana i keia manawa. a o kou ukuhana, elike no ia me ka ukuhana a'u i uku ai, i kekahi mea okoa no kela ano hana hookahi a'u e haawi aku ana ia oe," alaila hoike aku la oia i ka nui o kana uku e haawi ai ia Kalifoda. Ua hoohauoli loa ia aku ko Kalifoda manao, no kela uku i hoikeia mai la iaia, aole oia i manao mua, pela iho la oia e ukuia mai ai, oiai he mea hou loa oia, akahi no a noho hana malalo o kela kanaka, ua kupono paha kela uku, no kekahi mea i kahiko kona noho ana, aole no nae ana hoohalahala ana aku, aka noho ae la oia ma ka aoao o kekahi pakaukau, a hoomaka aku la e nana i na palapala a kona haku hana e ahu mo-

kaki ana maluna o ke pakaukau, nie kona lilo ana i kakauolelo na Mr. Nowuda. E haalele aku kaua e ka makamaka heluhelu o keia moolelo ia. KLalifoda e lawelawe ana i ka hana kakauolelo, me kona haku hana, a e hoi hou ae kaua ihipe no ka home o Abe Nape kela wahine oluolu a lokomaikai nana i hookipa aku i ke kaikamahine malihini a Kalifoda i hoopakele ai mai ka make niai, ma ka po mailiua aku. • Ma ka hora eono o ke kakahiaka o kela la, i liaalele iho ai 0 Keoni Nape, ke kane a Abe, mahope o ka pau ana o kona aina kakahiaka, no kahi o kana hana, a ma ka hora ehiku ae hoi, i ala mai ai o Kalifoda Vini, a oia pu kekahi i haalele aku 1 ka hale, i ka wa i pau ai kona aina kakahiaka, nolaila, aia o Abe Nape, ke holoi la i na pa ame na pola, a ke pulumi la hoi i ka hale, me kona waiho malie aku i ke kaikamahine opio e hiamoe elike ke loihi me kana i makemake ai. "Ua nui paha ka maluhiluhi o kela kaikamahiiie, pela i loihi ai kana hiamoe ana," i namunamu wale iho ai no o Abe iaia iho, oiai oia e lawelawe ana i kana mau hana, me ka hoonakeke ole. Ua kani no hoi ka hora eiwa o kela kakahiaka, oiai no o Abe maloko o ka halekuke, ua weheia aku la ka puka, e pale ana mawaena o ka rumi aina ame ka halekuke, a kiei ana no ke poo o ke kaikamahine opio, a o ia ka Abe o ka pane ana m#i me ka leo oluolu loa: "O ke aloha kakahiaka no kou e kuu kaikamahine; ke lana j nei ko'u manao, ua loaa he hiamoe maikai ana ia oe ma keia po, a ke ike aku nei au i ka lamalama maoli o kou mau papalina, o ia no oe.o kekahi dala liou o ka oili ana mailoko mai o kahi hooheehee dala." "Ae, o ke aloha kakahiaka no ko'u; a ke mahalo aku nei au ia oe, no kou oluolu me ka lokoniaikai ia'u. I hoike aku no au i ka mea oiaio loa ea, o keia ka manawa maikai mua loa a'u i ike ai, i hiamoeia e a'u, no kekahi mau pule lehulehu," alaila nui iho la ka hanti o ke kaikamahine opio. "Ke hauoli loa nei au no ko'u lilo ana i mea kokua aku ia oe elike me ka hiki ia'u ke hana, e kuu hoaloha opio; e noho aku oe maluna o kena noho, a e hoomakaukau ae au i mau meaai nau; aole no au i ai i ko'u aina kakahiaka, ua kakali iho nei au a ala mai oe, i hookahi ko kaua ai like ana, ke lilo ole nae ko'u noho pu ana me oe, i mea nau e ku-e mai ai," me ka nana pono loa ana mai o Abe mailuna mai o ke poo o ke kaikamahine ahiki ik«lo o kona mau vvawae, a ke hoomaopopo loa mai la oia, ar.le kela he kaikamahine na kekahi ohana haahaa, aka he mea oia i rnaa i ka nolio ulakolako ana, a ua hoonaauaoia hoi oia. "Aole a'u mati ku-e ana aku no kou noho pu mai me a'u e ai ai, o ko'u hauoli loa ia, o ka loaa o ke koleoolua e ai pu ai, a e noke ai no hoi i ke kamailio," i pane ae ai ke kaikamahine opio me ka piha hoihoi. "Pehea e oluolu anei oe e hoike mai ia'u i kou inoa, i hiki ai ia'u ke kahea aku ma kela inoa, i ko kaua wa e kamailio ai?" wahi