Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 7, 17 February 1927 — MOOLELO NO LAIEIKAWAI KA U'I HELU AKAHI O PALIULI I KA UKA O PUNA. [ARTICLE]

MOOLELO NO LAIEIKAWAI KA U'I HELU AKAHI O PALIULI I KA UKA O PUNA.

MOKUHA XTrrny (Kakaoia • Z. P. K. Kawaikaumaiikamakaokaopua.) (Hoomauia mai) I ia wa nae i ala ae ai o Kekalukaluokewa mai Oea hiamoe ona awa ae, a ike mai la i ka wahine, la Laielohelohe, honi ih o la ma ke ftno mau o ka hiki malihini ana; alaUa, i mai la oia i kana wahine. "E Laielohelohe, ua lohe iho»nei au noo, ua haule oe i ka hewa me k» haku o kaua (Kaonohiokala), a noaila, ua pono aku la no oo xne ia, a na pono no hoi au ke noho aku malalo o olua no ka mea, nona mai keia noho hanohano ana; aia no hoi iaia ka make ame ko ola. "KamaHio aku paha auanei av, o ka make mai ka ia la; nolaila, ma kahi a ka haku o kaua o ma* nao ai, pono no ke hooko aku, aole nao no ko'u makemake ka haawi aku ia oe, aka, no ka maka'a i ka make." Alaila, i aku la o Laielohelohe i kaaa kane. Auhea oe, kuu kane • U wa heu ole, ua pololei kou lohe a ho oiaio, ua haule au/i ka hewa me ua haku la o ka aink, aole nae i mahuahua, elua wale no a ma*a hana ana i ka hewa; aka, e kou kane, aolo na'u i ae e haawi ia'u « hoohaumia i kuu kino me ua haku la o kaua; aka, na kuu mea naoa i malama ia 'u i ae e hana au ika hewa. "I ka la a oukou i hele mai ai, o la no ka la a ua haku la o.kaua i 9oi mai ai e hoohaumia ia maua; aka, no ko 'u makemako ole, nolaila, ua kuhikuhi aku au i ko'u ae «1« iaia; aka, i ka hoi ana iluna a hoi:hou mai, nonoi ae la kela ia Ka-1 pukalhaoa, a nolaUa, ua launa kino aaaua a elua ia manawa, a no ko'u makemake ole, ua huna au ia'u ibo xoa na hale kuaaina, a no ia mea uo hoi, ua haalele au i kahi au i hoonoho ai, a ua imi mai nei au ia oe; a i ko'u hiki ana mai nei hoi, loaa iho nei oe a'u mo kela wahine. "Nolaila, ua pa'i wale kaua, aole -*n hana no 'u, aole no hoi a 'u hana' aku ia oe; nolaila, ma keia po e j hookaawale oe i kela wahine"; a no keia mea, ua pono ka olelo a ka i wahine imna o kana kane; aka, ma keiā olelo hope a Laielohelohe, ia' manawa, ua ho-aia ko ahi euaena 0 ke aloha wela o Hinaikāmalama no Kekalukaluokewa, no ka mea, • kaawalo ana laua mai ko laua launa hewa mau anā. Hof aku la o Hinaiakamalama i Hanac<\ a noho iho la ma kona hale nau; i kela la keia la o Hinaikaaalama ma kona halealii, he mea nun iaia ka noho ma ka puka o ka ha!*, a huli ko alo i Kauiki, no ka j mea, ua hoopuniia oia e ke aloha wela. I kekahi la, i ke aliiwahine e koonana ana i kona aloha ia Kekalukaluokewa, pii ae la oia ame kona mau kahu iluna o Kaiwiopele, a noho iho la malaila, huli aku la ko alo i Kauiki, nana aku la ia Kahalaoaka, a o ke kau mai a ke ao iluna pono o Honokalani, ia ma«awa, he mea e ka maeele o ke aliiwahine i ke aloha no kana ipo, alaila, oli ae la oia he wahi mele pemei: " :Me he ao puapua la ke aloha e kau nei, Ka uhi paapu poele i kuu manawa, He malihini puka paha ko ka haie, Ke hulahula nei kuu maka, Hc maka uwe paha—e. o ia e, E uwe aku ana no au ia oe, I ka lele ae a ke ehukai o Honualele, Uhi pono ao la iuka o Honokalani, Kan Lam—e. O ia-—e." A pau kana oli ana, uwe iho la oia, a nana i uwe, uwe pu me na kahu ona. Xoho iho la lakou ma ia la a ahiahi, hoi aku la i ka hale, kena mai la na makua ame na kahu e al, aka, aole loaa iaia ka ono o ka ai, r.o ka mea, ua pouli i ko aloha, a pela no hoi o Kekalukaluokewa, no ka mea, ia Hinaiakamalama i haalele akn ai ia Kekalukaluokewa i pg a Laielohelohe i hiki mai ai, ai pono ole ka manao o ke aliikane; a nolaila, ua hoomanawanui oia 1 kekahi mau la mahope mai o ko laua kaawale ana. Ma kela. la a Hinaikamalama i * pii ai iluaa o Kaiwiopele, a ma ia po iho, hiki oia i o Hinaikamalama ia. me ka ike 010 o Laieloheloho, no ka mea, ua hiamoe o!ft. Ta Hinaikamalama no e ala ana, e hia-a ana no kona aloha, puka ana 0 Kekalukaluokewa, me ka ike ole oloko o ka halealii iaia nei. j K Kekalukaluokewa i hiki aku ai. pololei aku la no oia a ma kahi a ke aliiwahine e hiamoe ana, lalau aku la i ka trahine ma ke poo, a hoala aku la. Ia manawa, ua hoolelela ka oili o Hinaikamalama me ka manaolana no o kana ipo; aka, 1 Va lalau ana ae, aia nae o kana mea i inauao aL U manawa, kahea ae la oia i na kahu e ho-a ke knkui, a mm ka wanāao, hoi aku la « Kekalokaluokewa me kana hanaukama (Laielohelohe). J£a ia manawa mai,'he mea mau ia Kekalukaluokewa ka hele pine-