a Abe, iaia i waiho mai ai i kekahi mau pa meaai imua o ke alo o kana malihini. "O Kaloke Livinakona ko'u inoa, i pane aku ai ke kaikamahine opio, me ka pii nae o ka ula ma kona mau papalina, no i lea lilo ana o kana hana naaupo ma ka po mamua aku, i kumu j e ike wale ia mai ai kona inoa e ka poe ana i kamaaina ole ai mamua, elike me keia ana e hoike nei ia Abe. "Ea, he inoa kela no kel?ahi oliana kiekie," i nalu wale iho at iio o Abe iloko ona, mer kona hoopuka ole mai nae i kona manao imua o kana malihini alaila kii aku la i ke kope a ninini iho la iloko o ke pola, panee mai la no hoi i kekahi apana i'o pipi palai ame ke pa palaoa imua o Kaloke, a hoomaka iho Ia laua e ai, a no ka nolio kukule loa o ke kaikamahine oplo, hoomaka mai la o Abe e kamailio ma na mea lehulehu, ahiki i ko laua nanea maoli ana, me ka hoauhee loa ia ana aku o ka hilahila ame ka hoopepe mai ia Kaloke aku, a ai aku la oia me he mea la, oia ponoi no ka mea nana i hana i kela mau meaai. O ko laua ai hoi ia ahiki i ka maona ana, ua kaa aku la ke kamailio ana ma ka aoao o ke kaikamahine opio i ka i ana ae: "E ae mai oe, e lilo au i mea kokua aku ia oe, ma ka lawe* lawe ana i kau mau hana, aole loa he mea maikai ma ko'u aoao, ka noho wale iho no." "Aole au e koi okoa aku ana ia oe e laweiawe mai i kekahi hana, a he mea maikai ole » o hoi ma ko'u aoao, ka ae ana a»:ti i kau noi, aka nae ina he mea i'o e hooluoluia aku ai kou noonoo, kou kokua ana mai ia'u ma kekahi mau hana, alaila ua hoohauoli loa mai oe i ko'u manao," wahi a Abe me kona hopu ana iho i na pa meaai, a lawe aku la no kahi holoi-pa. "Oiai hoi kaua e lawelawe ana i ka kaua mau hana ea, malia e hiki ana paha ia oe ke hoakaka mai i kou moolelo; a ma ka'u nana aku ia oe, me he mea la aia kekahi mau kumu ano nui loa, nana i kono mai ia oe, e hooko aku i kela hana o ka po nei," a i ka ike ana mai o Abe, i ka haikea maoli o ka helehelena o Kaloke, hoomau hou mai la oia i kaua kamailio ana: "Aole au mau mea e hopohopo ai no'u e kuu hoaloha, aia a loihi aku ko kaua noho ana, e ike maoli iho ana no oe, he hoaloha oiaio loa o A.be Nape no ka poe 'iloko o ka pilikia." "Ua hoike mai nei oe i kou lilo ana i hoaioha oiaio loa no'u, ma kou hookipa ana aku ia'u me ka oluolu loa ma kou home nei. a elike hoi me kau noi, pela no au e hoike aku ai ia oe i na jinea e pili ana ia'u, he moolelo i piha i ke kaumaha ame ka j ehaeha, aka iloko aku nei o na pule elua i hala, i hiki hou ole iho ai ia'u ke hoomanawanui, a owai la ka mea manaoio mai, no ko'u emi hikiwawe ana iloko o ka hoohaahaaia!" "Auwe no ka hoi e!" i hooho ae ai o Abe, me kona piha i ke kahaha no kela mau olelo hoakaka mua a Kaloke, a o ia ka ke kaikamahine opio o ka hoomau hou ana aku: "Mai manao oe e kuu hoaloha, ua lawelawe maoli au i kekahi mau hana hewa no ka hoohaahaa ana i ko'u inoa arae ka inoa o ko'u ohana, aole pela, aka ua lilo na mea e hoopuni ana i ko'u oia ana, i mau mea hookaumaha mai a i mau mea hoehaeha i ka noonoo, aka e hoolohe mai nae oe i ka'u moolelo, e hoakaka aku ana imua ou, a nau ia e ike nou iho, i ko'u kulana oiaio." "Ua pono kela, a e noho aku kaua maluna o na noho, oiai hoi ua pau ae la no ka kaua mau hana, e maikai ana kou kamailio ana mai ia'u me kou noho ilalo, mamua o ke ku ana iluna," me ka uwai ana mai o Abe i kekahi noho no Kaloke, a noho iho la no hoi oia, ma kekahi noho, e huli pono aku ana imua o ke kaikamahine opio. "Ua make ko'u makuakane, iloko o ko'u mau opiopio loa," i Hoomaka aku ai o Kaloke i ke kamailio ana i kona moolelo. "He eono wale no kaukani dala i waihoia iho na kuu makualiine, he mau dala inisua kela no ke ola o kuu, makuakane; a me kela mau kaukani dala, i kokua nui ia mai ai ke ola ana o ko'u makuahine ame a'u. "Na kekahi hoaloha maikai o kuu makuakane i hookomo »j kela mau dala o na hana hoopukapuka, me ka loaa o na uku-