pino i q Hinaiakamalama i kela po keia po me kona ike ole ia> a hala he anahulu okoa o ko Kekalukaluokewa hoomau ana e hana hetva me Hinaikamalama mo ka ike ole o kana Trahine; no ka mea, na uhi paa pu ia ko Laielohelohe ike e ka ona awa mau, mamuli o ka makemake 0 kana kane. I kekahi la, kupu ka manao aloha 1 kekahi wahiue kamaaina no Laielohelohe; nolaila, hele la ua kamaaina wahino noi o launa mc ke aliiwahine. Ia Kokalukaluokewa me ua kanaka ma ka hale kahi-olona, ia manawa i launa ai ka wahine kamame Laielohēlohe, me, ka i aku ma kana oielo hoohuahualau. ''Pehea ko aliikane, aole anei he uilan!, a kaniuhu mai i kekahi manawa no ka wāhine?" I aku la o Laielohelohe: <£ Aole, he maikai loa maua e noho nei," Olelo hou ke kamaaina. "Malia paha he hookamani." "Ae paha,'' wahi a Laielohelohe, "Aka, i ka'u ike aku a maua e noho nei, he oluolu ko maua noho ana. ,, _ Ia manawa, olelo maopopo aku la ke kamaaina me ka i aku: "Auhea oe, o ka maua mahinaai aia ma kapa alanui, hele a na kanaka; i ka wāhaao, ala aku la ka'u kane i ka maiai ma ua mahinaai nei a maua, i kuu kane nae e mahiai ana, hoi mai ana no o Kokalukaluokewa mai Haneoo mai, manao koke ae la kuu kane me Hinaikamalama no, hoi ae kuu kane a olelo ia'u, aole nae au i hoomaopopo; a ma ia po mai, i ka pukana mahina, ala ae la au mo ka'u kane, a iho aku la i ke paeaea aweoweo ma ke kai o Haneoo; ia maua e hele ana, ahiki i ke alu kahawai, nana aku la maua e hoea mai ana keia mea maluna o ke ahua i hala hope ia maua; i& maoawa, alu ae la mana e pee, a aia nae o Kekalukaluoke* wa keia e hele 'nei, alaila, ukali aku Ia mau% ma ko ia la mau kapuai, | ahiki maua ma kalii kokoke i ka j hale o Hinaikamalama, aia nae ua komo aku no o Kekalukaluokewa iloko o ka hale. I ".Ia maua i ka lawai'a, a. hoi j m&i maua a. nia kahi no a makou j i halawai mua ai, loaa iho la maua j ia Kekalukaluokewa e hele ana,! jaole ana olelo ia maua, aole no hoi a uiaua olelo iaia. Pan ia; i keia la hoi, olelo ponoi mai la ke kahu o Hinaiakamalamā ia'u, he kaikuahine no kuu kane, anahulu ao nei ka launa ana o na lii, na'u nao i hoohuahualau aku; a nolaila, hu mai ko 'u aloha me; ka'u kane ia oe, hele mai nei au e ha'i aku ia oe." j MOKUNA XXXIV. No keia olelo a ka Trahino kaniaaina, alaila, ua, ano e ko ke alii%ahine m]anāo, aole' Sae o.ia i wikl wiki i ka huhu; aka, i mea e maopopo lea ai iaia, hoomanawanui no 0 Laielohelohe. I aku nae oia i ke kamaaina. "Malia ka i hookina ai kuu kane jia'u i ka inu awa; ia'u paha e moe jana i ka ona awa, hele kela; aka ma keia po e ukali ana au iaia." j Ia po iho, hoomaka hou o Keka ' lukaluokewa e haawi i ka awa, ala- | ila, hooko aku la no kana wahine; aka, mahope o ka pau ana o ka iftu ?.wa ana, puka koke aku la Jo Laielohelohe iwaho o ka hale, a hoolualua'i aku la, a pau loa ka aTva i ka luaiia, aolo nae i ike mai kana kane i keia hana maalea a kansP wahine; a i ka lioi ana aku 1 ka hale, haawi mua iho la ua o Laielohelohe iaia i ka hiamoe nui ma kona ano maalea. (Aole i pau.)