panee maikai loa, a ma ka hoolilo ana «na k'<; ano lioomakaulii, ua fawa loa ko maua noho ana me ko'u makuahine. Ma Kolorado kahi i ku ai o ko'u home, ua noho.ko'u mau makua malaila, mamuli o ka ma'i o ko'u makuakane, o ia ka pilikia ma kona mau akemama. He mau keiki lehulehu no ka ko'u mau makua, owau 110 hoi ke keiki muli !oa, a o ke keiki hookahi wale no e ola nei, ua pau aku ka nui i ka make, a no ka makee o kuu makuahine ia'u, ua hoouna oia ia'u maloko o na kula, e hoonaauaoia ai, 110 ka mea oia kekahi o na makuahine hilinai loa no ka hoonaauao ana i na keiki. "He haahaa no ko maua noho ana me ko'u makuahine, iloko 110 nae o ia haahaa, ua komo pu aku maniua iloko o na anaina a ka poe hanohano a waiwai, no ka mea ma Kolorado, aole he nanaia o ke kulana waiwai a hanohano o kekahi mea he like wale no na kanaka apau, pela iho la maua i liuikau aku ai me ka poe kupono o kela wahi, o ke kumu nui no paha, ua nana mai ka nui o na kanaka i ko'u inakuahine, ma ke ano oia kekahi o na wahine paa rula a ike i ka launa ana me na ano anaina apau. "Iloko o ka makahiki aku nei i liala, ua emi mai la ke kuiana o ke ola kino o kuu makuahine, mai ka ikaika mai a i ka nawaliwali loa, a he eha mahina wale ae'nei no i hala, ua kakau aku la oia he leka i kona kaikunane hoahanau. "O keia kanaka, he k.eiki niakua ole oia, i hanaiia e kona makuakane, a ua pipilipaa 110 hoi ka manao o kuu niakuahine no kela kanaka, me he kaikunane ponoi la nona, oiai nae kaikunane hoahanau no kela; maloko o kana leka, e hoaknka aku ana kuu makuahine, 110 ka hookokoke ana mai o kona hopena, a oiai e koe hookahi iho ana kana kaikamahine, nolaila ua manao oia, e lawe aku ana kela kaikunane hanauna ona a malama ia'u, elike me ka malama ana a kona makuakane iaia, i kona wa makua ole. "He ekolu a eha paha pule o ke kakali ana o kuu makuahine aole he loaa iki ae o ka pane o.kana leka, aka i ka eha 0 ka pule akahi no a loaa ae kana pane, e hoakaka ae ana oia 1 kuu makuahine, no kona hoea mai iloko o ka manawa kupono, o ke kumu wale no i hooka'uluaia ai kona hoea koke ae, no ka nui o kekahi mau hana i -pau ole i ka hooponoponoia, aka nae iloko paha o na la elua ekolu, e pau ai kela mau liana. alaila holo ae oia no ka hui kino ana me kuu makuahirit, a lohe i kona mau manao no ke ano o kana mau liana e lawelawe aku ai mahope nei. "He maikai maoli na manaō i kakauia maloko o k? leka a Keoni Huba, ke kaikunane hoahanau o kuu makuahine, a ua hoomama loa ia ae kona noonoo no'u mamuli o kona hoomaopopo ana iho, aole au e lilo ana i kaikamahine kama ole, a e hookipaia akū ana hoi ati ma kekahi home maikai a kupono, eia ka auanei, he okoa loa ka mea e hanaia mai ana no'u," alaila palulu okoa ae la o Kaloke i kona mau maka; no kona hoomanao ana mai, i ke ano o kona noho ana me kela makuakane hanauna, me kona noke pu ana iho 110 hoi i ka uwe, no ke aloha i kona makuahine. "Aole i ike kuu makuahine ia Keoni Huba, no ka mea he ekolu la mahope mai o ka loaa ana ae o kela leka, i make aku ai oia, a ma ke ahiahi o kekahi la mai, i hoea ae ai o Keoni Huba; a i hoike aku no au ia oe e Abe ea, i ko'u wa i ike ai i kela kanalea, ua komohia koke mai ka maka'u ame ka hopohopo iloko o'u no 'kela kanaka." "Auwe no ka hoi e! Heaha iho la Ve kumu o kou maki'u ana iaia? h "O ka'u i tipu aku ai, o ia no ko'u ike i kekahi kanaka keonimana, o ke kulana maikai a piha paa rula, no ka mea ma ka mama kamailio mai ia'u, oia kekahi o na kanaka maikai, ma kona manawa i ike hope ai iaia; aole nae ia o ke ano o kela kanaka, oia kekahi o na kanaka o ke kulana haahaa loa; he kino nui kona, ke ano o na kanaka inu nui i ka waiona, a he okalakala hoi kona mau ano mawaho ke nana aku. "Ua lioao oia e hoikeike mai imua o'u, me he mea la, ua komo pu mai oia me a'u iloko o ko'u mau kaumaha ame ka luuluu no kuu makuahine, eia nae ua hiki loa ia'u ke ike aku, ua kaokoa loa kona mau ano, mai na ano a kuu mama i ka* mailio mai ai nona; a o kana mau olelo ke kamailio mai, he mau olelo na ka poe ike ole i na rula maikai. "Aole he mea hou aku a'u e manao ai, e malu au malalo o kana malama ana, a oiai he kaikunane hoahanau kela no mama, hooholo iho la 110 au i ko'u manao, malia ua oi aku ka pono e hoi au e nolio pu me ia, a ua mahalo aku no hoi au iaia, no kona holo kino ana ae i Kolorado. "Ua kaa ka hooponopono ana i ko mama mau pono apau malalo ona, me ka hoomamaia mai o ko'u noonoo, oiai ua kaa aku na hana apau iloko o kona lima. Ua hala no kekahi mau la o ko'u noho ana iho maloko o ko'u home, aka i ka wa i hooliloia, aku ai ua home nei o'u ma ke kuai, akahi no maua a haalele aku ia Kolorado a holo mai la no Nu loka." "Alaila aia anei ka malama ana o kau mau dala apau i kela kanaka?" i nihau mai ai o Abe, me kona ike afia iho i ke kulana pilikia maoli o ke kaikainahine opio. "Ae, ua kaa aku ka malama ana i ka'u mau dala apau ma- | lalo o ka malu o kela kanaka, 110 ka mea ua hana no o mama, i kekahi palapala e hoolilo ana iaia i kahu no'u mamuli o kona j manaoio, he kanaka kupono kela; ina paha no kona ola ahiki ji ka ike pono ana i ua kaikunane nei ona, aole ana oia e ae |e kaa aku ka hoohana ana i kona mau waiwai malalo o kela [kanaka, a oki loa aku hoi ka malama ana mai a kela kanaka i kana kaikamahine." "Ua pupuahulu loa kou makuahine ma ka hookohu ana i kela kanaka i kahu malama waiwai nou!" i hoakaka mai ai o Abe i kona manao. j "Pehea auanei e hiki ai ia mama ke alo ae, no ka maikai , maoli no o kela leka a Keoni Huha i kakau ae ai, a pela o mama i manaoio loa ai he kanaka maikai kela, eia ka auanei, o ke diabolo kona hoa e kohu ai/ "Heaha kana mea i hana ai ine kau maū dala, mahope mai nei o fco oliia hoea ana mai no Nu loka. "Aole i maopopo ia'u kana mea i hana aku ai no kela māu dala, a ke mihi loa nei au no ko'u hilinai wale ana aku no iaia; pehea nae e hiki ai, i kau a mea o kona oluolu, ia maua o ka holo ana mai ma kela huakai no Nu loka, aole au i ike iki aku i kekahi wahi hoailona, o ka epa ame ke kolohe iloko ona. "Pehea nae ka nui o na manao hoowahawaha iloko o'u no kela kanaka mamua aku, ua hooi ia ae ia hoowahawaha ame ka weliweli, i ke maua manawa i hoea maoli mai ai maloko o Nu loka nei," alaila palulu hou ae la o Kaloke i kona mau m%ka, me ka hookahe hou ana aku i kona mau waimaka o ka ehaeha. "O ke ike aku nei au i ka nui maoli o kou ehaeha, no na mea au i hoomanawanui ai," i pane mai ai o Abe, me kona hamohamo okoa ana mai ma ka poohiwi o ka wahine opio. "Mai boike hou mai oe i kou moolelo, iiu e lilo ana ia i kumu hoehāeha i kou noonoo." (Aole i pau.)